kaynağı değiştir]
"bilgeliğin mükemmelleştirilmesi" manasına gelen elmas sutra, bir mahayana budist sutrasıdır. sutra, sanskritçe "özdeyişler" anlamına gelmekle birlikte budizmde buddha'nın öğretilerinden oluşan metinlerin genel adıdır.
elmas sutra, yılında tahta bloklardan basımı yapılarak oluşturulmuştur ve 5 parçadan oluşur. daha sonra bu parçalar yaklaşık 5 metre boyunda bir rulo oluşturacak şeklinde birbirlerine eklenmiştir. bu kitaptan önce de baskı kitaplar olduğu tahmin edilse de üzerindeki baskı tarihiyle şu anda elimizde bulunan en eski kitaptır elmas sutra. ince bir kağıda özel bir mürekkeple metin yazılmış ve daha sonra bu kağıt tahta bir bloğa yapıştırılmıştır. daha sonra tahta blok oyularak baskıya verilmiştir. bu teknikle çinliler, günde en az sayfa basabilmekteydiler
'de çin'in dunhuang kentindeki magao mağarası'nda bu kitabı gören arkeolog aurel stein, kitabı satın almış ve araştırmaları sonrası kitabın önemi ortaya çıkmıştır. bugün birleşik krallık ulusal kütüphanesi'nde sergilenen elmas sutra, 32 bölümden oluşmaktadır.
kitabın sonunda çin takvimine göre basım tarihi yer alır: 11 mayıs
elmas sutra'da, buda ve öğrencisi subhuti arasındaki konuşmalar geçer.
buda, rahipleriyle birlikte yemek bağışları toplamaya gitmiş, daha sonra da dinlenmeye çekilmiştir lâkin bu esnada subhuti adlı öğrencisi ona sorular sorar ve kitap soru - cevap şeklinde ilerler.
kitaptaki ifadeler paradoksal mânâlar içermektedir. meselâ; "en yüksek öğreti denilen, en yüksek öğreti değildir! " gibi.
kitap, yaklaşık yarım saatte okunabilmektedir. bu sebeple budist manastırlarında ezberlenip okunur. bunun bir nedeni de kitapta subhuti'nin, elmas sutra'nın gelecekte unutulup yok olacağını söylemesi ancak buda'nın buna karşı çıkması ve kitabın sonsuza dek varlığını sürdüreceğini söylemesidir.
budistler arasında öyle önemli bir yeri vardır ki eğer bir kişi elmas sutra'da bahsedilen öğretilerden yalnızca dördünü ile hayata geçirebilirse kutsanmış olacağı kabul edilir.
kitap, sutralar arasında hem ilk baskı olması hem de içeriği sebebiyle en önemlilerden biri belki de en önemlisidir.
"bırakmayı öğren. mutluluğun anahtarı budur!" ~ goatama buda
Dünyanın en eski basılı kalıp kitabı Elmas Sutra ile tanışmaya hazır olun. senesinde Çin’de basılan bu eserin adı bilgeliğin mükemmelleştirilmesi anlamına geliyor.
Hiç kimse Wang Jie’nin kim olduğunu ve Diamond Sutra’yı neden bastığını bilmiyor. Ama biz biliyoruz ki milattan önce yılında (ya da Jie’nin zamanına göre 9. Xiantong yılının 4. ayının günü) WangJie 5 metre uzunluğundaki Budist metnin kopyasını çıkartmak için baskının başına geçti.
Bugün bu taslak İngiliz Kütüphanesi’nde yer alıyor ve dünyanın basılmış en eski kitabı olarak anılıyor.
Gutenberg İncili (Gutenberg Bible) hakkında muhtemelen az çok bilgiye sahipsinizdir. Taşınabilir türden olmasıyla dikkat çeken bu baskı kitap Elmas Sutra’dan yaklaşık yıl sonra ortaya çıkmıştı. Kitapseverler Book of Kelss, The Domesday Book ve Shakespeare’in İlk Folyo’su gibi diğer ünlü eserlere dair detaylara da sahip. Ancak Elmas Sutra’nın, bu saygıdeğer çalışmalar arasında yer alması için hayli zaman gerekti.
Elmas Sutra’nın gözden kaçışı, kökeni, içeriği ve diğer detaylarına birlikte göz atalım!
Metin ilk olarak yılında Çin’in Dunhuang şehrinde Gobi çölünün uçsuz bucaksız topraklarında bir keşiş tarafından keşfedildi. Bu sayede Sanskritçeden Çinceye çevrildi. Çeviri “Bin Buddha’nın Mağarası’nda” saklanmış taslaktan birisi hakkındaydı. Bu gizli kütüphane ’li yıllarda komşu krallıklar tarafından tehdit edilince mühürlenmişti.
yılında İngiliz-Bulgar arkeolog Marc Aurel Stein ilk kez bu gizli kütüphaneyi duyduğunda İpek Yolu’nu haritalamak üzere keşif seferindeydi. Mağaradan sorumlu keşiş, grubunun baş keşişine rüşvet vererek içinde Elmas Sutra’nın da bulunduğu binlerce belgeyi gizlice aldı. Uluslararası Dunhuang Projesi bu belgeleri ve Doğu İpek Yolu’nda bulunan diğer belgeyi dijitalleştirmeye başladı.
The Diamond Sutra görece kısa, sadece kelime ve “sutralar”dan (ya da Mahayana Budizmi’nde -Çin, Japonya, Kore ve Kuzey Asya’da en yaygın olan Budizm inanışı- kutsal metinler olan nakaratlardan) oluşuyor. Çoğu uzman Mahayana Sutralarının direkt olarak Buddha tarafından söylendiğine ve Elmas Sutra’nın Buddha’nın oğlu Subhati ve onun ustası arasında geçen diyaloglardan oluştuğuna inanıyor.
Metnin tam çevirisi ‘İllüzyonu Kesen Elmas’. Dunhuang Projesi’nin yöneticisi Susan Whitfield’ın açıklamasına göre kitap dünyayı ve onun illüzyonunu algılamamıza yardım ediyor. Whitfield durumu şöyle açıklıyor:
Sadece bireyler olarak var olduğumuzu düşünüyoruz. Ama aslında tam bir ikiliksizlik durumundayız: Bireyler yok, hissedebilen varlıklar yok.
Whitfield’a göre, Budist inanışta Buddha’nın sözlerini ve görüntülerini kopyalamak Jie’nin kültüründe sevap işlemenin ve erdemli olmanın bir yolu. Muhtemelen keşişler normal şartlarda bu taslağı açacak ve sutrayı sesli bir şekilde söyleyecekti. Whitfield, eğer birden fazla kopya çoğaltılırsa ve daha fazla kopya dağıtıma girerse Buddha’nın sözlerinin de daha fazla yayılacağını ve böylelikle dünyaya daha fazla erdem yayılmış olacağını söylüyor. Böylelikle Budistler yeni teknoloji olan matbu baskıyı daha hızlı keşfettiler.
Sutrayı kelime kelime çevirmek ve aynı anlamı yakalamak bir hayli zor. Ama yine de bu nakarat kısmı Bill Porter tarafından İngilizceye çevrilmiş. Bu bölüm, kitabın da en popüler kısımları arasında:
Böylece bu fani dünyayı görmelisin
Şafaktaki yıldızı, akarsudaki kabarcıkları,
Yaz bulutundaki şimşeğin çakmasını
Titrek ışığı, hayali ve rüyayı.
Elmas Sutra hakkında siz neler düşünüyorsunuz? Basılmış en eski kitabın bir Buddha anlatısı olmasına neler diyorsunuz? Görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşmayı unutmayın.
Kaynak: Smithsonian Mag