Diz Egzersizleri Menisküs Egzersizleri

Sporcu hastalığı olarak bilinen menisküs rahatsızlıkları, travmalara ve yaşlanmaya bağlı olarak ortaya çıkabiliyor. Tedavi edilmeyen menisküs rahatsızlıkları, yürüyüşte aksaklıklara neden olabilirken; diz çevresi ve bacak kaslarının egzersizlerle güçlendirilmesi, yaralanma riskinin önüne geçebiliyor. Memorial Hizmet Hastanesi uzmanları, menisküs yaralanmaları ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi. 

Dizinizdeki takılma ve boşalma hissi menisküs yırtığı olabilir

Menisküsler, diz eklem aralığında hilal ay şeklinde bulunan ve dize gelen yükleri emen, kayganlığını artıran ve eklem sıvısının dağılmasını sağlayan kolajen liflerden oluşmuş basınca dayanıklı elastik yapılardır. Diz ekleminin içinde, eklemi oluşturan alttaki ve üstteki kemiklerin arasında iki taraflı olarak yerleşmiş olan iç ve dış menisküsler eklemin uyumunu da arttırırlar. Başlı başına bir hastalık ismi olmayıp, dizin hareketlerine yardımcı olan menisküsler, yaralanmalar ya da doğumsal yapıdan kaynaklanan bozukluklarda kişide sorunlara neden olmaktadırlar. Menisküs yırtıklarında dizde ortaya çıkan ağrı en belirgin şikayetlerden biri olsa da kişiden kişiye farklılık gösterebilmektedir. Ağrılar sürekli olabildiği gibi belirli hareketlere bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir. Menisküs yırtıklarında ağrı dışında dizde takılma, boşalma, atlama hissi ve kilitlenme görülebilmektedir.

Eğilip kalkarken bile yırtılabilir

Doğumsal olarak menisküslerin olması gerektiği yapıdan farklı şekillerde oluşması, ergenlik ve hatta çocukluk  dönemlerinde bile rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Her yaşta görülebilen menisküs rahatsızlıkları yaşlılarda daha çok yıpranmaya bağlı olarak gelişmektedir. Yaşla birlikte menisküslerin yapısındaki değişiklikler ve direncindeki azalmalar yere eğilip kalkma sırasında bile yırtılmalara neden olabilmektedir.

Ev hanımları yer silme hareketine dikkat

Sporcu yaralanması olarak bilinen menisküs rahatsızlıkları spor yapmayan bireylerde de oldukça sık görülmektedir. Sporcuların yanı sıra özellikle dizleri katlı vaziyette çömelerek uzun süre çalışanlarda menisküs yaralanmaları çok sık ortaya çıkmaktadır. Taban döşemesi gibi işlerde çalışanların iş sırasında uzun süre aynı pozisyonda kalmamaları için belirli aralıklar ile ayağa kalkarak dizlerini hareketlendirmelidirler. Hanımların ise temizlik sırasında dizlerini katlayarak yere çömelmek yerine süpürge ve el paspasları gibi gereçleri kullanmaları menisküs yaralanmalarından korunmalarına yardımcı olacaktır.

Modern yöntemler ile teşhis ve tedavi

Menisküs rahatsızlıklarında teşhis hastanın şikayetlerinin değerlendirilmesi ile başlamaktadır. Hastanın hikayesinin yanında muayene, radyolojik tetkikler veya gerekli durumlarda artroskopik denilen diz ekleminin içerisinin kamera ile görüntülenmesi yaşanan rahatsızlıkla ilgili daha net tanıya ulaştırmaktadır. Kişinin yaşına, şikayetlerinin ve sosyal yaşantısının durumuna göre tedavinin şekli planlanmaktadır. Menisküs yaralanmalarında cerrahi yöntemler ile tedavi ön planda olsa da her yaralanmada cerrahi müdahale şart değildir. Eklem kapsülüne daha yakın ve paralel olan küçük yırtıkların kendi kendine iyileşme potansiyeli vardır. Tüm bunlar dikkate alındığında yırtığın ve kişinin durumuna göre cerrahi veya cerrahi dışı tedavi yöntemlerinden hangisinin hastaya en faydalı olacağına bakılarak tedaviye karar verilmektedir. Artroskopik girişim yani kapalı yöntemler ile yapılan ameliyatlarda; menisküsün yırtık kısmı dikilebilir ya da yırtığın şekline büyüklüğüne göre menisküsün bir kısmı hatta bazı yırtıklarda menisküsün tamamını çıkarmak gerekebilmektedir. Bunlara ek olarak son yıllarda menisküs nakilleri ile tedaviler de uygulanmaya başlamıştır. Artroskopi ile yapılan kapalı müdahalelerden sonra uygulanan egzersiz programları ile günlük yaşama dönüş oldukça hızlı olmaktadır. Özellikle menisküslerin tamir edildiği cerrahi tedavilerden sonra hastaya bir takım hareket kısıtlamaları getirilerek menisküslerin iyileşmesine fırsat yaratılmaktadır. Cerrahi tedavi ve rehabilitasyonun ardından tamamen iyileşen hasta normal yaşantısına ya da varsa yaptığı spora dönebilmektedir. 

Tedavi edilmediği takdirde yürüyüşte aksaklık bırakabilir

Tedavi edilmeyen menisküs rahatsızlıklarında şikayetler git gide artarak kişinin yaşam standardının bozulmasına yol açabilmektedir. Menisküslerin yırtık halde kalması veya yırtığın kötüleşip tamamının çıkartılması ilerleyen yaşlarda diz ekleminde dejeneratif değişiklikler yani kireçlenme oluşabilmektedir. Bunun sonucunda hastanın diz hareketlerinde, yürüyüşünde sıkıntılar oluşabilmektedir.  

Kaslarınızı güçlendirin

Düzenli egzersiz ve spor yapmak menisküs yaralanmalarının önüne geçebilmektedir. Bununla birlikte menisküs yaralanmalarının en çok zorlayıcı sporlar ve hareketler sırasında yaşandığı unutulmamalıdır.

• Vücudun alışkın olmadığı sporlardan uzak durmak
• Zorlayıcı hareketlerden uzak durmak.
• Mümkünse profesyonel destek alıp spor yapmak menisküs yaralanmalarından korunmak için önemlidir.

Ani hareketler yapmayın!

Menisküs, dik ekleminde bulunur ve kıkırdak yapıdadır. Bu yapı; dizin sabit kalmasını sağlar ve vücudu dengede tutar. Dizin aniden dönmesine ve bükülmesine bağlı olarak gelişen menisküs hasarları 3 sınıfta incelenir:

• Dış menisküsün doğuştan bozuk olması
• Spor sakatlanmalarında aniden gelişen yırtıklar
• Yaşlanmaya bağlı olarak menisküs bozuklukları

Daha çok sporcularda görülen menisküs yırtılmaları; günlük hayatta yapılan yanlış bir hareketin ya da dizin burkulması sonucunda da meydana gelebilir. Ağrı ve dizde şişlik ile kendisini belli eden büyük yırtılmalarda; menisküs yer değiştirir ve diz içine kaçar. Bu durum da, dizin kilitlenmesine neden olur ve kişinin yürümesini zora sokar.

Bebeğinizin dizinsen ses duyuyorsanız bir uzmana başvurun!

Menisküs bozukluğu ile doğan bebeklerin dizinden sesler gelir. Bu dış menisküs anomalisine işaret ediyor olabilir. Böyle bir durumun varlığında; hemen uzman bir doktora başvurulmalıdır. Çünkü bu anomalilik, menisküs yırtığı belirtisi verebilir. Ayrıca; yaşlanmaya bağlı olarak da menisküs birtakım değişikliklere uğrar ve esnekliğini kaybeder. Yavaş yavaş içinde bulunan su azalır ve kırılgan bir hale gelir. Bunun sonucunda ise menisküs kolay bir şekilde yırtılabilir.

Tedavi planı kişiye özgü oluşturuluyor!

Eğer; istirahat, soğuk uygulaması, egzersizler ve ilaç tedavileri ile var olan şikayetler geçmiyorsa; çözüm artroskopi ameliyatlarıdır. Bu operasyonda; özel cihazlar ile diz eklemi içerisine girilir ve eklem içinde bulunan; bağlar, kıkırdaklar ve menisküsler incelenir. Var olan yırtığın yapısı, bölgesi, hastanın kaç yaşında olduğu, iş ve yaşam koşulları göz önünde bulundurularak bu yırtık kısmen alınır ya da tamir edilir.

Kaslarınızı güçlendirecek egzersizler yapın!

Artroskopi ameliyatı kapalı yöntem ile yapıldığı için iyileşme süreci çok daha hızlı olur. Operasyondan bir gün sonra hasta taburcu edilebilir. Ameliyatın birkaç delikten yapıldığı artroskopi, çok çabuk iyileşme dönemi sağlar. Böylece kişi fizik tedaviye hemen başlayabilir. Eğer; operasyonda yırtık menisküs tamamen alınmışsa günlük yaşam dönme süresi çok kısadır. Ama; yırtığa dikiş atılmışsa ortalama 3 ila 4 hafta kadar dizin dinlenmesi ve koltuk değnekleri ile yürünmesi gerekir. Bunun yanı sıra; kas ve eklem gücünün yitirilmemesi için de bazı fizik tedavi egzersizlerinin uygulanması gerekir.

Menisküs yırtıklarına izin vermeyin!

Diz çevrenizde bulunan kasları güçlendirecek egzersizler yaparak menisküs yırtıklarından korunabilirsiniz. Dizinizi zorlayacak hareketlerden kaçının ve kilonuzu koruyun. Tüm bunlara dikkat ederseniz; menisküs yırtıklarının önüne geçebilirsiniz.

Yerde veya kanepede uzun oturma pozisyonunda dizinizin altına havlu gibi bir cismi rulo şeklinde yerleşmonash.pwnizden yardım almadan ruloyu ezecek şekilde dizinizi aşağı doğru bastırın. 5’e kadar sayın ve gevşeyin.

Yerde veya kanepede sırtüstü yatar pozisyonda, dizinizi bükmeden bacağınızı yaklaşık 45 derece kadar yukarı kaldırın.5’e kadar sayın ve gevşmonash.pwyen zamanlarda egzersizin etkinliğini artırmak için,egzersizi ayak bileğinize bağlayacağınız kum torbaları ile yapın.

Sandalyede oturur pozisyonda, kontrollü bir şekilde dizinizi düzeltin, 5’e kadar sayın ve yine kontrollü bir şekilde bükerek yere bırakımonash.pwyen zamanlarda egzersizin etkinliğini artırmak için,egzersizi ayak bileğinize bağlayacağınız kum torbaları ile yapın.

Yüzüstü yatar pozisyonda, kontrollü bir şekilde dizinizi çekerek bükün, 5’e kadar sayın ve yine kontrollü bir şekilde düzelterek yere bırakımonash.pwyen zamanlarda egzersizin etkinliğini artırmak için,egzersizi ayak bileğinize bağlayacağınız kum torbaları ile yapın.

Ayaklarınızı omuz hizasında birbirine paralel bakacak şekilde açın, sırtınızı bir duvara yaslayarak yavaşça çömelin. Dizleriniz en fazla 90 derece büküldükten sonra, 5’e kadar sayın ve kendinizi yukarı doğru itin.

Yukarıdaki egzersizlerin 10 ar tekrarlı sabah ve akşam olmak üzere günde 2 defa yapılması önerilir.