Ege Bölgesi Fay Hatları

&#;ZM&#;R - Maden Tetkik Arama Genel Müdürlü&#;ü (MTA) geçti&#;imiz hafta Türkiye'de diri fay hatt&#; üzerinde yer alan ve deprem riski ta&#;&#;yan illerin yenilenmi&#; haritas&#;n&#; yay&#;nlad&#;. Haritaya göre Türkiye'de diri fay bulunurken, bu faylar üzerinde 45 il ve ilçe yer al&#;yor. Birinci derece risk ta&#;&#;yan toplamda 30 il bulundu&#;u görülen haritada, Ege Bölgesi'ndeki riskli iller ise &#;zmir, Manisa, Mu&#;la, Ayd&#;n, Denizli, Isparta ve U&#;ak olarak yer ald&#;.

&#;ZM&#;R'DE 13 AKT&#;F FAY

Di&#;er yandan Ege Bölgesi'nin en önemli merkezlerinden biri olan &#;zmir'de kentin alt&#;nda 13’ü aktif 17 fay hatt&#; bulunmas&#; endi&#;eye neden oldu. 30 Ekim tarihinde ya&#;anan depremin ard&#;ndan TÜ&#;K’in y&#;l&#; verilerine göre 1 milyon bin binan&#;n bulundu&#;u &#;zmir'de, kent halk&#; deprem riski ve özellikle binalar&#;n sa&#;laml&#;&#;&#; konusunda kayg&#;l&#;. &#;zmir Valisi Selim Kö&#;ger geçti&#;imiz hafta kentteki 8 okulun tahliye edilmesine karar verildi&#;ini aç&#;klad&#;.

'BÜYÜK DEPREMLER ÜRETEB&#;LECEK GÖMÜLÜ FAYLAR VAR'

TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odas&#; (JMO) &#;zmir &#;ube Ba&#;kan&#; Sinancan Öziçer, Ege Bölgesi için özellikle denizlerdeki faylar&#;n varl&#;&#;&#;na dikkat çekti. Denizdeki gömülü faylar&#;n tespit edilmesi gerekti&#;inin alt&#;n&#; çizen Öziçer, "Kimi 13 kimi de 7 diyor. Ancak say&#; önemli de&#;il. Bakt&#;&#;&#;m&#;z zaman &#;zmir'de aktif faylar&#;n mevcut oldu&#;u görülüyor. Bunlar geçmi&#;te de ciddi depremler üreten faylar. Özellikle denizdeki faylara dikkat çekmek istiyorum. Midilli'den tutun Sisam Adas&#;'na kadar uzanan hatta can ve mal kayb&#;na sebebiyet veren depremler üreten faylar&#;m&#;z var. Bu faylar son 30 y&#;lda ciddi depremler üretti&#;ine göre bundan sonra da üretecek. 30 Ekim de meydana gelen depremi üreten fay herhangi bir &#;ekilde haritada görülen bir fay de&#;ildi. Gömülü bir fayd&#;. Bu da Ege Denizi'nde büyük depremler üretecek gömülü faylar olabilece&#;i anlam&#;na geliyor. Bunlar&#;n tespit edilmesi ve ortaya ç&#;kar&#;lmas&#; gerekmektedir" dedi.

'&#;ZM&#;R'&#;N YERALTI TOMOGRAF&#;S&#;N&#;N SONUÇLARINA GÖRE GEREKEN YAPILMALI'

Bu faylar&#;n tespit edilebilmesi için gerekli ekipmanlar&#;n var oldu&#;una da dikkat çeken Öziçer, "Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü'ndeki Piri Reis Gemisi'nde sismik yans&#;ma yöntemi ile tespit edilebilir. Bu gemimizle denizdeki tüm fay ara&#;t&#;rmalar&#; yap&#;labilir. Bunu daha önce de söyledik. Maddi anlamda külfet ortaya ç&#;kacak bir ara&#;t&#;rma da de&#;il. Son dönemde denizlerden gelen ciddi bir tehlike oldu&#;u için öncelikle deniz faylar&#;n&#;n incelenmesi gerekiyor" dedi.

Büyük&#;ehir Belediyesi'nin yürüttü&#;ü jeofizik ve jeolojik çal&#;&#;malar&#;n önemli oldu&#;unu da ifade eden Öziçer, kentte son süreçte yap&#;lan deprem çal&#;&#;tay&#; ile bu konuda bir ad&#;m at&#;ld&#;&#;&#;n&#; dile getirdi. Öziçer, "Büyük&#;ehir Belediyesi'nin çok önemli yeralt&#; ara&#;t&#;rma projesi var. Bunun bir çal&#;&#;tay&#; da yap&#;ld&#;. Derin mesafeleri görebilecek jeofizik ve jeolojik çal&#;&#;malar mevcut. Bu çal&#;&#;malarla &#;zmir'in yeralt&#; tomografisi ç&#;kacak. Bu konuda bir ad&#;m at&#;ld&#;. Bu çal&#;&#;man&#;n sonuçlar&#;na göre hareket edilmesi laz&#;m. Kötü zeminler ve binalarla ilgili gerekli çal&#;&#;malar&#;n yap&#;lmas&#; gerekiyor. Tabii ki çal&#;&#;malar çok önemlidir. Ancak çal&#;&#;madan ç&#;kacak sonuçlar ile neler yap&#;lmas&#; gerekti&#;ini planlamak ve gerekenleri yapmak da çok önemli" diye konu&#;tu.

'DEPREM OLACAK MI? SORUSUNDAN Z&#;YADE TEDB&#;R ÖNEML&#;'

&#;zmir ve çevresindeki faylar&#;n üretebilece&#;i deprem potansiyelinin belli oldu&#;unu söyleyen Öziçer, "Deprem olacak m&#;?" sorusundan ziyade depremlere kar&#;&#; tedbir al&#;nmas&#;n&#;n önemini vurgulad&#;. Hem &#;zmirlilerin hem de yerel yönetimlerin yapmas&#; gerekenlere de&#;inen Öziçer, son olarak &#;unlar&#; söyledi:

"Son depremlerde de gördük. &#;nsanlar hep merdiven altlar&#;nda ya da kap&#; altlar&#;nda ya&#;amlar&#;n&#; yitirdiler. Vatanda&#;&#;m&#;z&#;n deprem an&#;nda nas&#;l hareket edilmesi gerekti&#;ine dair daha fazla bilinçlendirilmesi laz&#;m. Bunu her zaman söylüyoruz; kaç&#;p ko&#;maktan ziyade hayat üçgeni olu&#;turulmal&#;d&#;r. Yerel belediyelerin de zemin etütleri ve gerekli denetimleri yapmas&#; gerekiyor. Bina yap&#;lmadan önceki zemin etüt raporlar&#;n&#;n belediyelerde do&#;ru bir &#;ekilde denetlenmesi gerekiyor. Ama maalesef &#;zmir'de 30 ilçenin 23'ünde jeofizik mühendisi istihdam&#; yok. Bu da jeofizik çal&#;&#;malar&#;n denetlenemedi&#;i anlam&#;na geliyor. Denetlenmeden bina tasarlan&#;yor ve ruhsat veriliyor. Bu riski ortadan kald&#;racak tek &#;ey bu istihdam&#;n art&#;r&#;lmas&#;d&#;r."

Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü (MTA) “Türkiye Diri Fay Haritası”nı açıkladı. Buna göre, Türkiye’de ve üzeri büyüklükte deprem üretebilecek diri fay bulunurken listede fay sayısı bakımından İzmir dikkat çekti. 

Cumhuriyet gazetesine haritayı yorumlayan Jeofizik Mühendisleri Odası (JMO) İzmir Şube Başkanı Sinancan Öziçer, karadaki faylardan çok denizlerdeki fayların daha tehlikeli olduğunun altını çizdi.

FAYLARIN POTANSİYELİNİ BİLMİYORUZ

Bazı deprem bilimcilerin bu fayların 7 ve üzeri büyüklüğünde deprem üretebileceği iddialarının bilimsel verilere dayanmadığının altını çizen Sinancan Öziçer, “Bunun için çok ciddi jeofizik çalışmalar yapılması gerekiyor. Diri fay haritasındaki fayların aktif olup olmadığı ve ne kadar büyüklüğe kadar deprem potansiyeli olduğu ancak sismik yansıma yöntemi ve derin elektrik yöntemleri gibi çok derin jeofizik yöntemlerle elde edilebilir. Bir faydaki deprem 6, 7, 10, 15 kilometre derinliklerde meydana geliyor. Ana odak merkezi orası. Bir sondaj ile 7 veya 10 kilometre derinliğe gidilemez. Hendek kazılarak 3 metrelik bir çukur kazılarak o fayın ne kadar büyüklükte bir deprem yaratacağı konusunda kesin bir yorum yapılamaz” diye konuştu

EN BÜYÜK TEHLİKE DENİZLERDE

İzmir ve çevresinde son yıllarda meydana gelen depremlerin denizlerden geldiğine dikkat çeken jeofizik mühendisi Öziçer, “En büyük tehlike denizlerde. Son 30 yıla bakıldığında yıkıcı, hasar verici depremler denizlerde meydana gelmiş. Oradaki faylar çok daha derin, daha büyük depremler üretebilecek potansiyeli olan faylar. Bizlerin Ege Denizi’nin açıklarındaki fayları araştırmamız lazım. Çünkü İzmir’in yerleşimindeki faylar zaten yapılaşmadan dolayı ayrıntılı bakılamaz. Gömülü aktif faylar olabilir. Sisam depreminde meydana gelen fay, diri fay haritasında yoktu. Böyle bir fay görülmüyordu. Depremden sonra ortaya çıktı. Ege Denizi’nde bunun gibi faylar olabilir” dedi. 

Jeofizik Mühendisleri Odası (JMO) İzmir Şube Başkanı Sinancan Öziçer

7 VE ÜZERİ DEPREM OLMAZ 

İzmir’deki fayların özelliklerine dair bilgiler veren Sinancan Öziçer, “İzmir ve çevresindeki faylar normal faylar ve 7 ve üzeri deprem üretebilecek büyüklükte değil. Normal fayın karakteri zaten çöküntü özelliği gösterdiğinden dolayı daha sık aralıklarla 7’yi geçmeyecek şekilde 6, , büyüklüklerinde deprem oluşturabilecek özelliklere sahiptir. Ama Doğu Anadolu fay hattı geçen hafta Kahramanmaraş’ta meydana gelen fay hattı ile Marmara ve İstanbul’da beklenen Kuzey Anadolu Fay hattının karakteri ‘doğrultu atımlı fay’ olduğundan dolayı yer yer 20, 30, 50 yılda bir 7 ve üzeri deprem üretebilecek fay karakterleri. Ege Bölgesi’ndeki çöküntü havzasında meydana gelen irili ufaklı fayların olduğu coğrafyadaki faylar normal fay olduğu için farklı karakterde ve özelliktedir” şeklinde konuştu. 

KIYI ŞERİDİNE DİKKAT 

İzmir merkezinde de körfeze kıyısı olan ilçelere dikkat çeken Öziçer, “Çiğli’den Güzelbahçe’ye kadar uzanan İzmir Körfezi’ne kıyısı olan bölge ile Manavkuyu-Bornova kısmının zeminleri oturmamış. Özellikle Manavkuyu taraflarında anakaya derinliği , metrelere uzandığı için buraya gelen deprem dalgalarının gücünü artıran bir zemine sahip. Ondan dolayı depreminde Manavkuyu ve Mansuroğlu mahallelerinde ciddi hasarlar meydana geldi. Aynı şekilde kıyı şeridindeki ilçeler de sağlam bir zemine oturmadığı için tehlikeli” ifadelerini kullandı.

İZMİR'DE NEREDE RİSK VAR?

“Türkiye’nin deprem çekincesi” başlığı adı altında il il deprem bölgeleri haritasını yayınlayan Yüksek Jeofizik Mühendisi ve Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamada İzmir için hayati uyarılarda bulundu. Başta İzmir olmak üzere, çevre iller ile birlikte Batı Anadolu’daki riski gözler önüne seren Ercan, yaptığı bilimsel araştırmalar sonucunda Denizli, Buldan, Germencik-Ortaklar, Sisam, Selçuk, Akhisar, Dikili, Seferihisar-Urla hattında oluşan gerilim sonucunda büyük bir risk olduğuna dikkat çekti. Ercan ayrıca, İzmir’in sarsıntı bölgelendirme jeofizik haritasında en riskli ilçeler olarak Çiğli, Sasalı, Konak, Bayraklı sahili, Bostanlı, İnciraltı gibi bölgeleri gösterirken, Güzelbahçe, Bornova, Bayraklı’nın iç kesimleri, Narlıdere ile Menemen’i tehlikeli olarak gösterdi. İzmir’in büyük bölümünün olası bir büyük depremden olumsuz etkileneceğini hatırlatan Ercan, Foça, Aliağa, Bergama, Dikili, Menderes ve Urla’yı ise depremde daha az riskli ve güvenli bölgeler olarak nitelendirdi.

Doç. Dr. Tahir Gönen, Ege Bölgesi'nden geçen fay hatlarının Kuzey Anadolu'daki fay hatlarına göre daha kısa olduğunu belirterek, "Ege Bölgesi'ndeki faylar kısa olduğu için çok uzun süreli depremler beklenmiyor. Ege'de deprem açısından Denizli, Aydın ve Manisa çok riskliyken, Uşak avantajlı" dedi.

Uşak Üniversitesi Deprem Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Tahir Gönen, Ege Bölgesi’nin depremselliğine ilişkin açıklamalarda bulundu.

Ege Bölgesi’nden geçen fay hatlarının Kuzey Anadolu’daki fay hatlarına göre daha kısa olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Gönen, “Kuzey Anadolu fay hattında daha uzun kırımlar meydana geliyor. Dolayısıyla daha uzun süreli depremler üretebilirken, Ege Bölgesi’ndeki faylar kısa olduğu için çok uzun süreli depremler beklenmiyor. Ege’de deprem açısından Denizli, Aydın ve Manisa çok riskliyken, Uşak avantajlı. Uşak’ın kuzeyine doğru baktığımızda Kütahya Gediz ile Uşak Banaz’a doğru, güneyinde ise Denizli Çivril’den Afyon Dinar’a doğru bir fay hattı bulunmaktadır. Uşak’ın kuzey ve güney kesimlerinde bulunan fay hatlarından Uşak merkezi 1’inci derecede etkilenmez” dedi.

‘TORBALI VE ÖDEMİŞ RİSKLİ BÖLGEYE DAHA UZAK’

Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından Ege Bölgesi’nde de deprem senaryoları üzerine çalışıldığını belirten Doç. Dr. Tahir Gönen, Kütahya Gediz’deki depremin büyüklüğünde, Denizli’nin Çivril’dekinin ise büyüklüğünde olmasının beklendiğini kaydetti.

İzmir’in bazı bölgelerinde deprem riski olduğunu dile getiren Gönen, bazı ilçelerinin de bu riskten daha uzak konumda olduğunu kaydederek, “İzmir’in bazı bölgeleri riskli. Torbalı ve Ödemiş riskli bölgeye daha uzak konumda. Bu nedenle deprem riski açısından daha şanslı bir konumda bulunan Uşak, afet gibi durumlarda bir lojistik merkezi haline getirilebilir” diye konuştu. (DHA)

aydınDenizlidepremizmirKahramanmaraşKütahyaManisaUşakUşak Üniversitesiuygulama