Grip virüsünün anne sütünden ziyade havadan damlacık yolu ve yakın temas ile bulaştığını belirten Çocuk Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Mahmut Çivilibal, emzirmeyi kesen annenin, farkında olmadan bebeğini hastalıklara karşı koruyan doğal bir kalkanı yok etmiş olduğunu söyledi: “Oysa grip vakalarının arttığı bu dönemlerde, emziriyor olmak büyük bir şans. Çünkü anne sütü, içeriğindeki bağışıklığı güçlendiren, antiviral ve antibakteriyel maddeler ile bebekleri hastalıklardan koruyor. Anne sütü ile beslenen bebekler, özellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarını hafif ve daha az geçirirler.”
"MUTLAKA MASKE TAKIN"
Doç. Çivilibal, grip olan annenin emzirme sırasında alması gereken önlemleri şöyle sıradı:
* Emziren anne grip veya nezle geçiriyorsa nefesini olabildiğince bebekten uzak tutmalı,
* Bebeğin yüzüne doğru öksürüp hapşırılmamalı,
* Emzirme gibi yakın temas durumlarında mutlaka maske takılmalı ve bu maske en fazla 30 dakika sonra yenisi ile değiştirilmeli.
* Göğüs ucu ve kıyafetler temiz olmalı, hijyen kurallarına uyulmalı.
* Eller sık sık sabunla yıkanmalı,
* Ellerin sık temas ettiği yüzeyler (masalar, kapı kolları, banyo yüzeyleri, mutfak tezgahı, oyuncaklar, vb) sık sık temizlenmeli.
* Bebek annesi ve bir başkası tarafından kesinlikle öpülmemeli,
* Ev sık sık havalandırılmalı.
*Grip olan anne mutlaka doktora danışarak ilaca başlamalı. Doktor tarafından antiviral ilaç kullanması önerilen anneler bebeklerini emzirmeye devam edebilir.
* Emziremeyecek kadar hasta olan anne, pompa ile sütünü bir biberona sağıp bebeğine verilmesini sağlamalı.
"DOKTORA DANIŞMADAN İLAÇ KULLANMAYIN"
Emziren bir annenin en çok merak ettiği konulardan biri de, hastalandığı zaman hangi ilaçları güvenle kullanabileceği. Doç. Mahmut Çivilibal, bu konuda şu bilgileri verdi:
“Emziren anneler birçok ilacı doktor önerisi ve kontrolü altında rahatlıkla kullanabilir. Grip olan ve emziren anne gerekli olduğunda doktor önerisi ile antiviral (grip hastalığının tedavinde kullanılan ilaçları güvenle kullanabilir. Kesinlikle kullanılmaması gereken ilaçlar ise bir elin parmaklarını geçmez. Bunlar; sitotoksik ilaçlar (kanser ilaçları), migren tedavisinde kullanılan ergotamin türevi ilaçlar, altın tuzu içeren ilaçlar ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlardır.”
"BOL SIVI TÜKETİN"
“Anne grip olduğunda herkes gibi genel hijyen kurallarına mutlaka uymalı” diyen Doç. Dr. Çivilibal, sıvı tüketiminin önemine dikkat çekti. Çivilibal “Emziren anne süt verdiği için diğer insanlara göre daha fazla sıvı, vitamin ve minerale ihtiyaç duyar. Bu nedenle bol sıvı, bitki çayı ve meyve tüketmelidir. Her zamankinden daha fazla proteinli gıdalar tüketmeli ve bebeklerini emzirme saatleri dışında sürekli dinlenmelidir” dedi.
Emziren bir annenin en çok merak ettiği konulardan birisi de, hastalandığı zaman emzirirken ilaç kullanımı. Daha doğrusu hangi ilaçları güvenle kullanabileceğidir. Aslında kesinlikle kullanılmaması gereken veya annenin sağlığı için mutlaka kullanılacaksa emzirmenin kesilmesi gereken ilaçlar bir elin 5 parmağını geçmez. Bu konuda Türkçe olarak çok sık ve güvenilir bilgiye rastlayamadığım için, süte geçen % oranlarının listeler halinde verildiği güvenilir yabancı bir kaynaktan tercüme etmeyi daha uygun buldum.
Anıl Yeşildal – DoktorTakvimi.com
En sık kullanılan ve en güvenlilerden başlayarak kesinlikle verilmemesi gereken ilaçlara kadar çok basit bir sınıflama vermek istiyorum. Mümkün olduğunca ilaçların hem içeriğini hem markasını, bazı ilaçlar için de ait oldukları grubu da vermeye çalışacağım, bunlar sizler için zor ve gereksiz terimler gibi görülse de ilacı yazan doktorunuza sorarken yardımcı olacağı için yine de önemli olduğunu düşünüyorum.
Aşağıdaki bulacağınız liste dışında kullanacağınız birçok ilacın emzirirken güvenli olup olmadığını anlamak için size çok pratik bir yöntem de önereceğim. Sadece İngilizce bilmeniz yeterli. İlacın kutusunda yazan etken maddenin ismimin yanına “and breastfeeding” yazarak google’da aratın genellikle 1. sırada çıkan drugs.com uzantılı bağlantı sizin aradığınız ilaç ve emzrime hakkında bilgi verir. “Bu ilaç sütütünüze ne kadar geçer, kullanan annelerin bebeklerinde emerken herhangi bir yan etki olmuş mu, bu ilacı kullanırken nelere dikkat etmek gerekir” gibi aklınıza takılacak her tür bilgiyi verir.
Örnek arama: Diyelim Augmentin antibiyotik yazıldı, kutusunda “amoksisilin klavulonat” içerdiği yazıyor.
google’a amoksisilin klavulonat and breastfeeding yazıyorsunuz, 1. sırada karşınıza çıkan bağlantı aşağıdaki gibi.
https://www.drugs.com/breastfeeding/amoxicillin-and-clavulanic-acid.html
Öncelikle birçok vitamin ve mineral ilacının normal dozlarda hiçbir sorun yaratmadan kullanılabileceğini söyleyerek başlamak isterim.
Sıklıkla kullandığımız parasetamol (Minoset-Parol), ibuprofen (Nurofen-Artril), Naproksen(Apranax, Aprol) tarzı ağrı kesici ve/veya ateş düşürücüler rahatça kullanılabilir.
Bu gruptan Domperidon (Motilium) daha güvenlidir, Metoclopramide (Metpamid) ancak nadiren tek sefer ve düşük doz olacaksa kullanılabilir.
Penislin ve penislin türevleri ile makrolid grubu (Penadur, Pronapen, Pen-os, Duocid, Combicid, Sulcid, Augmentin , Klamoks, Bioment, Amoklavin, Amoksilav, Klacid, Macrol, Eritrosin, Zitromax, Azitro, Azro v.s) Sefalsporin grubu (Rocephine, Novocef, Forcef, İecef, Unacefin, Cephaxon, Zinnat, Cefatin, Cefaks, Oraceftin, Enfexia, Zimax, Serozil, Fortum, İesetum) ve Gentamisin rahatça kulanılabilir Ancak tüm bu gruplarda da alerji ve bağırsak florasının bozulmasına bağlı ishal gibi yan etkilere dikkat etmek gerekir.
Bactrim ve muadillerinden prematürte, 1 aydan küçük ve özellikle sarılığı olan bebeklerde mümkün olduğunca sakınmak gerekir. Metronidazol grubu(Flagyl, Nidazol), Klindamisin grubu(Cleosin, Klin, Klindan),Kemisetin gibi Kloramfenikol grubu ve Tetrax tarzı tetrasiklin grubu ile, Sipro ve muadili gibi siproflaksasin ve benzeri tüm fluorokinolon grubu antibiotikler mecbur kalınmadıkça verilmemelidir.
Bu gruptan birçok ilaç hakkında çok fazla bilgi olmadığı için kurdeşen veya saman nezlesi durumlarında sıkça önerilen alerji ilaçları emzirirken biraz sıkıntılıdır. Ancak son yıllarda anne sütü ve bu tür ilaçlarla yapılan çalışmalar, yine de emzirirken güvenle kullanılabilecek birkaç ilaç seçeneği sunmuştur annelere. Setrizin içeren Zyrtec ve Cetryn gibi muadilleri süte çok az geçtiği için kullanılabilir. Montelukast içeren Singulair, Notta, Once Air gibi ilaçlar güvenle kullanılabilmektedir. Bir antihistaminik ve montelukast kombinasyonu olan Levmont ve muadillerinin kullanımı emzirirken önerilmez.
Karbamezepin (Tegretol ve muadilleri), fenitoin(Epanutin, Hidantin v.s) ve valproat (Convulex, Depakin v.s) içeren epilepsi ilaçları genellikle emzirirken kullanılabilir, ancak uyuklama gibi yan etkiler açısından bebek izlenmelidir. Fenobarbital içeren Luminal yüksek oranda anne sütüne geçtiğinden kullanılmamalıdır. Gabapentin içeren Neurontin ve Lamotrigine içeren Lamictal için yeterli güvenlik bilgisi bulunmamaktadır.
Depresyon ilaçlarında yine de baştaki genel kurallara uymak ve bebeği uyuklama açısından izlemek gerekir. Ve en doğrusu mecbur kalmadıkça almamaktır.
Süte geçiş oranı çok düşük olduğu bilinen trisiklik antidepresanlar bu tür ilaçlardan en güvenli olan gruptur. Bu gruba örnek olarak Laroxyl, Tofranil, Anafranil, Sinequan, Norpramin ve İnsidonu verebiliriz.
İlle de seretonin geri alım inhibitörü grubundan ilaç verilmesi gerekirse en güvenli olanı Paroxetine içerenlerdir(Paxil, Seroksat), Prozac ve Cipralex benzerleri tercih edilmemelidir.
Moklobemid (Aurorix, Lobem v.s) süte geçişli az olduğu in yine de muhtemelen kullanılabilen depresyon ilaçlarından birisidir.
Aşağıdaki videolarda Uzm.Dr. Anıl Yeşildal, “Anne Sütü ve Emzirmenin Önemi” ile çeşitli sağlık konuları hakkında bilgiler veriyor.
Annenin kanından %80 oranında süte geçen Lityum tuzları(Lithuril ) kesinlikle kullanılmamalıdır. Largactil, Fluanxol ve Norodol gibi antipsikotikler %1’in altında süte geçişi olduğu için kuvvetle muhtemel güvenli ilaçlardır, ancak yine de çocuğu aşırı uyuklama ve huzursuzluk açısından gözlemekte fayda vardır.
Sıklıkla kullanılan Kaptopri(Kapril, Kaptopril), Dixin, Diltiazem(Diltizem, Altizem, Dilticard, Kardil), Enalapril(Enapril, Konveril, Enalap, Renitec) Propranolol(Dideral), Quinapril(Accuizde, Acuitel) ve verapamil (izoptin) anne sütüne geçişi %5’in altında olduğu için güvenle kullanılabilecek kalp ilaçlarındandır.
Bu gruptan ritim bozuklukları için verilen Amiadaron (Cordarone) %37’yi bulan süt geçişiyle kesinlikle kullanılmaması gereken bir ilaçtır. Atenolol( Nortan, Tenoretic, Tensinor) bazen %19’a varan anne sütü geçişi olduğu çin kullanılmamalıdır. Nadolol içeren Corgard yine çok tercih edilmemesi gereken kalp ilaçlarındandır.
Özellikle Ethinyl estradiol(östrojen) içeren ilaçlar süt salgısını baskılayabilir, Levonorgesterel ve Medroksiprogesteron gibi progesteron içerenler (Mirena, Norlevo, Depo-Provera, Farlutal) güvenli olarak kabul edilmiştir.
Bazı ilaçlar vardır ki anne sütüne geçişi %10’un altında olduğu halde emziriken kesinlikle kullanılamaz veya anne sağlığı için mutlaka kullanılacaksa da emzirmekten vaz geçilmesi gerekir.
Not: Bu yazı, anne sütünden ve anne kanıdan yapılan ilaç ölçümleri sonucu bilimsel verilere dayanarak yazılmıştır, ancak kişisel farklılıklar olabileceği için yine de %100 garanti veremez, herhangi bir sorun halinde yazar sorumluluk kabul etmez, en doğru kararı çocuğunuzu takip eden doktorla birlikte vermelisiniz.
Emziren anneler grip konusunda bazen ciddi tedirginlik yaşayabiliyor ve kimi zaman bebeklerini emzirmekten çekinebiliyor. Peki grip olan anne ne yapmalı? Emzirmeyi kesmek bir önlemi olabilir mi? Yoksa her zamanki gibi bebeğini emzirmeye devam mı etmeli? “Grip olunca emzirilmez söylentisine inanmayın. Önleminizi alın ve emzirmeye devam edin” diyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Mahmut Çivilibal grip olan anneler neler yapmalı sorusunu detaylı şekilde yanıtladı.
Karşımızda hızla yayılan ve ne şekilde değişime uğrayacağını tam olarak kestiremediğimiz bir virüs var. Domuz Gribi (H1N1 virüsü) adını verdiğimiz bu virüs yaşlılarda, bebeklerde, kronik hastalığı olanlarda (diyabet, kronik böbrek yetersizliği, astım, KOAH vs) ve bağışıklığı baskılanmış olan hastalarda ölümcül seyredebiliyor.
Grip nedir, nasıl geçer? Belirtileri, tedavisi ve gribe iyi gelen besinler
Ancak uzmanlar bu risk grupları dışındakilerin tedirgin olmasını gerektiren bir durum olmadığını söylüyor. Korkulu günler yaşayan annelerde ise “Grip olursam bebeğimi emziremem” endişesi var. Hatta pek çok anne bu endişe yüzünden bebeğini emzirmeye ara veriyor. Peki grip olan anne ne yapmalı? Emzirmeyi kesmek bir önlemi mi?”
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Mahmut Çivilibal’ın bu soruya verdiği yanıt net: “ Grip, anne sütünden geçişten çok, havadan damlacık yolu ve yakın temas ile bulaşır. Emzirmeyi kesen anne, aslında farkında olmadan bebeğini hastalıklara karşı koruyan doğal bir kalkanı yok etmiş oluyor. Oysa grip vakalarının arttığı bu dönemlerde, emziriyor olmak büyük bir şans. Çünkü anne sütü, içeriğindeki bağışıklığı güçlendiren, antiviral ve antibakteriyel maddeler ile bebekleri hastalıklardan koruyor. Anne sütü ile beslenen bebekler, özellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarını hafif ve daha az geçirirler.”
Doç. Dr. Mahmut Çivilibal grip olan annenin emzirme sırasında alması gereken önlemleri şöyle sıradı:
Gebelikte grip aşısı olarak hem kendinizi hem de bebeğinizi koruyabilirsiniz
Emziren bir annenin en çok merak ettiği konulardan biri de, hastalandığı zaman hangi ilaçları güvenle kullanabileceği. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Mahmut Çivilibal emziren annelerin ilaç kullanımı hakkında şu bilgileri verdi: “Emziren anneler birçok ilacı doktor önerisi ve kontrolü altında rahatlıkla kullanabilir. Grip olan ve emziren anne gerekli olduğunda doktor önerisi ile antiviral (grip hastalığının tedavinde kullanılan ilaçları güvenle kullanabilir. Kesinlikle kullanılmaması gereken ilaçlar ise bir elin 5 parmağını geçmez. Bunlar: sitotoksik ilaçlar (kanser ilaçları), migren tedavisinde kullanılan Ergotamin türevi ilaçlar, altın tuzu içeren ilaçlar ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlardır.”
“Anne grip olduğunda grip olduğunda herkes gibi genel hijyen kurallarına mutlaka uymalı” diyen Doç. Dr. Çivilibal sıvı tüketiminin önemine dikkat çekti. Çivilibal “Emziren anne süt verdiği için diğer insanlara göre daha fazla sıvı, vitamin ve minerale ihtiyaç duyar. Bu nedenle bol sıvı, bitki çayı ve meyve tüketmelidir.. Her zamankinden daha fazla proteinli gıdalar tüketmeli ve bebeklerini emzirme saatleri dışında sürekli dinlenmelidir.” dedi
Hamilelikte grip olunursa ne yapılmalı? Grip bebeğe zarar verir mi?