Sargılı Beton, sargısız beton ve donatı malzemesi modelleri TBDYEK 5A 'da belirtildiği şekilde hesaplanır. Doğrusal performans analizinde beton sargı etkisi göz önüne alınabilir. Eleman kapasitelerinin hesabında mevcut malzeme dayanımları kullanılır.
Sargılı ve sargısız beton ile donatı çeliği modelleri EK 5A 'da belirtilen bağıntılara göre otomatik oluşturulur.
SİMGELER
fck = Beton karakteristik basınç dayanımı
fco = Sargısız betonun basınç dayanımı
fyk = Donatı çeliğinin karakteristik akma dayanımı
fsy = Donatı çeliğinin akma dayanımı
Mevcut binaların Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım (ŞGDT) yaklaşımı ile deprem performansının belirlenmesinde doğrusal hesap yöntemi kullanılıyor ise Sargılı beton, sargısız beton ve donatı çeliği modelleri TBDY EK 5A 'da belirtilen malzeme modelleri kullanılır.
TBDY 'de belirtildiği şekli ile ve 'te açıklanan ölçümler dikkate alınarak seçilen bilgi düzeyine göre, TBDY Tablo 'de verilen Bilgi Düzeyi Katsayısı eleman kapasitelerinde uygulanmaktadır. Eleman kapasitelerinin hesabında mevcut malzeme dayanımları kullanılmaktadır ve bu değerler de ölçümlerde elde edilen değerlerdir. Binanın bilgi düzeyine göre mevcut malzeme dayanımları, bilgi düzeyi katsayısı ile çarpılarak eleman kapasiteleri bulunur.
Eleman kapasiteleri beton ve donatı çeliğinin gerilme-birim şekildeğiştirme bağıntıları ile bulunan malzeme modelleri kullanılarak oluşturulan moment-eğirilik bağıntısı ile bulunur.
Mevcut malzeme dayanımları, malzemenin karakteristik veya binadan alınan örneklerden elde edilen dayanımıdır. Beton için bu karakteristik basınç dayanımı fck, donatı için karakteristik akma dayanımı fyk olarak isimlendirilmektedir.
Örneğin C25 beton sınıfındaki bir betonda ölçümler sonucu karakteristik basınç 25MPa olarak sonuçlandırılmış olsun. Bu durumda betonun karakteristik basınç dayanımı fck=25 MPa değeridir.
Eğer bu beton sınıfı mevcut bir yapı için ŞGDT yaklaşımında kullanılacak olursa ve bilgi düzeyi “kapsamlı” olarak seçilmiş ise plastik mafsal tanımlanırken kullanılan beton basınç dayanımı fco=fck=25 MPa değeridir.
Eğer bu beton sınıfı mevcut bir yapı için ŞGDT yaklaşımında kullanılacak olursa ve bilgi düzeyi “sınırlı” olarak seçilmiş ise plastik mafsal tanımlanırken kullanılan beton basınç dayanımı fco=fck= MPa değeridir.
Örneğin S sınıfındaki bir donatıda ölçümler sonucu karakteristik akma dayanımı MPa olarak sonuçlandırılmış olsun. Bu durumda donatının karakteristik akma dayanımı fyk= MPa değeridir.
Eğer bu donatı sınıfı mevcut bir yapı için ŞGDT yaklaşımında kullanılacak olursa ve bilgi düzeyi “kapsamlı” olarak seçilmiş ise plastik mafsal tanımlanırken kullanılan donatı akma dayanımı fsy=fyk= MPa değeridir.
Eğer bu beton sınıfı mevcut bir yapı için ŞGDT yaklaşımında kullanılacak olursa ve bilgi düzeyi “sınırlı” olarak seçilmiş ise plastik mafsal tanımlanırken kullanılan donatı akma dayanımı fsy=fyk= MPa
Beton basınç dayanımı fco ve donatı akma dayanımı fsy değerleri mevcut malzeme dayanımları ve bilgi düzeyi katsayısı kullanılarak bulunduktan sonra (Beton ve Donatı Çeliği için Gerilme-Şekildeğiştirme Bağıntıları ) başlığında detaylıca anlatılan malzeme gerilme-birim şekildeğiştirme bağıntıları oluşturulur. Aşağıdaki resimde sırasıyla beton ve donatı çeliğinin gerilme birim şekildeğiştirme grafikleri gösterilmiştir.
Donatı, betonarme elemanı oluşturan iki asli unsurdan biridir. Beton basınca karşı çok iyi çalışan bir malzeme olmasına rağmen çekme dayanımı çok düşüktür. Çekme bölgesindeki gerilmeleri karşılamak üzere, bu bölgeye çelik çubuklar yerleştirilir. Betonarmede donatı olarak genellikle yuvarlak çubuklar kullanılır.
Donatı – İnşaat Demiri. İnşaat Demiri; Diğer bir adıyla Donatı ismiyle tabir edilen, Kaba inşaatı oluşturan Kolon, Kiriş, Döşeme gibi betonarme(Beton) elemanlarının içerisinde yer alan demirlere denir. Basit olarak bu şekilde tanımlayabiliriz.
Donatı Türleri
Donatı alanı, İmar planı kararı ile kamu kullanımına ayrılan yol, yeşil alan, okul, karakol, ibadet yeri, sağlık tesisi gibi alanlar olarak tanımlanıyor.
Betonarme yapılarda çelik ve betonun beraber kullanılmasının gerekli sebepleri vardır. Bunlar; – Çelik, yapıda oluşan çekme gerilmesine direnç oluşturmak için kullanılır. – Beton ise yapıda oluşan basıncın oluşturduğu gerilime karşı kullanılan bir yapı malzemesidir.
Beton basınca karşı çok iyi çalışan bir malzeme olmasına rağmen çekme dayanımı çok düşüktür. Çekme bölgesindeki gerilmeleri karşılamak üzere, bu bölgeye çelik çubuklar yerleştirilir.
Montaj donatısı ise genel olarak basınç bölgesinde yer alması ile beraber özellikle yapı elemanının donatı beton oranını korumak bütünselliği sağlamak ayrıca da etriye bağlanımını gerçekleştirmek için donatıların birarada doğru dizilimde kalmasını sağlamak üzere kullanılır.
1 cevap. Asıl amaç etriyeleri sabitlemektir. Fakat deprem durumunda gelebilecek eksi momentlere karşı çekme donatısı olarak çalışabilir. Ayrıca hesapta basınç donatısı olarak dikkate alınır.
Pilye genel olarak bakıldığında, betonarme kirişlerde kesme kuvvetlerini karşılamak amacıyla kullanılan inşaat demiridir. Kiriş, kat ve döşemelerde genel olarak çekme işlemi kapsamında işlem yapar. Bu işlem, donanım ve donatı kapsamlarında kullanımdan tasarruf edilmesini sağlamaktadır.
Kiriş donatıları montaj, esas (düz demir), pilye ve etriye donatılarıyla yapılır. Kirişlerin başlangıcı bitişlerinde üstte mesnet donatısı kullanılır. Esas donatılar ve montaj donatıları kesilerek bir uçlarına demir bükme ile 12Ø boyunda kanca yapılır. Etriyeler sayısı kadar kesilir ve bükülerek hazırlanır.
Binalar içerisinde genellikle iki kattan oluşmakta olan ya da 18 metreden uzun binalarda döşeme altında yer alan ve büyük açıklıkları bulunana, yatay bir şekilde yük taşıyan, dış ve perde duvarların üzerinde hatıl yer alarak, yük taşıyıcı görevi üstlenmektedir.
Betonarme bir kiriş yüksekliği, kendine bağlanan döşemelerin yüksekliğinin en az üç katı olmalıdır. Bir betonarme kirişe bağlanan döşeme 12 cm yüksekliğinde ise, kiriş yüksekliği 12×3=36 cm(en az) olmalıdır.
Kolonun minimum kenar ebattı 30 cm olarak verilmiştir. Ek olarak, dairesel kolonların ise minimum çapı 35 cm olarak belirlenmiştir. Sıklaştırma aralığı kolon en küçük kesitinin 1/3'ünden veya 15 cm'den büyük bırakılamaz. Kolonlarda yapılan bu güncellemeleri kirişlerin yönetmelikleri takip etmektedir.
Statik Eleman Açıklık Sınırları
Taşıyıcı Eleman veya Sistem | Malzemesi | Açıklık Sınırları: L (m) |
---|---|---|
Dikdörtgen kiriş | Betonarme | |
Öngerilmeli kirişler | Betonarme | |
Geniş başlıklı kirişler | Çelik | |
Yüksek kirişler (Hadde profilleri ile) | Çelik |
Faydalı Yükseklik En dıştaki beton basınç lifinden çekme donatısının ağırlık merkezine olan uzaklığıdır. Hesap Dayanımı Karakteristik dayanımların malzeme katsayısına bölünmesiyle elde edilen ve hesaplarda esas alınan malzeme dayanımıdır.
Fretli kolonlarda da, etriyeli kolonlarda olduğu gibi, minimum donatı oranı 0.
P01 donatısınından hesaplamaya başlayalım. Demir metrajı çıkarabilmek için bilmeniz gereken tek şey verilen 27Ø8/20 l= değerini okuyabilmek. 27 adet, Ø8 çaplı demir, 20 şer cm aralıklarla atılacak. Her bir demirin toplam uzunluğu cm.
Etkili tabla genişliği, önem sırasına göre yükleme (tekil, çizgisel), döşeme gövde rijitliklerinin oranına, açıklığa ve gövdeler arası mesafeye bağlıdı. Tabla ve kirişlerin birlikteliğini ifade eden Tablalı Kirişler, Betonarme yapıların en çok kullanılan ve en etkili taşıyıcılarıdır.
Taralı kenar≡ Sürekli kenar: Taralı çizgi kenarın sürekli olduğu, döşemenin kenar boyunca çökemediği ve dönemediği (ankastre olduğu) anlamındadır. sürekli varsayılır. Sürekli kenar boyunca mesnet momenti oluşacak anlamındadır.
Demir: 34kg/m2 şeklinde olur. Ortalama olarak bin metre karelik bir eve 3.
Kolon Donatısı
Kalıbın çakılabilmesi için ilk olarak binanın köşe noktalarının tespit edilmesi gerekir. Ardından aksların oturtulması gerekir. Aks iplerinin çekilmesinin ardından kolonların aks beş-onları çakılır.
Paspayı; kolon, perde, kiriş, döşeme ve temel gibi betonarme yapı elemanlarında en dışta bulunan donatının dış yüzeyi ile beton dış yüzeyi arasındaki kalınlık mesafesidir. Paspayı ayrıca “net beton örtüsü” olarak da anılmaktadır.