Eşeyli Üreyen Canlılarda Üreme Hücrelerinin Mayozla Oluşması Neden Önemlidir

kaynağı değiştir]

Memelilerin günümüze kadar ulaşan ve hepsinin de iç döllenme özelliğine sahip olduğu üç türü bulunmaktadır: Tek delikliler, Eteneliler ve Keseliler. Anne ve cenine ait iki dolaşım sistemini birbirinden ayıran plasenta organına sahip memelilerde döller, henüz üreme yeteneği olmayan fakat cinsel organlara sahip eksiksiz bir yavru olarak doğarlar. Birkaç ay veya yıl sonra, cinsel organlar ergenliğe kadar gelişmeye devam eder ve canlı hayvan cinsel olgunluğa ulaşır. Memelilerde dişilerin çoğu, sadece belirli zamanlarda, östrus döneminde doğurgan olup bu noktada çiftleşmeye hazır hale gelirler. Erkek ve dişi memeli bireyler karşılaştıklarında kopülasyon yaparak cinsel birleşme gerçekleştirirler. Birçok dişi ve erkek memeli, hayatları boyunca yetişkin olarak birçok eş değiştirirler.

Erkek[değiştir

Eşeyli üreme, iki atanın (ebeveynler) ürettiği gametlerin birleşmesiyle yeni gen kombinasyonlarına sahip yavruların oluştuğu üreme şeklidir.

Eşeyli üreyen canlılarda mayoz ile haploit kromozomlu hücreler oluşur. Bu hücreler farklılaşarak üreme hücreleri (gamet) olan sperm ve yumurtaya dönüşür. Erkek bireylerde mayozla oluşan haploit dört hücrenin hepsi farklılaşarak döllenme yeteneği kazanır ve spermlere dönüşür.

Dişi bireylerde ise oluşan dört hücreden en büyük olanı (sitoplazması en fazla olan) farklılaşarak döllenme yeteneği kazanır ve yumurtaya dönüşür. Sitoplazma miktarı en fazla olan hücrenin yumurtaya dönüşmesi, döllenme sonucu oluşacak zigotun gelişimi için önemli bir adaptasyondur. Dişi ve erkek bireylere ait üreme hücrelerinin çekirdekleri döllenme ile kaynaşır. Bunun sonucunda diploit kromozomlu zigot oluşur. Zigot, mitoz geçirerek yavru bireyi meydana getirir.

Eşeyli Üremenin Temeli Mayoz ve Döllenme

Eşeyli üremenin temelini mayoz ve döllenme oluşturur. Erkek ve dişi bireylerin üreme organlarında üreme ana hücreleri bulunur ve bu hücreler mayoz ile üreme hücrelerine üreme hücrelerini oluşturur. Döllenme yoluyla diploit kromozomlu zigot oluşumu gerçekleşir. Zigot, geçirdiği mitoz bölünmeler sonucunda hücre sayısını artırır. Hücreler daha sonra doku ve organ düzeyinde farklılaşarak yeni bireyi oluşturur.

Eşeyli üreme birçok canlı türünde görülür. Bitkiler âleminin tohumlu bitkiler grubundaki çoğu bitki eşeyli ürer. Kapalı tohumlu bitkilerin üreme organı çiçektir.

Birçok tohumlu bitkinin çiçeğinde erkek ve dişi organ birlikte bulunur. Örneğin gül ve erik bitkilerinin çiçekleri bu şekildedir.

Bazı bitki çiçekleri sadece tek çeşit üreme organı taşır. Çiçek; erkek organ taşıyorsa erkek çiçek, dişi organ taşıyorsa dişi çiçek olarak adlandırılır. Bu nedenle bu çiçekler tek eşeylidir. İncir, dut, kavak, mısır, söğüt, ceviz, hurma ve begonya tek eşeyli çiçeklere sahip olan bitki türlerine örnektir.

Bunun dışında bazı bitki türlerinde erkek ve dişi çiçekler aynı birey üzerinde bulunurken bazı türlerde de bir birey üzerinde ya erkek çiçekler ya da dişi çiçekler bulunur.

Omurgasız hayvanların eklem bacaklılar grubunda eşeyli üreme gözlenir. İstakozlar, örümcekler, böcekler ve akrepler eşeyli üreyen eklem bacaklılardandır.

Omurgalı hayvan olan balıklar, iki yaşamlılar, sürüngenler, kuşlar ve memeliler eşeyli üreyen canlılardır.

Kuşlar ve memelilerde yavru bakımı söz konusudur.

Bazı hayvanlarda ayrı eşeylilik olmayıp dişi ve erkek üreme organları aynı birey üzerinde bulunur. Yumurta ve sperm aynı birey tarafından üretilir. Omurgasız hayvanların yassı solucanlar grubundan olan karaciğer kelebeği ve tenya, halkalı solucanlar grubundan olan toprak solucanı çift cinsiyetlidir.

Post Views:165

kaynağı değiştir]

Böcek türleri, günümüze kadar gelen tüm hayvan türlerinin üçte ikisinden fazlasını oluştururlar ve bazı türleri seçmeli olarak partenogenez ile çoğaldıkları halde çoğu böcek türleri eşeyli olarak ürerler. Birçok böcek türü seksüel dimorfizm özellikleri gösterirken, diğer türlerde cinsiyetler neredeyse özdeş görünüme sahiptir. Tipik olarak, böcekler spermatozoa (sperm) üreten erkek ve ovül (yumurta) üreten dişi olmak üzere iki cinsiyete sahiptirler. Ovül, iç döllenme öncesi oluşan ve koryon tabakası ile kaplanan yumurtalara dönüşür. Böcekler, çoğu kez erkeğin spermatoforunu (sperm kapsülü) dişinin içinde depoladığı ve yumurtaların döllenmeye hazır olmasına kadar dişinin bu spermleri sakladığı, çok farklı çiftleşme biçimlerine ve üreme stratejilerine sahiptir. Dölleme sonrası ve zigot oluşumu ile gelişim aşamalarının çeşitlenmesinin ardından, birçok türlerde dişi yumurtaları dışarıda saklar ya da bazı türlerde yumurtalar dişi böceğin içinde gelişir ve yavruları canlı doğururlar.

Memeliler[değiştir Arşiv Bağlantısı