Önce hamilelikte ilaç kullanımının doğru bilinen yanlışlarını yazmıştık (işte burada). Şimdi sıra emzirme sırasında ilaç kullanımının doğru bilinen yanlışlarına geldi.
Gebelik sırasında ilaç kullanımında olduğu gibi emzirme sırasındaki ilaç kullanımında da bir miktar yüksek risk algısı olabilmektedir. Ancak burada hamilelikteki kullanıma kıyasla şanslı olduğumuz bazı noktalar vardır. Süte geçen ilacın etkisini hemen bebek üzerinde görebilmekteyiz. Yani bebeğin dikkatli muayenesi ile etkilenme olup olmadığını söylemek mümkündür. Bazen laboratuvar analizleri de gerekebilir. Bebeğin doku ve organlarının gelişimi anne karnındaki döneme kıyasla büyük ölçüde geliştiği için kalıcı etkilenme riski çok çok düşüktür. Yine bu gelişime sürecinin büyük ölçüde tamamlanması ile ilişkili olarak dokunun ilacın zarar verici etkilerine karşı direnci de artmaktadır. Tüm bu avantajlara rağmen ölümcül sonuçlar çeşitli makalelerde bildirilmiştir. Çünkü bazen ilaçlar gebelik sırasında güvenli olsalar bile emzirme döneminde tehlikeli olabilmektedirler.
Emzirme döneminde ilaç kullanımında diğer tüm konularda olduğu gibi yanlış bilinen konular ölümcül sonuçlara neden olabilmektedir. Sık karşılaştığımız yanlışları aşağıda bir araya getirmeye çalıştık. Ancak öncesinde bazı temel bilgileri şuradan okuyabilirsiniz.
Aşağıdaki hatalı ifadeler hayatı tehdit edici etkilere sahip ilaçlar için geçerlidir. Çünkü ilaç emzirme döneminde zaten kullanılıyorsa bir problem yoktur. En büyük problem zararlı etkilere sahip ilaçların bazı yanlış bilgiler nedeniyle kullanılmasıdır. Nedir bu yanlışlar:
Hatalı ifade 1- İlacını iç, çocuğunu emzir hiç bir şey olmaz, iyi düşünelim iyi olsun.
Yukarıda ilaç kullanımındaki yüksek risk algısından bahsetmiştim. Bununla ilişkili olarak nadiren duymuş olsak da ilacın içeriği ve dozuna göre bazen doğru, bazen yanlış olabilen bir ifade. Sağlık hizmetlerinin en temel prensibi “en kötü ihtimale karşı tedbir almaktır”. Bu ifade bazen doğru olsa da, ciddi yan etkilere sahip bir ilacın kullanılması durumunda hayatı tehlikeye atabilecek durumla oluşmaktadır.
Hatalı ifade 2- İlaç içtikten sonra 1 saat beklemen yeterlidir.
Bir arkadaşımdan duyduğum ifadedir. Tamamen yanlıştır, hatta birkaç yönden yanlıştır. Süt birikerek salgılanır. Yani emzirme anında üretilmez. Öncesinde üretilir, meme dokusunda biriktirilir. Dolayısıyla kanda ilaç olduğu sürece süte geçebilir. Annenin 1 saat ya da 10 saat sadece bekledikten sonra emzirmesi yanlıştır. Doğrusu şudur, tek doz ya da çok kısa süre kullanılan bir ilaç ise ilaç son dozundan belli bir süre (ilaç T1/2 zamanının 4-5 katı kadar) bekledikten sonra biriken süt boşa sağılmalı yeni birikecek olan süt bebeğe emdirilmeli. Bu ifadenin diğer bir hatası da şudur: bir ilaç eğer ağız yolu ile kullanılıyorsa kan seviyesinin yükselmesi zaman alır. Söz konusu ilaç kanda örneğin 4 saatte yükseliyorsa ilk 1 saat beklemek tamamen gereksizdir. Hatta tam tersi ilaç daha tam olarak kana geçmediği dolayısıyla süte de daha az geçeceği için ilk 1 saat en güvenli saat olarak bile kabul edilebilir.
Hatalı ifade 3- İlacı içme, çünkü ilaç süte kesinlikle geçer./ Emziren anne ilaç içemez.
Böyle bir genelleme yapmak çok yanlıştır. İlacın dozunun, kullanma saatlerinin ayarlanması ile bazı hafif zararlı ilaçlar için kullanılabilirlik mümkün hale geliyor. Her ilaç için olmadığını tekrar vurgulamak istiyorum.
Hatalı ifade 4- İlacı içmek için emzirmeyi kesmek gerekir.
Bir önceki madde ile çok benzer bir ifadedir ve o maddede yazılanlar bu ifade için de geçerlidir. Mutlaka ilacın ve emzirmenin yarar zarar oranına göre değerlendirilmesi zorunludur.
Hatalı ifade 5- Zarar vermesin diye yarım yarım içilebilir./ilacı az içersem süte az geçer.
Aslıda düşük doz kullanım, düşük kan düzeyi ve bu da üste daha geçiş (çoğunlukla) anlamına gelir. Ama buradaki problem düşük doz kullanımın anneye fayda göstermeme ihtimalidir. Kısaca annenin düşük doz kullanacağına hiç kullanmaması ya da tam doz kullanarak bebeğini emzirmemesi değerlendirilmelidir.
Hatalı ifade 6- Bu ilacı mecburen kullanmak zorundayım.
Bazı hastalar için doğru olabilir. Özellikle uzun yıllardır ilaç kullanılıyorsa ve değişik ilaçlar denenmiş fakat fayda görülmemişse mecburiyetler olabilir. Ancak alternatiflerin olmadığına ve tüm seçeneklerin tüketildiğine emin olmak gerekir.
Hatalı ifade 7- Gebeliğim sırasında zaten kullanıyordum.
Emzirirken de sorunsuz olarak kullanabilirim: Yanlış bir ifade daha. Kodein adı verilen bir ilaç etken maddesi var. Süte geçebilen ve yüksek dozlarda koma ve solunum durması nedeniyle boğulma nedeni olabilen bir ilaç. Gebelik sırasında kullanılırsa problem yok. Çünkü bebek solunum yapmayıp, sadece göbek kordonundan beslenir. Bebeğin solunum merkezinin çalışmaması problem oluşturmaz. Ama doğumdan sonra kullanılırsa süte geçen ilaç bebeği komaya sokarak ölümüne neden olabilir. Tıp literatüründe bu şekilde hayatını kaybetmiş bir bebekle ilgili bilgi mevcuttur (*).
Sağlıklı Günler
Uzm. Dr. Ömer DEMİR
(*) Koren G, Cairns J, Chitayat D, Gaedigk A, Leeder SJ. Pharmacogenetics of morphine poisoning in a breastfed neonate of a codeine-prescribed mother. The Lancet. 2006 Aug 25;368(9536):704.
[ninja_form id=1]
Dr. Öğr. Üyesi Ömer DemirDoğrular-Yanlışlar, Emzirmede ilaç kullanımı
İçindekiler
Emziren annelerin kaygı duydukları konular arasında “ emzirme döneminde ilaç alma ” konusu önemli bir yer tutar. Esasen ilaçlar bebeklerini emziren anneler üzerinde test edilmediği için, emzirme döneminde kullanılan ilaçların bebeği nasıl etkileyeceği tam olarak bilinmemektedir.
Sadece gerekli zamanlarda ve ölçülü şekilde reçeteli ve reçetesiz ilaç kullanan annelerin geri dönüşlerinde az sayıda sorun yer alması nedeniyle emzirme döneminde ilaç kullanımının güvenilir olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle bebeğine meme veren annelerin kesinlikle ilaç kullanmaması veya ilaç kullanması gerekiyorsa emzirmenin sona erdirilmesi gibi durumlar nadir görülür.
Örneğin; öncesinde bir pediatristle görüşüp kullanılan ilaçtan bebeğin zarar görmesini en aza indirgeyecek şekilde hareket edilmesi halinde epilepsi, diyabet ve yüksek tansiyon gibi ciddi hastalıkları olan kişiler hem bu hastalıkları ile ilgili ilaç kullanabilir hem de bebeklerini emzirebilirler.
Meme vermeye birkaç gün ya da birkaç hafta ara vermek koşulu ile anneler bazı ilaçları kullanabilirler.
Bu ilaçların kullanılması sırasında anne kendi sütünü sağarak boşaltır, bebeğine ise daha önceden dondurarak sakladığı anne sütünü verirse, ilaç kullandığı süre içinde süt üretiminin azalmasını engellemiş olur.
Emzirme süresi içinde kullanılması gereken ancak bebeğe zarar verebilecek içerikte olan ilaçlar vardır. Anne bu durumda ya bebeğini emzirmeyi ya da ilaçlarını kullanmayı seçmelidir. İkisinin bir arada olma ihtimali yoktur.
Bu ilaçlar;
( Bununla birlikte sigarayı bırakmayan veya bırakamayan annelere yine de bebeklerini emzirmeleri önerilebilir. Çünkü anne sütünün yararları nikotinin zararlarından fazladır. )
Meme Emen Bebek Üzerindeki Etkileri Bilinmemekle Birlikte Kaygı Duyulan İlaçlar :
Dilerseniz Hemen 0216 368 2448 nolu Telefonumuzu Arayarak Bilgi ve Randevu Alabilirsiniz.
Dilerseniz Buraya Tıklayarak İletişim Sayfamızdan Bizlere Mesajlarınızı İletebilirsiniz.
Site içeriği bilgilendirme amaçlıdır, Tanı ve tedavi için lütfen doktorunuza başvurunuz.
Prof. Dr. Ateş Karateke
Dolorex (diklofenak potasyum), non steroidal antienflamatuar ilaçlar (NSAİİ) olarak bilinen geniş bir ağrı kesici grubunun üyesidir. Özellikle romatizmal hastalıklarda eklem yerlerindeki şişkinlik, ağrı ve hassasiyetin giderilmesinde yaygın olarak kullanılır. Ayrıca adet sancıları ve migren ağrılarının tedavisinde de kullanılabilmektedir. En sık görülen yan etkileri; baş ağrısı, baş dönmesi, mide ağrısı, ishal, cilt döküntüleri ve halsizliktir. Ayrıca karaciğer ve böbrek üzerindeki ciddi yan etkileri nedeniyle Dolorex mutlaka hekim reçetesi ile kullanılmalıdır.
Dolorex, steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar olarak bilinen ağrı kesici ve yangı (enflamasyon) giderici ilaçlardan birisidir. Vücudumuzda oluşan hasar ve yaralanma gibi durumlarda salgılanan prostaglandin molekülleri ağrı, ödem, ateş ve yangıya neden olurlar. Dolorex etken maddesi olan diklofenak, bu moleküllerin üretimini engelleyerek vücudu bu rahatsızlıklardan korur.
Diklofenak etken maddesi diklofenak sodyum veya diklofenak potasyum olarak iki farklı şekilde bulunabilir. Ancak etkileri aynıdır. (1)
Migren nedir? Neden olur? Migrenin belirtileri ve tedavisi
Dolorex özellikle eklem, kas ve kemik ağrılarının ve adet sancılarının giderilmesinde kullanılır.
Romatoid artrit nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri
Diklofenak içeren ilaçlar hafif-orta derece şiddette ağrıların giderilmesinde kullanılırlar. Osteoartritte ve romatoid artritte eklem yerlerinde görülen şişkinlik, ağrı ve hassasiyetin giderilmesinde, ankilozan spondilitte hastalık belirtilerinin giderilmesinde kullanılır.
Aynı zamanda şiddetli adet sancılarının tedavisinde de etkilidir. Migren ve diş ağrılarının tedavilerinde de zaman zaman kullanılmaktadırlar.(4,5)
Vücudumuzda herhangi bir hasar, yaralanma, doku reaksiyonu vb olaylar meydana geldiğinde prostaglandin adı verilen birtakım kimyasallar sentezlenir. Bu kimyasallar ilgili bölgede kızarıklık, ağrı, şişkinlik, ateş gibi olaylara neden olur. Diklofenak potasyumun da dahil olduğu non steroidal anti enflamatuar ilaçlar prostaglandinlerin salgılanmasını önleyerek ağrı kesici, ödem azaltıcı vb etkileri gösterirler. (6)
İbuprofen nedir? Ne işe yarar? Kullanımı, dozu ve yan etkileri
Kireçlenme (osteoartrit) nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavisi
Nurofen (ibuprofen) nedir? Nasıl kullanılır? Yan etkileri nelerdir?
Hafif ağrılarda günlük 75-100 mg doz yeterli olmaktadır. Adet sancıları için kullanımda ağrılar başlar başlamaz kullanılmalıdır. Bu durumda günlük 50 mg dozla başlanıp, ağrının şiddetine göre 150 mg’a kadar doz çıkarılabilir.
Çocuklarda 14 yaş üzerinde kullanım için hastalığın şiddetine göre 2 veya 3 bölünmüş dozda 75-100 mg doz kullanılabilir. 14 yaş altı çocuklarda diklofenak potasyum önerilmemektedir.
Yaşlı bireylerde Dolorex kullanımı ile yan etkilerin görülme riski artmaktadır. Mutlaka Dolorex kullanılması gerekiyorsa mümkün olan en düşük doz ile başlanmalı ve tedavi süreci mümkün olduğunca kısa tutulmalıdır. (8)
Ağrı kesici ilaçlar nasıl kullanılmalıdır? Türleri ve yan etkileri
Dolorex’in kullanım süresine hastalığınızın durumuna göre hekiminiz karar verecektir. Ağrı gidermek amacıyla kullanılırsa dahi uzun süre non steroidal antienflamatuar ilaçların kullanımında ciddi mide ve böbrek hasarları görülebilir. Bu nedenle hekiminiz reçete etmediği sürece ilaç kullanmayınız.
Almanız gerekenden daha fazla ilaç almanız durumunda;
Gut hastalığı nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi
Dünyada diklofenak potasyum içeren oldukça farklı ilaç formları olmakla birlikte ülkemizde sadece film kaplı tablet, draje, efervesan tablet ile toz ve çözelti formları bulunmaktadır. Bunun haricinde sadece diklofenak ve diklofenak sodyum içeren ürünler de mevcuttur.
Ülkemizde diklofenak potasyum etken maddesi içeren ilaçlar arasında;Cataflam, Clofast, Dicloflam, Dolorex, Fevere, Kalidren, Katafast, Rapidus sayılabilir.
Voltaren (diklofenak) nedir? Ne için ve nasıl kullanılır? Yan etkileri
Mide kanaması nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi
Ankilozan spondilit (AS) nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi
Sitalopram, essitalopram, fluoksetin, fluvoksamin, paroksetin, sertralin, trazodon veya vilazodon etken maddelerinden birini içeren bir antidepresan kullanıyorsanız diklofenak kullanmadan önce mutlaka doktorunuza bilgi veriniz. Bu ilaçlarla ağrı kesicilerin birlikte kullanılması kanama eğiliminin artmasına neden olabilir.
Diklofenak (Dolorex) kullanmadan önce aşağıdaki ilaçlardan birini kullanıyorsanız ilaç etkileşimlerine dair mutlaka hekiminiz ve eczacınızdan bilgi alınız
Desyrel (trazodon) nedir? Ne için ve nasıl kullanılır? Yan etkileri nelerdir?
Bu ilaçlar listenin tamamı değildir. Diğer ilaçlar, vitaminler ve bitkisel desteklerle olabilecek muhtemel diğer etkileşimler için mutlaka hekim ve eczacınıza danışın
Hamilelik döneminde ilk iki trimestr için diklofenak potasyumun gebelik kategorisi C’dir. Bu durumda ilacın muhtemel faydaları zararından fazla ise ilaç tercih edilebilir. Hamileliğin son üç ayı olan 3. trimestrda ise diklofenak etken maddesinin kategorisi D’dir. Bu da insan ve hayvanlarda zararlı olduğu bilindiği halde zorunlu hallerde kullanılabilir anlamına gelen ilaçlar için belirlenmiş bir kategoridir.
Aspirin nedir, neye iyi gelir? Kullanımı, faydaları ve zararları
Ancak gebelikte kullanılabilecek çok daha güvenli ağrı kesiciler mevcut olduğundan alternatif ilaçlar için mutlaka hekiminizden bilgi alınız. Asla reçetesiz ilaç kullanmayınız.
Dicloflam nedir? Ne işe yarar? Kullanımı, dozu ve yan etkileri
Bu yan etkiler haricinde farklı herhangi bir durum gözlerseniz mutlaka hekim ve eczacınıza danışınız. Ayrıca:
Parasetamol (calpol) nedir? Ne için kullanılır? Yan etkileri nelerdir?
İlacı kullanıldıktan sonra bu belirtilerden bir veya birkaçını görürseniz en yakın acil servise başvurunuz.
Dolorex fiyatı, Kasım 2019 tarihi itibariyle Türkiye’de satış fiyatı 10 TL civarındadır.