Ege Üniversitesi Alkol Tedavi Merkezi

1 Madde çekilme ve entoksikasyonunda tedavi Dr. Zeki Yüncü EGE ÜNİVERSİTESİ ÇOCUK VE ERGEN ALKOL MADDE BAĞIMLILIĞI ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ

2 Amfetamin Kokain Kannabis İnhalan Opioid Kafein

3 3, 4 metilendoksiamfetamin:mdma ex Bağımlılık (B)ve kötüye kullanım (KK) KK potansiyeli olan amp M e t i l f e n i d a t Fendimetrazin Benzfetamin Fentermin M o d a f i n i l tipi md

4 En yaygın olarak kötüye kullanım (KK) yada bağımlılarında (B) gözlenir Tolere edemeyenlerde tek bir dozda dahi gözlenir Yer, zaman, kişi yönelimi vardır Sorunun maddeden kaynaklandığının farkındadırlar Farkında Ø ise Amp e bağlı psikotik bzk saatte Amp vücuttan atılması ile düzelir

5 amfetamin entoksikasyonu DSM 4 TR A. Amfetamin veya yakın ilişkili bir maddenin (metilfenidat) yakın bir zamanda kullanımı B. Kullanım sırasında yada ardından klinik olarak maladaptif veya psikolojik değişikliklerin gelişmesi Öfori veya affektif küntleşme Girişkenlikte değişiklikler C. Kullanım sırasında yada hemen ardından aşağıdakilerden ez az 2 sinin Hipervijilans gelişmesi: Kişilerarası hassasiyet Taşikardi Bradikari Anksiyete, gerilim, sinirlilik, Pupiler stereotipik dilatasyon davranışlar Bozulmuş yargılama Kan P Bozulmuş sosyal veya Terleme mesleki işlevsellik veya titreme Bulantı kusma Belirigin kilo kaybı Pskmt ajitasyon-retardasyon Kas güçsüzlüğü, solunum depresyonu, gögüs ağrısı kardiyak aritmi Konfüzyon, nöbetler, diskinezi,distoni koma D. GTD veya başka bir mental bozuklukla açıklanamaz

6 amfetamin tedavi Genel tıbbi bakım Dehidratasyon Sıvı ve elekrolit takibi Solunum depresyonunda Hava yolu Mekanikventilasyon Ajite hastalarda Benzodan kaçın

7 amfetamin çekilmesi DSM 4 TR A. Ağır ve uzun süreli Amp kullanımının (veya ilişkili bir maddenin) çekilmesi yada azalması B. saat/günde disforik dd ve aşağıdaki semptomlardan en az ikisinin gelişmesi Yorgunluk Canlı tatsız rüyalar C. Klinik olarak belirgin sıkıntılar oluşturması veya sosyal İnsomnia- hipersomnia mesleki veya diğer önemli alanlardaki fonksiyonelliği Artmış iştah bozması Pskmt retardasyon veya ajitasyon D. GTD veya bir başka MH açıklanamaması

8 Md kullanımının yoğunluğu ve süresi ile ilişki Disfori ve yorgunluk gün içinde Daha hafif belirtiler 24 saat sonra REM uykusunda kısalma: hft N leşme Depresif semptom uyku N leşmesi ile düzelir

9 Spesifik tdv Ø Çok az sayıda kontrollü çalışma var Fluoksetin Sporadik kullananlar çoğu tedaviye ihtiyaç Ø Ağır bağımlı olanlarda spesifik bir tdv algoritması Ø

10 A. Yakın bir zamanda kokain kullanımı B. Kullanım sırasında yada ardından klinik olarak maladaptif veya psikolojik değişikliklerin gelişmesi C. Kullanım sırasında yada hemen ardından aşağıdakilerden ez az 2 sinin gelişmesi: Taşikardi Bradikari Pupiler dilatasyon Kan P D. GTD veya başka bir mental bozuklukla açıklanamaz Terleme veya titreme Bulantı kusma Belirigin kilo kaybı Pskmt ajitasyon-retardasyon Kas güçsüzlüğü, solunum depresyonu, gögüs ağrısı kardiyak aritmi Konfüzyon, nöbetler, diskinezi,distoni koma

11 Akut kardiyak acil Md nin sempatomimetik etkilerinin blokasyonu Αlfa ve Beta resp antagonisti Adrenerjik ve dopaminerjik blokerler Kardiak iskemi ca kanal blokerleri Nitrogliserin Grand mal nöbet Diazem Periferik soğutma Öfori Antipsikotikler (olanzapin ve risperidon)

12 kokain çekilmesi DSM 4 TR A. Ağır ve uzun süreli kokain kullanımının çekilmesi yada azalması B. saat/günde disforik dd ve aşağıdaki semptomlardan en az ikisinin gelişmesi Yorgunluk Canlı tatsız rüyalar C. Klinik olarak belirgin sıkıntılar oluşturması veya sosyal İnsomnia- hipersomnia mesleki veya diğer önemli alanlardaki fonksiyonelliği Artmış iştah bozması Pskmt retardasyon veya ajitasyon D. GTD veya bir başka MH açıklanamaması

13 Yataklı tdv (YT) gereksinimi yoktur YT yada denetimli ortam planlananlarda bile önce AT Hiçbir farmakolojik ajan yoksunluğu güvenilir olarak azaltmaz Yoksunluk semptomlarında 1 2 hft geriler Kalıcı düzelme için çok daha uzun zaman 5HT 2 /DA 2 antagonist (risperidon) semptomları

14 Esrar kullanan kişilerin en sık bildirdiği semptomlar Psikolojik ve sosyal sorunlar Md azaltılamaması Sağlık sorunları Çekilme ile ilgili sorunlar

15 Gençlerde: Ilımlı öfori Rahatlık hissi Yükselme hissi Zaman algısında distorsiyon Klinik Motor koordinasyon Motor beceri Pskmt aktivite değişiklik Sosyal ortamda Bulaşıcı gülme Çok konuşma Sosyabilite Bilişsel işlevlerde bozulma Yakın bellek Dikkat

16 Tedavi Bilgilendirme KVS Anksiyete Destek tedavisi Semptomatik yaklaşım Antipsikotik

17 Cannabinoid resp değişikliğe bağlı Uzun süre kannabinoid kullananlarda Sıçanlarda cannabinoid antagonistleri Anksiyete Uykusuzluk İştah değişikliği Depresif yakınmalar Doz ile ilişkilidir

18 Toluen N-heksan Metilbutil keton Trikloretilen Trikloretan Diklorometan Benzin Butan

19 İnhalan gereçlerin bulunduğu veya organik uçucuların solunmasının ardından akut davranışsal bzk saat içinde kendiliğinden ortadan kalkar

20 A. Uçucu ve inhalanların yakın zamanda monash.pwslerde bilerek yavaşlama kullanılması veya kısa süreli yüksek dozlarda 8. Pskmt maruz yavaşlma kalma B. A md sinin ardından gelişen 9. klinik Tremor açıdan belirgin uygunsuz davranışsal ya da psikolojk değişiklikler. Kas güçsüzlğü (örn: kavgacılı,saldırganlık, ilgisizlik, Görme yargılama bulanıklığı, bzk, s sosyal diplopi mesleki 1. Başdönmesi, gözkararması monash.pwmus monash.pwnasyon bzk monash.pwşma güçlüğü monash.pwarak yürüme monash.pwi işlevselikte bozulma Stupor veya koma C. İnhalan kullanımı veya maruz kalma Öfori esnasında yada hemen sonrasında aşağıdaki belirtilerden en az ikisinin bulunması D. GTD veya bir başka MH açıklanamaması (örn: anksiyete bzk)

21 Tedavi Spesifik medikal tedavi Ø Vital bulgu takibi Bilinç takibi Benzo ve sedatifler kontrendike

22 Dünya üzerinde 20 den fazla tipi var En sık bağımlılık yapan μ agonisti olanlar MKB sınıflandırması diğer ajanlara benzerlik gösterir mu - µ: Analjezi, öfori, solunum güçlüğü, pupiler konstriksiyon, bağırsak hareketlerinde azalma, sedasyon kappa k: Analjezi, disfori, diürez delta d: Analjezi, bağımlılık

23 A. Yakında opiat kullanmış olma B. Opiyat kullanımı yada hemen sonrasında gelişen, klinik açıdan belirgin olarak uygunsuz davranışsal ya da psikolojik değişiklikler C. Opiyat Başlangıçta kullanımı öfori sırasında sonrasında yada apati, hemen disfori,pskmt sonrasında ajitasyon, gelişen pupiller yada retadasyon, konstruksiyon yargılama da bozukluğu, aşırı dozdan toplumsal kaynaklanan yada anoksiye mesleki işlevsellikte bozulma bağlı pupiller dilatasyon ve aşağıdaki bulgulardan birinin ya da daha fazlasının bulunması D. Bu 1. semptomlar Sersemlik GTD hissi yada da başka koma bir MB daha iyi açıklanamaz 2. Sözü ağızda gevelercesine konuşma 3. Dikkat yada bellek bozukluğu

24 Başlangıçta İlerlemiş olgularda Toplu iğne başı pupiller Pupiller dilate

25 Hava yolu açık tutulmalı Sekresyon aspirasyonu Airway Mekanik ventilasyon Opiyat antagonisti uygulanmalı Hızlandırılmış opiyat yoksunluğu

26 ½ ömrü dk ½ ömrü uzun bir opiat agonisti (metadon) için tekrarlayan dozlar 70 kg mgr başlangıç dozu İlaca yanıt hızlıdır: Solunum hızı Pupiller genişler İlaca yanıt Ø: 1 2 dk ara ile tekrarla

27 ½ ömrü saattir 70 kg 0,4 mg IV uygulama dozu naloksana göre 4 kat etkin Tek bir uygulama yeterli olabilir mgr oral formu mg IV morfinin etkisini bloke edebilir Yalnız başına yada morfinle kullanımında bir fiziksel ya da subjektif bir etki oluşturmamıştır

28 Kişiler arasında farklılık vardır Fiziksel bağımlılığın düzeyi SSS sürekli etkileme düzeyi Kullanım süresi Resp uzaklaştırılma hızı Tıbbi sorunu olanlarda ölüm Semptomların başlangıcı ve zirve Kısa etkili (morfin eroin) saat; 48 saat Uzun etkili (metadon, orlaam) gün; gün

29 Erken dönemde Yaygın vücut ağrısı Yerinde duramama Huzursuzluk Hırçınlık/irritabilite Hafif Olgularda Anksiyete Terleme Disfori Lakrimasyon Huzursuzluk Rinore Esneme Şiddetli aşerme Bölünmüş uyku Daha ağır olgularda Pupiller dilatasyon Piloereksiyon Sıcak ve soğuk basmaları

30 Zirve Bulantı Kusma Ateş Kas seğirme İshal Kan P Acı Kilo Solunum Nbz Kronik dönem Haftalarca sürer Uyku bzk CO 2 solunumu uyarıcı etkisi Vücut rahatsızlığı Kendi imajını olumsuz algılar Stresle başa çıkamaz

31 A. Aşağıdakilerden biri vardır (1) Çok fazla ve uzun süreli (birkaç hafta yada daha uzun süre) opiyat kullanımının sonlandırılması (ya da azaltılması) (2) Bir opiyat kullanımının ardından bir opiyat antagonistinin uygulanması B. A tanı ölçütünden sonra birkaç dkdan birkaç güne kadar değişen bir zaman aralığında aşağıdakilerden üçünün (yada daha fazlasının) bulunması C. B tanı ölçütündeki semptomlar klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya yada toplumsal mesleki alanlarda ya da önemli diğer işlevsellik alanlarında bozulmaya neden olur D. Bu monash.pwik semptomlar dd GTD bağlı değildir başka 6. bir Diare MB daha iyi açıklanamaz monash.pwı kusma 3. Kas ağrıları monash.pwasyon rinore monash.pw 8. Ateş 9. Uykusuzluk 5. P iloereksion pupiller dilatasyon

32 Metadon μ resp agonisti Çekilme belirti ve bulgularını bastırabilir Klinik denetim altında güvenilir bir ilaçtır Başlangıç dozu mg dır ÇS devam ederse dozu 2 saat sonra tekrar İlk 24 saatte 40mg dan fazla gerekmez ÇS için gereken doz saat sonra azaltılabilir Hergün % azaltarak Doz mg indiğinde yasadışı md kullanımı başlar

33 Buprenorfin μ resp üzerinden etki eder ancak kısmi opiyat antagonisti Eroin gibi bir tam agonistin yokluğunda buprenorfin reseptörlere bağlanır ve destek etkisi gösterir. Normal hissetme Eroin gibi bir tam agonistin varlığında ise, buprenorfin agonist ile yer değiştirir ve yokluk/kesilme

34 Buprenorfin ve nalokson () 2mg/ mg ya da 8 mg/ 2 mg; Buprenor uprenorfine dil altı kullanım Enjeksiyon Nalokson etkisi opioid bağımlılarında kesilme sendromuna

35 Buprenorfin & Nalokson 1. gün 2. gün Başlangıç dozu Hastanın durumuna bağlı olarak ek doz verilebilir Hastanın durumuna bağlı olarak mg a çıkılabilir mg mg 24 mg a kadar 3. Gün ve sonrası mg dan sonra hastanın durumuna göre doz arttırımı yapılabilir 24 mg a kadar

36 LAAM μ resp agonisti (metadon alternatifi) Yoksunluğu baskılar, yasadışı opiyatların etkilerini bloke eder Aritmi, QT uzaması, Torsades de pointes

37 Opiyat dışı ilaç tdv Klonidin Alfa 2 agonist: Lokus seruleusta hiperaktivite Anti HT Düşük doz opiyatla kısmen stabilize olanlarda mg metadon kullananlarda çekilme Naltrekson+klonidin tdv süresini Doz: mgx/gün Max doz: ayaktan olgularda 1 mg/gün yataklı olgularda mg/gün

38 Klonidin Yan etki: Hipotansiyon Kas ağrısı İnsomnia Craving Sedasyon Letarji Huzursuzluk Yerinde duramama

39 Kas ve eklem ağrısı: İbuprofen Bulantı ve kusma: Promethazin Uyku: Difenhidramin

40 Dünyada en yaygın olarak kullanılan madde Buna karşın psikiyatrik bzk sayısı 6 oz ( mlt) filtre kahve mg kafeinsiz kahve 4 mg hazır kahve 70 mg hazır çay 30 mgr 1 oz (30 mlt) espresso 40 mg

41 A. mg dan fazla kahve tüketmiş olma B. Kafein kullanımı sırasında ya da hemen sonrasında gelişen aşağıdaki bulgulardan en az 5 tanesinin olması 1. Huzursuzluk 2. Sinirlilik C. Klinik 3. Heyecan olarak belirgin 9. Konudan sıkıntılar konuya oluşturması atlama veya sosyal 4. İnsomnia mesleki veya Taşikardi diğer önemli aritmi alanlardaki 5. Yüz kızarması Yorgunluk hissetmeme fonksiyonelliği bozması 6. Diürez 7. GİS rahatsızlığı 8. Kas seyirmesi Pskmt ajitasyon D. GTD veya bir başka MH açıklanamaması (örn: anksiyete bzk)

42 Tanıyı doğrula Destek tedavisi ½ ömrü kısadır

43 Dellilere rağmen DSM de yer almamaktadır Araştırma ölçütleri olarak yer almaktadır Klinik bulgular Alınan doz ve bireysel özeliklerle ilişkili Başağrısı Yorgunluk, uyku hali Disforik dd Uyuşukluk, uykusuzluk Konsantrasyonda zorluk Motivasyon eksikliği Depresif semptom Bunaltı Son dozdan saat sonra başlar, max etki 48 saat, 7 İ rritabilite gün devam eder Bulantı, Kusma Kaslarda ağrı, sertlik P skmt ve bilişsel performansda zorluk Laboratuvar bulgular Cerebral kan akmı EEG paterni değişir

44 Semptomatik tedavi Ani kesme uygun değil Hastanın günlük kafein tüketiminin saptanması Düşük dozda kafein alımı Günlük dozun kademeli azaltılması %10 luk artışları içeren düşmeler Günlük kullanımın olgu tarafından gözlenmesi Daha az kullanmayı pekiştirme

Prof. monash.pw Coşkunol

Yeşilay Bilim Kurulu Üyesi

Tıp Fakültesini Ege Üniversitesinden mezun olduktan sonra tıpta uzmanlık eğitimini Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalında tamamladı. Ulusal ve uluslararası dergilerde yayınlanmış, bilimsel toplantılarda sunulmuş 'nin üstünde makalesi, yayımlanmış 6 kitabı vardır. Ege Üniversitesi Çocuk ve Ergen Madde Bağımlılığı Merkezi kurucusudur. yılında kurulan Ege Üniversitesi Madde Bağımlılığı, Toksikoloji ve İlaç Bilimleri Enstitüsünün kurucu başkanı olarak çalışmıştır.

Ege Üniversitesi Madde Bağımlılığı Merkezinde çalışmalarını sürdürmektedir. Madde Bağımlılığı alanında bakanlık düzeyinde birçok Bilim Komisyonunda görev yapmaktadır. Türkiye’de madde kullanımının önlenmesi ve tedavisi konusunda birçok uluslararası kurumla işbirliği içindedir. Bağımlılık Danışmanlığının mesleki tanımının geliştirilmesi, bağımlılık alanında çok disiplinliğin oluşturulması, yaygınlaştırılması ve bağımlılık alanında moleküler çalışmalar temel ilgi alanlarıdır.

monash.pw'da yer alan hasta yorumları, ilgili doktorun doğrudan veya dolaylı talebi olmaksızın, ilgili hasta tarafından özgürce yazılmaktadır. Bu web sitesinin temel amacı sağlık alanında kamuoyunun daha iyi bilgilenmesini sağlamaktır. monash.pw bir başvuru hizmeti değildir ve herhangi bir Sağlık Hizmeti Sağlayıcısını tavsiye etmemektedir veya desteklememektedir.

Tümonash.pw sitesindeki içerikler tamamiyle bilgilendirme amaçlıdır. Gerçek doktor kontrolünün ve muayenesinin yerini tutamaz. Bu sitedeki bilgilerin hekim kontrolü olmaksızın uygulanması durumunda oluşabilecek her tür şikayet ve durumdan Tümonash.pw sorumlu tutulamaz. En doğru teşhis için lütfen doktorunuza muayene olunuz.

Tümonash.pw, site içeriğinde Sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun'un maddesi ve Tıbbi Deontoloji Tüzüğü'nün ilgili maddelerine uymaya söz vermiştir.

BAĞIMLILIK NEDİR ?
Bağımlılık, kişinin zarar görmesine rağmen madde kullanımına devam etmesi, kullandığı maddeyi uzun süre bırakamaması, sürekli madde arayışı içinde olması, kullandığı maddeyi giderek arttırması ile karakterize edilen bir tablodur (Ögel, Taner ve Yılmazçetin, ).
 
Bağımlılık karar verme süreçlerine bağlı bir durumdur. Bireyin yaşamındaki ilişkiler, yaşam düzenlemeleri ve sağlığına ilişkin kararları ve seçimleriyle ilgilidir. Seçimler ve yaşam biçimi ise bireyin ailesinden başlayarak zamanla içinde bulunduğu çevrelerden etkilenme yaşantılarına dayanmaktadır.

Madde kullanımının sağlık, suç, yargı, sosyal refah, eğitim, güvenlik, ulaşım, ülke içinde ve ülkeler arası ticaret için bir dizi doğurguları vardır. Bu tür maddelerin kullanımı sadece gençlerin bireysel yaşamını olumsuz etkilemekle kalmaz, toplumu da etkiler. Cinayetlerin %60’ı, saldırıların %40’ı, tecavüzlerin %33’ü alkol kullanımı ile ilgilidir. Madde kullanımının fizyolojik etkileri algılamada, gerçeklik değerlendirmede sorun yaratmaktadır. Çünkü merkezi sinir sistemini ve diğer organları etkiler (Korkut, ). 
 

BAĞIMLILIK YAPICI MADDE İSE,
Beyin işlevlerini ve tüm bedensel yapıları etkileyerek, zamanla organ sistemlerinde kalıcı değişikliklere yol açan, ruhsal ve davranışsal sorunlar oluşturan, yaşam için gerekli olmayan doğal ya da yapay sahte iyi oluş hali ortaya çıkaran maddelerdir.
AMATEM’e göre, yasal olan ya da olmayan, uyarıcı ya da uyuşturucu niteliği olan, bağımlılık yapan maddelerin tümüne “uyuşturucu madde” denilmektedir. 
“Madde Kullanımı/Bağımlılığı” dendiğinde uyuşturucu ve uyarıcı maddelerle birlikte tütün ve alkol ürünleri de kapsanmaktadır. Tütün ürünleri ve alkolün ortalama düzeyde kullanımı bile ciddi kişisel ve sosyal sonuçlara yol açabilir.
 

BAĞIMLI BİREY;
ÖZGÜRLÜĞÜNÜ KAYBEDER 

İnsan var oluşundan itibaren hep özgürlüğünü kazanma uğruna mücadeleler vermiştir, hala da vermektedir. Özgürlük, herhangi bir kısıtlamaya, zorlamaya bağlı olmaksızın düşünme veya davranma, herhangi bir şarta bağlı olmama durumudur. Dolayısıyla, herhangi bir maddeye bağımlı olan insanın özgür olamaz. 

KENDİNE OLAN GÜVENİ ZAYIFLAR 

Maddenin neler yaptığını bağımlı olan kişi çok iyi bildiği için, maddenin yoksunluk anında örneğin kas sistemlerini kontrol edemeyeceği için tuvaletini tutamaz, tuvaletini tutamayan bir insanın kendine güvenmesinden de söz edilemez. Ya da madde bulabilmek için istemediği şeyleri yapmak zorunda kalır; kendi kararlarıyla değil, başkalarının yönlendirmeleriyle yaşayan kişinin de kendine güveninden söz etmek olanaksızdır. 

KENDİNİ KONTROL ALTINDA TUTAMAZ 

Maddeye karşı gösterilecek irade kullanmak ya da kullanmamakla ilgilidir. Kullandıktan sonra merkezi sinir sistemi bozulduğu için insanın sağlıklı hareketlerde bulunması zaten beklenemez. Maddenin etkisindeyken kendisi dahil, etrafına zararlı bir insan haline gelebilir. 

İDEALLERİNİ KAYBEDER 

İnsan; “ HAYATTAN NE BEKLİYORSUN?” sorusuna birden fazla cevaplar verir. Eğer veremiyorsa sorun var demektir, bu sorunların en önemlisi de bağımlılıktır. Bağımlı olan kişiler bu soruya genel olarak; "HİÇ" cevabını vermektedirler. Bu cevap da ideallerin kalmadığını göstermektedir. 

İNSANİ İLKELERİ YOK OLMAYA BAŞLAR 

Bağımlı kişi, maddenin etkisinde bir yaşam sürdürmeye başladığı ve maddenin denetiminde hareket ettiği için, yaşamla ilgili sorumluluklarını yerine getiremez.
Maddeyi kullanmak başlı başına bir suçtur, ayrıca madde beraberinde de diğer suçlarıgetirmektedir. 

Bağımlı kişi: Maddeyi alabilmek için, önce mevcut parasını bitirir. Parasını bitiren kişi yakınlarını kandırmaya başlar, yani yakınındaki insanları soyar, günü kurtarma adına hırsızlık yapmaya başlar, parasını maddeye yatırır. Fuhuş yaparak, bu yolla kazanılan parayı maddeye harcar. Ayrıca insanlar bağımlı yapılarak, madde karşılığında zorla fuhşa zorlanırlar, ve en önemlisi; Narkotik Atasözü: "HER İÇİCİ POTANSİYEL BİR SATICI ADAYIDIR!" Bu ne demek? Her içici para bulma uğruna etrafındaki insanı maddeyle tanıştırır. Maddeyle yeni tanışan bu insanın başka bir yerden satın alma imkânı yoktur. Böylece uyuşturucu satıcıları için yeni bir para kaynağı oluşturulmuş olur. 
Bağımlılık yapıcı maddelerden korunma
Önleme çalışmalarında bireyi madde kullanımına başlamadan bilinçlendirmek öncelikli hedeftir. Birincil önleme çalışmaları olarak tanımlanan bu yaklaşımda eğitim yolu ile, madde kullanımının engellenmesine çalışılmaktadır.

En iyi korunma yolu  HİÇ BAŞLAMAMAKTIR…
Bir şekilde başlanmışsa;
KURTULMAK MÜMKÜNDÜR !
Madde kullanımı ve bağımlılığı bir sağlık sorunu olmakla birlikte tedavisi mümkün bir hastalıktır. Kişi ilgili hastanede tedavisini olup sağlıklı bir birey olarak kendi yaşam alanına geri dönebilir. Bunun için mutlaka tıbbi yardım ve uzman desteği gerekmektedir. Tedavi tamamlandıktan sonraki süreç oldukça hassastır. Kişi kendisini madde kullanımına iten ortamlardan ve arkadaş çevresinden uzaklaşmalı, yaşamında anlamlı ve önemli olan kişiler, etkinlikler ve yaşantılarla iç içe olmalıdır. Aksi takdirde tekrar madde kullanım ihtimali oldukça yüksektir. 

HUKUKİ BOYUT
Madde bağımlılığı içerisine girmiş insanlar bu bataktan çıkmak için bir fırsat yaratmakta çoğu zaman zorlanırlar. Bunun en büyük nedeni ise genellikle nereye ve nasılbaşvurabileceklerini bilmemeleridir. Herhangi bir sağlık kuruluşuna tedavi amaçlı başvurmaya ya da yetkililerden yardım istemeye, kanunla ters düşüp cezalandırılma korkusuyla çekinmektedirler. Oysa ki Türk Ceza Kanunu’nda bu konuyla ilgili olarak Etkin Pişmanlık başlığı altında gerekli düzenlemeler mevcuttur.

MADDE
(1)   Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması hâlinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.

(2) Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.

(3) Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir. 

(4) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmî makamlara başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz. 

Görüldüğü gibi, TCK`nın maddesi özellikle madde kullanıp da bırakmak isteyen bağımlılara önemli bir adli kolaylık getirmektir.   
         
 
ANNE ve BABALAR İÇİN
Genç bir nüfus yapısına sahip olan ülkemizde sigara, alkol ve uyuşturucu maddeleri Madde ile tanışma ve madde kullanım yaşının giderek düştüğü ve yaş arası gençlerin risk altında olduğu yapılan çalışmalarla ortaya konulmuştur. Bu bakımdan gençlerin zararlı alışkanlıklardan korunması ve onlara sağlıklı yaşama bilincinin kazandırılmasında en büyük görev eğitim kurumlarına düşmekte, bu bağlamda okul, öğretmen, aile ve toplumun işbirliği daha da önem taşımaktadır.
 
Yaşamının temellerini oluşturma sürecinde gençler,
•    Güvenli ve mutlu bir yaşam için gerekli davranışları bilmeli,
•    Bütüncül sağlıkları için gerekli  önlemleri alabilmeli,
•    Bir sorunla karşılaştıklarında çözüm üretebilmelidir.
Anne ve Babalar;
Uyuşturucu madde kullanan çocuğu ne kadar erken fark eder, ona yardımcı olunsanız bağımlılıktan kurtulma şansı o kadar artar.  
Erken teşhis için çocuğunuzda şu ölçütlere dikkat ediniz: 
Bitkinlik, dalgınlık, halsizlik
Sinirlilik, saldırganlık, baş dönmesi
Gözbebeklerinde büyüme ve sulanma
Gözlerde kızarıklık, donuk bakışlar
Burun akıntısı, kanama ve kızarıklık
Kusma, iştahsızlık, aşırı kilo kaybı, yüz renginin solması
Ağızda kuruma, vücutta kaşıntılar
Canlılık, enerji artışı, uzun süre uyumama
Sebepsiz gülmeler, ağlamalar
Sık sık tuvalet ihtiyacı
Şiddetli ağrı ve kramplar
Duygusal çöküntü ve mutsuzluk
Aşırı para harcama
Suç işleme eğilimi ve saldırganlık
Arkadaş çevresinin değişmesi
Aile içi ilişkilerin zayıflaması
Yalnız kalmayı tercih etmesi
Derslere olan ilgisinin azalması
Kendisinin veya evdeki değerli eşyaların nedensiz kaybolması 
Bunların bazılarını çocuğunuzda gözlemlediyseniz,
 
HEMEN ENDİŞELENMEYİN! 
Çocuğunuz ya da bir yakınınız uyuşturucu/uyarıcı madde  kullanıyor olabilir.
Ancak, özellikle dikkat etmeniz gereken konular şunlardır: 
Paniğe kapılmadan durumu gözlemleyin
Uzman bir hekimin bilgisine başvurun, yönlendirmeleri doğrultusunda hareket edin
Çocuğunuzun arkadaş çevresini inceleyip, sorunun kaynağını belirlemeye çalışın
Çocuğunuza kesinlikle kötü davranmayın, onu suçlamayın, sabırla dinleyin
Çocuğunuza daha fazla zaman ayırın ve sevginizi ona gösterin
Aile bağlarını gözden geçirip, sorunları giderip güçlendirmeye çalışın, eğer boşanmış çiftlerseniz çocuğunuza destek olmak için bir araya gelin
Sosyal ve sportif  etkinliklere katılımını teşvik edin
Arkadaş seçiminde titiz davranması konusunda yol gösterici olun
Söylediklerini ciddiye alın, kastettiği şeyi anladığınızdan emin olun 
Uyuşturucu Madde kullanan Gençler Üzerinde Yapılan Araştırma Sonuçlarına Göre
Madde Kullanma Nedeni Olarak; 
Merak
Arkadaş çevresi
Fiziksel ve psikolojik sorunlar
Sevgisizlik ve ilgisizlik, parçalanmış aileler
Büyüklerine özenti
Ailede veya yakın çevrede özdeşleşeceği kimsenin olmaması gibi etkenler sayılabilir. 
Ayrıca;
Uyuşturucu kullanan gençlerin ailelerindeki benzer bazı özellikler dikkate değerdir;  
1-Parçalanmış boşanmış aileler
2-Anne ve babadan birinin kaybı
3- Aile içinde madde bağımlısı bireylerin bulunması
4- Aile içi iletişim eksikliği
5- Baskıcı ve ilgisiz aile ortamı
6- Aile içinde gencin model alabileceği birey/bireylerin bulunmaması
 
 BAĞIMLILIKTA GENCE NASIL YAKLAŞMALI?
• Önyargılarınızdan sıyrılın
• Kişi maddenin etkisindeyse konuşma   girişiminde bulunmayın
•  Konuşmaya hazır ve sakin olduğunuzda  konuyu açın
• Etiketlemeler kullanmayın
 Kendinizi onun yerine koyun, düşünce  ve duygularını anlamaya çalışın
• Öğüt vermeyin    
 
AİLEYE ÖNERİLER: 
1-“Benim çocuğum asla yapmaz” demeyin.
2- Çocuğunuzun okulunu, okula giriş çıkış saatlerini, okulla ev arasındaki sürenin ne kadar olduğunu bilin ve takibini iyi yapın.
3- Özel eşyalarını özellikle cep telefonunu karıştırmayın, ancak cep telefonu ile kiminle konuştuğundan ve mesajlaştığından emin olun.
4-Çocuklarınızın kullandığı kelimelere dikkat edin. Örnek : chat, nick name, dalga dümen vs.
5-Çocuklarınıza her zaman sarılın ve sevginizi gösterebilen bir ebeveyn olun.
6- Evde bilgisayar ve internet kullanımının kurallarını en baştan koyun ve bu konuda kararlı olun. Kuralların uygulanması kuralların iyi anlatılması ile doğru orantılıdır.
7- Çocuğunuzun alkol kullanımı konusunda hoşgörülü olmayın. Hoşgörülü olmak demek madde kullanımı kapısını aralamak demektir.
8-Bağımlı bir çocuk sahibi olmamak için önce kendi bağımlılıklarınızın farkına varın ve onları ortadan kaldırmak için elinizden geleni yapın. Örnek : sigarayı bırakın.
9-Aile ortamınızda bir boşanma söz konusu ise böyle bir durumda sadece eşinizden boşanın, anne ve babalıktan boşanmayın.
Çocuklarınızı koşulsuz sevgiyle sevdiğinizi hissettirin. Unutmayın ki yarının geleceği olan çocuklarımız geleceğimizin teminatıdır ve bizim çocuklarımızdır.
 

BAŞVURU MERKEZLERİ 
Tedavi alanında ülkemizde alkol ve madde bağımlılığı tedavi merkezleri (AMATEM) aşağıdaki tabloda verilmiştir. Belirtilen telefonlardan randevu alınabilmektedir.

Adana
 Adana monash.pw Tok Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi
 0 70 10

 Ankara
 Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi AMATEM Kliniği
 0 95 95

 Ankara
 Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
 0 33 33

 Ankara
 Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
 0 44 44 

Antalya
 AMBAUM (AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ)
 0 62 73 

Denizli
 Denizli Devlet Hastanesi
 0 34 30 

Diyarbakır
 Diyarbakır Devlet Hastanesi
 0 54 30 

Elazığ
 Elazığ Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi
 0 17 05 

İstanbul
 Bakırköy monash.pw Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi ÇEMATEM
 0 65 65 

İstanbul
 İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi
 0 20 20 

İstanbul
 Özel Balıklı Rum Hastanesi
 0 16 00 

İstanbul
 Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (AMATEM)
 0 06 20 

İzmir
 Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi
 0 12 12 

İzmir
 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi
 0 13 43 

İzmir
 Egebam(EGE ÜNİVERSİTESİ)
 0 48 99 

İzmir
 İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi
 0 32 08 

Kayseri
 Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi (AMATEM)
 0 88 84 

Manisa
 Manisa Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi
 0 63 63

  Samsun Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi
 0 60 60