Emekli Hakim Maaşı Ne Kadar

Bu çalışma Osmanlı mülki memurlarının yılları arasındaki emeklilik şartlarını ve maaşlarını ele almaktadır. Çalışmanın kaynağını Osmanlı Arşivi’nde bulunan ve yıllarını kapsayan dört adet tekaüt defteri oluşturmaktadır. Defterlerde emekli olan memurların emekliliklerine ait berat suretleri bulunmaktadır. Bu kayıtlarda emekli olan memurun adı, görev yaptığı yer, emeklilik tarihi, bağlanan emekli maaşı miktarı, bu maaşın hangi sosyal güvenlik kurumu tarafından karşılanacağı gibi bilgiler bulunmaktadır. Defterlerde emekliye ait berat sureti bulunmaktadır. Çalışmada tekaüt defterlerindeki bilgiler doğrultusunda farklı meslek gruplarına mensup memurların en yüksek ve en düşük maaşları ile ortalama emekli maaşları tespit edilmiştir. Emekli maaşları verilenler arasında bakan, müsteşar, vali, vali yardımcısı, vali vekili, kaymakam, defterdar, hâkim, muhasebeci, müfettiş, mühendis, doktor, cerrah, ebe, maarif müdürü, mektep müdürü, muallim, komiser, polis gibi kamu görevlileri bulunmaktadır. Bu görevlilerden en yüksek maaşları mülki idareciler, en düşük maaşı ise öğretmenler, polisler ve ebeler almaktadır.

Anahtar Kelimeler:

: Emekli, Mülkiye Memuru, Sosyal Güvenlik, Osmanlı, Maaş

This study deals with the retirement conditions and salaries of Ottoman civil servant between The source the study consists of four successive notebooks in the Ottoman Archives covering the year In the notebooks, there are copies of retirement certificate (berat) of the retired civil servants. These records contain information such as the name of the retired civil servant, the place of duty, the date of retirement, the amount of the pension paid, and which social security institution will pay this salary. There are copies of berat of pensioners in the notebooks. In this study, the highest, lowest, and average pensions of civil servant belonging to different occupational groups were determined according to the information in the pension notebooks. Among those who are given pensions, there are public officials such as minister, undersecretary, governor, deputy governor, district governor, treasurer, judge, accountant, inspector, engineer, doctor, surgeon, midwife, director of educations, school manager, teacher, police. Civil administrators earn the highest salaries, while teacher, police and midwives receive the lowest salaries.

Keywords:

Pension, Civil Officer, Social Security, Ottoman, Salary,

Tam Metin

Dönem: 22Yasama Yılı: 4

TBMM(S. Sayısı: )

Hâkimler ve Savcılar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu

(1/)

Not: Tasarı; Başkanlıkça Adalet ile Plan ve Bütçe komisyonlarına havale edilmiştir.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Maliye Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 29/5/ tarihinde kararlaştırılan “Hâkimler ve Savcılar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Recep Tayyip Erdoğan

Başbakan

GENEL GEREKÇE

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre Devletin üç bağımsız erkinden biri olan yargının temel unsurunu hâkim ve savcılar oluşturmaktadır. Kariyer meslek olması nedeniyle hâkimlik ve savcılık, teorik ve pratik bakımdan yoğun bir bilgi birikimini gerektirmektedir. Hâkim ve savcıların aylık ve ödeneklerinin, yüklendikleri görev ve sorumlulukla uyumlu hale getirilmesi, hem yargı organlarının verimliliğini artıracak, hem de daha nitelikli kişilerin hâkimlik ve savcılık mesleğini seçmeleri özendirilmiş olacaktır. Bu suretle yargılama faaliyetlerinin etkin bir biçimde sürdürülerek sonuçlandırılması sağlanacaktır.

Avrupa Birliği ile yürütülen müzakere sürecinde, ülkemize ilişkin hazırlanan raporlarda hâkim ve savcıların özlük haklarının artırılmasına ilişkin tavsiyeler yer almakta olup, mevcut iş yükü nedeniyle Türkiye'de adlî sistemin verimliliği ve işlevinin artırılması gerektiği belirtilmektedir.

Tasarı ile, yukarıda kısaca açıklanmaya çalışılan gerekçelerle, yeni bir sistem kurulmak suretiyle, hâkim ve savcıların özlük haklarında iyileştirme yapılması amaçlanmaktadır.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1- 24/2/ tarihli ve sayılı Kanunun nci maddesindeki malî haklara ilişkin tanımlar, Tasarıyla öngörülen yeni malî haklar sistemi çerçevesinde yeniden yapılmaktadır.

Madde 2- Madde ile, hâkim ve savcıların aylıkları, en yüksek Devlet memuruna (Başbakanlık Müsteşarı) fazla çalışma ücreti hariç fiilen yapılmakta olan ödemeler (sözleşme ücreti, ikramiyeler, özel hizmet tazminatı ve kadrosu için öngörülen makam tazminatının yarısı) kıstas alınmak suretiyle yeniden belirlenmektedir.

Madde 3- Madde ile, hâkim ve savcılara, aylıklarına ilave olarak yargı ödeneği ödenmesi, adalet müfettişleri ile hâkim ve savcı adaylarına ek ödeme yapılması öngörülmektedir.

Ayrıca, bu madde ve üncü madde kapsamında ödeme yapılanlara sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında yapılan ödemeler ile temsil, makam, yüksek hâkimlik tazminatları ve sayılı Devlet Memurları Kanununun nci maddesi uyarınca ödeme yapılmayacağı, yapılacak ödemelerde aylıklara ilişkin hükümlerin uygulanacağı, belirli durumlar hariç bir takvim yılı içinde kullanılan hastalıkizin sürelerinin toplamının yedi günü aşması halinde, aşan günlere isabet eden yargı ödeneğinin eksik ödeneceği düzenlenmektedir.

Madde 4- Madde ile, sayılı Kanunun nci maddesinde yapılan değişiklikle, hâkim ve savcılara mesleğe atandıklarında görevlerinde kullanmak üzere zati demirbaş olarak bir adet bilgisayar verilebileceği ve belirli şartlarla bunların ilgililere devredilebileceği öngörülmektedir.

Madde 5- sayılı Kanuna eklenen geçici maddelerle;

a) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yürürlüğe girinceye kadar, hâkim ve savcıların emekli kesenek ve karşılıkları ile emekli aylıkları ve ikramiyelerinin hesaplanmasında, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki bu hususlara dair hükümlerin uygulanmasına devam olunacağı,

b) Tasarının 2 inci maddesiyle birinci sınıf hâkim ve savcılar için öngörülen her üç yılda verilecek ilave puanların, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte birinci sınıf olan ve hâlen meslekte bulunanlar bakımından yeniden değerlendirmeye tâbi olmadan üç yıllık hizmet dilimlerine göre kendiliğinden ekleneceği,

c) Yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar; sayılı Kanuna ekli (I) sayılı ek gösterge cetvelinin hâkim ve savcılar için sadece sayılı Harcırah Kanununun uygulanmasında dikkate alınacağı,

düzenlenmektedir.

Madde 6- Sayıştay meslek mensupları ve Sayıştay savcı ve savcı yardımcıları ile askeri hâkim ve savcıların, emsali hâkim ve savcılara kıstas aylık esas alınarak uygulanacak yeni sisteme uyumu sağlanmaktadır.

Madde 7- Tasarıyla yapılan değişiklikler sonucu uygulama imkânı kalmayan sayılı Kanunun üncü ve inci maddelerinin yürürlükten kaldırılması sağlanmaktadır.

Madde 8- Yürürlük maddesidir.

Madde 9- Yürütme maddesidir.

Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Maliye Bakanlığınca hazırlanarak, Bakanlar Kurulunca 2/6/ tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 6/6/ tarihinde tali komisyon olarak Adalet Komisyonuna,esas komisyon olarak da Komisyonumuza havale edilen (1/) esas numaralı "Hâkimler ve Savcılar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı", Komisyonumuzun 15/6/ tarihinde yapmış olduğu 78 inci Birleşiminde, Hükümeti temsilen Maliye Bakanı Kemal UNAKITAN ve Adalet Bakanı Cemil ÇİÇEK ile Maliye Bakanlığı, Adalet Bakanlığıve Milli Savunma Bakanlığı temsilcilerinin katılımlarıyla görüşülmeye başlanmıştır.

Bilindiği gibi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre devletin üç bağımsız erkinden biri olan yargının temel unsurunu hâkim ve savcılar oluşturmaktadır. Kariyer meslek olması nedeniyle hâkimlik ve savcılık, teorik ve pratik bakımdan yoğun bir bilgi birikimini gerektirdiğinden; hâkim ve savcıların aylık ve ödeneklerinin, yüklendikleri görev ve sorumlulukla uyumlu hale getirilmesi, hem yargı organlarının verimliliğini artıracak, hem de daha nitelikli kişilerin hâkimlik ve savcılık mesleğini seçmeleri özendirilmiş olacaktır. Ayrıca, Avrupa Birliği ile yürütülen müzakere sürecinde, ülkemize yönelik hazırlanan raporlarda hâkim ve savcıların özlük haklarının artırılmasına ilişkin tavsiyeler yer almakta olup, mevcut iş yükü nedeniyle Türkiye'de adlî sistemin verimliliği ve işlevinin artırılması gerektiği belirtilmektedir. Bu suretle yargılama faaliyetlerinin etkin bir biçimde sürdürülerek sonuçlandırılması sağlanacaktır.

Tasarı ile, yeni bir ücret sistemi kurulmak suretiyle, hâkim ve savcıların özlük haklarında iyileştirmeler yapılması amaçlanmaktadır.

Tasarının geneli üzerinde Hükümet adına yapılan açıklamaların ardından, verilen önergeler doğrultusunda konunun olgunlaştırılmasını ve daha ayrıntılı olarak incelenmesini teminen bir alt komisyon kurulmasına karar verilmiştir.

Alt komisyon; 20/6/ ve 21/6/tarihlerinde Maliye Bakanlığı, Adalet Bakanlığı,Milli Savunma Bakanlığı, Devlet Personel Başkanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu ve Sayıştay temsilcilerinin de katılımlarıyla yapmış olduğu kapsamlı çalışmalar sonucunda, yapılandeğerlendirmeleri dedikkate alarak Raporunu hazırlamış ve Komisyonumuza sunmuştur.

• Alt Komisyonda Tasarının geneli üzerinde yapılan görüşmelerde;

- Tasarının yerinde bir düzenleme olduğu ve yargı mensuplarının ücretleri konusundaki tartışmaları ortadan kaldıracak hükümler içerdiği,

- Anayasaya göre Uyuşmazlık Mahkemesinin de yüksek yargı organları arasında sayılması nedeniyle, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanına da kıstas aylığın %'ünün maaş olarak verilmesi gerektiği,

- Avrupa Birliği ile müzakere sürecinde yabancı dil tazminatının kaldırılmasının doğru bir yaklaşım olmayacağı, hakim ve savcıları yabancı dil öğrenmeye teşvik edecek uygun bir tazminatın tekrar getirilmesinin yararlı olacağı,

- Tasarıda, kişiye ve göreve göre ücretlendirme yaklaşımı söz konusu olmakla beraber, işin görüldüğü yere göre ücretlendirme yaklaşımının sergilenmediği, ancak büyükşehirlerde ve mahrumiyet bölgelerindeçalışacak olan hâkim ve savcılar için ayrı bir ödeneğin öngörülmesinin doğru olacağı,

- Yargı ödeneğinin, hastalık halinde alınacak raporun yedi günü aşması durumunda yüzde elli eksik ödenmesinin doğru bir uygulama olmayacağı,

- Birinci sınıf hâkimler ileYargıtay ve Danıştay üyeleri arasında bir ücret farkının oluşmasının, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanının diğer başkanlardan daha az aylık almasının Tasarının önemli eksikliklerini oluşturduğu,

- Tasarı kapsamında yer alan Sayıştay meslek mensupları ile bakanlıkların merkez denetim elemanlarının maaşları arasında ortaya çıkanbüyük farkın giderilmesi için denetim elemanlarının da Tasarı kapsamına alınmasının yararlı olacağı,

- Emekli hâkimlerin de bu artıştan faydalanması için gerekli düzenlemelerin yapılması gerektiği,

şeklindeki görüş ve eleştirilere müteakip, Hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamalarda;

- Tasarıda öngörülen en önemli hedefin adalet müessesesinin en iyi şekilde işlemesinin sağlanması olduğu,

- Kamuda çalışanlar için kariyer, liyakat ve işin öneminin esas alındığı bir personel rejiminin oluşturulmasına yönelik çalışmaların devam etmekte olduğu,

- Tasarının mevcut hâkim ve savcıların özlük haklarını düzenlediği, emeklilerin maaşları konusunda herhangi bir düzenlemeyi içermediği, emeklileri ilgilendiren düzenlemenin ilgili kanunlarında yapılmasının daha uygun olacağı,

ifade edilmiştir.

Alt Komisyonda Tasarının;

- Çerçeve 1 inci maddesi ile değiştirilen sayılı Kanunun nci maddesinin (a) bendinden, fazla çalışma ücretinin de kıstas aylığın hesaplanmasında dikkate alınması yönünde değiştirilmesini teminen "fazla çalışma ücreti hariç" ibaresinin çıkarılması suretiyle,

- Çerçeve 2 nci maddesi ile değiştirilen sayılı Kanunun üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinin, Anayasada belirtilen yüksek yargı organları arasında yer alan Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve DanıştayBaşsavcısının da kıstas aylığın % 'ü oranında aylık almasını teminen birleştirilmesi, diğer bentlerin buna göre teselsül ettirilmesi ve (c), (ç) ve (d) bentlerindeki 88, 84 ve 80 oranlarının 86, 83 ve 79 olarak değiştirilmesi; ikinci fıkranın birinci sınıf hâkim ve savcılara, Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine seçilebilme yeterliliklerini kaybetmedikleri sürece her üç yılda bir iki puan verilmesi doğrultusunda değiştirilmesi; üçüncü fıkrasının redaksiyona tâbi tutulması ve madde çerçevesine "Dokuzuncu Kısmının" ibaresinin eklenmesi suretiyle,

- Çerçeve 3 üncü maddesi ile değiştirilen sayılı Kanunun ncı maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenen hastalık izin sürelerinin yedi günü aşması durumunda yargı ödeneğinin % 50 daha az ödenmesini öngören hükmün, hâkim ve savcılık mesleğinin önemi göz önünde bulundurularak "yedi" ibaresinin"onbeş" olarak değiştirilmesi; çerçeve 1 inci maddede yer alan kıstas aylığın hesaplanmasına fazla çalışma ücretinin dahil edilmesi nedeniyle Adalet Bakanlığı müfettişlerine verilmesi öngörülen ek ödemenin yeniden değerlendirilmesi gerektiğinden, dördüncü fıkrada yer alan "% 10'u" ibaresinin "% 5'i" şeklinde değiştirilmesi ve fıkranın son cümlesinin metinden çıkarılması; beşinci fıkrasının redaksiyona tâbi tutulması suretiyle,

- Çerçeve 4 üncü maddesi ile değiştirilen sayılı Kanunun nci maddesinin; hâkim ve savcılara görevlerinde kullanmak üzere verilecek bilgisayarların verilme ve devir esaslarının idare tarafından belirlenmesinin daha doğru bir yaklaşım olacağı gerekçesi ile değiştirilmesi suretiyle,

- Çerçeve 5 inci maddesi ile sayılı Kanuna eklenen Geçici 16 ncı maddesi aynen; Geçici 17 nci maddesinin birinci sınıf hâkim ve savcılara her üç yılda bir verilecek olan ilave puanların daha önce birinci sınıf olan hâkim ve savcılara birinci sınıf olmalarından itibaren uygulanması amacıyla değiştirilmesi; Geçici 18 inci maddesi redaksiyona tâbi tutulması; Başbakanlık ve bakanlık başmüfettişleri, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu başdenetçileri ve Maliye Bakanlığı baş hesap uzmanları ile Başbakanlık ve bakanlıkların iç denetçilerine denetçi ödeneği verilmesini öngören bir hükmün Geçici 19 uncu madde olarak metne eklenmesi suretiyle,

- Çerçeve 6 ncı maddenin (a) bendi ile sayılı Kanunun ek geçici 1 inci maddesine eklenmesi öngörülen birinci sınıf Sayıştay meslek mensupları ile Sayıştay savcı ve savcı yardımcıları, birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmedikleri sürece üncü maddenin ikinci fıkrasında öngörülen ilaveden herhangi bir değerlendirme yapılmaksızın yararlanmalarını öngören hükmün metinden çıkarılması; (b) bendi ile aynı Kanunun ek geçici 2 nci maddesine eklenmesi öngörülen ve üncü maddenin ikinci fıkrasında öngörülen bir puanlık ilavenin, Askerî Hâkimler Kanununun 15 inci maddesinin son fıkrası uyarınca yapılan her üç yıllık başarılı değerlendirme karşılığı uygulanmasını öngören fıkranın metinden çıkarılması ve madde çerçevesinin yapılan değişiklikler doğrultusunda redaksiyona tâbi tutulması suretiyle,

- Çerçeve 7 nci maddesi; adalet personelinin nöbet ücretlerinin kaldırılmasını teminen " sayılı Kanunun" ibaresinden sonra gelmek üzere, " 54 üncü maddesinin son fıkrası ile" ibaresinin eklenmesi suretiyle,

- Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Yüksek Seçim Kurulu ile Adalet Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatında görev yapan personelin bütçe kanunlarında belirlenen fazla çalışma ücretlerinin artırılması ve Adalet Akademisi Personelinin de bu kapsama alınması, yapılan bu ödemelerin damga vergisi dışında diğer vergilerden istisna tutulması amacıyla sayılı Kanunun 2/A maddesinin değiştirilmesini öngören bir hükmün metne çerçeve 8 inci maddeolarak eklenmesi ve diğer maddelerin buna göre teselsül ettirilmesi suretiyle,

- sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (c) bendinin ikinci cümlesinden sonra gelmek üzere, teşkilat veya özel kanunlarında yer alan hükümlere göre kadro karşılığı sözleşmeli, sözleşmeli veya kapsam dışı statüde çalışanlara temsil tazminatı ödenmeyeceğini, ancak bu tazminata hak kazananlara personel veya teşkilat kanunları veya diğer kanuni düzenlemeler ile kaynağı ne olursa olsun ödenmekte olan döner sermaye katkı payları, fiilen yapılmayan ders karşılığı ek ders ücreti ödemeleri, fon, ek ödeme, teşvik ödemesi ve benzeri ödemelerin aylık net tutarlarının, temsil tazminatının net tutarından mahsup edileceğini ve bu mahsup işlemlerinin esas ve usullerinin belirlenmesini öngören bir hükmün çerçeve 9 uncu madde olarak metne eklenmesi ve diğer maddelerin buna göre teselsül ettirilmesi suretiyle,

- Yürürlük ve yürütmeye ilişkin 8 ve 9 uncu maddeler, 10 ve 11 inci maddeler olarak aynen,

kabul edilmiştir.

Ayrıca Tasarının adı "Hâkimler ve Savcılar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı" şeklinde değiştirilmiştir.

Bu defa, Hükümeti temsilen Maliye Bakanı Kemal UNAKITAN ile Maliye Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Sayıştay, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu temsilcilerinin katılımlarıyla Komisyonumuzun 22/6/ tarihli 81 inci Birleşiminde, Alt Komisyon metni esas alınmak suretiyle Tasarının görüşmelerine devam edilmiştir.

Tasarının geneli üzerinde Alt Komisyon metni de dikkate alınarak yapılan müzakerelerde;

-Yapılan düzenlemenin yerinde ve takdir edilmesi gereken bir düzenleme olduğu, Tasarının yargı mensuplarının ücretleri ile ilgili uzun yıllardır devam eden tartışmaları ortadan kaldıracak hükümler içerdiği,

- Anayasada Uyuşmazlık Mahkemesinin de yüksek mahkemeler arasında sayıldığı, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanının da kıstas aylığın %'ü oranında aylık almasını öngören değişikliğin yerinde bir düzenleme olduğu,

- Kıstas aylığın hesaplanmasında, Tasarıda istisna tutulan fazla çalışma ücretinin de dahil edilmesinin olumlu bir gelişme olduğu,

- Hâkim ve savcılara görevlerinde kullanmak üzere verilecek bilgisayarların verilme ve devrine ilişkin idareye daha fazla takdir yetkisi tanınmasının olumlu karşılandığı,

- Birinci sınıf hâkimler ileYargıtay ve Danıştay üyeleri arasında bir ücret farkı oluşmasından dolayı meslek mensupları arasında bir huzursuzluğa neden olunmaması için gerekli düzeltmelerin yapılmasının yararlı olacağı,

- Yapılan maaş artışından emekli hakim ve savcıların da yararlanması yönünde gerekli düzenlemelerin yapılmasının Tasarıdaki bir eksikliği de gidermiş olacağı,

- Bütün kariyer meslek mensuplarının ücret dengesinin gözetildiği bir yasal düzenlemenin yapılmasının, aynı nitelikteki kariyer meslek mensupları arasında ücret adaletini sağlamada daha yararlı olacağı,

-Emekli hâkim ve savcılar ilegörevde bulunan hakim ve savcılar arasında ücret farkı yaratılmamasının adalet duygusunun bir gereği olduğu,

- sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanuna eklenen ek geçici 1 inci madde ile yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar Tasarı kapsamında yer alan Sayıştay meslek mensuplarının bu Kanun kapsamında aylıklarınınhesaplanacağı hususunun düzenlendiği; ancak bu Tasarının kanunlaşması ile Sayıştay denetçileri ile bakanlıkların merkez denetim elemanlarının maaşları arasında ortaya çıkanbüyük farkın giderilmesi için metne eklenen geçici 19 uncu maddeninkorunması gerektiği,

şeklindeki görüşleri ve eleştirileri müteakiben,Hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamalarda;

- Yargı mensuplarının özlük hakları konusunda yapılan düzenlemenin Avrupa Birliği ile müzakereler çerçevesinde yapıldığı,

- Hâkim ve savcıların aylık ve ödeneklerinin, yüklendikleri görev ve sorumlulukla uyumlu hale getirilmesinin temel amaç olduğu,

- Hâkim ve savcıların özlük haklarının artırılması ile yargılama faaliyetlerinin etkin ve daha hızlı sürdürülmesinin sağlanacağı,

- Emekli hâkim ve savcılarla ilgili düzenlemelerin sosyal güvenlik mevzuatında yapılması gerektiği,

ifade edilmiştir.

Tasarının geneli üzerindeki görüşmeleri müteakip, Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca da benimsenerek Alt Komisyon tarafından hazırlanan metnin maddeleri üzerindeki görüşmelere geçilmesi kabul edilmiştir.

Alt Komisyon metninin;

- Çerçeve 1, 2, 3 ve 4 üncü maddeleri; aynen,

- Çerçeve 5 inci maddesi ile sayılı Kanuna eklenen; geçici 16 ncı madde aynen, geçici 17 nci maddede yer alan "geriye çekilebilmesi" ibaresinin "düzeltilebilmesi", "hâkim ve savcıların girdikleri" ibaresinin "hâkim ve savcılar hakkında yapılan" şeklinde redaksiyona tâbi tutulması, geçici 18 inci madde aynen, Başbakanlık ve bakanlık başmüfettişleri, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu başdenetçileri ve Maliye Bakanlığı baş hesap uzmanları ile Başbakanlık ve bakanlıkların iç denetçilerine denetim ödeneği verilmesini öngören geçici 19 uncu maddenin metinden çıkarılması suretiyle,

- Çerçeve 6 ve 7 nci maddeleri; aynen,

- Çerçeve 8 inci maddesi; kanunların hazırlanmasında uygulanan esas ve usuller doğrultusunda redaksiyona tâbi tutulması suretiyle,

- Çerçeve 9 uncu maddesi ile yürürlük ve yürütmeye ilişkin 10 ve 11 inci maddeleri; aynen,

kabul edilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.

AYRIŞIK OY

Hükümet Tasarısı hâkim ve savcılar ile yüksek yargı organı üyeleri yanında Sayıştay meslek mensuplarının özlük haklarına ilişkin düzenlemeler yapmaktadır. Ancak Sayıştay Denetçilerinin özlük hakları düzenlenirken kamuda benzer görevleri yapan merkezi denetim elemanları kapsam dışında bırakılmıştır. Bunun doğru olmaması nedeniyle Alt Komisyon oybirliği ile merkezi denetim elemanlarını da kapsama alan bir düzenlemeyi yapmıştır. Buna ilişkin madde metni şöyledir:

“Yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar, birinci sınıfa ayrıldıktan sonra dokuz yılını tamamlamış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmemiş olan Sayıştay uzman denetçisinin aldığı aylık ve ödeneklerinin net tutarları toplamının, kazanılmış hak aylığı birinci derecenin dördüncü kademesinde olan Başbakanlık başmüfettişinin aylık, ek gösterge, fazla çalışma ücreti, ek ödeme, her türlü zam ve tazminatları ile diğer mali haklarının net tutarları toplamından fazla olması halinde aradaki farkın; Başbakanlık ve bakanlık başmüfettişleri, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu başdenetçileri ve Maliye Bakanlığı baş hesap uzmanları ile Başbakanlık ve bakanlıkların iç denetçilerinden A4 sertifikasına sahip olanlardan;

a) Kamuda en az 20 yıl hizmeti bulunanlara % 35’i,

b) Kamuda en az 15 yıl hizmeti olanlara % 25’i,

denetim ödeneği olarak ödenir. Bu ödeme, damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz.”

Madde metninde belirtilen Başbakanlık ve bakanlık müfettişleri ile Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu denetçileri ve Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanları, doğrudan Başbakana veya bakana bağlı üst düzey denetim elemanları olup Sayıştay Denetçileri gibi kariyer meslek mensubudur.

Anılan denetim elemanları, üniversite mezunlarının en iyileri arasından titizlikle seçildikten sonra, üstlenmiş oldukları görev ve sorumluluklarının gereği sıkı ve uzun bir eğitime tabi tutulmaktadırlar. Sözkonusu denetim elemanları, yürüttükleri teftiş, inceleme, vergi incelemesi ve soruşturma çalışmaları yanında yolsuzlukların araştırılmasıyla ilgili olarak TBMMAraştırma Komisyonlarında ve bağımsız üst kurulların denetiminde Sayıştay denetçileri ile birlikte çalışmakta, yolsuzlukların önlenmesi ve kayıt dışı ekonomi ile mücadelede, gerektiğinde Sayıştay denetçileri ile birlikte ortak çalışmalarda görev almaktadırlar.

Gerek denetimin etkinlik ve verimliliğinin artırılması gerekse genç kuşak denetim elemanlarının daha iyi yetişmeleri için, söz konusu yetişmiş denetim elemanlarının hizmetinden kamuda daha uzun süre yararlanılmasının yine kamunun yararına olacağı açıktır.

Bu gerekçelerden hareketle Alt Komisyonca kamuda görevli üst düzey merkezi dönetim elemanlarının statü, görev, yetki ve sorumlulukları göz önünde bulundurularak, emsali Sayıştay denetçilerinin özlük ve emeklilik hakları ile birinci derecenin dördüncü kademesindeki Başbakanlık başmüfettişinin özlük hakları arasındaki farkın belli bir kısmının anılan denetim elemanlarına hizmet sürelerine göre kademeli bir şekilde ödenmesini sağlayacak bir düzenleme yapılmıştır. Ancak yapılan düzenleme Komisyon görüşmeleri sırasında verilen bir önerge ile AKP grubunun çoğunluk oylarıyla tasarı metninden çıkarılmıştır.

Sayıştay Denetçileri ile merkezi denetim elemanları arasında ayırım yapan, dengesizlik yaratan bu yaklaşımı diğer bir ifadeyle alt komisyonca benimsenen düzenlemenin tasarı metninden çıkarılmasını doğru bulmuyoruz ve buna katılmıyoruz.

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

HÂKİMLER VE SAVCILAR KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN

TASARISI

MADDE 1- 24/2/ tarihli ve sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununun nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"MADDE Bu Kanunun 2 nci maddesinde belirtilenlerin; aylık ve yargı ödeneği toplamından oluşan malî hakları bu Kanun hükümlerine tabidir.

Bu Kanunda geçen:

a) Kıstas aylık: En yüksek Devlet memuruna malî haklar kapsamında fazla çalışma ücreti hariç, fiilen yapılmakta olan her türlü ödemeler toplamının brüt tutarını,

b) Yargı ödeneği: Görevin niteliği ve gereği olarak brüt aylığın ncı maddede gösterilen oranda hesaplanan tutarını,

ifade eder."

MADDE 2- sayılı Kanunun İkinci Bölüm başlığı "Aylık Tablosu, Aylıklar"şeklinde; üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Aylık tablosu:

MADDE Kıstas aylığı oluşturan her bir ödeme unsurunun;

a) Anayasa Mahkemesi Başkanı, Yargıtay Başkanı ve Danıştay Başkanına % 'ü,

b) Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Danıştay Başsavcısına % 98'i,

c) Anayasa Mahkemesi Başkanvekili, Anayasa Mahkemesi Üyeleri, Yargıtay ve Danıştay Birinci Başkan Vekilleri, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vekili, Yargıtay ve Danıştay Daire Başkanları ile Adalet Bakanlığı Müsteşarına % 88'i,

ç) Yargıtay ve Danıştay Üyelerine % 84'ü,

d) Birinci sınıf hâkim ve savcılara % 80'i,

e) Birinci sınıfa ayrılmış hâkim ve savcılara % 65'i,

f) Birinci derecede bulunan diğer hâkim ve savcılara % 55'i,

g) İkinci derecede bulunan hâkim ve savcılara % 53'ü,

ğ) Üçüncü derecede bulunan hâkim ve savcılara % 51'i,

h) Dördüncü derecede bulunan hâkim ve savcılara % 49'u,

ı) Beşinci derecede bulunan hâkim ve savcılara % 47'si,

i) Altıncı derecede bulunan hâkim ve savcılara % 45'i,

j) Yedinci derecede bulunan hâkim ve savcılara % 43'ü,

k) Sekizinci derecede bulunan hâkim ve savcılara % 41'i,

oranında aylık ödeme yapılır. Bu madde kapsamındaki ödeme unsurları arasında yer alan ikramiyenin hesabında, kıstas aylık içindeki ikramiyenin bir malî yıldaki toplam tutarının onikide biri dikkate alınır.

Birinci sınıf hâkim ve savcılardan, her üç yılda bir Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yapılacak incelemede başarılı kabul edilenlerin almakta oldukları aylık oranlarına birinci fıkranın (ç) bendindeki oranı geçmemek üzere bir puan ilave edilir. Birinci sınıf hâkim ve savcılardan yüksek mahkemelerde görev yapanlar ile idari görevde bulunanlar Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine seçilebilme yeterliliklerini kaybetmedikleri sürece bu ilaveden herhangi bir değerlendirme yapılmaksızın kendiliğinden yararlanırlar.

Sınıfları ve dereceleri yükselen hâkim ve savcılar yeni sınıf ve derecelerine ilişkin aylığa, söz konusu yükselmelerinin geçerlilik tarihlerini takip eden ayın 15'inden itibaren hak kazanırlar.

Kıstas aylığı oluşturan ödeme unsurlarından vergi ve diğer kesintilere tabi olmayanlar, bu maddeye göre yapılacak ödemelerde de aynı şekilde vergi ve diğer kesintilere tabi olmaz."

MADDE 3- sayılı Kanunun ncı maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Yargı ödeneği ve ek ödeme:

MADDE üncü maddede unvanları belirtilenlere aynı maddeye göre ödenmekte olan brüt aylıklarının % 10'u oranında yargı ödeneği verilir.

Sağlık kurulu raporu üzerine verilen hastalık izinleri ile kanser, verem, akıl hastalığı, şeker hastalığı, açık kalp ameliyatı gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığa yakalananların kullandıkları hastalık izinleri ve hastalıkları sebebiyle yataklı tedavi kurumlarında yatarak gördükleri tedavi süreleri hariç olmak üzere, bir takvim yılı içinde kullanılan hastalık izin süreleri toplamının yedi günü aşması halinde, aşan günlere isabet eden yargı ödeneği % 50 eksik ödenir.

Hâkim ve savcı adaylarına kıstas aylığın % 25'i oranında ek ödemede bulunulur.

Adalet Müfettişlerine, üncü maddeye göre ödenmekte olan brüt aylık tutarlarının % 10'u oranında ek ödemede bulunulur. Ancak Adalet Müfettişlerine yapılacak aylık, yargı ödeneği ve ek ödemenin toplam net tutarı, yüksek mahkeme daire başkanına yapılacak aylık ve yargı ödeneği toplam net tutarını geçemez.

Bu maddeye ve üncü maddeye göre ödeme yapılanlara, sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında yapılan ödemeler ile temsil, makam ve yüksek hâkimlik tazminatları ödenmez, sayılı Devlet Memurları Kanununun nci maddesi uyarınca ödeme yapılmaz.

Bu maddeye göre yapılacak ödemeler hakkında aylıklara ilişkin hükümler uygulanır ve damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz.

Yargı ödeneği, her ne şekilde olursa olsun başka bir ödemenin hesaplanmasında dikkate alınmaz."

MADDE 4- sayılı Kanunun nci maddesinin başlığı "Mesleki Kıyafet, Kitap ve Bilgisayar Yardımı:" şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

"Hâkim ve savcılara mesleğe atandıklarında görevlerinde kullanmak üzere zati demirbaş olarak bir adet bilgisayar verilebilir. Yedi yıl için verilen bu bilgisayarlar, iki yıldan az olmamak üzere, garanti sürelerinin sona erdiği tarihte edinme bedelinin % 40'ı karşılığında aylıklarından 10 eşit taksitte ödenmek ve bütçeye gelir kaydedilmek üzere isteyen hâkim ve savcıya devredilir. Bu fıkranın uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Sayıştay Başkanlığının ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca belirlenir."

MADDE 5- sayılı Kanuna aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.

"GEÇİCİ MADDE Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yürürlüğe girinceye kadar, üncü maddede unvanları belirtilenlerin emekli kesenek ve karşılıkları ile emekli aylıkları ve ikramiyelerinin hesaplanmasında, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki bu hususlara dair hükümlerin uygulanmasına devam olunur.

GEÇİCİ MADDE üncü maddenin ikinci fıkrasında birinci sınıf hâkim ve savcılar için öngörülen her üç yılda verilecek ilave puanlar, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte birinci sınıf olan ve hâlen meslekte bulunanların 33 üncü madde uyarınca birinci sınıf olma tarihlerinden itibaren yeniden değerlendirmeye tâbi olmadan üç yıllık hizmet dilimlerine göre kendiliğinden eklenir.

GEÇİCİ MADDE Yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar; ekli (I) sayılı ek gösterge cetveli, üncü maddeye göre aylık alanlar için sadece sayılı Harcırah Kanununun uygulanmasında dikkate alınır."

MADDE 6- a) sayılı Kanunun ek geçici 1 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

"Birinci sınıf Sayıştay meslek mensupları ile Sayıştay savcı ve savcı yardımcıları, birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmedikleri sürece üncü maddenin ikinci fıkrasında öngörülen ilaveden herhangi bir değerlendirme yapılmaksızın yararlanırlar."

b) sayılı Kanunun ek geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrasına "kadar," ibaresinden sonra gelmek üzere "aylık," ibaresi eklenmiş, aynı fıkranın (b) ve (c) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

"b) Birinci sınıfa geçirildikten sonra, bu sınıfta üç yılını tamamlamış ve askerî yüksek yargı organı üyeliklerine seçilme niteliklerini kaybetmemiş olan askerî hâkim ve savcılar; sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu hükümleri uyarınca birinci sınıf hâkim ve savcılar,

c) Birinci sınıfa geçirilmiş ve askerî yüksek yargı organı üyeliklerine seçilme hakkını kaybetmemiş olan askerî hâkim ve savcılar; birinci sınıfa ayrılmış ve Yargıtay-Danıştay üyeliklerine seçilme hakkını kazanmış diğer hâkim ve savcılar,"

" üncü maddenin ikinci fıkrasında öngörülen bir puanlık ilave, 26/10/ tarihli ve sayılı Askerî Hâkimler Kanununun 15 inci maddesinin son fıkrası uyarınca yapılan her üç yıllık başarılı değerlendirme karşılığı uygulanır."

MADDE 7- sayılı Kanunun üncü ve inci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 8- Bu Kanun 15/7/ tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 9- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

HÂKİMLER VE SAVCILAR KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN

TASARISI

MADDE 1- 24/2/ tarihli ve sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununun nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"MADDE Bu Kanunun 2 nci maddesinde belirtilenlerin; aylık ve yargı ödeneği toplamından oluşan malî hakları bu Kanun hükümlerine tabidir.

Bu Kanunda geçen:

a) Kıstas aylık: En yüksek Devlet memuruna malî haklar kapsamında fiilen yapılmakta olan her türlü ödemeler toplamının brüt tutarını,

b) Yargı ödeneği: Görevin niteliği ve gereği olarak brüt aylığın ncı maddede gösterilen oranda hesaplanan tutarını,

ifade eder."

MADDE 2- sayılı Kanunun Dokuzuncu Kısmının İkinci Bölüm başlığı "Aylık Tablosu ve Aylıklar"şeklinde; üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Aylık tablosu:

MADDE Kıstas aylığı oluşturan her bir ödeme unsurunun;

a) Anayasa Mahkemesi Başkanı, Yargıtay Başkanı, Danıştay Başkanı, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Danıştay Başsavcısına % 'ü,

b) Anayasa Mahkemesi Başkanvekili, Anayasa Mahkemesi Üyeleri, Yargıtay ve Danıştay Birinci Başkan Vekilleri, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekili, Yargıtay ve Danıştay Daire Başkanları ile Adalet Bakanlığı Müsteşarına % 86'sı,

c) Yargıtay ve Danıştay Üyelerine % 83'ü,

ç) Birinci sınıf hâkim ve savcılara % 79'u,

d) Birinci sınıfa ayrılmış hâkim ve savcılara % 65'i,

e) Birinci derecede bulunan diğer hâkim ve savcılara % 55'i,

f) İkinci derecede bulunan hâkim ve savcılara % 53'ü,

g) Üçüncü derecede bulunan hâkim ve savcılara % 51'i,

ğ) Dördüncü derecede bulunan hâkim ve savcılara % 49'u,

h) Beşinci derecede bulunan hâkim ve savcılara % 47'si,

ı) Altıncı derecede bulunan hâkim ve savcılara % 45'i,

i) Yedinci derecede bulunan hâkim ve savcılara % 43'ü,

j) Sekizinci derecede bulunan hâkim ve savcılara % 41'i,

oranında aylık ödeme yapılır. Bu madde kapsamındaki ödeme unsurları arasında yer alan ikramiyenin hesabında, kıstas aylık içindeki ikramiyenin bir malî yıldaki toplam tutarının onikide biri dikkate alınır.

Birinci sınıf hâkim ve savcıların almakta oldukları aylık oranlarına, ödemeye esas olacak olan oran birinci fıkranın (c) bendindeki oranı geçmemek üzere, Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine seçilebilme yeterliliklerini kaybetmedikleri sürece her üç yılda bir iki puan ilave edilir.

Sınıfları ve dereceleri yükselen hâkim ve savcılar, yeni sınıf ve derecelerine ilişkin aylığa, söz konusu yükselmelerinin geçerlilik tarihlerini takip eden ayın onbeşinden itibaren hak kazanırlar.

Kıstas aylığı oluşturan ödeme unsurlarından vergi ve diğer kesintilere tabi olmayanlar, bu maddeye göre yapılacak ödemelerde de aynı şekilde vergi ve diğer kesintilere tabi olmaz."

MADDE 3- sayılı Kanunun ncı maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Yargı ödeneği ve ek ödeme:

MADDE üncü maddede unvanları belirtilenlere aynı maddeye göre ödenmekte olan brüt aylıklarının % 10'u oranında yargı ödeneği verilir.

Sağlık kurulu raporu üzerine verilen hastalık izinleri ile kanser, verem, akıl hastalığı, şeker hastalığı, açık kalp ameliyatı gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığa yakalananların kullandıkları hastalık izinleri ve hastalıkları sebebiyle yataklı tedavi kurumlarında yatarak gördükleri tedavi süreleri hariç olmak üzere, bir takvim yılı içinde kullanılan hastalık izin süreleri toplamının onbeş günü aşması halinde, aşan günlere isabet eden yargı ödeneği % 50 eksik ödenir.

Hâkim ve savcı adaylarına kıstas aylığın % 25'i oranında ek ödemede bulunulur.

Adalet Müfettişlerine, üncü maddeye göre ödenmekte olan brüt aylık tutarlarının % 5'i oranında ek ödemede bulunulur.

Bu maddeye ve üncü maddeye göre ödeme yapılanlara; sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında yapılan ödemeler ile temsil, makam ve yüksek hâkimlik tazminatları ödenmez ve sayılı Devlet Memurları Kanununun nci maddesi uyarınca ödeme yapılmaz.

Bu maddeye göre yapılacak ödemeler hakkında aylıklara ilişkin hükümler uygulanır ve damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz.

Yargı ödeneği, her ne şekilde olursa olsun başka bir ödemenin hesaplanmasında dikkate alınmaz."

MADDE 4- sayılı Kanunun nci maddesinin başlığı "Mesleki Kıyafet, Kitap ve Bilgisayar Yardımı:" şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

"Hâkim ve savcılara görevlerinde kullanmak üzere zati demirbaş olarak bir adet bilgisayar verilebilir. Bilgisayarların hakim ve savcılara verilmesi ve devrine ilişkin usul ve esaslar, Sayıştayın ve Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Adalet Bakanlığınca belirlenir."

MADDE 5- sayılı Kanuna aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.

"GEÇİCİ MADDE Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yürürlüğe girinceye kadar, üncü maddede unvanları belirtilenlerin emekli kesenek ve karşılıkları ile emekli aylıkları ve ikramiyelerinin hesaplanmasında, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki bu hususlara dair hükümlerin uygulanmasına devam olunur.