İş kıyafetleri, inşaat, fabrika ve diğer iş alanlarında personellerin daha sağlıklı bir şekilde çalışmalarını sağlayan önemli unsurlardır. Kendi özel kıyafetleri ile çalışmalarına kıyasla kaliteli iş elbiseleri ile çalışan işçilerin karşı karşıya kaldıkları riskler çok daha düşük olmaktadır. Bir fabrika veya iş yerinde personelin tek tip iş kıyafeti giymesi, daha başarılı bir görüntü sunmaktadır. İşçi kıyafetleri, çalışan personellerin performanslarını arttırma konusunda da oldukça yararlıdır. İş elbisesi takımlarında bazı noktalara dikkat edilmesi ve iş elbiselerinin bazı uluslararası standartlara uygun olması son derece gereklidir. İş elbiselerinin özellikleri çalışma alanlarına göre farklılık gösterebilmektedir.
İş elbiselerinin özellikleri çalışma alanlarına göre değişmektedir. Çalışma alanlarına göre su geçirmez iş elbiselerinin veya yanmaz iş tulumunun kullanılması iş güvenliği konusunun olmazsa olmazları arasında bulunmaktadır. Koruyucu iş elbisesinin çalışanları kışın soğuğa yazın da sıcağa karşı korumaları gerekmektedir. İş elbiselerinin son derece sağlam ve kaliteli olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra iş elbiselerinin kullanışlı olması da gerekmektedir. Ekip iş elbiseleri tüm çalışanlar için tek tiptir. İş elbiselerinin tek tip olması belirli bir düzeni de sağlamaktadır. Farklı çalışma alanlarına göre iş kıyafetlerinin özellikleri de değişiklik gösterebilmektedir. Örneğin, kaynakçı elbisesi özelliklerinin yanmama ve koruma işlevini yerine getirmesi gerekmektedir.
İyi bir iş kıyafetinin bazı özelliklere sahip olması gerekmektedir. İş kıyafetinin sağlam ve dayanıklı olması herhangi bir kazaya karşı önemli ölçüde koruma sağlamaktadır. Reflektörlü iş elbiseleri, karanlık ortamda son derece rahat bir çalışma ortamı sağlamaktadır. İş kıyafetlerinin su ve rüzgar geçirmemeleri gerekmektedir. İş kıyafetlerinin personellerin ihtiyaçlarını karşılayacak ölçüde bölme bulundurması da önemlidir. İş kıyafetlerinin çalışanların vücut ölçülerine sahip olması rahatlık açısından gereklidir. Bedene uyumsuz olan iş kıyafetleri, çalışma sırasında son derece konforsuz ve rahatsız hissetmeye neden olmaktadır. Erkek iş tulumu olarak kullanılacak olan kıyafetin soğuğa ve rüzgara karşı dayanıklı olması gerekmektedir.
Kışlık iş kıyafetlerinin en başta su ve rüzgar geçirmemesine dikkat edilmesi gerekmektedir. Kışlık iş kıyafetlerin, vücudu sıcak tutan kumaşlardan üretilmesi önemli bir konudur. İyi bir iş kıyafeti soğuğa karşı koruma sağlamasının yanı sıra terletmeme özelliğine de sahip olması gerekmektedir. Kışlık iş kıyafetinin, işe uygun tasarımda olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Terleten ve sıcak tutmayan iş kıyafetleri, çalışanların performansını olumsuz etkileyebilmekte ve verimi düşürebilmektedir. Kış aylarında kullanılan iş montu, iş kabanının soğuktan koruma özelliklerinin bulunması gerekmektedir. Polar iş elbisesi kişiyi aşırı soğuktan koruduğu için tercih edilmesi gereken iş kıyafetleri arasındadır.
Yazlık iş kıyafetlerinin, çalışanların vücut ölçülerine uygun olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Yazlık olarak kullanılan iş kıyafetlerinin açık renklerde tercih edilmesi, çalışanları aşırı sıcaklara karşı daha konforlu hissettirmektedir. Yazlık iş kıyafeti olarak tercih edilecek kıyafetlerin kumaşlarının terletmeyen ve hava geçirgenliği sağlayan şekilde üretilmesi gerekmektedir. Sağlam ve dayanıklı olarak tasarlanan yazlık iş kıyafetlerinin çalışanları rahat ve konforlu hissettirmesi iş verimliliğini de arttırmaktadır. Yaz mevsiminde kullanılan iş tişörtünün beyaz veya açık renklerde olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
İşyeri kıyafetlerinin avantajları oldukça fazladır. İş elbisesinin doğru seçilmesi durumunda personellerin hareket kabiliyetleri artmakta ve performansları yükselmektedir. İş elbiselerinin hijyenik özelliklere sahip olması halinde işçi sağlığını yüksek oranda korumaktadır. İş üniformalarının dikiş noktaları zorlamalara karşı oldukça dayanıklıdır. İş elbiseleri sık sık yıkanabilmeleri için özel olarak üretilmektedir. İşin niteliğine ve personelin çalıştığı birime göre gabardin, jean, alpaka veya terrycotton gibi kumaşlardan üretilmektedir. İş elbiseleri yalnızca iş yerinin performansını arttırmak ile kalmamakta aynı zamanda işyerinde belirli bir düzeni de sağlamaktadır.
İş elbiseleri, çalışma ortamına göre çok farklı çeşitlerde kullanılabilmektedir. Sıvı ve kimyasal risklere karşı koruyucu iş elbiseleri ile parka ve yağmurluklar iş güvenliği elbisesi çeşitleri arasında yer almaktadır. İş elbiselerinin ne işe yaradığı ise yanıtı merak edilen konulardan biri olmaktadır. İş elbiseleri sayesinde çok sayıda iş kazasından en az zararla kurtulmak mümkün olmaktadır. Meydana gelebilecek herhangi bir olası iş kazası sonucunda personellerin yara almadan kurtulmaları iş elbiseleri sayesinde gerçekleşmektedir. İş elbiseleri, personelleri yüksekten düşme, yırtılma ve delinme gibi kazalara karşı korumaktadır.
İş kıyafetleri standartları, iş güvenliği kapsamında tüm koruyucu giysilerin üretim aşamasında geçerli olan, yerel TS standartları; ulusal EN standartlarına göre belirlenmektedir. Belirlenmiş olan bu standartlar üretici firmalara karşı işçilerin korunmalarını sağlamaktadır. İş kıyafeti üreticilerinin belirlenmiş olan söz konusu gerekliliklerden ve yeniliklerden haberdar olmaları ve ürünlerinde belirlenmiş olan bu standartları sağlamaları şarttır. Söz konusu standartlar, Avrupa Standartlar Komitesi (European Committee Standardization/CEN) tarafından geliştirilmiştir. Her üye ülkenin sağlık ve güvenlik yönetimi tarafından kontrol edilmesi ve uygulanması gerekmektedir. Koruyucu kıyafetler için belirlenen EN standartları şu şekilde belirtilebilir:
İş elbiseleri, personelleri türlü tehlikelere karşı koruyan temel unsurlardandır. İş yerleri açısından oldukça avantajları bulunan iş kıyafetleri alınırken dikkat edilmesi gereken bazı temel noktalar bulunmaktadır. İşyeri kıyafetlerinde dikkat edilmesi gereken ilk özellik ise iş elbisesinin dayanıklılığı olmaktadır. Vücut koruma fonksiyonunu üstlenen iş kıyafetlerinde dayanıklılık olmazsa olmaz özelliklerden bir tanesidir. İş yeri elbiselerinin ripstop adı verilen sağlamlığı ile öne çıkan kumaş türünden üretilmesi gerekmektedir. Özel bir örgü tekniği ile üretilen ripstop kumaşlara su geçirmezlik ve yanmazlık gibi özellikler kazandırılabilmektedir. Ripstop kumaşlar, yırtılmalara karşı yüksek dirençlidirler. İş kıyafetlerinin olmazsa olmaz bir diğer özelliği ise kullanışlılık olmaktadır. Seçilecek olan ürünlerin asıl işlevlerini yüksek performans ile yerine getirmeleri gerekirken aynı zamanda yan işlevlerde de beklentileri karşılamaları gerekmektedir.
Kıyafetin yeterli depolama alanını sunması, kıyafetin kullanışlılığını arttıran özelliklerinden biridir. Kıyafetin birden fazla asma aparatına sahip olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Reflektör detayı da kıyafetlerin en önemli özelliklerinden biri durumundadır. Reflektörlü iş pantolonu gibi ışığı yansıtan; aydınlatan iş kıyafetleri, karanlık ortam şartlarını güvenli hale getirmektedir. İş kıyafetlerinin konforlu olmalarına dikkat edilmesi gerekmektedir. Konforlu olan kıyafetler, iş verimi ile vücut sağlığını da dolaylı olarak etkilemektedir. Kıyafetlerin hava geçirgenliğine sahip olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Su ve rüzgar geçirmez özelliklerinin bulunması son derece önemlidir. İş kıyafetlerinin standartlara uygun olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
İş yerinin yükümlülüğü olan çalışanlarına rahat ve güvenli bir çalışma alanı sağlayarak çalışanlarını iş yerinde oluşabilecek çeşitli kazalardan korumak, aynı zamanda iş sağlığı ve güvenliğinin ilk amacıdır. Alınan önlemler her sektörde farklı şekillense de aslında temelde iş güvenliğini hedefler. Bu güvenliği sağlamak için gerekli koşullar da yerel ve uluslararası bazı sertifikalar ve standartlarla garantilenir. İş kıyafetlerini baz alan En 340 standardı gibi…
Genel olarak standartlar iş yerinde oluşabileceği tespit edilen risklerin veya muhtemel tehlikelerin göz önüne alınmasıyla şekillenir. Mesela toplu koruma yöntemleriyle önlenemeyen veya alınan teknik önlemlere rağmen riskin istenilen düzeye indirilemediği durumlarda kişisel koruyucu ekipmanlar kullanılmalıdır. Koruyucu giysilerin kullanımı arttıkça iş yerinde yaşanan kaza oranlarında da ciddi azalmalar meydana geldiği gözlemlenmiştir. Yani iş güvenliği kapsamında iş kıyafetlerinin kişisel koruma sağlaması oldukça önemlidir.
Özellikle riskli iş alanlarında koruyucu giyim ürünlerinin kullanılması hayati bir gerekliliktir. Bu sebeple mesai saatleri içerisinde farklı kaynaklardan gelebilecek tehlikelere karşı iş kıyafetleri risk seviyelerine göre özelleştirilmiş standartlara sahip olmalıdır. Her iş yerinde farklı riskler barındığından iş güvenliği kıyafetleri birbirinden ayrışan özellikler taşımaktadır. En 340 standardı da tüm koruyucu giysilerin sahip olması gereken temel özellikleri içerir. Tabii iş ortamındaki risk çeşidine göre EN 34O’ın diğer koruyucu giysi standartlarıyla birlikte kullanılması gerekmektedir.
İş güvenliği kapsamında tüm koruyucu giysilerin üretim aşamasında geçerli olan, yerel TS standartları; ulusal EN standartları bulunmaktadır. Belirlenen bu standartlar üretici firmalara karşı tüketicilerin yani işçilerin korunması sağlar, iş kıyafeti üreticilerinin belirlenen bu gerekliliklerden ve yeniklerinden haberdar olmaları ve ürünlerinde belirtilen özellikleri sağlamaları şarttır.
EN (European Norm), Avrupa Standartlarının kısaltmasıdır. Söz konusu standartlar; Avrupa Standartları Komitesi (European Committee for Standardization/ CEN) tarafından geliştirilmiştir. Her üye ülkenin sağlık ve güvenlik yönetimi tarafından kontrol edilmesi ve uygulanması gereklidir. Koruyucu giysiler için belirlenen başlıca En standartları şu şekilde sıralanabilir:
Koruyucu iş kıyafetleri standartlarından biri olan En 340 ise genel iş kıyafetleri için kabul gören Avrupa standardıdır. Koruyucu giysi olarak satılan istisnasız tüm giyim ürünlerinin ilgili standartta uygun olması gerekir. Ancak çoğu zaman En 340 standardı tek başına kullanılamaz. İşteki risk seviyesine ve çeşidine göre EN 343 vb. gibi belirli koruyucu giysi standartlarıyla birlikte kullanılan bir referans ölçüsüdür.
En 340 standardı koruyucu giysinin sahip olması gereken; zararsızlık (sağlık dostu), beden ölçüsü gösterimi, ergonomisi, eskimesi, uyumluluğu gibi genel performans gerekliliklerini içerir. Bahsedilen genel gereksinimler imalatçı tarafından koruyucu giyside sağlanması gereken özelliklerdir. En 340 standartlarına uygun koruyucu giysilerin özelliklerinin ayrıntılarını öğrenmek isteyenler detayları aşağıda bulabilir.
Konfor, ağırlık ve tasarım hususları dahil olmak üzere giysi için ergonomik gereksinimleri ifade etmektedir. Yeterli korumanın sağlanmasıyla uyumlu olarak kullanıcıya mümkün olan en iyi konfor derecesi sunulmalıdır. Tasarım gücü ve verimliliğine zarar vermeden mümkün olduğu kadar hafif olmalıdır.
Kullanılan malzemelerin kullanıcıya olan zararsızlığını ifade etmektedir. Koruyucu giyim ürünlerinde kullanılan malzemeler ve bileşenler, kullanıcı üzerinde olumsuz etkilere sebep olmamalıdır. Giysilerde bulunan kullanıcı ile temas eden parçalar; pürüzlü, keskin kenarlı ve çıkıntısız olmalıdır.
Belirli sayıdaki temizlik işlemine dayanıklı olmalıdır. Kısa sürede renk değişikliği ve boyut değişikliğinin performans seviyelerine zararlı etkileri gözlenmemelidir.
Kullanıcının boyuna, göğüs ve bel çevresine göre boyutlandırma gereksinimleri ve giysi etiketinde giysinin sığacağı vücut boyutlarını gösteren bir piktogramın kullanılması gerekliliğini ifade etmektedir. Piktogram üzerindeki işaretler, giysinin boyutlarıyla değil, vücut boyutlarıyla ilgilidir. Koruyucu giysinin etikette belirtilen vücut ölçülerine sahip bir kişi tarafından kullanılabileceği anlamına gelir. Beden ölçüsü gösteriminde yer alan bilgiler:
Belirtilen aralıklar normalde çevre için 4 cm ve vücut yüksekliği için 6 cm’dir; aralıklar birleştirilebilir.
Etiket açıkça görünür ve okunaklı olmalıdır. Koruyucu giysiyle alakalı tüm işaretlerin etiket kısmında bulunması şarttır.
Uyarı cümleleri gibi bilgi amacıyla verilen ifadeler, ürünün teslim edileceği ülkenin resmi dilinde/dillerinde olmalıdır. İşaretleme ve piktogramlar, verilen mesajın hemen anlaşılabilir olması için yeterince büyük olmalı ve kolayca okunabilen rakamların kullanımına imkân tanımalıdır. Bu kapsamda üründe yer alacak işaretlemeler:
Satıcı ve kullanıcı için verilmesi gereken ürünün performansı ile alakalı bilgilerdir. Bunlar;
Çalışma ortamında, çalışan nüfusun maruz kalabileceği tehlikelere karşı risk seviyesine göre kişisel koruyucu önlemler almak iş kazalarını düşürecek ve iş verimliliğinin artıracaktır. Lindström markası çatısı altında üretilen tüm koruyucu giysi ürünleri En 340 standartlarına uygun olarak üretilmektedir. İşletmelerin en önemli değeri olan çalışanlarımızın sağlığını gözetmek ve güvenliğini sağlamak temel amaçlarımızdandır. Bu amaçla birlikte çalışacağımız her marka ve sektör bizde aynı heyecanı ve motivasyonu sağlar. Detayları konuşmak için sabırsızlanıyoruz.
IEC 61482-2: 2009 Bir elektrik arkının termal tehlikelerine karşı koruyucu giysi.
IEC 61482'nin bu bölümü, bir elektrik arkının tehlikesine ve bu giysinin üretiminde kullanılan malzemelere karşı koruma sağlamak için tasarlanmış kıyafetlere yönelik gereksinimleri ve test yöntemlerini belirtir. IEC 61482-2, test için iki yöntem içerir. Giysiler, her iki test yöntemine veya bunlardan birine göre sertifikalandırılabilir.
Ark Test Yöntemleri:
1. IEC 61482-1-1: 2009, IEC 61482-1: 2002 - "Açık Ark Test Yöntemi" nin yerine geçer (ABD'de kullanılır)
Açık Ark testi yöntemi (ATPV testi ve giysi testi), Ark Derecelendirme Ark Termal Koruması Değerini belirler Aleve dayanıklı malzemenin (Yöntem A) ve giysilerin (Yöntem B) (ATPV seviyesi) veya Enerji Arası Açık Eşik (EBT50). Temel prensip, giysinin ATPV'sinin hesaplanan Arc Flash enerji seviyesinden daha yüksek olması gerektiğidir. "Açık Ark" test metodu, ASTM F1959'da kullanılan Ark Termal Performans Değerini (ATPV) ölçmek için orijinal Kuzey Amerika yöntemi ile aynıdır. Ark Derecelendirme, cal / cm² cinsinden ifade edilir (santimetre kare başına kalori).
2. IEC 61482-1-2 - "Kutu Test Yöntemi" (Avrupa'da kullanılan)
Kutu Test Metodu'nda malzeme ve giysi iki yöntem kullanılarak test edilecektir: malzeme kutusu test yöntemi ve giysi kutusu test yöntemi.
Malzeme kutusu test yöntemi, düz bir konfigürasyonda test edildiğinde bir ark maruziyetine malzeme cevabını ölçmek ve belirlemek için kullanılır. Ark termal performansının niceliksel bir ölçümü, materyal boyunca iletilen enerji aracılığıyla yapılır. Bu test sırasında, bir kumaş numunesi 4kA veya 7kA kısa devre tarafından üretilen bir elektrik arkına maruz kalır. Bu testte ark 500ms'den uzun sürmez. Örnek boyunca iletilen ısı miktarı test sırasında ve sonrasında ölçülür. Elde edilen veriler ve bir Stoll eğrisi temelinde, ikinci derece yanıkların başlangıcına neden olacak zamanın uzunluğu daha sonra belirlenir. Numuneler ayrıca yanma sonrası, delik oluşumu, erime, vb. İçin de değerlendirilir.
Giysi kutusu test yöntemi, ark giydirildikten sonra koruyucu giysinin işlevini test etmek için kullanılır (yani ısı akışı ölçülmez). Bu test tam bir giysi üzerinde yapılmalıdır. Bunu yaparken amaç, enerjik değeri belirlemek değil, dikişlerde, bağlantılarda ve diğer kapaklardaki kusurlar için bir elektrik arkına maruz kaldıktan sonra giysiyi değerlendirmek,
Giysiler aynı testte iki sınıfta test edilir ve değerlendirilir:
Sınıf 1 elektrik arkına karşı korur 4kA (ark enerjisi 168 kJ)
Sınıf 2 elektrik arkına karşı koruma sağlar 7kA (ark enerjisi 320 kJ)
Standart aşağıdakileri gerektirir:
Bir giysi IEC 61482-1-1 veya IEC 61482-1-2'ye göre test edildiğinde Sınıf 1'e göre en az bir ATPV = 4cal / cm2 (167.5kJ / m2) olmalıdır.
Giysiler doğal olarak aleve dayanıklı ipliklerle dikilir
Bir giysinin arka tarafa göre ark üzerinde daha yüksek bir ark koruması derecesi varsa, giysinin gövdesi, manşonları ve bacakları ark-derecelendirmeli malzeme kullanılarak yapılmalıdır; giysinin arka daha düşük bir yay değerine sahip olabilir
Giysiler (yani, herhangi bir iç metal veya erime parçalar, deri ile temasını engellemek için iç kaplanacak olan) açıkta kalan dış metal olması gerekir
Giysi, farklı malzeme panellerinden oluşuyorsa giysi etiketi en düşük ATPV veya sınıfı göstermelidir; Giysinin etiketinde veya kullanım talimatlarına ilişkin üretici talimatlarında, farklı koruma seviyelerine sahip giysi bölümleri hakkında daha ayrıntılı bilgi verilebilir.
Koruyucu giysi malzemesi, minimum gerilme, yırtılma ve patlama direnci ve minimum boyutsal kararlılığa sahip olmalıdır (örn. aşınma ve) temizleme ile ilişkili gözyaşı
koruyucu giysi malzemesi boyu alev direncine sahip olmalıdır
Giysiler, kullanıcının vücudunun tamamını kapsamalıdır. Örneğin, koruyucu bir vizör, koruyucu eldiven ve koruyucu ayakkabı (örn. İş botları) içeren bir kask dahil olmak üzere diğer kişisel koruyucu ekipmanla (KKE) birlikte bir ceket ve pantolon giyilmelidir. Katmanlama çok önemlidir ve korumayı artıracaktır (örneğin, alev geciktirici giysilerinizin altında alev geciktirici iç çamaşırı giyerseniz, daha iyi korunursunuz).
İş yerlerinde, gerekli güvenlik standartlarını sağlamak adına, iş kıyafetlerinin kalite standartlarına uygunluğu oldukça önemli. Personelleri olası risklere karşı korumak için gerekli İSG standartları içinde yer alan En 340, iş alanlarındaki olası risklere karşı mutlaka uygulanması gereken bir standart. İş kıyafetleri çözümleri sunan yildirimlargiyim.com.tr Dijital Kanallar sorumlusu Esra İyiiş, En 340 kalite standardına dair önemli bilgiler paylaştı.
Yıldırımlar Giyim Dijital Kanallar Sorumlusu İyiiş, şu bilgileri aktardı:
İş güvenliği ve sağlığı standartlarını sağlamak, iş verenler için hem bir yasal yükümlülük, hem de aynı zamanda personellere karşı önemli bir sorumluluk. İşpantolonu, tulumu ve diğer iş elbiseleri, İSG sürecinin en önemli noktalarından biri. Burada da, işverenler için standartlara uygun elbiseleri tercih etmek ön plana çıkıyor. Türkiye’de belirlenmiş standartlar, TS standartlardı. EN ise, Europern Norm’un kısaltması ve Avrupa standartlarını ifade ediyor. Bu standartlar, AB üyesi ülkeler için zorunluluk olsa da, ülkemizde de EN standartları önemseniyor. En 340, genel olarak koruyucu giysilerin standartlarını ifade ediyor. En 340 altına yer alan farklı standartlar, iş elbiselerinin farklı iş ortamları için sahip olması gereken standartları belirtmekte. En 340 tek başına kullanılan bir standart değil, En 343 gibi farklı standartlarla birlikte kullanılır.
TS EN 340 standardı, bahçıvantulumu ve diğer iş elbiselerinde, genel koruyuculuk özelliklerini ifade eder. Bu özellikler içinde ergonomi, zararsızlık, uyumluluk ve işaretleme konularındaki gereklilikler yer alır. Spesifik ihtiyaçlar için, iş pantolonu, tulumu ya da tişörtünde farklı özellikler söz konusu olabilir. En 340 ise, genel iş kıyafetleri standardını ifade ettiği için, hem bir referans, hem de tüm iş kıyafetlerinin sahip olması gereken bir standart. En 340 dendiğinde, ilk olarak sağlık açısından zararsız bir kıyafet akla gelmeli. Buna ek olarak beden ölçüsü gösterimine sahip, ergonomik ve eskimeye karşı dirençli kıyafetler bu standarda uygun.
En 340 standardına sahip olan iş kıyafetlerinde olması gereken işaretlemeler de söz konusu. Bunların başında CE işareti geliyor. Buna ek olarak temizlik ve bakım ile ilgili semboller, piktogram ve iş kıyafetinin içerdiği referanslar da önemli. En 340 kapsamında, etiketlemeler herkes tarafından okunabilir ve görünür olmalı. Giysiyle ilgili önemli işaretler, etike kısmında yer almalı.
En 340, buna ek olarak eskime sürecine karşı dayanıklı iş elbiselerini kapsar. İş performansını ve iş güvenliğini olumsuz etkilememesi adına, bu standarda sahip olan iş kıyafetlerinin renk değişikliğinin yanı sıra, boyut değişikliğinin iş performansına olumsuz bir etkisinin gözlenmemesi önemli. Hepsinden önemlisi, TS En 340 standardına sahip bir iş kıyafeti zararsız olmalı. Kıyafetin, vücuda temas eden bölgelerinin sivri olmaması, zararsızlık kapsamında önemli.
GÜNDEM, 20 Haziran 2022 12:00