Diyarbakır Eğil Ziyaret Tepesinde . Eğil ilçe merkezine girmeden 5 km uzaklıkta
Asur Kralı III. Salmasar İsrailoğullarını kuzeye Amid bölgesine sürgün etmişmonash.pw Elyesa(a.s.) ve Hz. Zülkifl(a.s.) ın ailelerinin bu sürgünde yurtlarından çıkarıldıkları ve Eğile yerleştikleri tahmin edilmektedir. Hz. Elyesanın adı Kuran-ı Kerimde ;
İsmail, Elyesa, Yunus ve Lutu da(hidayete erdirdik). Hepsini alemlere üstün kıldık (Enam )
İsmail, Elyesayı, Zülkifi de an. Hepsi de en hayırlı kimselerdendir. ( Sad suresi 48)
Hz. Elyesa(a.s.) İÖ yılında doğmuş. 75 yıl yaşamış ve 45 yıl peygamberlik yapmıştır. Asıl adı Elyesa Bin Uhtub Bin Acuzdur. Hz. Elyesanın İlyas peygamberin İsraoğulları üzerine halifesi olduğu ve daha sonra da kendisine peygamberlik verildiği ifade edilmektedir. Hz. Musa(a.s.) ve Hz. Harun(a.s.)ın eşyalarını barındıran Ahid sandığının son muhafızınında Hz. Elyasa olduğu belirtilir. Hz. İlyas'(a.s.) ın devrinde yaşamıştır. Rivayete göre ; Elyesa(a.s.)ın küçüklüğünde kötürüm bir vaziyette olduğu ve o sırada İsrailoğullarının peygamberi olan İlyas(a.s.)ın bir gün Yahudilerin azgınlığından kaçarak dul bir kadın olan Elyesanın annesinin evine sığındığı, kendisini koruyan bu kadının kötürüm olan oğluna(Elyesa) yaptığı dua kabul olunarak Elyesa(a.s.)nın sıhhatine kavuştuğu ifade edilir. Bunun üzerine Hz. İlyasın dininin esaslarına iman ettiği ve daha sonrada peygamberlik vazifesi ile görevlendirildiği nakledilmektedir. Baalbek hükümdarının zulmünden kaçan Hz. İlyas(a.s.) Tevratı gizli gizli öğretmekte ve kendisi de emirlerinin gereğini yerine getirmekteydi.
Hz. Elyesa'(a.s.) da İsrailoğullarının ıslahı için uğraştı, tebliğ vazifesi yaptı. Azgınlık ve taşkınlıklarını günden güne arttıran bu kavim, Allahu Tealanın kendilerine gönderdiği kitabın gösterdiği yoldan ayrıldı. Kabileler, devletin başına geçmek yarışına girdi. Aralarındaki ayrılık ve başka memleket meseleleri yüzünden birbirlerine düştüler. İsrailoğulları arasındaki fitnenin kavga ve çekişmelerin sonu gelmez oldu. Nihayet Allahu Teala üzerilerine Asur devletini musallat kıldı. Esir olup zelil ve perişan bir hayat sürdüler. Elyesa (a.s.) İsrailoğullarına çok nasihat etmesine rağmen, onlardan çok azı kendisini dinlemiş ve iman etmişlerdir.
Elyesa (a.s.) ile ilgili halk inanışları da bulunmaktadır. Bölge halkının anlatımına göre; Hz. Elyesa(a.s.), Eğile gelip dinini tebliğ etmiş, ancak kimseyi inandıramamıştır. Çok yaşlanmış ve bir gün ortadan kaybolmuş ve hiç kimse nereye gittiğini bilememiş. Bir gün, Eğilde ölen birisini, götürüp gömmüşler. Gömdükleri yerde Elyesa(a.s.)ın kabri varmış. Elyesa(a.s.) ölüye burdan git, burası benim mezarım biçiminde seslenince ölü, ben ölüyüm gidemem, deyince, Elyesa(a.s.) söyle seni buradan kaldırıp başka bir yere gömsünler demiş. Ölü yine ölmüş olduğunu ve kimseye sesini duyuramayacağını söyleyince, Elyesa(a.s.) sen seslen, ben insanların duymasını sağlarım demiş. Ölü, buranın Elyesa(a.s.)nın mezarı olduğunu ve kendisinin başka bir yere nakledilmelerini istemiş ve bunu duyanlar, gelip ölüyü başka bir yere nakletmişler. Hz. Elyesa(a.s.)nın kabrinin üstüne de kubbe yapmışlar.
Hz. Elyesa(a.s.) İÖ de Eğil de vefat etmiş ve burada eski Tekke köyüne defnedilmiştir. Çok eski bir caminin bitişiğinde bulunan ve iki kemer üzerine oturtulmuş bir türbedir. Mezarının uzunluğu 6 metre civarındadır. Bu ziyaret yerinin , tanıtım yazısında şu ifadeler yer alır; Bu kabir , Elyasa(a.s.)nın dır. İlyas(a.s.) kendisinden sonra İsrailoğullarına halife bırakmıştır. Elyesa Ehtubun oğludur. Elyesa(a.s.), İlyas(a.s.)ın amcası oğludur. takriben MÖ senesinde yaşamıştır. seneden beri burada yaşayan ilim adamları tarafından Elyesa(a.s.) olarak bilinir. Kufi yazı ve muhtelif taşlardaki Arapça yazılarda görüldüğü gibi , kabir Elyesa(a.s.)ın kabridir.Ayrıca Elyesa(a.s.)ın mezarının Filistin de bulunan Samiriyyede olduğunu ileri süren araştırmacılar olduğu gibi , Şanlıurfanın Eyyub Nebi Köyünde Elyesa(a.s.)ın metfun olduğuna inanılan bir türbe de bulunmaktadır.
Tekke köyündeki kabri, Baraj yapılmasından dolayı sular altında kalma riski nedeniyle Diyanet işleri ve vakıflar genel müdürlüğü iş birliği ile eylül tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Nakil için 9 kişiden oluşan bir heyet oluşturulmuş. Bu heyette Eğil Kaymakamı Selim Çapar, Müftü Ekrem Abbasioğlu, Müftülük memuru Burhanettin İncedursun, Eski Medrese hocası Ömer Kalkan ( Seyda Molla Ömer), Eski Medrese hocası İmam Sadullah Kızılay, Kaymakamlık V.H.K.İ Mahmut Laçin ve üç işçi bulunmaktadır. Önce Elyesa(a.s.)ın kabrinin taşınmasına başlanmış ve bu faaliyet 2 gün sürmüş Sonra Zülkifl (a.s.) kabrine ulaşılmıştır. Heyette bulunanlar ittifak halinde her iki cesedin ve kefenin hiçbir şekilde çürümediğini , daha dün ölmüş gibi taze olduğunu belirtmişlerdi.
Bu taşıma hikayesini , definde bulunan Hüsamettin Akbozdan dinleyelim;
Zülkifl'(a.s.)ı Dicle kenarından Seyda Molla Ömer ve 4 işçi pikaba yükledi, defin mekanında biz 35 kişi idik , iplerle zorlukla indirdik, çok ağırdı tekbirlerle gömdük. Ancak Seyda Molla Ömer ve 4 kişi kolaylıkla pikaba yüklemişti. Seyda Ömere sorduk anlattı. Zülkifl peygamberi baştan ayağına kadar kontrol ettim, daha dün vefat etmiş gibiydi. Boyu bizim kadardı, kefeni tığla örülmüş şekildeydi, hafif tozluydu, başına dokununca başını örten örtü açıldı, beyaz saç ve sakalı vardı.
Hem Zülkifl(a.s.) hem de Elyesa(a.s.) kabirlerinin taşınma sırasında görevli bulunan Seyda Molla Ömer de şunları anlatıyor ;
Her iki naaşı da bizzat gördüm. Naaşlar yeni ölmüş insan cesedi gibiydi. Canlı bir insan yatmış hali, uykudaki hali gibiydi. Nasıl ki yatarsınız sadece hareketsiz olursunuz. İşte aynen öyleydi. Canlı bir insan gibiydi vücut yapıları. Ellerine, beline, ayaklarına uyluklarına ellerimle dokumdum. Her tarafı sağlamdı. Onlara duyduğumuz hürmetten ve mahcubiyetimden dolayı yüzlerini açıp bakamadım. Hz. Zülkiflün saçını gördüm, hemen kapattım. Saçı kara değildi, hepsi ak da değildi. İkisinin arasıydı. Kefenlerinde leke bile yoktu. Tertemiz bembeyazdı. Hz. Zülkifl, Elyesa peygamberden daha ağırdı. Boyları bizden uzundu.
Her iki Peygamberin de naaşlarının çürümemiş olması , Hz. Peygamberin Cenab-ı Hak, toprağa, peygamberlerin cesedini çürütmeyi haram kılmıştır. hadisi ile irtibatlandırılmıştır.
/ , / , / tarihli Diyarbakır salnamelerinde Nebi Elyesanın peygamber olduğu ve kabrinin de Eğilde olduğu bilgisi mevcuttur.
Kaynak ; Eğil ve Turizm Peygamberler Kanti Eğil ; Prof. Dr. Yusuf Kemal Haspolat
Kaynak ; Diyarbakır Kutsal Yerler Atlası ; T.C. Diyarbakır Valiliği , editör Doç.Dr. İrfan Yıldız
Kaynak; Nebiler,I. Uluslar arası Sahabiler , Azizler ve Krallar Kenti Diyarbakır Sempozyumu mayıs , diyabakır valiliği ve dicle üniversitesi , Diyarbakırda Peygamber makam ve kabirleri, Ali Melek
Kaynak; Nebiler,I. Uluslar arası Sahabiler , Azizler ve Krallar Kenti Diyarbakır Sempozyumu mayıs , diyabakır valiliği ve dicle üniversitesi , Eğil ve Ergani halkının dilinde metfun Peygamberler, Yrd. Doç. Dr. M. Cengiz yıldız.
Zülfikar Emin'in haberi
Evde üzerinde Elisha yazılı bir kırık çömlek parçasının bulunması iddiayı kuvvetlendirdi.
Eski ve Yeni Ahit ile Kuran-ı Kerim'de adı geçen Elişa (Hz. Elyasa) Peygambere ait olması muhtemel bir evde, üzerinde adı yazılı kırık bir çömlek parçası bulundu.
İsrail'de, Kudüs İbrani Üniversitesi (Hebrew University of Jerusalem) tarafından, Kenan'daki en büyük Yahudi sitesi Beth Shean Vadisi'nde Arkeolog Amihai Mazar başkanlığında 16 yıldır sürdürülen kazılarda ortaya çıkan çömlek parçası, Yahudi ve Hristiyan aleminde büyük heyecan doğurdu.
Hz. Elyesa (a.s.)'ın ismi Kur'an-ı Kerim'de iki defa geçmekte (el-En'âm 6/86 ve Sid 38/48). Eski Ahid'te de Elîşa' seklinde zikredilmektedir (Ahd-i-Atık I. Kırallar XIX 16 17 19).
Bahsi geçen çömlek parçası, Ürdün'ün içinde yer aldığı Tel Rehov'daki tarihi bir evde bulundu. Hz. Elişa'ın doğduğu belirtilen yer olan Avel Mehola ise buluntunun olduğu yere sadece 7 mil uzaklıkta bulunuyor.
İbrani Arkeologların beyanlarına göre, söz konusu ev kalıntısında bulunan çömlek parçasında Hz. Elyasa Peygamber'in ismi (Elisha) yazıyor. M.Ö 9. yüzyıla ait olan bu tarihi eserin yaşı, Hristiyanlığın kutsal kitabı İncil'e göre Hz. Elişa'ın yaşadığı öngörülen döneme denk düşüyor.
"Bu çömleğin kesin olarak Elyasa Peygamberle bağlatısı buluduğununun söylemesinin zor olduğunu" belirten Arkeolog Amihai Mazar , "Ama bir o kadar da olabilme ihtimali yüksek" diyerek, eserin M.Ö 9. yüzyılın ikinci yarısına ait olduğuna özellikle dikkat çekiyor.
Elişa Paygambere ait olduğu tahmin edilen evin iki kanadının olduğunu ekleyen Mazar, "Bir kanat sokağa açılırken, diğer taraf ise arkadaki odaya çıkıyor." dedi. Bu odada bir masa ve tezgah bulundu. Üzerine ‘Elisha' ismi oyulmuş çömlek parçası da buradan çıkarıldı.
CBN'de konuyla ilgili yayınlanan bir makalede arkeolog Stephen Pfann, Elisha isminin İsrail'de yaygın kullanılan bir ad olmadığına dikkat çekerek, bu ismin o dönemde sadece peygamber taraından kullanılmış olma ihtimalinin de yüksek olduğunu savunuyor.
Ayrıca arkeolojik raporlara göre raporlara göre, araştırma bölgesi içerisinde Nimshi ailesine ait 2 adet yazıtın bulunduğundan bahsediliyor.
Elişa (Hz. Elyesa) Peygamber Kimdir?
Elişa (Elisha) adı Eski Ahid ve Yeni Ahid'in (Tevrat ve İncil'in) yanı sıra Kurân-ı Kerim'de de geçen ve İsrailoğulları'na gönderilen peygamberlerdendir.
Elyesa kelimesinin aslı ve söylenişi hakkıda farklı görüşler ileri sürüImüştür. Bazı müfessirler kelimenin aslının Yesa veya Leysa, başmdaki El hecesinin ise harf-i tarif olduğunu savunmuşlardır. Yaygın telaffuz şekli Elyesa olmakla birlikte kelimeyi Elleysa şeklinde okuyanlar da vardır.
Kur'ân-ı Kerîm'in Enam Suresinde "'ismail, Elyesa, Yûnus ve Lût'a da yol göstedik. Hepsini alemlere üstün kıldık" (6/86) ve Sad suresinde "İsmail'i, Elyasa'yı ve Zülfikl'i birlikte ani Hepsi de iyierdendir (38/48) ayetlerinde adının geçmesi ve kimi İslamî kaynaklarda verilen soy ağaçlarında adıın bulunması dışında onunla ilgili herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.
İslamî kaynaklarda şeceresi Elyesa' b. Ahtûb b. Acûz (Elyesa' b. Uhtûb) olarak verilen peygamber, Ahd-ı Atik'te Elişa adıyla geçen peygamber olduğu kabul edilmektedir. İbrânîce'de "Tann benim kurtuluşumdur" anlamına gelen Elşa kelimesi Grekçe'ye Elsaios, Latince'ye Elisaeus şeklinde geçmiştir.
Eski Atik'e göre Elyesa Peygamber, milattan önce tahmini olarak 8 ya da 9. yüzyılda İsrail Krallığı'nda yaşayan Şafaf'ın oğludur. Tanrı'nın emri üzerine Hz. İlyas peygamber (İlya) tarafından kendisine halef olarak seçilrmiştir. İlyas Peygamber, 12 çjft öküzle çift sürerken onun yanına gitmiş ve cübbesini üzerine atarak peygamber olarak seçildiğini ilan etmiştir. Verilen işaretin anlamını bilen Hz. Elyasa, öküzlerden bir çıftini keserek veda yemeği vermiş ve ondan sonra yanndan hiç ayrılmaksızın Hz. İlyas peygambere hizmet etmiştir. Eski Ahid'e göreHz. İlyas'ın göğe çekilmesinden sonra Eriha'ya dönerek peygamberlik görevine sürdüren Elyasa, ölüleri dirilmek de dahil çok sayıda mucize göstermiştir.
israil ve Yahuda kralları ile Edom kralının, Moab kralına karşı ittifak yaptığı seferde , Edom çölünde susuz kalan halk Peygamber Elşa'ya yalvarmış ve onu duasıyla Tanrı'nın emriyle vadide açtıkları çukurlar su ile dolmuştur.
Gilgal'de zehirli bir yemeğin zehrini yok eltmiş ve az bir yemekle pek çok insanı doyurmuştur. Cüzzamlı bir hastayı sağlığına kavuşturmuş, ırmağa düşen bir baltanın tekrar su yüzüne çıkmasını sağlamıştır.
İsrail kralına, düşmanları Suriyelilerin niyet ve manevralarını önceden haber vermiş, düşman atları ve savaş arabalanyla kuşatııldığında hizmetçisine Tanrı'nın kendilerini daha çok ateş atı ve arabası ile koruduğunu göstermiştir. Sunye ordusunun Samiriye'yi kuşatması üzerine başlayan kıtlık onun müdahalesiyle sona ermiştir.
Suriye Kralına öleceğii önceden haber vermiş, İsrail Kralı Ahab ve mahiyetinin yok olacağını da önceden haber vermiştir. Suriyelilere karşı kazanılacak 3 zaferi de önceden haber vermiştir.
monash.pw