Şeker Yüklemesi Referans Aralığı

Gebeliğin 24-28.haftasında 50 gr glikoz içilerek yapılan bir testtir.Buradaki amaç kan glikoz seviyesinin vücut tarafından dengede tutulup tutulamadığını anlamaktır.Bu yöntemle diyabete gebelik sırasında eğilim var mı yok mu anlaşılabilir.Sadece açlık kan şekeri bakılması bize tam bir fikir vermez.Bu yüzden her gebeye mutlaka şeker yükleme testi uygulanmalıdır.Eğer kişinin ailesinde şeker hastalığı olan birisi mevcut(anne,baba,kardeş gibi) ise o zaman yükleme testi gebenin doktoruyla ilk karşılaştığı anda yapılmalıdır. Genellikle yükleme testi öncesi açlık şekeri de bakıldığından test günü en az 8 saat aç olmak gerekir.Sadece yükleme yapılacaksa mutlaka aç olmak gerekmez.Test öncesi kan alınarak açlık şekeri bakılır.Daha sonra gebeye 50 gr. glikoz içirilir.60 dakika sonra tekrar kan alınır ve şeker(glikoz) seviyesine bakılır.Bu değer 140 altında olmalıdır.Eğer 140-200 arası ise test sonucu şüphelidir ve daha ayrıntılı bir test olan 100 gr. glikoz yükleme testi uygulanır.Sonuç 200 üstü ise gebelik diyabeti olduğu anlaşılır ve tedavi edilmelidir.Bu gibi sonuçlarda HbA1c denilen ve geçmiş 3 aylık kan şeker seviyesini gösteren test yapılmalıdır.

100 gr. glikoz yükleme testi ise daha uzun sürer.Açlık şekeri için kan alındıktan sonra 100 gr. glikoz içilir.Sonra 60,120 ve 180.dakikalarda kan alınarak şeker seviyesine bakılır.Sırasıyla şeker seviyeleri 195,165,145 altında olmalıdır.Bu değerlerden 2 yada daha fazlası normalden yüksekse gebelik diyabeti olduğu anlaşılır ve tedaviye başlanır.

Op.Dr.Cihangir EFE

Şeker (Glikoz) Yükleme Testi Nedir?

Şeker yükleme testi, 50-75 gr veya 100 gr glikozun ağız yoluyla alındıktan sonra kişinin kan şekeri değerlerinin ölçülmesidir. Glikoz, karbonhidrat dediğimiz gruba ait bir moleküldür. Aslında glikoz çayımıza attığımız şekerden farklı bir şey değildir.

Şeker yükleme testi gebelere 50 gr glikoz ile yapılır. Kişinin aç ya da tok olmasına bakılmaksızın, 50 gr glikoz içtikten 1 saat sonra bakılan kan şekeri değerinin 140'ın üzerinde olması anormal kabul edilir. Bu durumda bir diyet programı verilerek bir hafta sonra 100 gr ile test tekrarlanır. 100 gr ile yapılan testte önce açlık şekerine bakılır. Sonrasında 1'er saat ara ile 3 kez daha şekere bakılır.

Aç karnına yapılan testlerde değerlerin alttaki gibi olması beklenmektedir;

                        > 95 mg/dl
 1.saatte           >180 mg/dl
 2.saatte           >155 mg/dl
 3.saatte           >140 mg/dl

Bu değerlerden iki ve üzeri anormal değer varsa şeker hastalığı açısından takip ve tedavisi düzenlenir.

Son zamanlarda testi 75 gr ile başlanıp sonrasında 50 gr ve sonrasında 100 gr yapmak gerekmesin diyen otoriteler de vardır. 75 gr ile yapılan testte ise açlığa; 1. saat, 2. saat ve 3. saat değerlerine bakılarak karar verilir.

Şeker (Glikoz) Yükleme Testi Kimlere Yapılır?

Şeker hastalığı açısından riskli görülen herkese şeker yükleme testi yapılabilir.

Gebelikte şeker yükleme ise; 24-28 haftalar arasındaki tüm gebelere 50 gr olarak yapılabilmektedir.

Ancak aşağıdaki risk faktörleri varsa, direkt 100 gr ya da 75 gr'lık yüklemelerden yapılması uygun olacaktır.

- Hamilelikten önce kilolu olan kadınlar

- Ailesinde şeker hastalığı öyküsü olan kadınlar

- Daha önce şeker ile ilgili yükseklik problemi olduğu bilinen kadınlar

- Daha önce 4 kilodan büyük bebek doğuran kadınlar

- Daha önce ölü doğum gerçekleştirmiş olan kadınlar

- Daha önceki hamileliğinde diyabet olan kadınlar

- Amniyon sıvısı çok fazla olan kadınlar

- Polikistik over sendromu olan kadınlar

Gestasyonel Diyabet Nedir?

Gestasyonel diyabet; gebelikte ortaya çıkan sonrasında devam etmeyen diyabettir. Gebelikten önce diyabet tanısı alan kişiler gestasyonel diyabet grubuna sokulmaz. Gestasyonel diyabetin gebelikte ortaya çıkmasının nedeni plasental laktojendir.

Plasenta, (=etene =bebeğin eşi) gebelik oluşumundan itibaren bebekle gelişen ve amniyon zarının bir uzantısı halinde devam eden bir yapıdır ve bebeğe kordon aracılığı ile bağlı olup bebeğin beslenmesinden sorumludur. Anneden gelen kan plasental damardan filtre edilerek bebeğe ulaşır.

Plasenta ayrıca hormon da üretir. Bu hormonlar aşağıdakiler gibidir;

- Human Chorionic Gonadotropin (HCG): Gebelik testinin (+) çıkmasını sağlar

- Human Plasental Laktojen (HPL)

- Tiroid Stimülan Hormon (TSH)

- Adrenokortikotrop Hormon (ACTH)

Human Plasental Laktojen miktarı gebelik şekerinden sorumlu tutulmaktadır. Çünkü aynı insanın bir gebeliğinde gestasyonel diyabet olup, diğer gebeliğinde olmayabilir. Her gebelikteki plasenta o gebeliğe özeldir.

Gestasyonel Diyabet Tanısı Nasıl Konulur?

Gebelikten önce bilinen bir diyabeti olmayan hastanın gebelikte yapılan tetkikleri diyabeti destekler nitelikte ise gestasyonel diyabet tanısı konur. Yani 75 gr ya da 100 gr glikoz ile yapılan yüklemede 2'den fazla yüksek değere rastlanırsa buna ''Gestasyonel Diyabet'' denir.

Gestasyonel Diyabet Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavide öncelik diyet tedavisi şeklindedir. Ağızdan alınan şeker ilaçları gebelikte kullanılmaz.

Şeker seviyeleri diyet ile düzelmiyorsa insülin gebelikte güvenle kullandığımız bir ilaçtır.

Gerek gestasyonel diyabet gerekse diyabetik gebelik, ''Dahiliye ile Kadın Hastalıkları ve Doğum'' bölümünün birlikte takibini gerektirir.

Gestasyonel Diyabetin Komplikasyonları Nelerdir?

Gestasyonel diyabet tedavi edilmezse ciddi sorunlar doğurabilir. Gebe kadının yükselen kan şekeri plasenta aracılığı ile bebeğe iletildiğinde bebeğin insülin seviyeleri artar. Artan insülin bebekte büyüme faktörü benzeri etki ile makrozomi dediğimiz bebeğin iri olmasına ve bebeğin suyunun fazla olmasına (polihidroamniyoz)  yol açabilir. Her iki durum da, erken doğum ya da bebeğin suyunun erken gelmesi açısından risk oluşturur. Ayrıca iri fetüs olması durumunda normal doğum şansı da azalır.

Ayrıca bebek iri olsun olmasın gebede tedavisiz diyabet varlığında istatistiksel olarak doğum komplikasyonlarında artış tespit edilmiştir. Örneğin; doğumda omuz takılması, doğumun 3. evresinin uzaması, annede derin perine laserasyonları gibi.

Sonuç olarak; gebede şeker yüklemesi yapılmasının amacı gebeliğin ve doğumun mümkün olduğu kadar sorunsuz geçmesini sağlamaktır.

Gebelik diyabeti için yüksek risk taşıyanlar şunlardır:

• Birinci derecede akrabalarında şeker hastalığı olanlar
• Obez olmak
• Daha önceki gebeliklerinde gestasyonal diyabet olması
• Afro-Amerikalılar, Asyalı kadınlar, latinler
• Gebelikte kortizon kullanımı
• Gebelikten önce kötü glukoz tolerans öyküsü

Gestasyonel diyabet tanısı nasıl konur?

Gestasyonel diyabet tanısında glukoz yükleme testi kullanılmaktadır. Glukoz yükleme testinde hastaya 50 gr şeker verilerek 1 saat sonra glukoz değerine bakılır. Kan şekeri 140 mg/ dl üzerine çıkarsa 100 gr'lık şeker yükleme testine geçilir. Bu test esnasında bir, iki ve üçüncü saatlerde kan şekerine bakılır. En az iki değerin 140 mg/ dl'nin üzerinde olması gestasyonel diyabet tanısı koymak için yeterlidir. Gestasyonel diyabet yönünden riskli gebeler gebelik doğrulandıktan sonra en kısa sürede diyabet yönünden değerlendirilmelidir. Riskli olmayan gebeliklerde de 24-28. haftalarda diyabet taraması yapılmalıdır.  

Hamilelikte şeker hastalığının anne bebek için taşıdığı riskler nelerdir?

Anneye ait riskler:

• Kendiliğinden düşük
• Hiperglisemi
• Hipoglisemi
• Organ hasarı
• Preeklampsi
• idrar yolu enfeksiyonu
• Şiddetli kansızlık
• Sezaryen doğum
• Doğum sonrası kanama
• Doğum sonrası doku enfeksiyonları

Anne karnındaki bebeğe ait riskler:

• Doğumsal anomaliler
• Gelişme geriliği
• Bebeğin suyunun çok az veya çok fazla olması
• İri bebek
• Erken doğum
• Doğum travması

Yenidoğan bebeğe ait riskler:

• Solunum sıkıntısı
• Hipoglisemi
• Sarılık
• Ölüm

Hamilelikte şeker hastalığının tedavisi nasıl yapılır?

Hamilelikte şeker hastalığı saptanan gebeler, kan şekerlerini düzenli olarak takip etmelidir. Hedeflenen kan şekeri açlık seviyesi 90 mg/dl'nin altında olmalı, tokluk kan şekeri ise 1. saatte 140 mg/dl'nin ve 2. saatte 120 mg/dl'nin altında olmalıdır. Gebelik şeker hastalığında tıbbi beslenme tedavisi uygulanmalıdır. Bu tedavide amaç, gebenin yeterli kilo almasını sağlamak ve kan şekerinin yükselmesini önlemektir.

Gebeler düzenli egzersiz yapmalıdır. Egzersiz kas kitlesini artırır ve dokuların insüline duyarlılığını yükseltir. Yapılacak egzersizler gebeyi zorlamamalıdır. Gebelerde şeker hastalığı tedavisinde insülin kullanılabilir. Ağızdan kullanılan diyabet ilaçları gebelerde önerilmemektedir.