Erdoğan SÜZER
Yayınlanma: 05:30 - 13 Ocak 2023 Güncellenme:
Milletvekili emeklisiyle işçi ve memur emeklisi arasındaki maaş uçurumu olağanüstü boyutlara ulaştı. Geçen yılın ocak ayından bu yılın ocak ayına kadar geçen son bir yılda milletvekili emeklisine 33 bin 110 lira, en düşük işçi emeklisine ise 3 bin lira zam yapıldı. Vekil emeklisine verilen zam tutarı vatandaş emekliye verilen zammın tam 11 katına ulaştı. Memur ve emeklilere yapılan yüzde 30'luk zam milletvekilleriyle emekli Meclis başkanları, cumhurbaşkanı yardımcıları, başbakanlar, bakanlar ve milletvekili aylıklarına da aynı oranda yansıdı. Yeni zamla, milletvekillerinin maaşı 56 bin 445 liradan 73 bin 379 liraya yükseldi.
EMEKLİ VEKİLE 125 BİN TL
Geçen yılın ocak ayında 18 bin 860 lira olan aylıkları geçen temmuzda memur katsayısına bağlanarak 39 bin 977 liraya çıkarılan emekli vekillerin aylığı ise 51 bin 970 lira oldu. Son bir yılda milletvekili emeklilerine yapılan zam yüzde 176'yı buldu. Halen hem milletvekilliği yapan hem de emekli milletvekili olanların aylık geliri ise 125 bin 349 liraya çıktı. Yüzde 30'luk zamla emekli TBMM başkanları ile emekli başbakanların aylığı 43 bin 715 liradan 56 bin 830 liraya, emekli cumhurbaşkanı yardımcılarıyla emekli bakanların aylığı da 39 bin 977 liradan 51 bin 970 liraya yükseldi. Yeni zamlarla birlikte, son 1 yılda milletvekillerine 33 bin 542 TL, milletvekili emeklilerine 33 bin 110 TL zam yapılırken en düşük işçi emeklilerinin aylığına 3 bin TL, en düşük memur emeklilerinin aylığına da 3 bin 465 lira zam yapıldı.
Yeni zam sistemi yüzünden devlet protokolünde kritik bir çarpıklık meydana geldi. Cumhurbaşkanı maaşına endeksli olarak belirlendiği için Cumhurbaşkanı'yla birlikte emekli cumhurbaşkanlarının maaşına da bu yıl zam yapılmayacak. Bu nedenle eski cumhurbaşkanlarından Ahmet Necdet Sezer ile Abdullah Gül, bu yıl da 41 bin 912 lira maaş alacak. Böylece cumhurbaşkanı emeklilerinin aylığı, protokolde daha aşağıda olan milletvekilleri, emekli meclis başkanları, cumhurbaşkanı yardımcıları, başbakanlar, bakanlar ve milletvekillerinin altında kaldı.
Abdullah GülCumhurbaşkanıemekliGülMeclisTBMMzam
Memurlara ek gösterge verilmesine ilişkin kanun teklifinin hafta içinde TBMM Plan Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeleri sırasında değişiklik yapılarak milletvekillerinin emekli aylıklarının cumhurbaşkanı ödeneğine endekslenmesi uygulamasına son verildi.
Emekli vekil aylıkları göstergeye bağlandı. Bundan böyle emekli TBMM Başkanları ve başbakanlar 126.000 gösterge; emekli milletvekili, cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlar da 115.225 gösterge üzerinden aylık alacaklar.
Komisyonda değişiklik yapılırken, aylıkların yeni sistem üzerinden ödenmesine başlama tarihi 15 Ocak 2023 olarak belirlendi. Fakat ek göstergeye ilişkin kanun teklifinin cuma gecesi TBMM Genel Kurulu’nda görüşmeleri sırasında yürürlük tarihlerini düzenleyen son maddesi değiştirildi. Milletvekillerinin emekli aylıklarını gösterge sistemine bağlayan 13. maddenin yürürlük tarihi temmuz ayı olarak belirlendi. Böylece emekli milletvekilleri bu aydan itibaren zamlı maaş alacaklar.
Komisyonda belirlenen 126.000 ve 115.225 gösterge tutarları, memur maaş katsayısı ile çarpılarak, aylıkları belirlenecek.
2022 yılının ocak – haziran döneminde memur maaş katsayısı 0,235445 olarak uygulandı. Bu katsayı üzerinden yapılan hesaplamayla, “ek ödeme hariç” emekli TBMM Başkanları ve başbakanların aylıkları 29 bin 666 TL, emekli milletvekili, bakan ve cumhurbaşkanı yardımcılarının aylıkları da 27 bin 129 TL olacak. Ancak, pazartesi günü enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla memur maaş katsayısı temmuz ayından geçerli olmak üzere yeniden belirlenecek. Ek bütçedeki personel gideri hesaplamaları ile tüm açıklamalar temmuz ayında memur maaşlarındaki artışın yaklaşık yüzde 40 oranında olacağı yönünde. Kesin rakam, pazartesi açıklanacak enflasyon oranı ile belli olacak.
Beklendiği gibi memur maaşları yüzde 40 oranında artarsa emekli TBMM Başkanları ve başbakanların aylıkları 41 bin 532 TL, emekli cumhurbaşkanı, bakan ve milletvekillerinin aylıkları ise 37 bin 981 TL’ye çıkacak. Tüm emeklilere verilen yüzde 4 oranındaki ek ödemeyle birlikte ellerine geçen emekli aylığı tutarı sırasıyla 43 bin 194 TL ve 39 bin 500 TL olacak.
Böylece halen 18 bin 860 TL olan emekli vekillerin aylığı yüzde 109.44 oranında, 31 bin 434 TL olan emekli TBMM Başkanları ve başbakanların aylıkları ise yüzde 37.41 oranında artacak. 2021 yılı aralık ayına göre ise artış oranları emekli vekillerde yüzde 140, diğerlerinde yüzde 57.32’e ulaşacak.
Halen aktif görevdeki milletvekillerinin bir kısmı emekli vekillerden oluşuyor. Milletvekili maaşı şu an yaklaşık 40 bin lira düzeyinde. Memur maaşına paralel yüzde 40 oranında arttığında temmuz ayından itibaren 56 bin liraya yükselecek.
Aynı zamanda emekli olan aktif milletvekillerinin emekli aylığı da 39 bin 500 liraya çıkacağı için, aylık gelirleri 95 bin 500 lirayı bulacak.
Milletvekili emekli aylığı nasıl artacak? | |||||||
Mevcut | Temmuzda memur maaşları % 40 artarsa | Değişim | |||||
2021 (Ek ödeme dahil) | Ek ödeme hariç | Ek ödeme dahil | Ek ödeme hariç | Ek ödeme dahil | 2022 Ocak ayına göre | 2021 Aralık ayına göre | |
Emekli cumhurbaşkanı (*) | 36.608 TL | 40.300 | 41.912 | 40.300 | 41.912 | 0,00 | 14,50 |
Emekli TBMM başkanı, başbakan | 27.456 TL | 30.225 | 31.434 | 41.532 | 43.194 | 37,41 | 57,32 |
Emekli cumhurbaşkanı yardımcısı, bakan ve milletvekili | 16.474 TL | 18.135 | 18.860 | 37.981 | 39.500 | 109,44 | 139,77 |
(*) Emekli cumhurbaşkanı aylığı yıl boyunca sabit kalacak |
Yapılan değişiklik ile emekli TBMM Başkanlarının aylıklarındaki artış oranı gerek memurlara, gerekse emekli vekillere göre düşük kaldı. Ancak, emekli cumhurbaşkanı aylıkları bu yıl sadece yüzde 14.5 oranında artırıldığından ve temmuz ayında ayrıca bir artış yapılmadığından emekli TBMM Başkanları ve başbakanların aylıkları, emekli cumhurbaşkanlarını geçecek.
Daha önce emekli cumhurbaşkanlarının aylığı 100 TL ise emekli TBMM Başkanı ve başbakanlar 75 TL, emekli vekiller ise 45 TL aylık alıyorlardı. Yeni gösterge sistemiyle dengeler tümüyle değişti.
2008 yılından önce göreve başlayıp makam ve temsil tazminatından yararlanamayan emekli belediye başkanlarına her ay ilave ödeme yapılıyor. İlave ödeme tutarı belde, ilçe, il ve büyükşehir belediye başkanlarına farklı uygulanıyor.
2008 yılından sonra seçilen belediye başkanları arasında ise daha önce kamuda çalışmış olanlar ile çalışmamış olanlar arasında fark bulunuyordu. Kamuda hiç çalışmamış olanlar ilave ödemeden yararlanamıyorlar.
Yapılan değişiklik ile emekli belediye başkanları arasında ayrıma son verildi. Daha önce ilave ödemeden yararlanamayan belediye başkanlarının aylıklarında 2 bin 204 TL ile 5 bin 877 TL arasında değişen tutarlarda artış olacak.
Editör: Osmancan Erok
Genel seçimlerin geride kalmasıyla birlikte milletvekili olmaya hak kazanan adaylar mazbatalarını aldı. 600 vekil bugün Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde gerçekleştirilecek törenle yemin edecek.
28.Dönem milletvekillerinin yeni dönem yemin törenleri için hazırlıklar tamamlanırken, Genel Kurul’da edilecek yemin törenine en yaşlı üye sıfatıyla MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli başkanlık edecek.
Yemin töreni öncesi, asgari ücret zam tartışmalarının yaşandığı dönemde milletvekili maaşları da yeniden gündeme geldi.
2023 MİLLETVEKİLİ MAAŞI NE KADAR?
2021 yılında 25 bin lira alan bir milletvekilinin 2022 yılının ilk yarısında maaşı 40 bin liraya yükseltilirken yılın ikinci yarısında 56 bin liraya yükseltildi. Milletvekillerinin 2023 yılında aldıkları aylık maaş 73 bin 379 lira olarak belirlendi.
Böylece, Ocak 2022 ile Ocak 2023 arasındaki bir yılda milletvekillerine yapılan maaş zammı oranı yüzde 84 oldu.
Son bir yılda milletvekili emeklilerine yapılan zam ise yüzde 176'yı buldu. Emekli milletvekili maaşı Ocak 2023 yılı itibariyle 51 bin 970 TL oldu.
Halen hem milletvekilliği yapan hem de emekli milletvekili olanların aylık geliri ise 125 bin 349 liraya yükselmiş oldu.
TÜRKİYE'DE MİLLETVEKİLİ MAAŞI ASGARİ ÜCRETİN 9 KATI
Türkiye’de maaş ile çalışanların neredeyse yarısı asgari ücret ile çalışıyor. Ocak ayında yapılan zamla birlikte ise asgari ücret 8 bin 500 TL olarak belirlenmişti.
Bu haliyle asgari ücret-milletvekili maaşı karşılaştırması yapıldığında Türkiye makasın en açık olduğu ülkelerden bir tanesi olarak görülüyor.
Türkiye’de milletvekili maaşı asgari ücretin yaklaşık 9 katı olarak göze çarpıyor. Avrupa’da ise bu makas birbirine daha yakın durumda.
Fransa ve Hollanda’da milletvekili maaşları asgari ücretin yaklaşık 5 katı, Almanya’da yaklaşık 4.5 katı, Belçika ve İngiltere’de 4 katı, İspanya’da yaklaşık 3.5 katı olarak görülüyor.
Avrupa’da maaşlı çalışan asgari ücretlilerin ortalama oranının yüzde 3, Türkiye’de ise yaklaşık yüzde 50 olduğu düşünüldüğünde ortaya çıkan makasın aralığının daha da açık olduğu görülüyor.
İlgili Haberler