Dünyanın En Zengin Ve Fakir Ülkeleri

Dünyanın En Fakir 50 Ülkesinin 32’sinin Müslüman ve Bu 32 Ülkenin Devlet Başkanlarının Tamamının Dünyanın En Zengin 500 Kişi Arasında Olduğu İddiası Doğru Değil

Sosyal medyada belirli aralıklarla dolaşıma giren çarpıcı iddialardan birisi, dünyanın en fakir 50 ülkesinden 32’sinin Müslüman olduğu ve bu ülkelerin liderlerinin tamamının da dünyanın en zengin 500 insanı arasında oldukları iddiası. Söz konusu iddia oldukça popüler ve siyasetçisinden yazarına birçok kişi tarafından paylaşıldı.

Örneğin İBB İyi Parti Grup Başkanvekili İbrahim Özkan (Yeniçağ gazetesi söz konusu paylaşımı herhangi bir araştırma yapmadan okuyucularına aktarmakta mahzur görmemiş):

“Dünya’nın en fakir 50 Ülkesinin, 32’si Müslüman ve bu 32 ülkenin devlet başkanlarının tamamı ‘Dünya’nın en zengin ilk 500 kişisi’ arasında..!”

Orhan Aydın da bu iddianın cazibesine kapılanlardan:

“Dünyanın en fakir 50 ülkesinin 32’si Müslüman. Bu 32 ülkenin devlet başkanlarının tamamı dünyanın en zengin 500 kişisi arasında.”

Son örneğimiz etkileşim alan Twitter kullanıcılarından Ayşe Aydoğdu:

“57 Müslüman ülkenin Dünya üretimindeki payı %7 Almanya’nın tek başına Dünya üretimindeki payı %10.2 Dünyanın en fakir 50 ülkesinden 32’si Müslüman ve bu 32 ülkenin devlet başkanları Dünyanın en zengin 500 kişisi arasında yer alıyor!”

Dünyanın En Fakir 50 Ülkesi Hangileri?

Peki bu iddianın doğruluğu nedir? Söz konusu iddiayı doğrulamak aslında çok kolay. Dünya Bankası ve IMF gibi birçok uluslararası kuruluş ülkelerin kişi başına milli gelirlerini ölçmekte ve düzenli olarak yayımlamakta. Kişi başına milli gelir hem cari fiyatlarla hem de daha doğru bir refah göstergesi olan satın alma gücü paritesine (SGP) göre ayrı ayrı ölçülmektedir. Müslüman ülke tanımlamasını ise nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan ülkeler olarak belirlediğimizde söz konusu iddianın doğruluğunu anlamak mümkün olacaktır (Uluslararası iktisadî büyüklüğün nasıl karşılaştırılabileceğine değindiğimiz yazımıza göz atabilirsiniz).

Bu kapsamda öncelikle, Müslüman olarak tanımlanabilecek ülkelerin hangileri olduğuna bakmalıyız. World Population Review adlı internet sitesinin, Pew Araştırma Merkezi ve CIA Factbook verilerine dayanarak yapmış olduğu çalışma toplam nüfustaki oranına göre Müslüman ülkeleri göstermektedir. Dünya Bankası’nın verileri ise hem cari fiyatlarla hem de SGP’ye göre en düşük kişi başına milli gelir sahibi ülkeleri ortaya koymaktadır. Bu iki bilgiyi bir araya getirdiğimizde, dünyanın en fakir 50 ülkesi ve bunlardan hangilerinin Müslüman olduklarını aşağıdaki tablodan görebiliyoruz:

Dünyanın en fakir 50 ülkesinin 16 tanesi Müslümandır

Tablodan da görüleceği üzere, cari fiyatlara göre dünyanın en fakir 50 ülkesinin 19’u Müslümanken, satın alma gücü paritesine göre yapılan sıralamada en fakir 50 ülkenin 16’sı Müslümandır. Dolayısıyla söz konusu iddianın ilk kısmının yanlış olduğunu söyleyebiliriz.

Müslüman Ülkelerin Liderleri

İddianın ikinci kısmının doğruluğunu anlamak için öncelikle fakir olarak nitelediğimiz yukarıdaki Müslüman ülkelerin liderlerine bakalım. Bunun için SGP listesinde yer alan 16 ülkenin 2022 yılı Nisan ayı itibarıyla liderlerinin kim olduklarını inceledik. Wikipedia üzerinden yapmış olduğumuz araştırmaya göre söz konusu ülkelerin liderleri ve liderlik süreleri şu şekilde:

En fakir 16 Müslüman ülkenin liderleri

Listeye baktığımızda, yöneticilerin çoğunluğunun yeni göreve gelmiş oldukları, hatta bazılarının yakın zamanda darbe ile göreve gelmiş geçici yöneticiler olduğu görülmektedir. Söz konusu liderlerin dünyanın en zenginleri arasında olup olmadıklarını anlamak ise çok kolay değildir. Liderlerin servetleri genellikle şeffaf bir şekilde kamuoyu ile paylaşılmamaktadır. Buna ilişkin iddiaları öğrenmek ancak çeşitli bilgi sızıntıları ve araştırmacı gazetecilik yoluyla mümkün olabilmektedir. Bu kapsamda, dünyanın en zengin liderlerine yönelik olarak yapılmış bazı araştırmalara da göz attık.

Dünyanın En Zengin Liderleri

Moneyinc.com isimli web sitesinin yapmış olduğu en zengin 20 politikacı listesi aşağıdaki gibidir.

Dünyanın en zengin 20 politikacısı oldukları iddia edilen isimler

Yukarıdaki listede iddia edilen servet tutarlarına baktığımızda 3 Müslüman ülkede görev yapan politikacıların dünyanın en zengin insanları arasında olduğu düşünülebilecektir. Thrillist.com isimli web sitesinin yapmış olduğu “Dünyanın En Zengin 20 Lideri” isimli başka bir çalışmada ise:

• Suudi Arabistan Kralı Salman bin Abdulaziz Al Saud 18 milyar dolarlık,
• Fas Kralı Muhammed VI 2,5 milyar dolarlık,
• Kazakistan Başkanı Nursultan Nazarbayev 1 milyar dolarlık,
• Umman Sultanı Kabus bin Said Al Said 700 milyon dolarlık ve
• Kuveyt Emiri Sabah Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah 350 milyon dolarlık

servetleri olduğu iddiasıyla yukarıdaki listeye girmeye aday Müslüman ülke liderleri olarak göze çarpmaktadırlar. Tüm bu iddialar birlikte değerlendirildiğinde, dünyanın en zenginleri listesine girmeye aday olarak 8 Müslüman ülke lideri olduğunu düşünebiliriz. Bu ülkelerin satın alma gücü paritesine göre kişi başına milli gelirde dünya sıralaması ise şu şekildedir:

Forbes dergisinin yapmış olduğu dünyanın en zengin 500 insanı listesine baktığımızda, 500. Sırada yer alan kişinin servetinin 5,4 milyar dolar olduğu görülmektedir. Dolayısıyla en zengin politikacılar/liderler listelerinde iddia edilen servetleri dikkate alırsak, Müslüman ülke liderlerinin yalnızca 4 tanesinin en zengin 500 kişi arasına girebileceği yorumunu yapabiliriz. Her halükârda dünyanın en fakir 50 ülkesi arasında yer alan 16 ülkenin liderinin en zengin liderler arasında yer almadıklarını görebiliriz.

Sonuç

Tüm bu bilgiler birlikte değerlendirildiğinde, dünyanın en fakir ülkesinin yalnızca 16 tanesinin (başka bir ölçümle ise 19 tanesinin) nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan ülkeler olduğunu görmekteyiz. Söz konusu ülkelerin liderleri ise genellikle yönetime yeni gelmiş kişiler olup, dünyanın en zengin insanları veya en zengin liderleri arasında isimleri zikredilmemektedir. Yapılan çeşitli araştırmalar neticesinde ortaya atılan iddialar dünyanın en zengin liderleri arasında 8 Müslüman ülke lideri olduğunu göstermektedir. Ancak söz konusu liderlerin ülkeleri fakir ülkeler arasında yer almamaktadır.

Kaynak, Reuters

"Mütevazı ve kademeli vergiler hükümetler için önemli bir gelir kaynağı olabilir"

Uluslar zenginleşirken hükümetler fakirleşti

1-Lüksemburg- 127.673 dolar

Avrupa Birliği üyeleri arasındaki en küçük ülkelerden biri olan Lüksemburg, dünyanın en zengin ülkesi. Ülkede kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasılası 127.673 dolar. Avrupa kıtasının tam ortasındaki konumuyla Fransa ve Almanya gibi ülkelere çok yakın olması Lüksemburg’un ekonomik anlamda güçlü bir ülke haline gelmesinin en önemli nedenlerinden. Bankacılığın gelişmiş olduğu ülke, gelirinin büyük çoğunluğunu finans sektöründen sağlıyor. Demir çelik sanayisi bakımından da gelişmiş olan Lüksemburg, Avrupa Birliği’ne ve Amerika Birleşik Devletleri’ne demir ihraç ediyor.

2- İrlanda- 102.217 dolar

Kuzeybatı Avrupa’da yer alan İrlanda Cumhuriyeti dünyanın en zengin ülkeleri arasında 2. sırada. Kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasılanın 102.217 dolar olduğu İrlanda’nın ekonomisinin büyük çoğunluğu yüksek teknoloji endüstrisine dayanıyor. Hükümet, yabancı yatırımcılara düşük vergi uygulayarak ülkenin yabancı yatırımcılar için Avrupa merkezi konumuna gelmesini sağlıyor. Bu uygulamanın getirisi olarak Facebook, Google, Apple gibi dünya devlerinin İrlanda’da ofisleri bulunuyor.

3- Norveç- 92.646 dolar

Dünyanın en zengin ülkeleri arasında 3. sıraya yerleşen Norveç, İskandinav Yarımadası’nda konumlanıyor. Kişi başına düşen 92.646 dolarlık gayri safi yurt içi hasıla ile Norveç, diğer Avrupa Birliği ülkeleri arasında refah seviyesinin en iyi olduğu ülke olarak gösteriliyor. Karma ekonomik modele dayanan Norveç ekonomisi endüstri devriminden önce balıkçılığa dayanıyordu. Kuzey Denizi’ndeki petrol rezervlerinin kontrolünü eline aldıktan sonra ülke ekonomisi petrol üretiminden beslenmeye başladı. Günümüzde ülke ekonomisinin en önemli kaynağı petrol üretimi olmaya devam etse de hükümet ekonomik gelirleri çeşitlendirmek için çalışmalar yapıyor.

4- İsviçre- 92.434 dolar

Batı, Orta ve Güney Avrupa’nın kesişim noktasında konumlanan İsviçre, dünyanın en zengin ülkelerinin 4.’sü olarak listeye giriyor. Ülkede kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla 92.434 dolar. 2020 yılında koronavirüs sebebiyle ekonomik anlamda zor zamanlar yaşayan İsviçre’nin ekonomisi 2022 senesinde kendini toparlamayı başarmış gibi. Ülke ekonomisi gelişmiş sanayi sektörüne dayanıyor. Sanayi sektöründe önde gelen dal ise saat endüstrisi. Saatleriyle ve bankalarıyla meşhur olan ülkenin ekonomisi, hizmet sektöründen büyük ölçüde besleniyor. Ülkede hayvancılık ve tarım da önemli geçim kaynakları arasında.

5- Katar- 82.887 dolar

Basra Körfezi ülkesi olan Katar dünyanın en zengin 5. ülkesi. Resmi adı Katar Devleti olan ülkede kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla 82,887 dolar. Ülke ekonomisin en temel kaynağı petrol ve doğal gaz. Dünyanın en büyük üçüncü doğal gaz rezervine sahip olduğu için birçok farklı ülkeye doğal gaz ihraç ediliyor. Katar’da ekonomik gelirleri çeşitlendirmek için pek çok çalışma yapılıyor. Finans, sanayi ve turizm gibi sektörlerin de ülke ekonomisini besleyen önemli dallar olması için projeler mevcut.

6- Singapur- 79.426 dolar

Güneydoğu Asya’da konumlanan bir ada ülkesi olan Singapur dünyanın en zengin 6. ülkesi. Singapur’da kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla 79.426 dolar. Dünyanın en önemli ticaret merkezlerinden biri olan ülke, rekabetçi ekonomisiyle ön plana çıkıyor. Rekabete önem veren ekonomik atmosfer aynı zamanda özgür ve yenilikçi. Ticarete dayanan ülke ekonomisinde ikinci önemli gelir kaynağı da endüstri. Bu alanda en çok kazanç getiren dallar arasında ilk sırayı gemi inşaatı elinde tutuyor. Petrol rafineleri, elektronik aletler, tekstil ve gıda ise gemi inşaatını takip eden alanlar.

7- Amerika Birleşik Devletleri- 75.180 dolar

Dünya üzerindeki en etkili finansal güce sahip olan Amerika Birleşik Devletleri kişi başına düşen 75.180 dolar gayri safi yurt içi hasıla ile dünyanın en zengin 7. ülkesi. Doğal kaynaklar ve altyapı açısından oldukça gelişen Amerika, dünya ticaretine yön veren ülkeler arasında yer alıyor. Aynı zamanda dünyanın en büyük petrol ve doğal gaz üreticisi olan Amerika günümüzün en önemli şirketlerinin çoğuna ev sahipliği yapıyor. Bunun yanında New York Menkul Kıymetler Borsası’nın piyasa değeri incelendiğinde dünyanın en büyük menkul kıymetler borsası olduğu gözlemleniyor.

8- İzlanda- 73.981 dolar

Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde bir ada ülkesi olan İzlanda dünyanın en zengin 8. ülkesi. Ülkede kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla 73.981 dolar. Ada ülkesi olması nedeniyle İzlanda ekonomisinin temel kaynağı balık ve balıkçılıktan geliyor. Ülkede tutulan balıklar işlenip ihraç edilerek gelir haline dönüştürülüyor. Bunun yanında ülke kış turizmi ve termal turizm açısından da oldukça gelişmiş konumda. Her yıl binlerce turistin ağırlandığı ülkede çok sayıda lüks otel mevcut.

9- Avustralya- 66.408 dolar

Okyanusya’da yer alan ve coğrafi şartlardan ötürü dünyanın en büyük adası sıfatını alan Avustralya öte yandan dünyanın en küçük kıtası olarak kabul ediliyor. Karma pazar ekonomisine sahip olan Avustralya dünyanın en zengin ülkeleri listesinde 9. sıraya yerleşti. Kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasılası 66.408 dolar. Ülke ekonomisinin %80’ini sağlık, finans ve eğitim alanları oluşturuyor. Ayrıca dünya genelinde kömür ihracatı konusunda da %70’lik bir pazar payıyla da lider konumunda.

10- Danimarka- 65.713 dolar

İskandinav ülkelerinin güneyinde konumlanan Danimarka dünya üzerindeki en zengin 10. ülke. Kişi başına düşen gayri safi milli hasılanın 65.713 dolar olduğu ülkede ekonominin en önemli paydası hizmet sektörüne ait. Kamu yönetimi, eğitim ve sağlık hizmetleri dışında ticaret ve ulaştırma hizmetleri, bu sektörde öne çıkan alanlar arasında bulunuyor. Tarım, hayvansal üretim ve doğal enerji kaynakları çıkarımı da Danimarka ekonomisini kalkındıran önemli alanlardan birkaçı olarak öne çıkıyor.

11- Kanada- 56.794 dolar

Kanada 56.794 dolar gayri safi yurt içi hasılasıyla en zengin ülkelerden biri. Madencilikten teknoloji endüstrisine uzanan geniş ve çeşitli ekonomi kaynaklarıyla bu zenginliğin üstüne katarak gelişmeye devam ediyor. Özellikle kanola ve buğday tedariği konusunda dünya genelindeki taleplerin çoğunu Kanada karşılıyor. Madencilik sektöründe de uranyum ve çinko üreticiliğiyle adından söz ettiriyor.

12- İsveç- 56.361 dolar

İsveç Avrupa’nın İskandinav bölgesinde yer alıyor. 56.361 dolar gayri safi yurt içi hasılayla listenin üst sırlılarında kendine yer edinen İsveç’in ekonomisi büyük çoğunlukla iyi eğitimli ve yüksek vasıflı işçi gücünden besleniyor. Hidroelektrik ve demir madeninin ipi çektiği ihracat faaliyetleri sayesinde dış ticaret hacmini her geçen gün genişletiyor.

13- Hollanda- 56.298 dolar

Hollanda Krallığı’nı meydana getiren 4 ülkenin en büyüğü olan Hollanda, dünyanın en zengin 13. ülkesi. Ülkede kişi başına düşen gayri safi milli hasıla 56.298 dolar. Hollanda ekonomisi ülkede bulunan doğal gaz rezervlerinden besleniyor. Hollanda’daki doğal gaz rezervleri, Avrupa Birliği’ndeki tüm rezervlerin %25’ini oluşturacak kadar büyük. Bunun yanında dış ticarete bağlı olarak büyüme gösteren ülke, Avrupa’nın en büyük havalimanlarından biri olan Amsterdam Schiphol Havalimanı’na da ev sahipliği yapıyor.

14- İsrail- 55.359 dolar

İsrail ekonomisi iç pazarda kısıtlı imkanlar dahilinde gelişmeye çalışsa da ülkenin geçim kaynakları genel anlamda ihracat ekseninde şekilleniyor. Kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla 55.359 dolar olan İsrail son yıllarda teknoloji, bilim ve endüstri alanlarında gelişme göstererek küresel ölçekte ekonomik varlığını hissettirmeye devam edecek gibi görünüyor.

15- Avusturya- 52.062 dolar

Avusturya, 52.062 dolar kişi başı gayri safi yurt içi hasılasıyla dünya ekonomileri arasında en yüksek yaşam standartlarından birine sahip. Ülke ekonomisi ana ticaret ortağı olan Almanya ile yakından bağlantılı. Avusturya ekonomisine katkıda bulunan öncü sektörlerlerse hizmet, sanayi ve tarım olarak öne çıkıyor.

16- Finlandiya- 50.818 dolar

Finlandiya oldukça varlıklı sayılabilecek Nordik bir Avrupa Birliği üyesi. Ülkede kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla 50.818 dolar. Yıllar içinde endüstrileşen Finlandiya serbest piyasa ekonomisi uyguluyor. Özellikle tasarım, iletişim, elektronik ve ormancılık gibi çeşitli iş kollarında meydana gelen rekabetçi yapı ülke ekonomisini dinamik tutuyor.

17- Belçika- 50.598 dolar

Avrupa Birliği ve NATO için beşik görevi gören Belçika dünyanın en refah sahibi ülkelerinden. Belçika kişi başına düşen 50.598 dolar gayri safi yurt içi hasılayla Avrupa’nın en zengin ve varlıklı ülkeleri arasında. Gayri safi hasılanın büyük kısmını hizmet sektörü karşılıyor. Fakat ülke sanayi kollarında da oldukça gelişmiş durumda. Özellikle otomotiv, ilaç, içecek, gıda ve tekstil sektörleri Belçika için önemli gelir kaynakları arasında.

18- Hong Kong- 49.700 dolar

Resmi adı Çin Halk Cumhuriyeti Hong Kong Özel İdare Bölgesi olan ülke dünyanın en zengin 18. ülkesi olmaya hak kazandı. Hong Kong’da kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla 49.700 dolar. Uluslararası ticaretin oldukça yaygın olduğu Hong Kong, Uzak Doğu’nun ticaret merkezi konumunda. Ülke ekonomisinin en önemli kaynaklarından biri de turizm. Özellikle iş seyahatleri için gelen çok sayıda turisti ağırlayan ülke, Çin’in en popüler turizm noktası. Ancak Hong Kong diğer ülkelerle kıyaslandığında iş insanlarına en pahalı yaşam şartlarını sunan ülkelerden biri.

19- Almanya- 48.398 dolar

Almanya 48.398 dolar gayri safi yurt içi hasılasıyla yalnızca Avrupa’nın değil dünyanın en zengin ülkeleri arasında. Ülke ekonomisinin en büyük dayanağını imalat sanayi ve bu alandaki hizmet sektörleri oluşturuyor. Fakat dış satım gücü de ülkenin yüksek refah oranlarına ulaşmasında büyük rol oynuyor.

20- Birleşik Arap Emirlikleri- 47.793 dolar

Arap Yarımadası’nın güneydoğusunda konumlanan Birleşik Arap Emirlikleri listemizin 20. sırasında. Kişi başına düşen 47.793 dolar gayri safi yurt içi hasılaya sahip olan ülkenin en büyük gelir kaynağı petrol. Doğal gazın da ekonomik büyümeye katkısı oldukça yüksek. Petrol arıtma tesisleri, Birleşik Arap Emirlikleri’nin sanayi kuruluşları arasında önemli bir yere sahip. Ülke petrolden elde ettiği gelirlerle farklı sanayi kollarını geliştirerek ekonomiyi çeşitlendirme çalışmaları sürdürüyor. Çimento, alüminyum, kablo ve kiremit üretimiyle ilgilenen birçok fabrika bu çalışmalar kapsamında kurulmuş.

21- San Marino- 47.700 dolar

Avrupa’da bulunan 5 mikro devletten biri olan San Marino, kişi başına düşen 47.700 dolar gayri safi yurt içi hasıla ile dünyanın en zengin ülkeleri listesinde 21. sırada bulunuyor. Dünyanın en küçük ülkeleri arasında 5. sırada olan San Marino’nun ekonomisindeki en önemli pay turizme ait. Her yıl 3 milyondan fazla kişi tarafından ziyaret edilen ülkenin turizmden sonraki en önemli gelir kaynakları arasında bankacılık, elektronik ve seramik bulunuyor. Ülke nüfusunun büyük çoğunluğu geçimini tarımdan kazanıyor.

22- Birleşik Krallık- 47.318 dolar

Birleşik Krallık ekonomisi genel hatlarıyla finans, sigorta ve havacılık sektörüyle ayakta duruyor. Ülkenin başkenti Londra dünyanın en önemli ticaret merkezlerinden kabul ediliyor. Kişi başına düşen 47.318 dolar gayri safi yurt içi hasılasıyla küresel anlamda refah seviyesinin en yüksek olduğu ülkelerden.

23- Yeni Zelanda- 47.278 dolar

Okyanusya’da konumlanan Yeni Zelanda’nın gayri safi yurt içi hasılası 47.278 dolar. Ülkenin en büyük geçim kaynağı tarım ve hayvancılık endüstrisi. Öte yandan uluslararası ticaret de ülke ekonomisinde belirleyici rol oynuyor. Oldukça önemli doğal gaz ve hidroelektrik kaynakları bulunan Yeni Zelanda gelişen ve büyüyen bir ekonomiye sahip. Ülke genelinde işsizlik ve enflasyon oranları epey düşük olduğu için önümüzdeki senelerde listenin daha üstlerinde yer alacak gibi.

24-Brunei- 42.939 dolar

Güneydoğu Asya’da konumlanan Borneo adasında yer alan Brunei dünyanın en zengin ülkeleri arasında 24. sırada. Ülkede kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla 42.939 dolar. Brunei Sultanı Hassanal Bolkiah dünyanın en zengin isimlerinden biri arasında. Ülkenin ekonomisinin en önemli dayanakları arasında petrol ve doğal gaz bulunuyor. Brunei’nin en çok doğal gaz ve petrol sattığı ülkeler arasında ilk sırayı Japonya alıyor. Ülke ekonomisi, petrol ve doğal gaz dışında kereste, kağıt ve cam endüstrilerinden de gelir sağlıyor.

25- Fransa- 42.330 dolar

Fransa kişi başına düşen 42.330 dolar gayri safi yurt içi hasılayla dünyanın en zengin ülkeleri listesinde 25. sıraya yerleşiyor. Özellikle kozmetik ve moda sektörünün öncüsü yüksek segmentteki markalar ülke ekonomisinde ipi göğüslüyor. Dünya genelinde oldukça popüler markalar milli hazineye dünyanın dört bir yanından katkıda bulunuyor. Ayrıca havacılık ve ilaç endüstrisi de önemli gelir kollarını oluşturuyor.

Kaynak: IMF