Eğitim Kültür Alanında Yapılan Inkılaplar

Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan inkılapların Amacı

• Laik, çağdaş ve bilimsel eğitim verilmesini sağlamak
• Eğitimde birliği sağlamak
• Eğitimi millîleştirmek
• Kız—erkek çocukları arasında eğitimde eşitliği sağlamak
• Eğitimi kolaylaştırıp, yaygınlaştırmak

1. Tevhidi Tedrisat Kanunu ()

Eğitimi çağdaşlaştırmak ve laikleştirmek amacıyla çıkarılmıştır. Bu kanunla tüm eğitim—öğretim kurumları devlet denetimine alınmıştır. Bu kanunla birlikte eğitimdeki dağınıklık giderilerek birlik sağlanmıştır.

2. Medreselerin Kapatılması ()

Tevhidi Tedrisat Kanunu ile medreseler Millî Eğitim Bakanlığına bağlanmış sonra da bütün medreseler kapatılmıştır.

Kapatılma nedenleri

• Devletin din adamı ihtiyacını kendi açacağı okullardan karşılamak istemesi
• Medreselerin çağ dışı bilgiler vererek tutucu gençler yetiştirmesi
• Laik düzene uymayan bu kurumların kültür ikiliği yaratması

Not:’da Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun kabul edilmiştir. Böylece bugünkü eğitim &#; öğretim sistemimizin temelleri atılmıştır.

3. Yeni Türk Harflerinin Kabulü ()

Türkçenin yapısına uymayan Arap harfleri kaldırılarak Latin alfabesi kullanılmaya başlanmıştır. Böylece; okur— yazar oranı artırılmış, bilimsel gelişmeleri ve Batı dünyasını daha yakından takip etme olanağı sağlanmış, kültür alışverişi hızlandırılmış, Türkçenin zengin bir bilim dili haline gelmesi amaçlanmıştır.

4. Millet Mekteplerinin Açılması ()

İlkokul düzeyini geçmiş tüm vatandaşlara yeni harflerle okuma—yazma öğretmek için açılmıştır. Böylece halkın eğitim seviyesi yükseltilmeye çalışılmıştır.

5. Türk Tarih Kurumunun Açılması ()

Osmanlı Devleti’nde tarihçilik “ümmetçi&#; ve “hanedancı” bir anlayışla ele alınmaktaydı. Türk tarihinin sadece Osmanlı’dan ibaret olmadığını kanıtlamak, Türk halkına ulusal tarih anlayışı kazandırmak ve Türk kültürünün köklü uygarlıklardan biri olduğunu ortaya koymak amacıyla “Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti” kurulmuştur. Tarafsız ve bilimsel tarih anlayışı ile araştırmalar yapılmaya başlanmıştır.

6. Türk Dil Kurumunun Açılması ()

Yeni Türk Devleti ulus esasına dayalı bir devletti ve ulus olmanın önemli koşullarından biri de ülkede dil birliğini sağlamaktı.

Türk Dilini Tetkik Cemiyeti&#;nin kurulmasının amaçları:
&#; Türk dilini yabancı dillerin etkisinden kurtarmak
&#; Ulusal kültürü güçlendirmek
&#; Dilde birliği sağlamak
&#; Türkçe kökenli sözcükleri araştırıp, Türk diline kazandırmak
&#; Aydın dili halk dili ayrımına son vermek

Not: Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumunun açılması Atatürk’ün milliyetçilik ilkesi ile ilgilidir.

7. Kız ve Erkek Öğrencilerin Bir Arada Eğitim Gördüğü Karma Eğitime Geçilmesi

8. Ankara&#;da Dil ve Tarih— Coğrafya Fakültesinin Kurulması

9. Atatürk&#;ün Geometri Kılavuzu Kitabını Yazması

Atatürk,— kış aylarında Arapça geometri terimleri yerine Türkçe terimlerin kullanıldığı “Geometri Kılavuzu&#; adlı bir kitap yazmıştır.

Ayrıca Atatürk, 5 Eylül tarihinde sağlık durumunun ağırlaşması üzerine vasiyetini yazmış, vasiyetinin altıncı maddesinde Türkiye İş Bankasındaki hisselerinin yıllık gelirinden Türk Tarih Kurumu ile Türk Dil Kurumuna eşit miktarda pay ayırmıştır.

Üniversite Reformu

Çağdaş medeniyete ulaşmak bilimsel çalışmaların yapılması ile mümkündür. Bu konunun öncülüğünü bilim kurumları olan üniversitelerin yapması gerekmektedir. Dönemin tek üniversitesi olan Darülfünun bu görevi yerine getirebilecek tek kurumdu. Bu nedenle hükümet Darülfünun hakkında bir rapor hazırlaması için İsviçreli bilim adamı Malche’yi görevlendirmişti. Malche, hazırladığı raporda şu önerilerde bulunmuştur:

• Öncelikle dil derslerine ağırlık verilmeli
• Öğretmen üyelerinin bilimsel seviyeleri yükseltilmeli
• Bilimsel araştırmalara ağırlık verilmeli
• Öğrenci alımlarında sınav yapılmalı
• Spor tesisleri, pansiyon ve yemekhaneler yapılmalı
• Kongre ve konferanslar düzenlenerek eğitim desteklenmeli

Üniversite reformunun amacı, araştıran, sorgulayan, tahlil eden, değerlendiren ve bilimsel değerleri rehber edinen üniversiteler oluşturmaktı. Bu amaçla İstanbul Üniversitesi kuruldu (18 Kasım ). Üniversite bünyesinde Türk İnkılap Enstitüsü de kurulmuştur.

Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan İnkılaplar - Yenilikler: Medreseler, Osmanlı kuruluş ve yükseliş dönemlerinde gerek eğitim kadrosu, gerekse programları bakımından ileri seviyedeydi. Fakat XVII. yüzyıldan itibaren devletin diğer kurumlarındaki gerileme eğitim kurumlarına da yansıdı. Devletin çöküşünü önlemek isteyen Osmanlı Devleti, eğitim kurumlarında yenilik yapmak istedi. Ardı sıra gelen savaşlar ve iç karışıklıklar eğitim alanındaki yenilikleri engelledi. XIX. yüzyılın sonlarında ve XX. yüzyılın başlarında azınlık ve yabancı okullar devlet denetimi dışında kaldı. Özellikle Balkan Savaşlarında alınan yenilgiler, Osmanlı aydınları arasında eğitim sisteminin sorgulanma sürecini hızlandırdı. Türk milleti, I. Dünya Savaşı ile birlikte genç ve eğitimli nüfusun önemli kısmını kaybetti.

Tevhidi Tedrisat Kanunu ile çeşitli kurumlara bağlı devlet okulları, medreseler, kilise teşkilatlarına bağlı azınlık okulları ve yabancı okullarının tamamı Millî Eğitim Bakanlığına bağlandı. Böylece eğitim sistemimiz millîleştirildi. Ayırım yapılmaksızın tüm eğitim kurumları Türk milletinin bağımsızlığını, ilerleme ve gelişimini sağlayacak şekilde yapılandırıldı. Böylece Türkiye Cumhuriyeti halkı millî egemenlik ilkesi doğrultusunda aynı hedefe doğru yürüyen bir millet hâline geldi.

Eğitim ve kültür alanında yapılan inkılaplar özetle maddeler halinde şunlardır:

- Tevhid-i Tedrisat kanunu'nun Kabulü
- Yeni Türk Harflerinin Kabulü
- Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun'un Kabulü
- Türk Tarih Kurumu'nun Kurulması
- Türk Dil Kurumu'nun Kurulması
- Mederselerin Kapatılması
- Modern Üniversitelerin Açılması
- Güzel Sanatlar Alanında Yapılan Çalışmalar

Kaynak: Ortaöğretim Kurumları İçin Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Kitabı, Ankara,

- Okuma Sayısı: Bu yazı defa okunmuştur.