Yaşam
'Dolap Çevirmek' Deyiminin Osmanlı'ya Dayanan Bir Garip Gerçek Hikayesi Hepinizi Şaşırtacak!
Günlük hayatımızda sıkça kullandığımız 'dolap çevirmek' deyimi meğer Osmanlı döneminden geliyormuş! Gazeteci ve gezgin Sami Bayraktar, Beypazarı'ndaki bir müzeye giderek bu deyimin nereden geldiğini anlatan bir video çekmiş. Gelin bakalım, 'dolap çevirmek' deyiminin anlamı aslında neymiş?
Yorumlar ve Emojiler Aşağıda
Dolap Çevirmek deyiminin hikâyesi Osmanlı dönemin de ortaya çıkan bir hikayedir. O dönemler de zengin ve üst düzey makama sahip olanların konakları bulunurdu. Bu konakların içerisinde de kadınlar ve erkeklerin yerleri ayrı ayrı idi. İşte Dolap Çevirmek deyiminin hikayesi de bu konaklardan bir tanesin de ortaya çıkmıştır. Bakalım hikâyesi nasıl.
Eskiden Paşa, vezir, sadrazam, komutan gibi ileri gelen veya mal varlığı iyi olan kişilerin konakları olurdu. Bu büyük evler kadınların kısmına haremlik, erkeklerin kısmına selamlık
adı altında iki kısım bulunur.
Kadınlar kısmı ile erkek kısmı arasındaki duvarda tam bir ekseni etrafında dönen, silindir biçiminde kapaksız bir dolap yerleştirilirdi.
Yarısı açık, yarısı kapalı bu dolabın içinde sıra sıra geniş, dar raflar bulunurdu.
Kadınlar kısmında pişen yemekler, içecekler diğer ikramlar bu dolap ile erkekler kısmına servis edilirdi.
Kadınlar ikram edilecekler dolabın kapalı kısmına yerleştirip, erkekler kısmına çevirir, tabaklar, fincanlar boşalınca erkekler tarafından kadınlar kısmına çevrilirdi.
Böylece kadın erkek biri birini görmeden servis yapılmış olurdu.
İşet bu servis dolaplarının zaman zaman gönül işlerinde kullanıldığı da olurmuş.
Örneğin delikanlının biri sevdalısına kimsenin haberi olmadan çaktırmadan mektup, çiçek vesaire verecek olursa bu dolaptan yararlanırmış.
Delikanlıya mendil mi gelecek yine bu dolap hizmet verirmiş. Bu deyimde böylece ortaya çıkmıştır.
Kimi dolap çevirir, kimi çam devirir,
Çivisi çıkmış şu koca dünyada.
Kimileri ne gizli işler çevirir,
Çivisi çıkmış şu koca dünyada
Kaynak:
Binlerce deyim ve atasözü arasndan duruma en uygun olann bulmak kimi zaman zorlayc olabilir. Kelime daarc geni olanlar için ise bu oldukça kolaydr. Kimi zaman bir paragraf oluturacak kadar çok cümle kurmanza neden olan durumlar için atasözleri ve deyimler devreye girer. Aslnda kültürel zenginliin en büyük göstergesi olan söz kalplarnn altnda yatan mecaz anlamlar belirlici olur. Hatta bu deyim ve atasözlerinin yabanc dillere birebir çevirmesi bile ayn etkiyi yaratmaz. Peki bu deyim ve atasözleri nasl ortaya çkt? te sizler için dolap çevirmek deyiminin ilginç hikayesini aratrdk.
Dolap çevirmek deyiminin anlam Türk Dil Kurumu’na göre, “hile, düzen ve dalavere ile i yapmak” manasna gelir. Bu deyimin ortaya çk hikayesi ise Osmanl dönemine kadar uzanyor.
Haremlik ile selamlk arasndaki iletiimin saland dolaplar, eski konaklarda bulunuyordu. Söz konusu dolaplar haremlik-selamlk bölmesinin arasnda aaçtan, silindirik, alt ve üst ksmlarndan bir mil ile tutturularak çevrilen dolaplar eklindeydi. Birbirine ilgi duyan ev sahiplerinin durumdan haberdar olmasn istemeyen konak görevlileri, bu dolap yardmyla haberleiyordu. Yani tamamen gizli yaplan bu i, aslnda ‘dolap çevirmek' deyimini tam anlamyla karlyor diyebiliriz.
ANASAYFAYA DÖNMEK ÇN TIKLAYINIZ