Edebiyat 2 Yeni Akımı
İkinci Yeni
İkinci Yeni, Türk şiirinde 'li yıllarda ortaya çıkmış bir şiir hareketidir.
Garip akımının şiir anlayışına tepki olarak doğmuş ve büyük bir şair topluluğu tarafından benimsenmiştr. İkinci Yeni şairlerinin en belirgin özelliği okuyucunun hayal dünyasında farklı çağrışımlar meydana getirebilmek için şiirlerinde Türkçenin kuralları dışına çıkmalarıdır.[1] Hareketin kuramcısı ve isim babası Muzaffer İlhan Erdost'tur.[1]Edip Cansever, İlhan Berk, Cemal Süreya, Turgut Uyar, Sezai Karakoç, Ece Ayhan ve Ülkü Tamer, Tevfik Akdağ İkinci Yeni Şiir topluluğu şairlerindendir.
Hareketin bir bildirgesi yoktur. İlkeleri sonradan şiirler yayımlandıkça ve de şiir üzerine yazılar, makaleler yayımlandıkça belirmeye başlamıştır.[1] İkinci Yeni, birçok edebiyat eleştirmeni tarafından "Çağdaş Türk Şiirinin en son ve en özgün atılımı" olarak kabul görülürken bazıları için de edebiyatta bir skandal olarak değerlendirilmiştir.
Ortaya çıkışı[değiştir İkinci Yeni Şiiri Nedir? İkinci Yeniciler
Cumhuriyet Edebiyatı içinde tarihleri kesin çizgilerle belli olmasa da yaklaşık olarak yılları arasında hakim olmuş ve daha çok şiir alanında belirginleşerek belli özellikleri gösteren edebi hareketliliğe &#;İkinci Yeniciler&#; adı verilmektedir.
Hareketin ismi bir önceki hareket olan &#;monash.pwler&#; ismi göz önünde bulundurularak verilmiştir. Bu edebiyat hareketi hakkında çokça makaleler yazılmış ve ’ten sonra kitap halinde incelemeler yapılmıştır. Yapılan bu geniş çaplı incelemeler sonrasında “monash.pw Antolojisi” oluşturulmuştur. Bu antoloji II. Yeni’yi kitap düzeyinde derli toplu tanıtan ilk eserdir.
İkinci Yeniciler Şiiri Doğuşu
İkinci yeni şiirleri yaşanılan döneme bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Hem ikinci dünya savaşı psikolojisini yaşayan bir dünya ve Türkiye&#;nin o dönemlerinde umutsuzluğa itilmişliğin ve dışlanmışlığın neticesidir ikinci yeni şiiri. İkinci Yeni şiiri ortak bir hareket sonrasında doğmamış, yılların başlarında çeşitli mecmualarda yayımlanan şiirlerde bir değişiklik hissedilmeye başlanmıştır. &#;lerde İlhan Berk de bu anlamsız şiir akımına dahil olmuştur.
Şiirde görülen bu yeni edebi anlayışına göre şiir herhangi bir anlam ifade etmez ve yayınlanan şiirler alışılmış şiirlere pek benzememektedir. Daha sonrasında bu şiirleri beğenen ve etkilenen şairlerde bu şiirler gibi yazmaya başlamış ve 1. Yeni Şiirine yani Garipçilere bir tepki ortaya konulmaya başlanır.
Yapılan eleştireler daha çok Garip şairlerinin, şiiri sadece bir biçim sorunu olarak ele almaları yönündedir. Onlara göre Garipçiler biçime önem verip şiirin özünü ihmal etmişlerdir. Bu yıllarda Muzaffer Erdost bu şiirler için &#;İkinci Yeni&#; ifadesini kullanmış ve isim kalıcı hale gelmiştir. En önemli İkinci Yeni şairleri ise Edip Cansever, Cemal Süreya, Ece Ayhan, Sezai Karakoç, Ülkü Tamer, Turgut Uyar, İlhan Berk’tir.
İkinci Yeniciler Özellikleri
* Garipçilerin şiiri basitleştirmesi nedeniyle şairlerin tepki göstermesi sonrasında ikinci yeni şiir anlayışı doğmuştur diyebiliriz.
* İkinci Yeni şiir anlayışında duygular ve hayaller ön plana çıkmıştır.
* Sürrealizm yani gerçeküstücülük akımının etkileri görülür.
* Şiir dili, kapalıdır ve sembollerle bezendiğinden anlaşılmazdır.
* Ölçü ve kafiyeye karşı çıkmışlar ve ahengi aliterasyon, asonans ve kelime tekrarlarıyla sağlamışlardır.
* Şiirin öyküleştirilmesini eleştirmişlerdir.
* Şiirde bir anlam bulunmaz. Şiirde amaç hissettirmektir.
* İkinci yeni şiirlerinde bireysellik ön plandadır.
* İkinci yeni şiir anlayışı, şairlerin ortak bir hareketinden doğmamıştır. yıllarında yazılan şiirler incelendiğinde birbirinden bağımsız hareket eden şairlerin ortak bir noktada şiir yazdıkları görülmüştür.
İkinci Yeniciler İle İlgili Çıkarımlar
1. Gelenekten Kopma: Gelenek, edebiyat geleneğidir. Edebiyat geleneğimiz de dönemlere dayanır. Bütün bu geleneksel dönemlerde vezin, redif ve kafiye vardır. İkinci yeni şairleri ise bunlardan kopmuşlardır.
2. Biçimciliğe Önem Verme: Klasik edebiyattaki gazel, kaside; halk edebiyatındaki türkü, mani gibi nazım şekillerini kabul etmezler.
3. Değiştirime Gitme: Yerleşmiş kelime gruplarının yerini, anlamını değiştirirler. “Seninle sevişmek oluyorum durup durup” mısrasındaki “oluyorum” geleneksel kullanımda “istiyorum” olarak geçer.
4. Karıştırıma Başvurma: Kelimeler çoğu zaman karıştırılmıştır.
5. Özgür Çağrışım Yöntemini Kullanma: Çağrışım bir psikoloji terimidir. Ancak onların çağrışımı böyle değildir.
6. Soyutlamaya Yönelmek: Nesneleri ait oldukları doğal mekanlardan ayırmaya soyutlama denir.
7. Anlamdan Uzaklaşmak: Birçok şiirde anlamdan kopmuşlardır. Özellikle İlhan Berk şiirde anlamsızlığı savunanların başında yer almıştır.
8. İmgeyi Öne Çıkarma: İkinci Yeni hareketinin en sevilen özelliğidir. Garipçiler imgeye karşıydılar. Bunlar ise imgesiz şiir olamayacağını söylemişlerdir.
9. Us/Akıl Dışına Çıkma: Bu akımın önemli özelliklerindendir.
Güç Anlaşılmak/Kapalı Olmak: Bu şiirin eleştirilen yönlerinden biridir. Bunun sonucu olarak İkinci Yeniciler okurdan uzaklaşmış, halka sırtını çevirmiş ve çevreden kaçmışlardır.
Ayrıca Bkz ⇒İKİNCİ YENİ ŞİİRİ VİDEO
İkinci Yeni Özellikleriİkinci Yeni Şairleriİkinci Yeni Şiir Genel Özellikleriİkinci Yeni Şiiriİkinci Yeni Şiiri Edebiyat Öğretmeniİkinci Yeni Şiiri Özellikleriİkinci yeni şiirinin temsilcileriİkinci Yenici Şairlerİkinci YenicilerAdmin
kaynağı değiştir]
İkinci Yeni Şiiri Nedir? İkinci Yeniciler
Cumhuriyet Edebiyatı içinde tarihleri kesin çizgilerle belli olmasa da yaklaşık olarak yılları arasında hakim olmuş ve daha çok şiir alanında belirginleşerek belli özellikleri gösteren edebi hareketliliğe &#;İkinci Yeniciler&#; adı verilmektedir.
Hareketin ismi bir önceki hareket olan &#;monash.pwler&#; ismi göz önünde bulundurularak verilmiştir. Bu edebiyat hareketi hakkında çokça makaleler yazılmış ve ’ten sonra kitap halinde incelemeler yapılmıştır. Yapılan bu geniş çaplı incelemeler sonrasında “monash.pw Antolojisi” oluşturulmuştur. Bu antoloji II. Yeni’yi kitap düzeyinde derli toplu tanıtan ilk eserdir.
İkinci Yeniciler Şiiri Doğuşu
İkinci yeni şiirleri yaşanılan döneme bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Hem ikinci dünya savaşı psikolojisini yaşayan bir dünya ve Türkiye&#;nin o dönemlerinde umutsuzluğa itilmişliğin ve dışlanmışlığın neticesidir ikinci yeni şiiri. İkinci Yeni şiiri ortak bir hareket sonrasında doğmamış, yılların başlarında çeşitli mecmualarda yayımlanan şiirlerde bir değişiklik hissedilmeye başlanmıştır. &#;lerde İlhan Berk de bu anlamsız şiir akımına dahil olmuştur.
Şiirde görülen bu yeni edebi anlayışına göre şiir herhangi bir anlam ifade etmez ve yayınlanan şiirler alışılmış şiirlere pek benzememektedir. Daha sonrasında bu şiirleri beğenen ve etkilenen şairlerde bu şiirler gibi yazmaya başlamış ve 1. Yeni Şiirine yani Garipçilere bir tepki ortaya konulmaya başlanır.
Yapılan eleştireler daha çok Garip şairlerinin, şiiri sadece bir biçim sorunu olarak ele almaları yönündedir. Onlara göre Garipçiler biçime önem verip şiirin özünü ihmal etmişlerdir. Bu yıllarda Muzaffer Erdost bu şiirler için &#;İkinci Yeni&#; ifadesini kullanmış ve isim kalıcı hale gelmiştir. En önemli İkinci Yeni şairleri ise Edip Cansever, Cemal Süreya, Ece Ayhan, Sezai Karakoç, Ülkü Tamer, Turgut Uyar, İlhan Berk’tir.
İkinci Yeniciler Özellikleri
* Garipçilerin şiiri basitleştirmesi nedeniyle şairlerin tepki göstermesi sonrasında ikinci yeni şiir anlayışı doğmuştur diyebiliriz.
* İkinci Yeni şiir anlayışında duygular ve hayaller ön plana çıkmıştır.
* Sürrealizm yani gerçeküstücülük akımının etkileri görülür.
* Şiir dili, kapalıdır ve sembollerle bezendiğinden anlaşılmazdır.
* Ölçü ve kafiyeye karşı çıkmışlar ve ahengi aliterasyon, asonans ve kelime tekrarlarıyla sağlamışlardır.
* Şiirin öyküleştirilmesini eleştirmişlerdir.
* Şiirde bir anlam bulunmaz. Şiirde amaç hissettirmektir.
* İkinci yeni şiirlerinde bireysellik ön plandadır.
* İkinci yeni şiir anlayışı, şairlerin ortak bir hareketinden doğmamıştır. yıllarında yazılan şiirler incelendiğinde birbirinden bağımsız hareket eden şairlerin ortak bir noktada şiir yazdıkları görülmüştür.
İkinci Yeniciler İle İlgili Çıkarımlar
1. Gelenekten Kopma: Gelenek, edebiyat geleneğidir. Edebiyat geleneğimiz de dönemlere dayanır. Bütün bu geleneksel dönemlerde vezin, redif ve kafiye vardır. İkinci yeni şairleri ise bunlardan kopmuşlardır.
2. Biçimciliğe Önem Verme: Klasik edebiyattaki gazel, kaside; halk edebiyatındaki türkü, mani gibi nazım şekillerini kabul etmezler.
3. Değiştirime Gitme: Yerleşmiş kelime gruplarının yerini, anlamını değiştirirler. “Seninle sevişmek oluyorum durup durup” mısrasındaki “oluyorum” geleneksel kullanımda “istiyorum” olarak geçer.
4. Karıştırıma Başvurma: Kelimeler çoğu zaman karıştırılmıştır.
5. Özgür Çağrışım Yöntemini Kullanma: Çağrışım bir psikoloji terimidir. Ancak onların çağrışımı böyle değildir.
6. Soyutlamaya Yönelmek: Nesneleri ait oldukları doğal mekanlardan ayırmaya soyutlama denir.
7. Anlamdan Uzaklaşmak: Birçok şiirde anlamdan kopmuşlardır. Özellikle İlhan Berk şiirde anlamsızlığı savunanların başında yer almıştır.
8. İmgeyi Öne Çıkarma: İkinci Yeni hareketinin en sevilen özelliğidir. Garipçiler imgeye karşıydılar. Bunlar ise imgesiz şiir olamayacağını söylemişlerdir.
9. Us/Akıl Dışına Çıkma: Bu akımın önemli özelliklerindendir.
Güç Anlaşılmak/Kapalı Olmak: Bu şiirin eleştirilen yönlerinden biridir. Bunun sonucu olarak İkinci Yeniciler okurdan uzaklaşmış, halka sırtını çevirmiş ve çevreden kaçmışlardır.
Ayrıca Bkz ⇒İKİNCİ YENİ ŞİİRİ VİDEO
Admin
İkinci Yenicilerin genel özelliklerini edebiyat eleştirmeni Asım Bezirci şu şekilde belirtmiştir[1]:
"Gelenekten kopukluk, biçimcilik (formalizm), günlük konuşma dilinden uzaklık ve gramerde deformasyon (değiştirim), duyuları ve algıları karıştırma (karıştırım), özgür çağrışım, soyutlama, anlamsızlık, imgeleme, akıl dışılık, kapalılık, okurdan uzaklık, halka sırt çevirme, çevreden ayrılma ve kaçış…"
İkinci Yeniciler içeriğin biçimi tayin edeceğini savunarak dilin bilinen mantığının dışına çıkmış; türetilmiş suni kelimeler, şaşırtıcı isim ve sıfat tamlamaları kullanmış; alışılmış deyimleri farklı kılmış; noktalama işaretlerini reddetmişlerdir. İkinci Yenicilerin dili, Garipçilerin orta sınıf insanların günlük konuşma diline dayalı şiir diline tepkilerini ifade eder. Bu şiir dilinin benimsenmesinde gerçeküstücülük anlayışının da etkisi vardır. Gerçeküstücülük, ahlaki baskıyı hiçe sayan, içinde kural geçen bütün anlayışları reddeden bir düşünce akımıdır ve bu düşünceyi benimseyen şair noktalama işaretlerini ve bilinen sözdizimini göz önüne almadan şiir yazacaktır.[1]
Şiirde anlamı temel öge olarak değerlendirmemesi İkinci Yeni şiirinin bir diğer önemli özelliğidir. Hepsi şiiri biçem ve simgeci bir anlatımla birleştirmiş&#;; kimisi anlamı hiç önemsememiştir.
Şehirli insanın iç dünyasını şiirinin başlıca konusu hâline getiren İkinci Yeni şairleri bu kadar soyut bir konuyu ele aldıkları için yeni bir kelime anlayışı getirdiler ve " yaşlı sevinç", "tren dolu kadınlar" gibi alışılmadık kelime grupları kullandılar.
Şiirlerinde hayal gücüne ve duyguya ağırlık veren İkinci Yeni şairleri; bireyin yalnızlığı, sıkıntıları, çevreye uyumsuzlukları gibi temaları sıklıkla işlediler. Söylemek istediklerini soyut bir dille anlatmaya çabaladılar. Amaçları verilmek istenilen duyguyu anlatmaktan ziyade hissettirmektir düşüncesini savundular. İkinci Yeni'nin doğuşunu sağlayan kitap Cemal Süreya'nın Üvercinka adlı şiir kitabı oldu.[kaynak belirtilmeli]