Einstein Sözleri Almanca
kaynağı değiştir]
1939 yılında, fizikçi Leo Szilard dahil bir grup Macar bilim insanı Nazilerin atom bombası araştırmaları konusunda Washington’u uyardı. Grubun uyarısı ciddiye alınmadı. 1939 yazında, Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı başlamadan birkaç ay önce, Einstein prestijini kullanarak Leo Szilard ile birlikte, Başkan Roosevelt’e, Nazi Almanya’sının atom bombası tehlikesine karşı uyarı mektubu gönderdi. Aynı mektupta Amerikan hükûmetinin uranyum araştırmaları ve zincir reaksiyonları ile ilgili araştırma yapması tavsiye ediliyordu. Einstein ve diğer mülteci arkadaşları “Alman bilim adamlarının atom bombası yarışını kazanabileceği ve Hitler'in bu silahı kullanmak için oldukça istekli olacağı” konusunda uyarıyordu.
Mektubun ABD hükûmetinin savaş öncesi nükleer silahlar hakkında yoğun araştırma yapmasının önemli bir tetikleyicisi olduğu düşünülmektedir. Başkan Roosevelt, Hitler'in önce atom bombasına sahip olması riskini üstlenemezdi. Einstein’ın mektubu ve buluşmaları sonucu ABD bombayı geliştirme yarışına girdi. Savaş sırasında ABD bombayı geliştirebilen tek ülke oldu.
1954 yılında, ölümünden bir yıl önce, bu konuda arkadaşı Linus Pauling’e şunları söylemiştir. “Hayatımda tek bir büyük hata yaptım. Başkan Roosevelt’e atom bombası tavsiyesini yapmak. Ama yine de bir nedeni vardı. Almanların daha önce yapması tehlikesi”.
Ölümü ve beyninin çalınması[değiştir Deha: Einstein’in Sadakatsizlik Teorisi
Yazar Patrick J.Kiger
Mektuplarında detaylandırdığı gibi, Einstein yıllar içinde erkek-kadın ilişkilerine dair karmaşık bir bakış açısı geliştirdi.
Haziran 1953’te yazdığı mektubunda, Albert Einstein kocasının evlilik dışı ilişki yaşadığını öğrenen bir kadın arkadaşını, durumu kişisel olarak algılamaması yönünde nasihat ederek, teselli ediyor. Aldatmanın insanlar arasında norm olduğunu açıklıyor.
“ÇOĞU ADAMA (VE OLDUKÇA ÇOK SAYIDA KADINA) TEK EŞLİLİĞİN DOĞAL OLARAK BAHŞEDİLMEMİŞ OLDUĞUNU EMİNİM BİLİYORSUNDUR.”
On yıllar sonra basılan, orijinali Almanca olan mektubunda, “çoğu adama (ve oldukça çok sayıda kadına) tek eşliliğin doğal olarak bahşedilmemiş olduğunu eminim biliyorsundur,” diye yazmış. “Bireyin olma biçimine gelenek ve koşullar direnç gösterdiği takdirde, doğa daha da güçlü bir şekilde kendini belli eder.”
Bu, büyük fizikçinin kişisel deneyimi sayesinde bilgi sahibi olduğu bir konuydu. Einstein’ın kendisi de ilk karısı Mileya Maric’e ihanet etmişti ve sonunda, aynı zamanda kuzeni olan metresi, Elsa Einstein ile evlenmek üzere onu terk etmişti. Mileva ile boşanıp, Elsa ile evlendikten kısa bir süre sonra birçok farklı kadınla evlilik dışı ilişkilerine geri dönmüştü.
Harvard fizikçisi ve bilim tarihçisi Gerald Holton, 2006 yılında Discovery dergisine “o zamanların Avrupa’sında, peşinde koşulan, karizmatik bir adam için davranışının o kadar sıra dışı olmadığını unutmamalısınız,” demişti.
Daha sıra dışı olan şey, Einstein’ın dağılan dikkatine dair olan açıksözlülüğü ve sadakatsizlik kavramının ustaca yarattığı, incelikli ahlak kurallarına rahatça uymasıydı. Mektuplarında detaylandırdığı şekilde, Einstein yıllar içinde erkek-kadın ilişkilerine dair karmaşık bir bakış açısı geliştirdi.
Albert Einstein birçok farklı şeydi ama tek eşli olmak bunlardan biri değildi.
Einstein evlilik konusuna başından beri bayılmıyordu. İlk karısı Mileva ile evlenmeden önce beraber yaşadılar ve bir çocuk sahibi oldular. Einstein’ın biyografisini yazan Walter Isaacson, çift ayrıldıktan sonra, Einstein’ın sevgilisi Elsa ile evlenebilmek için boşanmalarını sonuçlandırmada acele etmediğini belirtiyor. 1915 yılında yazdığı bir mektupta dediği gibi: “Evliliğe zorlanmamın arkasında kuzenimin ailesi var ve bu durum esasen kibir kaynaklı. Ama eski nesillerde hala oldukça yaygın olan ahlaki önyargının da bir rolü var.”
Zamanla Einstein yumuşadı ve kuzeniyle evlilik yemini etmek için Mileva’dan boşandı. Isaacson’a göre, Einstein yakında eski eşi olacak eşine, Elsa’nın iki büyük kızının itibarlarının, annelerinin
Einstein ile olan ilişkisi yüzünden zarar görmesinden endişelendiğini söylemiş.
“KİŞİ HOŞLANDIĞI ŞEYİ YAPMALI VE KİMSEYİ İNCİTMEMELİ.”
Bunun yerine, Einstein bugünkü adıyla özgür aşkı tercih ediyordu.
Elsa ile evlendikten sonra, sekreteri Betty Neumann ile tutkulu bir ilişkiye başladı. Hatta mektuplarında onun, Elsa ve kendisiyle büyük bir evde yaşaması konusunda fanteziler kurdu. (Sevgilisi bu fikri reddettikten sonra, “üçgen geometrisi konusunun zorluklarını kendisinden” daha iyi anladığını kabul etti.)
Einstein, kendisini Berlin sosyetesinden olan arkadaşlarından Ethel Michanowski ile aldattığını öğrenen Elsa’ya yazdığı bir mektupta, “kişi hoşlandığı şeyi yapmalı ve kimseyi incitmemeli” diye açıklamıştı.
GALERİ: EINSTEIN VE AŞK HAYATI
Einstein, kısaca, kaçamaklarını karısına olan duygularına müdahele etmeyen, ciddi olmayan ilişkiler olarak görüyordu. 1930’larda ikinci karısı Elsa’nın, ona kızmasını engellemesi konusunda güvendiği büyük kızı Margot’a yazdığı bir mektupta, “tüm kadınlar içinden, aslında sadece tamamen zararsız ve terbiyeli olan Bayan L’ye bağlıyım. Ve bununla bile ilahi dünya düzeni tehlike altında değil.” diyor. (Isaacson’a göre “Bayan L.” Einstein’ın evlilik dışı bir ilişki yaşadığı Avusturya’lı Margarete Lebach idi.)
Buna ek olarak Einstein, kocası sadakatsizlik yapmış olan arkadaşına, insanların evlilik dışı ilişki yaşamak için doğal bir istekleri olduğunu ve buna karşı gelmenin iyi bir şey olmadığını söylemiş. Bir adam kendini tek eşli kalmaya zorladığı zaman, durum “dahil olan herkes için acı tatlı bir meyveye dönüşüyor” diye gözlemlemiş.
Ama bu insani eğilim bir sorumlulukla geliyor, diye yazmış Einstein. Genellikle, bir adamın, birbirine onun yüzünden düşman olan iki kadın arasında kalmasıyla sonuçlanıyor. “İyi niyetli bir insan için, bu sorunun tatmin edici bir çözümü yoktur,” diye yazmış.
“BİR ADAM KENDİNİ TEK EŞLİ KALMAYA ZORLADIĞINDA, DURUM DAHİL OLAN HERKES İÇİN ACI TATLI BİR MEYVEYE DÖNÜŞÜYOR.”
Einstein’ın “iyi niyetli” dediği kişinin sadakatsiz koca mı, yoksa haksızlığa uğramış eş mi olduğu belli değil. Ama her ikisi için de, Einstein’a göre asıl karakter testi sadakatsizliğin kendisi yerine, durumun sonucu karşısında iki tarafın birbirine nasıl davrandığıydı. Eğer bir koca, karısına diğer durumlarda iyi davranırsa, kadın sadakatsizliğini tolere etmeliydi. “Eşinin günahlarına bir gülümsemeyle karşılık verip, bundan bir savaş çıkarmamalısın.” diye yazmış.
Einstein’ın bakış açısına göre terbiye, birisinin aşk ilişkilerine dair ketum olmayı içeriyordu – kendisi ilişkileri konusunda çok ketum olmasa bile. Elsa’ya Ethel Michanowski ile olan ilişkisine dair yazdığı mektupta, “Bayan M.”den ona ilişkiden bahsetmediği için övgüyle bahsediyordu. “Sana tek kelime bile etmedi”, diyor Einstein. “Ne kadar kusur bulunamaz değil mi?”
Einstein kadınlarla zaman geçirmekten kesinlikle zevk alıyordu. Ama ilişkilere dair gösterdiği kayıtsız tutum, derin duygularla ilgili duyduğu rahatsızlıktan kaynaklanıyor olabilir. “Başkalarının duygusal ihtiyaçlarıyla karşılaştığı zaman, Einstein biliminin nesnelliğine sığınma eğilimindeydi,” diye yazıyor Isaacson biyografisinde.
Aynı zamanda, büyük bilim insanının tek eşliliğe dair hoşnutsuzluğunun bir maliyeti olmuş olabilir. Üniversiteden en yakın arkadaşı Michele Besso’nun ölümünden sonra, Einstein Besso’nun oğluna, “Babanda takdir ettiğim şey, hayatının sonuna kadar tek bir kadınla birlikte olmuş olması. Bu benim fena halde başarısızlığa uğradığım bir proje. İki kere,” demiş.
Bu konuda daha fazla bilgi almak için Deha’yı ziyaret edin.
Hakkında
kaynağı değiştir]
Deha: Einstein’in Sadakatsizlik Teorisi
Yazar Patrick J.Kiger
Mektuplarında detaylandırdığı gibi, Einstein yıllar içinde erkek-kadın ilişkilerine dair karmaşık bir bakış açısı geliştirdi.
Haziran 1953’te yazdığı mektubunda, Albert Einstein kocasının evlilik dışı ilişki yaşadığını öğrenen bir kadın arkadaşını, durumu kişisel olarak algılamaması yönünde nasihat ederek, teselli ediyor. Aldatmanın insanlar arasında norm olduğunu açıklıyor.
“ÇOĞU ADAMA (VE OLDUKÇA ÇOK SAYIDA KADINA) TEK EŞLİLİĞİN DOĞAL OLARAK BAHŞEDİLMEMİŞ OLDUĞUNU EMİNİM BİLİYORSUNDUR.”
On yıllar sonra basılan, orijinali Almanca olan mektubunda, “çoğu adama (ve oldukça çok sayıda kadına) tek eşliliğin doğal olarak bahşedilmemiş olduğunu eminim biliyorsundur,” diye yazmış. “Bireyin olma biçimine gelenek ve koşullar direnç gösterdiği takdirde, doğa daha da güçlü bir şekilde kendini belli eder.”
Bu, büyük fizikçinin kişisel deneyimi sayesinde bilgi sahibi olduğu bir konuydu. Einstein’ın kendisi de ilk karısı Mileya Maric’e ihanet etmişti ve sonunda, aynı zamanda kuzeni olan metresi, Elsa Einstein ile evlenmek üzere onu terk etmişti. Mileva ile boşanıp, Elsa ile evlendikten kısa bir süre sonra birçok farklı kadınla evlilik dışı ilişkilerine geri dönmüştü.
Harvard fizikçisi ve bilim tarihçisi Gerald Holton, 2006 yılında Discovery dergisine “o zamanların Avrupa’sında, peşinde koşulan, karizmatik bir adam için davranışının o kadar sıra dışı olmadığını unutmamalısınız,” demişti.
Daha sıra dışı olan şey, Einstein’ın dağılan dikkatine dair olan açıksözlülüğü ve sadakatsizlik kavramının ustaca yarattığı, incelikli ahlak kurallarına rahatça uymasıydı. Mektuplarında detaylandırdığı şekilde, Einstein yıllar içinde erkek-kadın ilişkilerine dair karmaşık bir bakış açısı geliştirdi.
Albert Einstein birçok farklı şeydi ama tek eşli olmak bunlardan biri değildi.
Einstein evlilik konusuna başından beri bayılmıyordu. İlk karısı Mileva ile evlenmeden önce beraber yaşadılar ve bir çocuk sahibi oldular. Einstein’ın biyografisini yazan Walter Isaacson, çift ayrıldıktan sonra, Einstein’ın sevgilisi Elsa ile evlenebilmek için boşanmalarını sonuçlandırmada acele etmediğini belirtiyor. 1915 yılında yazdığı bir mektupta dediği gibi: “Evliliğe zorlanmamın arkasında kuzenimin ailesi var ve bu durum esasen kibir kaynaklı. Ama eski nesillerde hala oldukça yaygın olan ahlaki önyargının da bir rolü var.”
Zamanla Einstein yumuşadı ve kuzeniyle evlilik yemini etmek için Mileva’dan boşandı. Isaacson’a göre, Einstein yakında eski eşi olacak eşine, Elsa’nın iki büyük kızının itibarlarının, annelerinin
Einstein ile olan ilişkisi yüzünden zarar görmesinden endişelendiğini söylemiş.
“KİŞİ HOŞLANDIĞI ŞEYİ YAPMALI VE KİMSEYİ İNCİTMEMELİ.”
Bunun yerine, Einstein bugünkü adıyla özgür aşkı tercih ediyordu.
Elsa ile evlendikten sonra, sekreteri Betty Neumann ile tutkulu bir ilişkiye başladı. Hatta mektuplarında onun, Elsa ve kendisiyle büyük bir evde yaşaması konusunda fanteziler kurdu. (Sevgilisi bu fikri reddettikten sonra, “üçgen geometrisi konusunun zorluklarını kendisinden” daha iyi anladığını kabul etti.)
Einstein, kendisini Berlin sosyetesinden olan arkadaşlarından Ethel Michanowski ile aldattığını öğrenen Elsa’ya yazdığı bir mektupta, “kişi hoşlandığı şeyi yapmalı ve kimseyi incitmemeli” diye açıklamıştı.
GALERİ: EINSTEIN VE AŞK HAYATI
Einstein, kısaca, kaçamaklarını karısına olan duygularına müdahele etmeyen, ciddi olmayan ilişkiler olarak görüyordu. 1930’larda ikinci karısı Elsa’nın, ona kızmasını engellemesi konusunda güvendiği büyük kızı Margot’a yazdığı bir mektupta, “tüm kadınlar içinden, aslında sadece tamamen zararsız ve terbiyeli olan Bayan L’ye bağlıyım. Ve bununla bile ilahi dünya düzeni tehlike altında değil.” diyor. (Isaacson’a göre “Bayan L.” Einstein’ın evlilik dışı bir ilişki yaşadığı Avusturya’lı Margarete Lebach idi.)
Buna ek olarak Einstein, kocası sadakatsizlik yapmış olan arkadaşına, insanların evlilik dışı ilişki yaşamak için doğal bir istekleri olduğunu ve buna karşı gelmenin iyi bir şey olmadığını söylemiş. Bir adam kendini tek eşli kalmaya zorladığı zaman, durum “dahil olan herkes için acı tatlı bir meyveye dönüşüyor” diye gözlemlemiş.
Ama bu insani eğilim bir sorumlulukla geliyor, diye yazmış Einstein. Genellikle, bir adamın, birbirine onun yüzünden düşman olan iki kadın arasında kalmasıyla sonuçlanıyor. “İyi niyetli bir insan için, bu sorunun tatmin edici bir çözümü yoktur,” diye yazmış.
“BİR ADAM KENDİNİ TEK EŞLİ KALMAYA ZORLADIĞINDA, DURUM DAHİL OLAN HERKES İÇİN ACI TATLI BİR MEYVEYE DÖNÜŞÜYOR.”
Einstein’ın “iyi niyetli” dediği kişinin sadakatsiz koca mı, yoksa haksızlığa uğramış eş mi olduğu belli değil. Ama her ikisi için de, Einstein’a göre asıl karakter testi sadakatsizliğin kendisi yerine, durumun sonucu karşısında iki tarafın birbirine nasıl davrandığıydı. Eğer bir koca, karısına diğer durumlarda iyi davranırsa, kadın sadakatsizliğini tolere etmeliydi. “Eşinin günahlarına bir gülümsemeyle karşılık verip, bundan bir savaş çıkarmamalısın.” diye yazmış.
Einstein’ın bakış açısına göre terbiye, birisinin aşk ilişkilerine dair ketum olmayı içeriyordu – kendisi ilişkileri konusunda çok ketum olmasa bile. Elsa’ya Ethel Michanowski ile olan ilişkisine dair yazdığı mektupta, “Bayan M.”den ona ilişkiden bahsetmediği için övgüyle bahsediyordu. “Sana tek kelime bile etmedi”, diyor Einstein. “Ne kadar kusur bulunamaz değil mi?”
Einstein kadınlarla zaman geçirmekten kesinlikle zevk alıyordu. Ama ilişkilere dair gösterdiği kayıtsız tutum, derin duygularla ilgili duyduğu rahatsızlıktan kaynaklanıyor olabilir. “Başkalarının duygusal ihtiyaçlarıyla karşılaştığı zaman, Einstein biliminin nesnelliğine sığınma eğilimindeydi,” diye yazıyor Isaacson biyografisinde.
Aynı zamanda, büyük bilim insanının tek eşliliğe dair hoşnutsuzluğunun bir maliyeti olmuş olabilir. Üniversiteden en yakın arkadaşı Michele Besso’nun ölümünden sonra, Einstein Besso’nun oğluna, “Babanda takdir ettiğim şey, hayatının sonuna kadar tek bir kadınla birlikte olmuş olması. Bu benim fena halde başarısızlığa uğradığım bir proje. İki kere,” demiş.
Bu konuda daha fazla bilgi almak için Deha’yı ziyaret edin.
Hakkında
Mileva Maric ile evliliği sırasında kuzeni Elsa ile bir aşk ilişkisi yaşayan Einstein, 1919'da Mileva'dan boşandıktan birkaç ay sonra onunla evlendi. Çiftin çocukları olmadı ama Einstein Elsa'nın önceki evliliğinden olma Ilse ve Margot adlı iki kızını kendi kızları olarak benimsedi. Aile, ABD'ye göçene kadar Berlin'de yaşadı; yazları ise Potsdam yakınındaki yazlıklarında geçirdi.[27]
Amerikan vatandaşlığı ve Princeton, New Jersey[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: Bose-Einstein yoğunlaşması
Einstein ve Hint fizikçi Nath Bose, 1925'te yoğun bir gaz kütlesinin mutlak sıfır sıcaklığına düşürüldüğünde, atomlar kendi özelliklerini kaybedecek, bir bütün halinde dev bir tek atoma dönüşecekleri sonucuna vardılar.[31] Bose’un fotonlar için kullandığı metotları ayırt edilemez parçacıklar için genelleştiren Einstein, yaptığı çalışmalarda etkileşmeyen parçacıklardan oluşan bozon gazının tek bir kuantum durumuna yoğuşabileceğini göstermiştir.[32]