<== 5.Sınıf Konularına geri dön
Ortaokul monash.pw ==> 1.ÜNİTE: Güneş, Dünya ve Ay ==> Güneşin Yapısı ve Özellikleri
Kazanımlar
F Güneşin Yapısı ve Özellikleri
Önerilen Süre: 6 ders saati (1. ve 2. Hafta)
Konu / Kavramlar: Güneşin yapısı ve dönme hareketi
F Güneşin özelliklerini açıklar.
a. Güneşin geometrik şekline değinilir.
b. Güneşin de Dünya gibi katmanlardan oluştuğuna değinilir ancak katmanların yapısından bahsedilmez.
c. Güneşin dönme hareketi yaptığı belirtilir.
F Güneşin büyüklüğünü Dünyanın büyüklüğüyle karşılaştıracak şekilde model hazırlar.
KONU: Güneşin Yapısı ve Özellikleri
|
Güneş Dünya ve Ay'ın Büyüklükleri |
A- Güneş'in Yapısı
Güneş'in yapısı gazlarda oluşmuştur.
Güneş'in çok büyük bir kısmı hidrojen atomlarından oluşmaktadır.
% 71 Hidrojen, % 26,5 Helyum, % 2,5 diğer gazlar bulunur.
Güneş'in KatmanlarıGüneş'inde Dünya gibi katmanları vardır.
Güneş'in katmanları iç katmanlar ve Güneş Atmosferi olarak ikiye ayırabiliriz.
B- Güneş'in Özellikleri
- Güneş gazlardan meydana gelmiştir.
- Güneş, Güneş sisteminin merkezinde yer almaktadır.
- Güneş sistemindeki en büyük gök cismidir.
- Güneş büyük bir gök cismi olduğu için, çekim kuvveti diğer gezegenlerden daha fazladır.
- Güneş'in şekli küredir. Şekli top gibi yuvarlaktır.
- Güneş ısı ve ışık kaynağımızdır.
- Samanyolu galaksisi içerisinde bulunan yıldızdan bir tanesidir.
- Güneş, Samanyolu galaksisinin etrafında dolanır.
- Güneş orta büyüklükte bir yıldızdır.
- Dünya'ya olan uzaklığı yaklaşık milyon kilometredir.
- Güneş'in 5 milyar yaşındadır.
- Güneş'in oluşumu gaz ve toz bulutlarından meydana gelmiştir.
- Güneş beyaz renkte ışık yaymaktadır.
- Güneş'ten yayılan ışığın çok az bir miktarı Dünya'ya ulaşır.
- Güneş kendi ekseni etrafında dönme ve Samanyolu galaksisi içerisinde dolanma hareketi yapmaktadır.
- Kendi ekseni etrafında 25 günde döner.
- Güneş kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru döner. (Saat yönünün tersi, sağdan sola doğru)
- Güneş'in çapı Dünya'nın katıdır.
- Güneş'in sıcaklığı yüzeyinde C, çekirdeğinde ise 15 milyon C'dir. (Yaklaşık değerler)
- Güneş'te diğer yıldızlar gibi doğar, büyür ve enerjisi biterek ölecektir.
- Güneş yüzeyinde kısmen soğuk olan kısımlar bulunur. Bu bölgelere Güneş Lekeleri denir.
- Kendi yaptığı teleskopla Güneş'te oluşan lekeleri ilk gözlemleyen kişi Galileo Galilei'dir.
- Galileo Galilei Güneş lekelerinin hareket ettiğini gözlemleyerek Güneş'in kendi ekseni etrafında döndüğünü bulmuştur.
- Güneş'te meydana gelen patlamalar sayesinde etrafa çok fazla enerji yayılır.
C- Güneş'in Önemi
- Canlıların yaşayabilmesi için Güneş'e ihtiyacı vardır. Kullandığımız enerjinin büyük kısmını Güneş'ten elde etmekteyiz.
- Güneş'ten yayılan enerjinin çok az bir kısmı Dünya'ya ulaşmaktadır.
D- Güneş Modeli
Cisimlerin büyüklükleri bakıldıkları uzaklıklara göre farklı algılanır.
Cisimlerden uzaklaştıkça küçük görünürler. Buna perspektif etkisi denir.
|
Güneşin perspektif etkisi ile küçük görünmesi |
Güneş Dünya'dan çok uzakta olduğu için Ay ve Güneş aynı büyüklükte görünür. Güneş, Dünya ve Ay'dan büyüktür.
- Güneş içerisine yaklaşık 1 milyon bin Dünya sığabilir.
- Güneş'in çapı Dünya'nın katıdır. Dünya'nın çapı Ay'ın çapının 4 katıdır,
- Dünya, Güneş ve Ay modeli oluşturulduğunda Yaklaşık olarak Ayın yarıçapı 1 cm olacak şekilde model oluşturduğumuzda Dünya 4 cm, Güneş ise yaklaşık cm büyüklüğünde yapılmalıdır.
- Güneş futbol topu büyüklüğünde çizersek, Dünya'yı yarım pirinç tanesi büyüklüğünde çizmeliyiz.
Güneş Nasıl Gözlenir
Güneş'e çıplak gözle bakmak göz sağlığı açısından zararlıdır. Ayrıca dürbün, teleskop, mercek ve kamera gibi araçlarla da bakılmamalıdır. Güneş gözlemi filtreli teleskopla yapılmalıdır.
Güneş lekelerinin gözlemi dürbün kullanılarak yapılabilir. Dürbün Güneş'e doğru tutulur, beyaz kâğıt üzerinde Güneş'in görüntüsü oluşur. Kâğıt üzerinde oluşan koyu bölgeler Güneş lekeleridir. Dürbünün Güneş'e uygun bir pozisyonda olması gerekmektedir.
Galileo Galilei ()Kendi icat ettiği teleskopla Güneş lekelerini kâğıt üzerine düşürerek gözlemlemiştir. Güneş lekelerinin saat yönünün tersine döndüğünü gözlemlemiştir. Güneş lekelerinin hareketle yola çıkarak Güneş'in kendi ekseninde döndüğünü söylemiştir.
Ekstra Bilgi
Güneş'in Katmanları
Güneş'in de Dünya gibi katmanları ve atmosferi vardır. Güneş'in katmanları merkezinden dışarıya doğru çekirdek, ışık küre, renk küre ve taç küredir. Işık küre, renk küre ve taç küre Güneş'in atmosferini oluşturur.
- Milyarlarca yıldan beri Güneş'in enerjisi bitmemiştir. Güneş'in yapısındaki hidrojen gazları bittiğinde Güneş'in ömrü bitecektir. Güneş'in bu enerjisini içerisinde hidrojen atomlarının helyum atomlarına dönüşmesi neden olmaktadır. (Nükleer füzyon)
- Güneş'ten yararlı ışınlar yanında zararlı ışınlarda gelmektedir. Bu zararlı ışınlar canlılara zarar verebilir.
- Güneş'te meydana gelen patlamalar iletişim araçlarına (Radyo, televizyon) etki ederek iletişimin bozulmasına neden olmaktadır.
Diğer Konular