Edebiyatın Güzel Sanatlarla Ilişkisi Nedir

Edebiyat sanatında kullanıla kelimeler dil ile gerçekleştirilen bir güzel sanat etkinliğidir. Edebiyatın en önemli özelliği güzel sanatların da en önemli özelliği olan estetik çerçevesinde duyguları dil aracılığı ile gerçekleştirmektir.

Edebiyatın Güzel Sanatlar İçindeki Yeri ve Önemi Nedir?

Edebiyat güzel sanatların önemli kollarından biridir. Güzel sanatlar duygu ve düşünceleri estetik ve zevk çerçevesinde icra eder. Edebiyat da aynı şekilde duygu ve düşünceleri estetik zevkler çerçevesinde dil aracılığı ile icra etmektedir. Edebiyatta yarar ve fayda her zaman ikinci planda, sanat ise her zaman ilk plandadır. Edebiyatın güzel sanatlar içindeki yeri fonetik sanatlar içinde yer almasıdır.

Edebi eser öncelikli olarak bir sanat eseri olarak kabul edilmektedir. Edebiyat, sözde, düşüncede, hayalde ve yazıda güzellik demektir ve güzellik yaratmaktadır. Edebiyat, dil ile gerçekleşen bir güzel sanat etkinliğidir ve güzel sanatların içerisindeki yeri de oldukça önemlidir. Edebiyat, güzel sanatların bir koludur ve dil ile yapılan bir sanat etkinliğidir.

Edebiyat Güzel Sanat mıdır?

Edebiyat, dil ile yapılan bir güzel sanat etkinliğidir ve edebiyatta asıl amaç sanat icra etmek olduğundan bir güzel sanat kolu olarak sayılmaktadır. Güzel sanatlarda sanat icra etmek önemli olduğundan edebiyatta da sanat dil aracılığı ile gerçekleştirilmektedir. Bir edebi eser öncelikle sanat değeri olduğu için edebiyat da güzel sanatların içinde yer alır.

“Güzel sanatlar ve edebiyat” konusuna geçmeden önce ifade etmemiz gerekir ki insanı yansıtan bir sanat olan edebiyatın sadece sanatla değil insanın içinde olduğu her şeyle yakından ya da uzaktan bir ilişkisi vardır. Aynı zamanda bir sanat dalı olarak kabul edilen edebiyatın güzel sanatlar içindeki yeri ve ilişkisi oldukça derindir.

Güzel Sanatlar ve Edebiyat

Duygu, düşünce ve hayallerin insanlarda estetik bir zevk uyandıracak şekilde söz ya da yazıyla aktarılması sanatına edebiyat denir.

Sanat ise yine edebiyatta olduğu gibi duygu, düşünce ve hayallerin insanlarda estetik zevk uyandıracak şekilde çeşitli şekillerde (müzik, resim, heykel, mimari vb.) dışa aktarılmasıdır.

Güzel sanatlar, insanlara estetik zevkler veren ve onların hislerine hitap eden bir dal olarak karşımıza çıkar. Birçok eser türü olmasına rağmen güzel sanatlar bireyde coşkuya olanak verdiği, estetik bir haz uyandırdığı ve içinde kullanılan malzemelerin kaliteli olması  bakımından bir adım öne çıkarmaktadır. Güzel sanatlarla ilgili sınıflandırma yapılırken en mantıklı yön sanatların kullandıkları malzemelerin baz alınması olacaktır.

Güzel Sanatlar Tablosu

A. İşitsel (Fonetik) Sanatlar

1. Edebiyat
2. Müzik

B. Görsel (Plastik) Sanatlar

1. Resim
2. Heykel
3. Mimari

C. Dramatik (Ritmik) Sanatlar

1. Tiyatro
2. Sinema
3. Dans
4. Bale
5. Opera

Edebiyatın Güzel Sanatlar İçindeki Yeri

Edebiyat, güzel sanatların en gözde yapı taşlarından olup fonetik alanına yani sesle yapılan alanına dâhildir. Güzel sanatlar ve edebiyat ilişkisi bu sebeple çok özeldir çünkü dil ve kelimeler bir şeyi var etmek, bir olayı anlatmak, açıklamak, sevinci dile getirmek, üzüntü, sevinci ve buna benzer binlerce şeyi en iyi şekilde karşıya aktarmak için gereken en temel şeylerdir.

Dil insanoğlunun binlerce yıldır günlük yaşamında kullandığı ve her geçen gün gelişen bir kavramdır. Dilin bugün ulaşmış olduğu güç, dili kullanarak sanat icra eden edebiyata sınırsız bir dünya sunmaktadır. Edebiyat gücünü ve etkili olmasını tamamen söze dayanır olmasından alır. Edebiyatı güçlü yapan sadece sözcüklerin varlığı ya da zenginliği değildir. Dilin çeşitli anlamlara gelecek şekilde farklı kullanım olanağı edebiyatı daha güçlendiren bir diğer unsurdur. Edebiyatında temelini oluşturduğu için güzel sanat yönünden de dil ve kelime olmazsa olmazlardandır.  Edebiyatın güzel sanatlarda önemi tartışılamayacak derecede büyüktür. 

Edebiyat amaç olarak eserlerinde estetik bir keyif vermek ister, bireye bir düşünceyi, bir fikri, bir olayı, bir akımı, bir bilgiyi aktarmak ister. Edebiyat bunları yaparken güzel sanatlar içinde ayrı bir yer edinir. Güzel sanatlar dili kullanan her ögeyi özel kılar. Çünkü dil bir milletin bir toplumun her şeyidir. İletişim olduğu kadar var olmaya yardımcı etkendir. Güzel sanatlara göre insanlara ayrı bir zevk veren, insanı aydınlatan, insana benliğini anlatan şeyler değer açısından paha biçilemez. Edebiyat bu alanda en iyi öğretidir ve güzel sanat ile edebiyat bağı asla kopmaz.

Sanat ve Zanaat Arasındaki Fark Nedir?

Öğrencilerin karıştırdığı konulardan birisi de “sanat ve zanaat” ilişkisi, benzerlikleri ve farklı olmaktadır. Bu nedenle en basit şekilde sanat ile zanaat farkı şu şekilde özetlenebilir:

+ Sanat, insanın duygu, düşünce ve hayallerinin estetik bir değer oluşturularak aktarılması işidir. Zanaat ise sanattan farklı olarak işi estetik bir değer için değil çeşitli maddesel ihtiyaçlarını karşılamak adına yapar.

+ Sanat insanlara coşku ve heyecan vermek ister ancak zanaat maddi ihtiyaçları karşılar yani zanaatın ilk amacı fayda sağlamaktır.

+ Sanatçının yaptığı eser özgündür yani başkasının ürününe benzemez ancak zanaatkarın yapmış olduğu malzemenin birçok benzeri vardır. Örneğin zanaatkarın yapmış olduğu kasenin milyonlarca benzeri vardır.

Güzel Sanatlar ve Edebiyat PDF + Video

Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan “Edebiyat Ders Notları PDF” dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.

Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan “Güzel Sanatlar ve Edebiyat PDF” dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.

NOT:“Güzel Sanatlar ve Edebiyat AYT” konusunun giriş kazanımını oluşturduğundan bu konuya dikkatli çalışmanız ve not almanızı, sanatların yer aldığı tabloyu bilmenizi tavsiye ederiz.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR
⇒ PDF / Slayt
⇒ 9.Sınıf Ders Konuları
⇒ TYT Türkçe 
⇒ AYT Edebiyat Notları PDF

Bütün güzel sanatlar güzeli, estetik haz uyandıracak şekilde anlatma ve kalıcı kılma çabası içindedir. Güzel sanatlar için en iyi sınıflama kullandıkları malzemeye göre yapılan sınıflandırmadır. Edebiyatı diğer güzel sanat dallarından, kullanılan malzeme ve kendini ifade ediş tarzı bakımından ayrılır.

Edebiyatın malzemesi dildir. Kullanılan malzemeye göre yapılan sınıflandırma fonetik, plastik ve ritmik olarak üçe ayrılır. Sesle yapılan sanatlara fonetik sanatlar, görüntüyle yapılan sanatlara plastik sanatlar ve hem görüntü hem de sesle birlikte yapılan sanatlara ritmik sanatlar olarak adlandırılır.

*Müzik ve edebiyat işitsel sanatlardır. Söze ve sese biçim verir.

*Mimari, heykel, resim, hat görsel (plastik) sanatlardır. Maddeye biçim verir.

*Tiyatro, dans, sinema, bale dramatik (ritmik) sanatlardır. Harekete biçim verir.

Arkadaşlar bu yazımızda sizlere Güzel sanatlar ve Edebiyat hakkında bilgiler vereceğiz. Güzel Sanatlar nedir?, Edebiyat nedir? Güzel sanatların edebiyatla olan ilişkisi nedir ? gibi merak ettiğiniz bir çok sorunun cevabını yazımızı okuyarak bulabilirsiniz.

Edebiyat nedir?

Herhangi bir dilde fikir, duygu ve hayallerin söz veya yazı ile estetik zevk verecek şekilde ifade edilme sanatına “edebiyat” denir.

İnsanın güzellik karşısında duyduğu heyecan ve hayranlığı uyandırmak için ortaya koyduğu yaratıcılığa “sanat”; edebiyat, resim, müzik, tiyatro gibi insanda coşku, estetik bir zevk ve hayranlık uyandıran sanatlara da “güzel sanatlar” denir. İnsanlar kendilerini farklı araçlarla ifade edebilirler. Bu durum güzel sanatların şubelerini ortaya çıkarmıştır.

Güzel Sanatlar İçinde Edebiyatın Yeri

Edebiyat güzel sanatların bir koludur. Edebiyat; sözde, yazıda, düşüncede, hayalde güzelliği arar. Edebiyatın malzemesi dildir. Edebiyat sözcüklere dayanır. Edebiyatın işlevlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Dilin ve kültürün korunmasını sağlar.
2. Sözün etkisini artırır.
3. Toplumsal sorunları gündeme getirir.
4. İnsanların birbirini anlamasını kolaylaştırır.
5. İnsanın estetik anlayışını geliştirir.

Edebiyatın Diğer Bilim Dallarıyla İlişkisi

Edebiyatın temel ögesi olan dil diğer bilim dallarının da anlatım aracıdır. Bundan dolayı felsefe, psikoloji, sosyoloji, hatta tarih, coğrafya, ekonomi vb. diğer bilim dallarıyla yakından ilişkisi vardır.

Araştırmacılar da edebiyat araştırmalarında yazarın biyografisini yazarken tarih biliminden,yaşadığı ortamı yazarken sosyoloji biliminden,yazarın içinde bulunduğu ruhsal durumu anlatırken ise psikolojiden faydalanırlar. Yazarı etkileyen toplumsal,siyasal ve felsefî görüşleri de diğer sosyal bilimlerin yardımıyla ortaya koyarlar.

Edebiyat Tarihi ve Önemi

Bir ulusun çağlar boyu yarattığı sözlü ve yazılı dil ürünlerini ve onların yazarlarını bilimsel bir yöntemle tarihi akış içinde inceleyen bilim dalına edebiyat tarihi denir.Edebiyat tarihi bir ulusun geçmişteki düşünce yapısını, dünya anlayışını, kültür ve uygarlık birikimini yeni kuşaklara aktarır.Böylece kuşaklar arasında köprü kurarak yeni kuşakların daha iyiyi, doğruyu, güzeli bulmalarına yardımcı olur.Bizde Tanzimat dönemine kadar edebiyat tarihi tezkirelerden ibaretti.

Tezkire: Şairlerin hayat hikayelerini anlatan biyografi türünden eserlere denir. Başlıca edebiyat tarihi yazarlarımız şunlardır: Ziya Paşa,M. Fuat Köprülü,Agah Sırrı Levend,Ahmet Hamdi Tanpınar,Nihat Sami Banarlı

Dilin İnsan ve Toplum Hayatındaki Yeri

Dil-Kültür-Edebiyat İlişkisi

Dil, insanların duygu düşünce ve düşlerini; özlem ve isteklerini anlatma aracıdır . Kültür ise;dil,din,ülkü gibi ortak duygu ve düşüncelerin bizde yarattığı değişim ve bileşimdir.Bu nedenle dil bir ulusun temel taşıdır.Dil kültür değerlerimizi geleceğe taşır ve edebiyatın da temel ögesidir. Dil, edebiyatın temel ögesi; edebiyat, kültür birikiminin kendisidir. Görüldüğü gibi dil,kültür ve edebiyat birbirinin tamamlayıcısıdır.

Metin- Edebi Metin

Metin:Bir yazıyı şekil,anlatım ve yazım özellikleriyle oluşturan kelimelerin tamamına metin denir.

Edebî Eser (Edeb Metin); Tanımı ve Özellikleri

İnsanın duygu ve düşüncelerini; özlem ve dileklerini estetik
ölçüler içinde anlatan ve okuyucuda güzellik duygusu yaratan
dil ürünlerine edebî eser(metin) denir.

Özellikleri
– Edebî eser okuyanı etkilemelidir.
– Anlatımı güzel düşüncesi sağlam ve özlü olmalıdır.
– Konusu;ait olduğu toplumun ve yazıldığı dönemin özelliklerini yansıtmalıdır.
– Eser zamanın süzgecinden geçtikten sonra toplumca anlaşılıp beğenilmelidir.
– Duygu ve düşünceler belli bir edebî türe uygun olarak anlatılmalıdır.
– Eser estetik ölçüler içinde ,belli bir sanat anlayışıyla yazılmalıdır

Edebiyat ve Gerçeklik

Dış dünyadaki tüm nesnel varlıklar,koşullar ve durumlar gerçekliğin kapsamına girer.Edebiyat dış dünyayı,insanı ve insana özgü özellikleri kurmaca yoluyla dile getirir.Yani sanatçı dış dünyayı olduğu gibi değil,kendi süzgecinden geçirerek, değiştirerek, yorumlayarak anlatır.

Bu paralelde şöyle bir tanım çıkarılabilir:

Sanat yada edebiyat,bir nevi gerçeğin yorumlanarak anlatılmasıdır. Burada unutulmaması gereken nokta ise edebiyatın bunu yaparken gerçeklikten tamamen uzaklaşmamış olmasıdır.