Zeka geriliği;çocuğun kronolojik yaşına uygun, bilişsel düzeyde olmaması demektir.Yani çocuk yaşıyla uyumlu bilgi edinme,kendini ifade etme,beceri geliştirme,soyutsal gelişim,yargılama ve sonuca ulaşma gibi alanlarda belirgin sıkıntılıdır.
Zeka düzeyi çeşitli zeka testleri kullanılarak elde edilmektedir.Çocuğun yaşına,duyusal gelişimine uygun değerlendirme testleri ile değerlendirilir. IQ ( intelligence quotient) dediğimiz sayısal değer zeka bölümünü göstemektedir.70 altında çıkan değerler zeka geriliği olarak kabul edilmektedir.
ZEKA GERİLİĞİNİN NEDENLERİ:
1-Gebelik dönemi: Down sendromu, fenilketonüri, genetik nedenler,doğum öncesi kötü ve yetersiz beslenme,annenin alkol,sigara kullanımı, bulaşıcı hastalıklar ve toksik maddelere maruz kalma.,
2- Doğum esnasında: Erken doğum, zor doğumlar,enfeksiyonlar özellikle menenjit, doğum sırasında kafa yaralanmaları, geç doğum.
3-Doğum sonrası: Ciddi enfeksiyonlar,yüksekten düşme,zehirlenmeler ve yetersiz beslenme kötü bakım,Epilepsi gibi nörolojik gibi nedenler sayılabilir.
ZEKA GERİLİKLERİNİN SINIFLANDIRILMASI:
HAFİF ZEKA GERİLİĞİ:50-69 IQ seviyesinde olan zeka geriliğidir.Bu zeka geriliği eğitilebilir ve öğretilebilir zeka geriliğidir. Genelde akademik eğitim süreçlerinde tespit edilir.Onun öncesinde silik gelişimsel bulgular vardır.rutin takip ve kontrolde olan gelişim değerlendirme testleri yapılan çocuklarda daha erken tanı konulabilir. Zeka geriliklerinin yaklaşık %80'nini bu grup oluşturmaktadır.Bu bireylerde:
Fiziksel gelişim olarak başka bir tıbbi sorun yok ise
ORTA ZEKA GERİLİĞİ:
35-49 IQ düzeyine orta zeka geriliği denilmektedir.Bu grup da daha çok öğretilebilir düzeydedir.Genelde okula başlamadan gelişim sürecinde yürüme,konuşma,diğer motor beceri gelişimlerinde sorunlar izlenmektedir. Bu grup akademik gelişim konusunda belirgin geridir.Günlük yaşam becerileri açısından öğretilebilir düzey olarak kabul edilmektedir.Zeka geriliklerinin yaklaşık %10-15 i bu gruptadır.
25-34 IQ Ağır Zeka Geriliği ve 25 altı Çok Ağır Zeka Geriliği olarak adlandırılır.Bu gruptaki çocuklarda belirtiler doğumdan sonra tetkikte ise erken fark edilir.Tüm gelişim alanları geridir.Her anlamda yaşaması için bir yetişkine bağımlıdır.
ZEKA GERİLİKLERİNDE TEDAVİ:
Zeka gerilikleri tamamen ortadan kaldırılan bir hastalık durumu değildir.Zekâ geriliğinin tanımlanmasının ardından, test ve ölçekler yardımıyla çocuğun zihinsel işlevlerinin düzeyi belirlenmelidir. Ve böylece eğitilebilir yada öğretilebilir düzeyi tespit edilmelidir. Psikolojik ve gelişimsel açıdan güçlü ve zayıf yönleri değerlendirilmeli, fiziksel yönden geriliklerinin nedenleri araştırılmalıdır.Tıbbi bir sorun var ise ona yönelik gerekeli tedavi ve destek alınmalıdır. Aile ve çevresel şartlar araştırılmalıdır.Çünkü zeka geriliklerinde tedavi özel eğitimdir.Ve özel eğitim sürecinde aile ve sosyal çevre desteği ve bunların düzenlenmesi çok önemlidir.Dönemsel olarak çocuğun yaş dönemleri,farkındalılıkları nedeniyle psikiyatrik sorunlar yaşayabilir.Gerekli durumlarda özellikle ergenlikte saldırgan öfkeli,uyumsuz davranış sorunları için ilaç tedavileri kullanılabilir.
Geride kalması, bozukluklar sergilemesi olasıdır. Unutmamalıdır ki zeka geriliği herhangi bir konudaki beceriksizliğe verilen isim değil; zeka katsayısının düşük olması durumudur.
Zeka geriliği belirtileri gösteren çocuklara IQ testi uygulanarak durumları netleştirilebilir. Zeka geriliği testi sadece bu konuda ehliyetli uzmanlar tarafından yapılabilecek klinik bir bir testtir ancak evde kendi imkanlarınızla bir öngörüde bulunmak isterseniz güvenilir online IQ testlerini kullanabilirsiniz.
Hızlı IQ Testi
Gelişmiş IQ Testi
Donuk Zeka Nedir?
Bir de donuk zeka kavramı vardır. Normalde zeka geriliği, önü açık bir kavram olup; hafif, orta, ağır gerilikleri de kapsamaktadır. Donuk zeka ise zihinsel becerilerde ortalamaların çok az altında olma durumunu ifade etmektedir. Yani, donuk zekalı çocukların öğrenme ve eğitilme potansiyelleri, zeka geriliği olan çocuklara nazaran daha yüksektir.
Peki, zeka geriliği neden olur?
Zeka geriliği nedenleri genellikle gerçekleşme zamanına göre gruplandırılır.
1- Zeka Geriliğine Sebep Olabilen Doğum Öncesi Nedenler:
İsminden anlaşılabileceği gibi anne karnında, zeka geriliğine sebep olan faktörlerdir. Ailede zeka geriliği olan başka birinin olması, yani kalıtım sebebiyle oluşması, olasılıklar arasından en güçlüsüdür. Bununla birlikte Down Sendromu gibi kromozomal bozukluklar veya metabolik bozukluklar da zeka geriliğine sebep olabilmektedir.
Annenin gebelik döneminde alkol ve uyuşturucu kullanması, yetersiz beslenmesi ve buna benzer olumsuzluklar bazı çocukları etkilemezken, bazılarında zeka geriliğine neden olabiliyor. Yine annenin gebelik döneminde geçirdiği enfeksiyonlar da çocuğun beyin fonksiyonlarında hasara sebep olabilmekte ve sonucunda zeka geriliği gözlemlenebilmektedir.
Gebelik döneminde zeka geriliği testi yapmak mümkün değildir. İkili tarama testi, üçlü tarama testi şeklinde tabir edilen doğum öncesi tarama testleriyle kromozomal anomaliler belirlenir. Yani, zeka geriliği ile birlikte görülen hastalıkların (örnek:down sendromu) belirlenmesi için uygulanan testlerdir.
2- Zeka Geriliğine Sebep Olabilen Doğum Esnası Nedenler:
Prematüre doğum (erken doğum) ve geç doğum gerçekleşmesi zeka geriliğine neden olabilmektedir.
Çocuğun doğum esnasında ters gelmesi, göbek bağının boynuna dolanması gibi sebeplerle yeterince oksijen alamayan bebeklerin de beyinlerinde hasar oluşabilmekte ve zeka geriliğine neden olabilmektedir.
3- Zeka Geriliğine Sebep Olabilen Doğum Sonrası Nedenler:
Çeşitli bebek-çocuk hastalıkları beyne hasar verebilmekte ve bu hasarın sonucunda zeka geriliği oluşabilmektedir. Örneğin, önceki nesillerde imkânların yetersizliğinden dolayı bazen yüksek ateşli hastalık geçiren çocuklara zamanında ve doğru müdahale yapılamıyordu. Dolayısıyla, çevremizde çocukken havale geçirdiği için zihinsel engeli olan insanlar görebilmekteyiz. Bu durum günümüzde çok daha az görülse de gizli havale durumu da çocuklarda beyin hasarına sebep olabilmektedir.
Ağır psikolojik sorunlar, kafa travmaları, sarılık, bulaşıcı çocuk hastalıkları ve psiko-sosyal faktörler de zeka geriliğine sebep olabilmektedir.
Unutmayın: Doğun öncesi, doğum esnasında ve doğum sonrası zeka geriliği nedenleri olarak belirtilen tüm olumsuzluklar ihtimalleri ifade etmektedir. Bu tür olumsuzlukları yaşayan her çocukta zeka problemleri oluşacağı anlamına gelmemelidir.
Zeka geriliği belirtileri arasında doğuştan gelen faktörler, genellikle dış görünüme de yansımaktadır. Örnek: Down sendromu olan çocukların yüz hatlarında sık görülmeyen farklılıklar vardır ve down sendromlu kişiler birbirlerine çok benzerler. Dolayısıyla bu tür fiziksel farklılıklar zekanın geriliğini işaret ediyor olabilir.
Yine en güçlü belirtilerden biri yaşıtlardan geri kalma durumudur. Elbette bu durum, yeteneklerin kıyaslanması şeklinde değildir. Kıyaslama, temel işlevler bazında yapılır. Örnek: En önemli belirtilerden biri dil gelişimidir. Heceleri, kelimeleri, konuşmayı geç öğrenen veya öğrenemeyen çocuklar, zeka geriliği belirtisi gösteriyor olabilirler.
Aynı şekilde temel becerilerin kazanılmasında yaşanan güçlükler zeka geriliği belirtileri arasında yer alır. Elbette, farklı problemler yoksa.
Zeka seviyesini belirleyen çeşitli testler vardır. Zeka testi yapılan çocukların zihinsel düzeyleri belirlenir.
Çocukların zihinsel düzeyinin belirlenmesinde güvenilirliği yüksek testler stanford-binet zeka testi ve wisc-r zeka testidir.
Zeka geriliğini gidermeye yönelik doğrudan bir tedavi yoktur ancak zeka geriliğinin sebep olabileceği olumsuzlukları aza indirmenin çeşitli yöntemleri vardır. Bunlardan en önemlisi de özel eğitimdir.
Erken uyaran eğitimi ve kişiselleştirilmiş özel eğitimlerle zeka geriliği olan çocuğun desteklenmesi gerekmektedir.
Yaşama dair temel ihtiyaçların karşılanabilmesi konusunda, zeka geriliğinin derecesi göz önünde bulundurularak kişiselleştirilmiş eğitimler tercih edilmelidir.
Varsa ruhsal bozukluklara karşı psikolojik tedavi ve zeka geriliği ile birlikte görülme olasılığı yüksek olan dikkat eksikliği tedavisi uygulanabilir.
Elbette tüm bunlar zeka geriliğini tedavi etmez; zeka geriliği ile birlikte görülen diğer problemleri tedavi eder.
Unutmayın: Normal zeka, parlak zeka veya üstün zekalı insanlar da zeka potansiyelinin tamamını kullanamamaktadırlar. Dolayısıyla, zeka geriliği olan birisi de tıpkı normal veya üstün zekalılar gibi beyin egzersizleri yaparak potansiyelini en iyi şekilde kullanmayı hedefleyebilir.
Beyin egzersizleri, zeka oyunları, özel eğitim ve benzeri çalışmalarla zeka geriliği olan çocukların hayata tutunmaları desteklenebilir.
KİŞİSEL VERİLERİN ELDE EDİLMESİ VE İŞLENMESİ İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME FORMU
Acıbadem Sağlık Hizmetleri ve Ticaret A.Ş. (“Acıbadem”) ve Acıbadem’in hakim ve bağlı şirketleri (hepsi birlikte “Acıbadem Grubu” olarak anılacaktır.) tarafından, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“Kanun”) ve ilgili mevzuat kapsamında Veri Sorumlusu sıfatıyla, kişisel verileriniz, aşağıda açıklanan çerçevede ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Özel Hastaneler Yönetmeliği ve Sağlık Bakanlığı düzenlemeleri ve sair mevzuata uygun olarak işlenebilecektir.
1. Kişisel Verilerin elde Edilmesi, İşlenmesi ve İşleme Amaçları
Kişisel verileriniz Acıbadem Grubu tarafından sağlanmakta olan kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amaçlarıyla ve Acıbadem Grubu şirketlerinin faaliyet konularına uygun düşecek şekilde; sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, çağrı merkezi, internet sitesi, sözlü, yazılı ve benzeri kanallar aracılığıyla elde edilmektedir. Sağlık verileriniz başta olmak üzere özel nitelikli kişisel verileriniz ve genel nitelikli kişisel verileriniz, Grup tarafından aşağıda yer alanlar dâhil ve bunlarla sınırlı olmaksızın bu maddede belirtilen amaçlar ile bağlantılı, sınırlı ve ölçülü şekilde işlenebilmektedir:
Acıbadem Grubu tarafından elde edilen her türlü kişisel veriniz (Özel nitelikli kişisel veriler de dahil fakat bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) aşağıdaki amaçlar ile işlenebilecektir:
İlgili mevzuat uyarınca elde edilen ve işlenen Kişisel Verileriniz, Acıbadem veya Acıbadem Grubu’na ait fiziki arşivler ve/veya bilişim sistemlerine nakledilerek, hem dijital ortamda hem de fiziki ortamda muhafaza altında tutulabilecektir.
2. Kişisel Verilerin Aktarılması
Kişisel verileriniz, Kanun ve sair mevzuat kapsamında ve yukarıda yer verilen amaçlarla Acıbadem ve Acıbadem Grubu tarafından Acıbadem Grubu’na dahil olan şirketler ile, Özel sigorta şirketleri, Sağlık bakanlığı ve bağlı alt birimleri, Sosyal Güvenlik Kurumu, Emniyet Genel Müdürlüğü ve sair kolluk kuvvetleri, Nüfus Genel Müdürlüğü, Türkiye Eczacılar Birliği, Mahkemeler ve her türlü yargı makamı, merkezi ve sair üçüncü kişiler, yetki vermiş olduğunuz temsilcileriniz, avukatlar, vergi ve finans danışmanları ve denetçiler de dâhil olmak üzere danışmanlık aldığımız üçüncü kişiler, düzenleyici ve denetleyici kurumlar, resmi merciler dâhil sağlık hizmetlerini yukarıda belirtilen amaçlarla geliştirmek veya yürütmek üzere işbirliği yaptığımız iş ortaklarımız ve diğer üçüncü kişiler ile paylaşılabilecektir.
3. Kişisel Veri Elde Etmenin Yöntemi ve Hukuki Sebebi
Kişisel verileriniz, her türlü sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, yukarıda yer verilen amaçlar ve Acıbadem’in faaliyet konusuna dahil her türlü işin yasal çerçevede yürütülebilmesi ve bu kapsamda Acıbadem’in akdi ve kanuni yükümlülüklerini tam ve gereği gibi ifa edebilmesi için toplanmakta ve işlenmektedir. İşbu kişiler verilerinizin toplanmasının hukuki sebebi;
Ayrıca, Kanun’un 6. maddesi 3. fıkrasında da belirtildiği üzere sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbı teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir.
4. Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik Haklarınız
Kanun ve ilgili mevzuatlar uyarınca;
Mezkûr haklarınızdan birini ya da birkaçını kullanmanız halinde ilgili bilgi tarafınıza, açık ve anlaşılabilir bir şekilde yazılı olarak ya da elektronik ortamda, tarafınızca sağlanan iletişim bilgileri yoluyla, bildirilir.
5. Veri Güvenliği
Acıbadem, kişisel verilerinizi bilgi güvenliği standartları ve prosedürleri gereğince alınması gereken tüm teknik ve idari güvenlik kontrollerine tam uygunlukla korumaktadır. Söz konusu güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak muhtemel riske uygun bir düzeyde sağlanmaktadır.
6. Şikayet ve İletişim
Kişisel verileriniz teknik ve idari imkânlar dâhilinde titizlikle korunmakta ve gerekli güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak olası risklere uygun bir düzeyde sağlanmaktadır. Kanun kapsamındaki taleplerinizi, “https://www.acibadem.com.tr/acibademonline/hastaverilerinkorunmasi.html” web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak;
Kanun kapsamındaki taleplerinizi, https://www.acibadem.com.tr/acibademonline/hastaverilerinkorunmasi.html web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak ve formda belirtilen usullerle tarafımıza iletmenizi rica ederiz.