elektrik motorlarının yapımında mıknatıs kullanılır mı / Elektrik motorunun sırrı manyetik alanda - Son Dakika Flaş Haberler

Elektrik Motorlarının Yapımında Mıknatıs Kullanılır Mı

elektrik motorlarının yapımında mıknatıs kullanılır mı

4. Sınıf Fen Bilimleri Mıknatısların Kullanım Alanları konu anlatımı

Haberin Devamı

 Aynı zamanda mıknatıslar değişik şekillere sahiptir ve böylece farklı alanlarda kullanılarak günlük hayatımızı kolaylaştırır. Şimdi mıknatısların kullanım alanlarına bakalım ve bunları sırasıyla inceleyelim.

Pusulada mıknatıs kullanımı: Kaşifler ya da dağcılar ve gemicilerin yönlerini bulması adına pusulanın içerisinde mıknatıs bulunur. Bu mıknatıs dünyanın manyetik alanlarına göre çalışır. Böylece pusula içerisindeki renkli uç kısım her zaman kuzeyi gösterir.

Buzdolabında mıknatıs kullanımı: Buzdolabı kapaklarının rahatlıkla kapanabilmesi için mıknatıs kullanılır. Aynı zamanda magnet ismi ile bilinen buzdolabı üzerinde kullanılan süslerde mıknatıs kullanılır.

Terzilerin mıknatıs kullanımı: Terziler toplu iğneleri bir arada tutabilmek amacıyla mıknatıs kullanır.

Hurdalıklarda mıknatıs kullanımı: Hurdalıklarda büyük demir parçalarını kaldırmak ve çekebilmek için dev mıknatıslar kullanılır.

Fabrika bacalarında mıknatıs kullanımı: Fabrika bacalarından çıkan dumanlardaki metalleri çekebilmek amaçlı mıknatıs kullanılır. Böylece metal parçalar doğaya ve çevreye zarar vermez.

Teknolojik aletlerde mıknatıs kullanımı: Televizyon ya da tablet ve bilgisayar ile cep telefonu içerisinde mıknatıs kullanılır. Özellikle bu cihazların hoparlör kısmında çok fazla değerlendirilir. Böylece çok daha hassas ve kolay bir kullanım imkanı elde edilir. Aynı zamanda çamaşır makinesi ve elektrik süpürgesi gibi daha birçok farklı beyaz eşya konusunda, elektrikli motor yapısında değerlendirilir.

Haberin Devamı

Küçük parçalarda mıknatıs kullanımı: Kredi kartı ya da banka kartı ile beraber bankamatik ve pek çok DVD ile VCD gibi küçük parçalarda mıknatıs kullanılır. Böylece daha hassas bir şekilde iletim imkanı elde edilir.

Kapı zilleri ile beraber hoparlör ve mikrofonlarda mıknatıs kullanımı: Kapı zilinin çalması ya da hoparlörden ses gelmesi ile mikrofon üzerinden seslerin yayılması için mıknatıs kullanılır.

Sağlık cihazlarında mıknatıs kullanımı: İnsanların hastalıklarını anlamak ve ortaya çıkarabilmek için kullanılan MR ve benzeri sağlık cihazlarında güçlü mıknatıslar kullanılır.

Hızlı trenlerde mıknatıs kullanımı: Hızlı trenler mıknatıs yardımı ile hareket eder. Özellikle hızlı trenlerin alt kısımlarında mıknatıs bulunmaktadır. Bu mıknatıslar trenlerin çok daha hızlı gitmesine ya da yavaşlamasına fırsat verir. Özellikle kısa süre içerisinde hızlanır ve aynı şekilde kısa sürede yavaşlama imkanı elde edilir.

Haberin Devamı

 Tüm bu kullanım alanları ile beraber mıknatıs hayatımızda çok önemli bir yere sahiptir. Yaşantımızı kolaylaştırır ve aynı zamanda kullandığımız ürünlerin sağlıklı şekilde çalışmasına olanak verir. Yukarıda saydığımız ve içerisinde mıknatıs bulunan kullanım alanlarını iyi bilmemiz gerekmektedir. Bu konuda pratik yapabilir ve içerisinde mıknatıs olan çevremizdeki birçok değişik cihazı da inceleyebiliriz.

Basit Elektrik Motoru Yapalım

Bilmekte Fayda Var!

Elektrik Motorları Nasıl Çalışır?

Elektrik enerjisini hareket enerjisine dönüştüren elektrik motorları elektromanyetizmanın temel ilkelerine göre çalışır. Bilindiği gibi, akım geçen bir iletken, manyetik alan içerisinde bulunuyorsa iletkene bir kuvvet etki eder. Bu durum Şekil 1’de görülüyor. İletkene etki eden kuvvetin şiddeti akım değerinin, manyetik alan büyüklüğünün ve iletken uzunluğunun çarpımı ile hesaplanır. Kuvvetin yönü ise akım yönü ile manyetik alan yönünün vektörel çarpımı ile belirlenir.

class=attr__format__media_original

Elektrik motorunun tasarımı uygun şekilde gerçekleştirildiğinde, iletkene etki eden bu manyetik kuvvet motorun dönmesini sağlar. Akım geçen iletken ile manyetik alan kaynağı arasındaki etkileşim, iki mıknatısın birbirine etkisine çok benzer. Şekil 2 ve 3’te de görüldüğü gibi, mıknatısların zıt kutupları birbirini çekerken, aynı kutupları birbirini iter. Mıknatısın akım geçen iletkene uyguladığı kuvvet de aynı şekilde düşünülebilir.

Bir doğru akım motoru, stator ve rotor olarak adlandırılan iki kısımdan oluşur. Düşük güçlü motorlarda stator olarak genellikle sabit mıknatıs kullanılır. Rotorda ise sarımlar yer alır. Akımın sarımlardan geçişini sağlamak üzere motor üzerinde fırça-kollektör yapısı bulunur. Bu yapı, motorun dönüşü sırasında sarımlardan geçen akımın belirli zamanlarda yön değiştirmesini de sağlar. Böylece rotordaki iletkenlere etki eden manyetik kuvvet hep aynı yönde olur. Şekil 4-8’de bir doğru akım motorunun çalışma prensibi görülüyor.

Statorda yer alan mıknatıslar manyetik alan sağlar. Manyetik alanın yönü N kutbundan S kutbuna doğrudur (Şekil 4).

Fırça-kollektör yapısı sayesinde iletken çerçeveden akım geçer (Şekil 5).

Manyetik alan içinde akım geçen iletken çerçeveye bir kuvvet etki eder. Bu kuvvet, çerçevenin bir tarafında yukarı doğru iken, diğer tarafında aşağı doğrudur (Şekil 6).

class=attr__format__media_original

Manyetik kuvvetin etkisiyle, iletken çerçeve dönmeye zorlanır (Şekil 7).

Fırçalara gerilim uygulandığı sürece dönme hareketi devam eder (Şekil 8).

Bu temel bilgilerin ardından basit bir elektrik motoru yapımına geçebiliriz.

Nelere İhtiyacımız Var?

Mıknatıs olarak Şekil 9’da görülen yuvarlak veya dikdörtgen prizma şeklindeki ferrit mıknatıslar kullanılabilir.

class=attr__format__media_original

Şekil 9: Mıknatıslar

Sarımlar için emaye kaplı bakır tel gerekli. Bu teller, elektrik-elektronik malzemeler satan yerlerden temin edilebilir. Motorun dönen kısmının sağlam olması için telin çapı çok ince olmamalı. 0,65 mm, 0,80 mm veya 1 mm çaplı emaye kaplı bakır teller kullanılabilir. Sarım sayısı çok önemli olmamakla birlikte en az 10 sarım yapılmalı. Sarım yapılırken kolaylık sağlaması için kalem pil kullanılabilir. Şekil 10’da görüldüğü gibi 0,65 mm çaplı bakır tel pil üzerine 10 tur sarılır. Ardından sarımlar pilin üzerinden dikkatlice çıkarılarak Şekil 11’deki hale getirilir. Sarımların her iki tarafında 2-3 cm’lik düz iletken parçası olmalı.

 

 

class=attr__format__media_original

Farklı çaptaki tellerden yapılan sarımlar ise Şekil 12 ve 13’te görülüyor.

class=attr__format__media_original

Bakır telin üzeri emaye kaplı olduğu için yalıtkan özellik gösterir. Elektrik akımının iletilebilmesi için, bir maket bıçağı yardımıyla sarımların uç kısımlarındaki emaye kaplama kazınır. Bu işlem sırasında önemli bir noktaya dikkat etmek gerekir. Şekil 14’te görüldüğü gibi, iletkenin sol tarafındaki kaplama tamamen kazınır. Sağ tarafta ise sadece iletkenin üst kısmı kazınır. Alt yarısında emaye kaplama aynen kalır. Yapılan bu işlem motorun dönmesini sağlamak için mutlaka gerekli.

 

class=attr__format__media_original

Şekil 14: Emaye kaplamanın kazınması

class=attr__format__media_original

Şekil 15: Yalıtkanın altındaki bakır iletken

İki adet çengelli iğne veya ataş kullanılarak sarımların oturtulacağı destekler hazırlanır.

class=attr__format__media_original

Şekil 16: Çengelli iğne

Bir tahta plaka üzerine pense yardımıyla iğneler Şekil 17’deki gibi sabitlenir. Sarımların her iki ucuna birer boncuk ya da tespih tanesi geçirilir. Ardından, sarımlar çengelli iğne üzerindeki halkalara yerleştirilir.

class=attr__format__media_original

Şekil 17: Motorun son hali

Krokodil kablo veya zil teli yardımıyla motorun uçları pile bağlanır. Pil olarak 1.5V’luk AA boyutunda kalem pil kullanılabilir. Sarımların direnci çok düşük olduğu için motor birkaç amper seviyesinde akım çeker. Bu nedenle pil bağlantısı yapılırken kıvılcım oluşabilir. Motorun daha hızlı dönmesi istenirse yüksek akım verebilen C veya D boyutunda piller kullanılabilir.

Şekil 18 ve 19’da dikdörtgen mıknatıs kullanılarak yapılan motorlar görülüyor.

class=attr__format__media_original

Şekil 18

class=attr__format__media_original

Şekil 19

Motorun dönüşü esnasındaki görüntü Şekil 20’deki gibi.

class=attr__format__media_original

Şekil 20: Motorun dönüş hareketi

Basit elektrik motoru, manyetizma ilkelerinin anlaşılması için hayli yararlı bir uygulama. İnternetten erişilebilecek kaynaklarda rastlanan farklı tür motor örneklerini Şekil 21-24’te görebilirsiniz.

class=attr__format__media_original


paylaş
kaynağı değiştir]

Sabit mıknatıslar[değiştir

nest...

oksabron ne için kullanılır patates yardımı başvurusu adana yüzme ihtisas spor kulübü izmit doğantepe satılık arsa bir örümceğin kaç bacağı vardır