Kan şekeri seviyesi, kan şekeri konsantrasyonu veya kan glukoz seviyesi, insanların ve hayvanların kanında bulunan glukoz miktarıdır. Glukoz basit bir şekerdir ve her zaman 70 kilogram ağırlığında bir insanın kanında yaklaşık 4 gram glukoz bulunur.[2] Vücut, metabolik homeostazın bir parçası olarak, başta karaciğer ve pankreas ve bunların yanında ekstrahepatik dokular ve birkaç hormonun rol oynadığı, çok duyarlı homeostatik bir mekanizma ile kan glukoz seviyelerini sıkı bir şekilde düzenler. Glukoz, iskelet kası ve karaciğer hücrelerinde glikojen formunda depolanır. Aç kalan bireylerde, kan glukozu karaciğer ve iskelet kasındaki glikojen depoları harcanarak sabit seviyede tutulur.[3]
İnsanlarda glukoz birincil enerji kaynağıdır. İnsanlarda, 4 gramlık bir kan şekeri seviyesi veya yaklaşık bir çay kaşığı, birçok dokuda normal fonksiyon için önemlidir. İnsan beyni, aç kalmış, hareketsiz bireylerde kan şekerinin yaklaşık %60'ını tüketir.[4]
Kan şekerinde kalıcı bir artış glikoz toksisitesine yol açar, bu ise hücre işlev bozukluğuna ve diyabet komplikasyonları olarak gruplanan patolojiye katkı yapar.[4]
Glikoz, bağırsaklardan veya karaciğerden kan dolaşımı yoluyla vücuttaki diğer dokulara taşınabilir.[4]
Glukozun hücre içerisine alımı ise esasen pankreas tarafından üretilen bir hormon olan insülin ile düzenlenir.[4] İnsülin karaciğer dışındaki dokularda glukozun hücre içine girişindeki kontrol mekanizmasında görev alır.
Glukoz seviyeleri, genellikle sabahları günün ilk öğünden önce en düşüktür ve öğünlerden sonra bir veya iki saat boyunca birkaç milimol yükselir. Normal aralıklar dışındaki kan şekeri seviyeleri, tıbbi bir durumun göstergesi olabilir. Sürekli yüksek bir seviyeye hiperglisemi denir; Düşük seviyeler hipoglisemi olarak adlandırılır. Diyabetes mellitus, çeşitli nedenlerden herhangi birinden kalıcı hiperglisemi ile karakterizedir ve kan şekeri regülasyonunun başarısızlığı ile ilgili en önemli hastalıktır. Kan şekeri düzeylerini test etmek ve ölçmek için farklı yöntemler vardır.
Alkol alımı başlangıçta kan şekerinde bir artışa neden olur ve daha sonra seviyelerin düşmesine neden olma eğilimindedir. Ayrıca, bazı ilaçlar glukoz seviyelerini artırabilir veya azaltabilir.[5]
Uzun süre yüksek seyreden kan şekeri insan vücudunda birçok soruna yol açar. Bunlar arasında; kardiyovasküler hastalıklar, görme problemleri başta gelir. İstatistikler, dünya üzerinde çok sayıda insanın diyabet sebebiyle hayatını kaybettiğini ortaya koyuyor. Bu sebeple açlık kan şekeri düzenli olarak ölçülmeli, herhangi bir anormallik görüldüğünde gerekli önlemler alınmalıdır. Açlık şekeri kaç olmalıdır? Bu konuda merak edilenleri hazırladık. Normal şartlarda tokluk kan şekeri değerleri ve diğer ayrıntılar yazının devamında…
AÇLIK ŞEKERİ NEDİR?
İnsanların kanında bulunan glukoz miktarına kan şekeri denir. Kan şekeri konsantrasyonu veya kan glukoz seviyesi olarak adlandırılır. Glukoz basit bir şeker olduğu için 70 kg bir insanın kanında ortalama 4 gram bulunur. Glukoz, iskelet kası ve karaciğer hücrelerinde glikojen formunda depolanmaktadır. Uzun süreli açlık halinde, glukoz karaciğer ve iskelet kası içindeki glikojen depoları tarafından harcanarak sabit bir seviyede tutulur.
AÇLIK ŞEKERİ KAÇ OLMALIDIR?
Kan şekeri seviyesinin normal değer aralıkları farklı laboratuvarlarda yapılan çalışmalara göre farklılık gösterebilir. Ayrıca birçok etken kan şekeri değerlerini etkileyebilir. Açlık tokluk kan şekeri değerleri birbirinden farklıdır.
AÇLIK KAN ŞEKERİ NASIL ÖLÇÜLÜR?
Şeker hastalığı tanısı için iki test uygulanmaktadır. Kan şekeri ölçümü ve şeker yükleme testi. Kan şekeri ölçümü parmaktan basit bir iğne yöntemi ile kan alınması sayesinde gerçekleştirilir. Yemek yedikten 2 saat sonra kan şekerinin ölçülmesi sonucunda kan glukoz seviyesinin mg/Dl'nin üzerinde olması diyabet hastalığını gösterir. Eğer mg/Dl aralığında ise gizli şeker göstergesidir.
KAN ŞEKERİ NEDEN DÜŞER?
Kan şekerinin sebep olmasına sebep olabilecek pek çok hastalık ve yaşam alışkanlıklarından söz etmek mümkündür. Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir:
KAN ŞEKERİ DÜŞÜKLÜĞÜ BELİRTİLERİ
Kan şekeri düşüklüğü birtakım hastalıkların ve sağlık problemlerinin habercisi olabilir. Kan şekeri düşük seyreden kişiler için aşağıdaki hastalıklar söz konusu olması ihtimal dahilindedir:
HbA1c, son iki ila üç aydaki ortalama kan şekeri seviyelerinizdir. Diyabetiniz varsa ideal HbA1c düzeyi 48 mmol/mol (%6,5) veya altıdır.
Tip 2 diyabet geliştirme riskiniz varsa, hedef HbA1c seviyeniz 42 mmol/mol'ün (%6) altında olmalıdır.
Bu sayfada HbA1c'nin ne anlama geldiğini ve bazı durumlarda bu değerin neden bu kadar önemli olduğunu inceleyeceğiz. Ayrıca HbA1c testini daha ayrıntılı olarak açıklayacağız ve çok yükseklerse HbA1c seviyenizi düşürmek için neler yapabileceğinizi bu makalede keşfedebilirsiniz.
HbA1c, glike hemoglobin anlamına gelir. Glike hemoglobin, vücudunuzdaki glikoz (şeker) kırmızı kan hücrelerine yapıştığında oluşur. Vücudunuz şekeri gerektiği gibi kullanamaz, bu nedenle daha fazlası kan hücrelerine yapışır ve kanınızda birikir. Kırmızı kan hücreleri yaklaşık ay aktiftir, bu nedenle test üç ayda bir yapılır.
HbA1c yüksekliği, kanınızda çok fazla şeker olduğu anlamına gelir. Bu, gözleriniz ve ayaklarınızla ilgili ciddi sorunlar gibi diyabet ilişkili problemler geliştirme olasılığınızın daha yüksek olduğu anlamına gelir.
HbA1c seviyenizi ve yüksek HbA1c seviyelerini düşürmek için neler yapabileceğinizi bilmek, yıkıcı komplikasyonlarla karşılaşma riskinizi azaltmanıza yardımcı olacaktır. Bu, HbA1c'nizi düzenli olarak kontrol ettirmeniz anlamına gelir. Yılda en az bir kez bu testi yaptırmak gerekir. Ancak HbA1c yüksekliği varsa veya biraz daha dikkat gerektiriyorsa, her üç ila altı ayda bir test yaptırmanız gerekir. Bu testleri atlamamak gerçekten önemlidir, bu nedenle bir yıldan fazla bir süredir yaptırmadıysanız hastanenizle iletişime geçin.
HbA1c seviyenizi öğrendikten sonra, sonuçların ne anlama geldiğini ve HbA1c seviyelerinin yükselmesini nasıl engelleyeceğinizi öğrenmeniz önemlidir. Hafifçe yükselmiş bir HbA1c seviyesi bile sizi ciddi komplikasyon riskine maruz bırakır, bu nedenle tüm HbA1c hakkında bilgi sahibi olmak gereklidir.
HbA1c seviyenizi bir doktor veya hemşire tarafından kan testi yaptırarak öğrenebilirsiniz. Sağlık ekibiniz bunu sizin için ayarlayacaktır.
Çoğu insanda test her üç ila altı ayda bir yapılır. Ancak bebek sahibi olmayı planlıyorsanız, tedaviniz yakın zamanda değiştiyse veya kan şekeri seviyenizi yönetmekte sorun yaşıyorsanız daha sık teste ihtiyacınız olabilir.
HbA1c testi ayrıca diyabeti teşhis etmek ve diyabet geliştirme riskiniz varsa (prediyabetiniz varsa) seviyelerinizi izlemek için kullanılır.
Test bazen hemoglobin A1c veya sadece A1c olarak adlandırılır.
HbA1c testinin sonucu, doktorunuzun seviyelerinizi daha iyi yönetmenize yardımcı olmak için tedavinizi veya ilacınızı değiştirmeleri gerekip gerekmediğini bilmesini sağlar. Ama aynı zamanda size bir sayı da söyler ve bunun ne anlama geldiğini anlamanız önemlidir.
HbA1c'niz aşağıdakiler dahil birçok nedenden dolayı değişebilir:
Hedeflemeniz gereken HbA1C seviyesi hakkında doktorunuz sizinle konuşacaktır. Bunun göründüğü kadar kolay olmadığını biliyoruz, ancak hedef aralığınızda kalmak için elinizden gelen her şeyi yapmanız önemlidir. HbA1c seviyenizin yüksek olduğu dönemlerde yaşamı tehdit eden komplikasyonlar geliştirme riskiniz artar.
Diyabetiniz varsa ideal HbA1c düzeyi 48 mmol/mol (%6,5) veya altıdır.
Tip 2 diyabet riskiniz varsa
Tip 2 diyabet geliştirme riski taşıyan kişiler için farklı hedef HbA1c seviyeleri vardır. Size risk altında olduğunuz söylendiyse, hedef seviyeniz 42 mmol/mol'ün (%6) altında olmalıdır.
Tip 2 diyabet remisyonu
Remisyon, tip 2 diyabetli bir kişinin herhangi bir diyabet ilacı almadan uzun süre sağlıklı kan şekeri (şeker olarak da adlandırılır) seviyelerine sahip olmasıdır. biz çalışıyoruz. 48 mmol/mol (%6,5) veya daha düşük bir HbA1c seviyesi remisyon anlamına gelir.
Tip 2 diyabet ciddi bir durumdur. Birçokları için ömür boyu sürebilir ve zamanla daha da kötüleşebilir, ancak herkes için böyle olmak zorunda değildir.
Son kontrolünüzden bu yana HbA1c seviyeniz hedefinizin üzerine çıktıysa endişelenmeniz gerekebilir. Biraz yüksek bir HbA1c seviyesi bile sizi vücudunuzda ciddi komplikasyonlar geliştirme riskine sokar. Ancak sayıları ve bunun ne anlama geldiğini bilmek önemli ve iyi bir ilk adımdır - şimdi onları nasıl azaltacağınızı bilmeniz gerekir.
Pek çok şey HbA1c seviyelerinizin değişmesine neden olabilir ve sizin, doktorunuzun onları hedef seviyenize indirmek için alabileceğiniz önlemler vardır:
HbA1c testi | Parmak delme testi |
Son 2 ila 3 aydaki ortalama kan şekeri seviyenizi ölçer | O andaki kan şekeri seviyelerinin anlık görüntüsü |
Diyabetli herkes bu testi yaptırmalıdır | Sadece insülin ve sülfonilüreler gibi belirli ilaçları alan kişilerin bu testi yapması gerekir. |
Genellikle her 3 ila 6 ayda bir | Günde birkaç kez yapılır, genellikle iki ila 10 kez arasında değişir |
Kol veya parmaktan kan alınır | Parmaktan küçük bir damla kan alınır |
Hastanede gerçekleştirilir | Bunu bir test kiti kullanarak kendiniz yapabilirsiniz. |
Doktorlar bu testi birinin diyabetini nasıl yönettiğini, diyabet teşhisini ve birinin tip 2 diyabet riski altında olup olmadığını öğrenmek için kullanabilir. | Bu test esas olarak diyabetli kişiler tarafından anlık durum takibiçin kullanılır. |