Embryoskop

Spermlerin seçimi için IMSI yöntemi nedir?

Tüp bebek tedavisinde, mikroenjeksiyon ile alınan spermler, özel bir mikroskop altında seçilir ve en iyi olan spermler, yumurta hücresine enjekte edilir. Bu işlem sırasında en önemli noktalardan biri, sperm hücresinin baş ve kuyruk kısmının düzgün olmasıdır.

Klasik yöntemde kullanılan mikroenjeksiyon uygulamasında spermler yalnızca kat büyütülmektedir. Ancak günümüzde kullanılan IMSI yöntemi ile sperm hücrelerinin kat büyütülmesi mümkündümonash.pw sayede sperm morfolojisi daha net bir şekilde gözlemlenebilmektedir. IMSI yöntemi; yalnızca başarılı, deneyimli ve bu konuda uzman embriyologlar tarafından uygulanmalıdır. Daha sağlıklı sperm seçimi, tedavide şansın artmasını sağlayacaktır.

Laboratuar koşullarında embriyolar nasıl takip ediliyor?
Tüp bebek tedavisinde alınan yumurta ve sperm hücreleri döllendirildikten sonra embriyolar laboratuar şartlarında muhafaza edilir. Bu aşama, tüp bebek tedavisindeki en hassas aşamadır. Embriyoların saklandığı kültür ortamının anne rahmine benzemesi ve embriyoların dış ortamla temas kurmaması, oldukça önemlidir.

Eskiden embriyoların saklandığı inkübatör adı verilen ortamlarda embriyoların durumunu kontrol etmek için, embriyolar dışarı çıkarılmakta monash.pw sebeple de embriyolar dış ortama maruz kalarak bozulabilmekteydi. Günümüzde ise bu ortamlar tamamen kameralı ve teknolojik sistemlerle donatılmıştır.

Bu sayede embriyolar dışarı çıkartılmadan, günün her dakikası izlenebilmektedir. ‘Embriyoskop’ adı verilen‘Dinamik Embriyo Takip Sistemi’ ile hem en iyi koçularda embriyolar saklanırken hem de devamlı gözlem altında oldukları için hangi embriyonun büyüme potansiyelinin daha fazla olduğu anlaşılmış olmaktadır. Embryoskop bize daha önceleri fark edemediğimiz bir çok gelişimsel problemleri de saptayabilmektedir.

Embriyoların genetik yapısı daha iyi nasıl anlaşılır?
Embriyolar, birbirlerine benzer hücrelerden oluşmaktadır. Tedaviden sonra elde edilmiş bütün embriyolar, aynı kalitede değildir fakat incelenmedikleri taktirde ayrıt edilmesi oldukça zordur.
Her embriyonun genetik yapısı ve kromozom sayısı farklıdır. Özellikle de ileri yaş hamileliklerinde kromozom sayılarındaki problemlerde artış gözlemlenmektedir.

Günümüzde embriyoların genetik yapıları PGD adı verilen yöntemle değerlendirilmektedir. Tekrarlayan gebelik kayıpları, başarısız tüp bebek tedavileri ve ailede kalıtsal bir rahatsızlık olduğunda uygulanan bir yöntemdir. Fakat bu yöntem 23 kromozom sorunun da hepsini incelemekte yetersiz kalmaktadır.

Bu sebeple de ‘Komparatif Genetik Hibridizasyon (CGH)’ adı verilen bir yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntem sayesinde tüm kromozomlar araştırılabilmekte ve genetik yapısı sağlıklı olan embriyolar daha kolay ayırt edilebilmektedir. CGH özellikle tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı durumlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Tüp bebek tedavisinde her gün iğne olmaktan kurtulmak mümkün mü?
Tüp bebek tedavisinde anne adayından daha fazla yumurta elde etmek amacıyla ilaç tedavisine başlanmaktadır. Bu sayede daha fazla embriyo elde edilebilir ve gebelik şansı artabilmektedir.
Fazla sayıda embriyo elde edilmesi durumunda ise embriyolar dondurularak saklanabilir ve ikinci bir çocuk isteminde, hasta tüp bebek aşamalarına başlamadan çocuk sahibi olabilir.

İlaç kullanımı sağlanamayan hastalarda ya da ilaç kullanımının sakıncalı olduğu hastalarda ilaçsız tüp bebek yöntemleri denenebilmektedir. Günümüzde kullanılan ilaçlar, ciddi ve kalıcı yan etkilere sahip olmamakla beraber, eski zamanlara kıyasla da oldukça azdır.

TÜP BEBEK TEDAVİSİNDE GELİŞMELER ve FLORENCE NIGHTINGALE DENEYİMİ

Tüp bebek tedavisi ile ülkemizde bir yılda doğan bebeklerin yaklaşık % ’ i dünyaya gelmektedir. Dünyada milyonlarca bebek dünyaya gelmiştir.

Mikroenjeksiyon yöntemi tüp bebek pratiğinde nerede ise tüm kliniklerde tercih edilen ve tüp bebek tedavisi terimi ile özdeşleşmiş bir yöntemdir. Klasik tüp bebek çok az sayıda, uygun olgularda kullanılmaktadır. Embryo biopsisi, blastokist evresindeki embryoların transferi ve Preimplantasyon Genetik Tanı kliniğimizde rutin olarak uygulanmaktadır. Bu sayede son derece az çoğul gebelik oranları ile  karşılaşılmaktadır.

Ayrıca erkeklerde menide sperm bulunmadığı (azospermi) durumlarda erkek yumurtalıklarından sperm elde edebilmek için mikroskopik TESE operasyonu deneyimli Androloglar tarafından yapılmaktadır. Olguların yarısında sperm bulunarak mikroenjeksiyon (ICSI) yapılabilmektedir.

Yeterli sayıda spermleri olan olgularda ise IMSI yöntemi ile sağlıklı spermler elde edilerek mikroenjeksiyonda kullanılmaktadır.

Kliniğimizde son dört yılda civarında çifte tüp bebek tedavisi son teknolojiler kullanılarak yapılmış ve transfer başına yüzde elli civarında gebelik oranları elde edilmiştir.

1-Embryoskop

Son yıllarda embryolar oluştuktan sonra, yani mikroenjeksyon yöntemi ile yumurtaya sperm enjekte edildikten sonra embryoları bulunduğu  ortamdan yani inkübatör denen dolaptan dışarı çıkarmadan dakika dakika izleme imkanı veren embryoskop denilen cihazlar ve bilgisayar uygulamaları ile en sağlıklı embryo seçilebilmektedir. Bu sayede daha az sayıda embryo transferi yapılmakta ve yeterli embryosu bulunanlarda en doğru embryoyu seçme imkanı elde edilmiş oluyor. Ayrıca bir diğer avantaj, embryolar gelişmelerini değerlendirmek üzere dış ortama sık sık çıkarılmıyor. Böylece en az riskle uygun ortamda kalıyorlar, gelişim hızları sürekli izlenen embryoların bilgisayarda kaydedilen görüntüleri ekip tarafından izleniyor ve en iyi performansı gösteren bulunuyor.

2-Uzun etkili ilaçlar

Gittikçe kolaylaşan hasta dostu tedavi haline gelen tüp bebek tedavisinde son yıllarda antagonist denilen protokol ile günlük enjeksiyonu takiben yumurta toplama aşamasına geliniyor. Diğer uygulamalar ile aynı başarı oranlarına sahip olan bu uygulama çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Hasta takibi hastadan hastaya değişik olarak yapılarak en yüksek başarı oranlarına ulaşılması hedeflenmektedir. Yeni geliştirilen yedi gün etkili uyarıcı ilaçlar ile günlük enjeksiyonlar şeklinde değil, daha az enjeksiyonla uygulanabilir hale gelmektedir. Haftada bir yapılan enjeksiyonlar ve ağızdan kullanılan ilaçlar ile hastaların yani kullanıcı kadınların daha yüksek yaşam kalitesi ve konforu hedeflenmekdir. Ayrıca yüksek gebelik oranları ve sağlıklı bebeklerin doğması olduğu da vurgulanması gereken ilk hedeftir.

3-Embryo dondurulması (Vitrifikasyon)
Tüp bebek uygulamalarında embryo transferi yapıldıktan sonra geride kalan kaliteli embryolar ailenin de izni alındıktan sonra ileriki uygulamalarda kullanılmak üzere dondurularak saklanır.
Embryolar yeni dondurma metodu vitrifikasyon ile hızlı şekilde dondurularak saklanmaktadır. Bu yöntem ile dondurulan embryolar çok sağlıklı şekilde çözünüp iyi gebelik oranları sağlamaktadır.
Bazen tüp bebek programına girmiş ve folikül gelişimi için yumurtalık uyarıcı ilaçlar kullanan hastalarda yumurtalıkların aşırı uyarılması (hiperstimülasyon sendromu) durumu gelişir. Bu durumda embryo transferi yapmak klinik tabloyu daha da ağırlaştırabileceğinden embryolar dondurularak saklanır ve başka bir adet döneminde, ortalama iki ay sonra hastanın klinik durumu düzelince transfer yapılabilir.
Dondurulmuş embryoların kullanıldığı durumlarda yumurtalık uyarıcı ilaç kullanımı, ve yumurta toplanması işlemleri gerekmediğinden çifte maddi, manevi daha az yük getirir. Dondurulmuş embryo tranferinde hasta sadece rahim içi zarını hazırlayan östrojen içeren tabletler alır veya yapıştırma bantları uygular. Rahim içi zarı uygun kalınlığa ve ekoya ulaştığında embryolar çözülerek transfer edilir.
Dondurulmuş embryo transferinde başarıyı artıran asiste yuvalanma metodu kliniğimizde lazer ile uygulanmaktadır.
Dondurulmuş embryoların kullanıldığı sikluslardan elde edilen gebeliklerden dünyaya gelen bebeklerde taze embryo tarnsferi uygulamalarına kıyasla doğumsal anomali riskinde artış gösterilmemiştir.
Vitrifikasyon yöntemi ile dondurulmuş embryolarda eskiden uygulanan slow freezing yöntemi ile dondurulmuş embryolara göre çok daha yüksek sağlıklı çözülmüş embryo ve yüksek gebelik oranları elde edilmektedir. Dünyada bazı klinikler son yıllarda özellikle Amerika’ da yumurta toplanan ayda transfer etmek yerine tüm embryoları dondurup bir iki ay sonraki dönemde transfer etmeyi tercih etmekteler.

4- Doğurganlığın korunmasında seçenekler (Yumurta ve embryo dondurulması)

Son yıllarda özellikle 40 yaş öncesi dönemde kanserler özellikle meme kanseri sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Onkoloji tedavilerindeki sağkalım başarısının artması ile, tedavi sonrası çocuk sahibi olma şansını ve bunun için seçenekleri kadın doğum uzmanının ve onkoloji uzmanının hastaları ile paylaşmaları gerekmektedir. Hastaların bilgilendirilmeleri gereken bir konu olarak, onkolojik tedavi planını yaparken göz önünde bulundurulması gereken bir madde olarak yerini almaktadır.

Genç yaşlarda ve özellikle ailesini tamamlamamış veya çocuk sahibi olmamış bir kadın veya erkeğin onkoloji tedavisi ile üreme hücreleri zarar görebilir ve daha sonra kendi hücreleri ile çocuk sahibi olma şansı kalmayabilir.

Bunun için tedavinin daha sonraki çocuk sahibi olma şansına etkisi nedir? Tedavi sonrası sağkalım şansı nedir? Hangi kanser tedavisi yapılacak? Hasta yaşı uygun ise hangi hücre türünün saklanması yüksek şans getirebilir? Saklanan hücreler ile tedavi bittikten sonra nakil yapıldığında kanserin tekrarlama riski artıyor mu ? Bu soruların cevaplarını hasta, onkolog ve kadın doğum (üreme tıbbı uzmanı) ile birlikte tartışmalıdırlar.

Kliniğimizde son yıllarda oldukça fazla sayıda oosit yani yumurta hücresi, embryo dondurulmuş ve tedavisi tamamlanan, onkologlar tarafından gebelik izni verilen hastalarımıza embryo transferleri yapılmıştır. Yine bazı olgularda hastanın daha çabuk kemoterapiye başlayabilmesi için laparoskopi ile yumurtalık dokusu alınarak dondurulmuş hastalarımız bulunmaktadır. Bu uygulama dünyada henüz istenilen tecrübe ve başarı oranlarına ulaşmamıştır.
Fakat yumurta hücresi ve embryo dondurulmasında çok büyük deneyim, bilgi ve tatmin edici gebelik oranları vardır.

5- Preimplantasyon genetik tanı  (PGT)
Son yıllarda genetik bilim dalında hızlı gelişmeler olmaktadır. Saygın bir merkez olan kliniğimizde PGT yöntemi ile daha önce genetik hastalıklar nedeni ile çocuklarını kaybetmiş, düşük yapmış bir çok aile çocuk sahibi olmaktadır. Bu teknikte deneyimli bir embryolog tarafından embryoya zarar vermeden biopsi yapılması gerekmektedir. Böylece DNA dizilimleri bilinen genetik hastalıkların tanısı yapılabilmekte, özellikle akraba evlilikleri ile artan oranda karşımıza çıkabilen tek gen hastalıklarının tanısı yapılabilmekte, bunlar arasında kistik fibrozis, hemofili, talasemi, sickle cell anemi, myotonic distrofi, Gaucher, Tay sachs hastalıkları ilk akla gelenlerdir. İleri kadın yaşı söz konusu olduğunda embryonun normal görünümlü olmasına rağmen artmış kromozom anomali oranları saptandığı bilinmektredir. Bu olgularda PGT yapılması gebelik oranlarını artırabilmektedir.

Embriyoskop-Embriyo video incelemesi

Embriyo İzleme Sistemi (embryoskop):Klasik tüp bebekte yumurtanın döllenmesi, bölünmesi ve çoğalması mikroskop altında belli aralıklarla bakılarak incelenmektedir. Embriyonun döllenme süresi ( saat) , bölünme süresinin embriyonun kalitesini ve dolayısı ile rahime tutunma şansını artırdığı iddia edilmiştir. Bu amaç ile tüp bebek laboratuvarında embriyoların konduğu 37 dereceye ayarlanmış inkübatörlerin içerisine bir video kayıt ve kamera sistemi konulmuştur. Böylece yumurtanın kaçınıcı saatte döllendiği, kaçıncı saatte 2 hücre, 4 hücre olduğu bilgisayarda bulunan bir program aracılığı ile tespit edilebilmektedir. Bu veriler sonucuna göre de sağlıklı embriyo seçimine fayda sağlanmaktadır. Embriyo izleme sisteminin seçtiği embriyoların 5. gün embriyosu olan blastokiste gitme şanslarının daha yüksek olduğu görülmektedir. Ancak bu seçimin klinik gebelik ve doğum oranları üzerine olan etkileri henüz net değildir. Tüp bebekte ki yöntemin canlı doğum oranını artırmadığı sürece net bir etkisinden bahsetmek mümkün olmamaktadır.

Etiketler : embriyoskop , embriyo video incelemesi

Ülkemizde her 10 çiftten biri çocuk sahibi olmakta problem yaşıyor. Tıp alanındaki gelişmelere paralel olarak da tüp bebek tedavilerinde hergeçen gün yeni umutlar doğuyor.

Spermlerin seçimi için IMSI yöntemi nedir?

Tüp bebek tedavilerinde mikroenjeksiyon yöntemiyle spermler özel bir mikroskop altında seçilip yumurtanın içine enjekte edilmektedir. Bu işlem sırasında kaliteli embriyo elde edebilmek için spermin hareketli kuyruk ve baş şeklinin düzgün olmasına özen gösterilir. spermin seçimi ile ilgili olarak IMSI yöntemi bize ne kazandırıyor: “Morfoloji denilen spermin şekil özellikleri iyi olduğunda sağlıklı bir sperm bulduğumuzu düşünmekteyiz. Klasik olarak mikroenjeksiyon için kullanılan mikroskoplar spermi kat kadar büyüterek sperm seçiminde yardımcı olmaktadır. Intra ctoplasmic magnified sperm injection (IMSI) denilen yöntemde özel bir mercek ve bilgisayar programı kullanılarak sperm kat kadar büyütülmektedir. Bu sayede spermin morfolojisi daha iyi değerlendirilmektedir. Özellikle spermin baş kısmında olan değişikler sperm kalitesini belirlemekte ve bu bölgede olan baloncuk şeklinde olan hücresel değişikliklere dikkat edilmektedir. IMSI sadece mikroskobun özelliğine bağlı bir durum olmadığı gibi bu yöntemi kullanan embriyologun bu konuda eğitimli ve deneyimli olması da önemlidir. Daha sağlıklı spermlerin seçilmesiyle hem döllenme dediğimiz oranlarda hem de gebelik oranlarında iyileştirmeler gerçekleşmiştir. Özellikle erkek faktörü veya açıklanamamış infertilite olgularında tercih edilmektedir.

 Laboratuar koşullarında embriyolar nasıl takip ediliyor?

Tüp bebek tedavisi sırasında elde edilen embriyoların laboratuara koşullarında saklanması ve takip edilmesi en hassas kısımdır. “Laboratuar koşullarının anne rahminden farksız olması gerekmektedir. Bu amaçla birçok medyum denilen anne rahmi ortamı sağlayacak kültür vasatları geliştirilmiştir. Bununla beraber sabit sıcaklığı sağlayan ve anne batınında olan oksijen ve karbondioksit gibi gazları oranını taklit eden inkübatör denilen cihazlar vardır. Bu cihazların çok hassas olması gerekmektedir. Embriyolar bu cihazlar içersinde yaklaşık 2 ile 5 gün bekletilmekte ve bu dönem içersinde zarar görmemeleri gerekir. Burada önemli olan konu; embriyoların gelişimin incelenmesidir- hangi embriyoyu transfer edileceğini karar verilmesi için-. Bunun için bazı aralıklarla embriyolar inkübatör cihazından çıkartılır ve mikroskop altında incelenir ve büyüme oranları değerlendirilir. Kısa bir sürede olsa oda sıcaklığına çıkan embriyolar dış dünya koşullarına maruz kalırlar. Buradan yola çıkarak aynen biri bizi gözetliyor gibi inkübatör içersine yerleştirilmiş kameralar ile embriyolar dışarı çıkarılmadan izlenmekte ve dış ortam koşullarına maruz kalmamaktadırlar. ‘Embriyoskop’ dediğimiz ‘Dinamik Embriyo Takip Sistemi’ ile hem en iyi koçularda embriyolar saklanırken hem de devamlı gözlem altında oldukları için hangi embriyonun büyüme potansiyelinin daha fazla olduğu anlaşılmış olmaktadır. Embryoskop bize daha önceleri fark edemediğimiz bir çok gelişimsel problemleri tespit etmemizde yardımcı olmaktadır. Başka bir deyişle bir embriyonun öz geçmişini çok daha net görebilmekteyiz. Öz geçmişi düzgün olan embriyoları seçtiğimizde gebelik oranlarımız artmaktadır.”

Embriyoların genetik yapısı daha iyi nasıl anlaşılır?

Embriyolar birbirlerine benzer hücrelerden oluşmaktadır. Tedavi sonrası elde edilen bütün embriyolar aynı kalitede olmadığı gibi en önemli sorun genetik yapılarındaki özellikle kromozom sayılarındaki farklardır.Özellikle ileri yaş kadınlarda bu risk daha da yükselir. Yaklaşık son 15 yıl içersinde embriyoların genetik yapıları PGD dediğimiz yöntemle incelenmekteydi. Tekrarlayan gebelik kayıpları, başarısız tüp bebek tedavileri ve ailede kalıtsal bir rahatsızlık olduğunda uygulanan bir yöntemdir. Ancak bu yöntemde normalde 23 çift olan kromozomun hepsine bakılamamaktaydı. Burada en önemli sıkıntı genetik analizin 1 gece içersinde hızlı bir şekilde yapılması ertesi günde sağlıklı embriyonun transfer edilmesiydi. Bu bağlamda kısıtlı zamandan ve teknik zorluklardan dolayı tüm kromozomlara bakılamamaktaydı. Son yıllarda ‘Komparatif Genetik Hibridizasyon (CGH)’ denilen yöntemle bütün kromozomlar taranabilmekte ve genetik yapısı sağlıklı olan embriyolar ayıklanabilmektedir. Henüz klinik pratikte tam oturmamış olsa bile çok kısa bir süre içersinde CGH özellikle tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı olan olgular için kullanılmaya başlanacaktır.

Tüp bebek tedavisinde her gün iğne olmaktan kurtulmak mümkün mü?

Tedavi sırasında doktorların amacı fazla sayıda yumurtanın oluşmasını sağlamak ve aralarından ayıklama yapabilecek kadar fazla sayıda embriyonun geliştirilmesidir. Fazla sayıda embriyo olduğunda kalanlar dondurularak hastalara basit bir yöntemle ikinci bir şans tanınabilir. Artık eskisi fazla ilaç verip çok fazla sayıda yumurta oluşturmuyorsak da hastalarımıza her gün karınlarından veya kalçalarından iğne yapmalarını önermekteyiz. Uygulanan bu ilaçlar sayesinde yumurtalar büyümektedir. Psikolojik olarak zaten zorlayan bir tedavide ayrıca her gün iğne olmak veya iğneleri yaptırabilmek için bir sağlık kuruluşuna gitmek ek bir yük getirmektedir. Kullanılan ilaçların vücutta kalma ömürleri kısa olduğu için kısa aralıklarla bu ilaçlar verilmek zorundadır. Son 2 yıldır özellikle Kuzey Avrupa Ülkeleri’nde uygulanan yeni bir ilaç ile artık günlük enjeksiyon yapılmasına gerek kalmıyor. Tek doz enjeksiyon 1 hafta kadar yetmekte ve hasta dostu bir tedavi olarak karşımıza çıkmaktadır. Büyük bir ihtimalle önümüzdeki yılın başında da buna benzer ilaçlar ülkemizde kullanıma girecek ve artık tüp bebek tedavilerinde hastaları korkutan devamlı iğne olmaya gerek kalmayacaktır. Doğaldır ki her yenilik daha fazla başarı başka bir değişle daha fazla gebelik için getirilmektedir. Bununla beraber bazen yenilik olarak gördüğümüz değişikliklerin çok fazla başarı getirmediğini de göz önünde bulundurmamız gerekir.