Dünyamızın Şekli
kaynağı değiştir]
- ^As of 4 January , the United States Strategic Command tracked a total of 18, artificial objects, mostly debris. See:[7]
- ^Earth's circumference is almost exactly 40,&#;km because the metre was calibrated on this measurement—more specifically, 1/millionth of the distance between the poles and the equator.
- ^Due to natural fluctuations, ambiguities surrounding ice shelves, and mapping conventions for vertical datums, exact values for land and ocean coverage are not meaningful. Based on data from the Vector Map and Global Landcover 26 Mart tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. datasets, extreme values for coverage of lakes and streams are % and % of Earth's surface. The ice shields of Antarctica and Greenland are counted as land, even though much of the rock that supports them lies below sea level.
- ^Yeryüzü, Yerküre veya Yer de denir.
- ^Bir yıl içindeki yıldız günlerinin sayısı, güneş günlerinin sayısından daha fazladır (Dünya'nın kendi ekseni etrafında tam olarak derece dönmesi için geçen süre), çünkü bir yıldız günü, bir güneş gününden yaklaşık saniye daha kısadır. Bu tutarsızlık, bir yıldan fazla süredir süren tam bir yıldız günü demektir.
Kaynakça[değiştir Dünyanın Şekli ve Hareketleri Kısaca Özet
Dünyanın sekli hakkındaki bilgiler, dünyanın şeklinin ve hareketlerinin sebep olduğu değişimleri yazımızda kısaca özetledik.
![]()
Üzerinde hayat sürdüğümüz güneş sisteminin 5. büyük gezegeni olan, evrende yaşam ve nefes alınabilir atmosfere sahip olduğunu bildiğimiz tek ve eşsiz gezegen Dünyadır. Bu eşsiz ve harikalarla dolu gezegen hakkında geçmişten günümüze birçok teori üretilmiş, sayısız keşifler yapılmış ve hakkında birçok araştırma uzmanlarca yapılmaya devam etmektedir. Tarih boyunca bu eşsiz gezegenimiz DÜNYA hakkında yapılan araştırma ve teorilerden biriside dünyanın şekli, hareketleri olmuştur. Söz konusu bu şekil ve hareketlerin nelere sebep olduğu ise uzun gözlem ve araştırmalar sonucunda öğrenilebilmiştir. Dünyanın şekli, geçmişte dünyanın sekli hakkındaki varsayımlar, dünyanın şeklinin ve hareketlerinin sebep olduğu değişimler aşağıda detaylıca sunulmuştur.
DÜNYA’NIN ŞEKLİ
Dünya, kutuplardan biraz basık, Ekvator’dan şişkin kendine özgün bir şekle sahiptir. Buna geoit denir. Dünya’nın geoit şekli, ekseni etrafında dönüşü esnasında oluşan, merkez kaç kuvveti ile savrulması sonucu meydana gelmiştir. Kutuplarından basık bu küresel geometrik şekile “geoid” (Latince, Eski Yunanca da Geo “dünya”) yani “Dünya şekli” diye adlandırılır.
Eski zamanlarda Dünya’nın şekli hakkında farklı düşünceler:
- Günümüzden yaklaşık yıl önce yaşayan eski Mısırlılar Dünya’yı uzunca bir kutu, gökyüzünü de o kutunun kapağı olduğunu düşünüyorlardı.
- Bollywood filmlerininin eğlencesini aratmayacak bir varsayım da Eski Hintlilerden; Eski Hintliler ise Dünya’nın dört filin sırtında duran büyük bir daire biçiminde olduğuna inanıyorlardı. Hatta Eski Hintlilere göre bu 4 fil de bir kaplumbağanın sırtında duruyor, kaplumbağa ise sonsuz bir denizde yüzüyordu.
- Yine çok bilinen bir varsayıma göre ise dünya öküzün boynuzları üzerindedir, bazıları ise dünya düz bir tepsiden ibarettir demişlerdi.
- Gezegenimiz dünyanın yuvarlak olduğunu Avrupalılardan ilk açıklayanlar Kopernik () ve Galile ().
- Pisagor’dan yaklaşık iki yüzyıl sonra Aristo, gözlemleri sonunda Dünya’nın yuvarlak olduğunu ispatladı.
- Biruni yaptığı çalışmalar ile, yılları arasında Dünyanın küre şeklinde olduğunu yer çekiminin varlığını ortaya koydu.
Dünya’nın Şeklinin Sonuçlarından Kaynaklanan Değişimler:
- Sıcaklık dağılışını etkiler.
- Meridyen dairesinin uzunluğu Ekvator’un uzunluğundan daha kısadır.
- Güneş ışınları yeryüzüne farklı açılarla düşer.
- bulunduğumuz yerin enlem derecesini öğrenmek için Kutup yıldızının göründüğü açıyı kullanabilirsiniz.
- Dünya’nın bir yarım küresi karanlıkken diğer yarım küresi aydınlıktır.
- Yerçekimi, kutuplarda daha fazla Ekvator’da daha azdır.
- Ekvator yarıçapı, kutuplar yarıçapından daha uzundur.
- Ekvator’dan kutuplara yaklaşıldıkça, meridyenler ve paralel boyları arası mesafe azalır.
DÜNYA’NIN HAREKETLERİ
Dünya’nın Kendi Ekseni Etrafında Dönmesi (Günlük Hareket):
Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönmesi batıdan doğuya doğru 24 saatte tamamlanır. Bu süre 1 gün olarak tanımlanır.
Dünya’nın Kendi Ekseni Etrafındaki Dönüşünün Sonuçları:
- Gece ve gündüz birbirini takip edecek şekilde oluşur.
- Merkez kaç kuvveti meydana gelir.
- Güneş ışınlarının gün içinde geliş açıları değişir.
- Cisimlerin gün içindeki gölge uzunlukları değişir.
- Gün içinde sıcaklık farkları meydana gelir.
- Yerel saat farkları meydana gelir.
Dünya’nın Güneş Etrafında Dönmesi (Yıllık Hareket):
Dünyamız, Güneşin çevresindeki dönüşünü gün 6 saatte tamamlar. Bu dönüş sırasında geçen zaman 1 yıl olarak kabul edilir.
Dünya’nın Güneş Etrafındaki Dönüşünün Sonuçları:
- Mevsimlerin oluşumuna ve değişimine neden olur.
- Gece – gündüz uzunlukları değişir.
- Kara ve denizler arasında sıcaklık farkları oluşur.
- Mevsimlik sıcaklık farkları meydana gelir.
- Güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açıları değişir.
kaynağı değiştir]
Dünyanın Şekli ve Hareketleri Kısaca Özet
Dünyanın sekli hakkındaki bilgiler, dünyanın şeklinin ve hareketlerinin sebep olduğu değişimleri yazımızda kısaca özetledik.
Üzerinde hayat sürdüğümüz güneş sisteminin 5. büyük gezegeni olan, evrende yaşam ve nefes alınabilir atmosfere sahip olduğunu bildiğimiz tek ve eşsiz gezegen Dünyadır. Bu eşsiz ve harikalarla dolu gezegen hakkında geçmişten günümüze birçok teori üretilmiş, sayısız keşifler yapılmış ve hakkında birçok araştırma uzmanlarca yapılmaya devam etmektedir. Tarih boyunca bu eşsiz gezegenimiz DÜNYA hakkında yapılan araştırma ve teorilerden biriside dünyanın şekli, hareketleri olmuştur. Söz konusu bu şekil ve hareketlerin nelere sebep olduğu ise uzun gözlem ve araştırmalar sonucunda öğrenilebilmiştir. Dünyanın şekli, geçmişte dünyanın sekli hakkındaki varsayımlar, dünyanın şeklinin ve hareketlerinin sebep olduğu değişimler aşağıda detaylıca sunulmuştur.
DÜNYA’NIN ŞEKLİ
Dünya, kutuplardan biraz basık, Ekvator’dan şişkin kendine özgün bir şekle sahiptir. Buna geoit denir. Dünya’nın geoit şekli, ekseni etrafında dönüşü esnasında oluşan, merkez kaç kuvveti ile savrulması sonucu meydana gelmiştir. Kutuplarından basık bu küresel geometrik şekile “geoid” (Latince, Eski Yunanca da Geo “dünya”) yani “Dünya şekli” diye adlandırılır.
Eski zamanlarda Dünya’nın şekli hakkında farklı düşünceler:
- Günümüzden yaklaşık yıl önce yaşayan eski Mısırlılar Dünya’yı uzunca bir kutu, gökyüzünü de o kutunun kapağı olduğunu düşünüyorlardı.
- Bollywood filmlerininin eğlencesini aratmayacak bir varsayım da Eski Hintlilerden; Eski Hintliler ise Dünya’nın dört filin sırtında duran büyük bir daire biçiminde olduğuna inanıyorlardı. Hatta Eski Hintlilere göre bu 4 fil de bir kaplumbağanın sırtında duruyor, kaplumbağa ise sonsuz bir denizde yüzüyordu.
- Yine çok bilinen bir varsayıma göre ise dünya öküzün boynuzları üzerindedir, bazıları ise dünya düz bir tepsiden ibarettir demişlerdi.
- Gezegenimiz dünyanın yuvarlak olduğunu Avrupalılardan ilk açıklayanlar Kopernik () ve Galile ().
- Pisagor’dan yaklaşık iki yüzyıl sonra Aristo, gözlemleri sonunda Dünya’nın yuvarlak olduğunu ispatladı.
- Biruni yaptığı çalışmalar ile, yılları arasında Dünyanın küre şeklinde olduğunu yer çekiminin varlığını ortaya koydu.
Dünya’nın Şeklinin Sonuçlarından Kaynaklanan Değişimler:
- Sıcaklık dağılışını etkiler.
- Meridyen dairesinin uzunluğu Ekvator’un uzunluğundan daha kısadır.
- Güneş ışınları yeryüzüne farklı açılarla düşer.
- bulunduğumuz yerin enlem derecesini öğrenmek için Kutup yıldızının göründüğü açıyı kullanabilirsiniz.
- Dünya’nın bir yarım küresi karanlıkken diğer yarım küresi aydınlıktır.
- Yerçekimi, kutuplarda daha fazla Ekvator’da daha azdır.
- Ekvator yarıçapı, kutuplar yarıçapından daha uzundur.
- Ekvator’dan kutuplara yaklaşıldıkça, meridyenler ve paralel boyları arası mesafe azalır.
DÜNYA’NIN HAREKETLERİ
Dünya’nın Kendi Ekseni Etrafında Dönmesi (Günlük Hareket):
Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönmesi batıdan doğuya doğru 24 saatte tamamlanır. Bu süre 1 gün olarak tanımlanır.
Dünya’nın Kendi Ekseni Etrafındaki Dönüşünün Sonuçları:
- Gece ve gündüz birbirini takip edecek şekilde oluşur.
- Merkez kaç kuvveti meydana gelir.
- Güneş ışınlarının gün içinde geliş açıları değişir.
- Cisimlerin gün içindeki gölge uzunlukları değişir.
- Gün içinde sıcaklık farkları meydana gelir.
- Yerel saat farkları meydana gelir.
Dünya’nın Güneş Etrafında Dönmesi (Yıllık Hareket):
Dünyamız, Güneşin çevresindeki dönüşünü gün 6 saatte tamamlar. Bu dönüş sırasında geçen zaman 1 yıl olarak kabul edilir.
Dünya’nın Güneş Etrafındaki Dönüşünün Sonuçları:
- Mevsimlerin oluşumuna ve değişimine neden olur.
- Gece – gündüz uzunlukları değişir.
- Kara ve denizler arasında sıcaklık farkları oluşur.
- Mevsimlik sıcaklık farkları meydana gelir.
- Güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açıları değişir.
Sürekli olarak hareket eden Dünya'nın iki çeşit hareketi vardır. Bu hareketlerden birisi kendi ekseni etrafında olur ve batıdan doğuya doğrudur. Bu dönmesini 23 saat, 56 dakika, 4, saniyede tamamlar.[36] Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki bu dönmesi ile birlikte olan ikinci hareketi Güneş etrafındadır. Güneş etrafında Dünya, elips şeklinde çok geniş bir yörünge üzerindeki hareketini de gün, 5 saat, 48 dakika, 9 saniye, ,6 mikro saniyede[36] yani bir yılda tamamlar. Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki ve Güneş etrafındaki bu iki hareketi, iki önemli olaya sebep verir. Kendi ekseni etrafında dönmesi ile gece ve gündüz, Güneş çevresinde 23 derece, 27 dakika eğiklikle dönmesi mevsimleri oluşturur ve mevsimlerin ardalanmasını sağlar.