Endotermik bir reaksiyon, enerji ortamdan ısı şeklinde emildiğinde meydana gelir. Tersine, ekzotermik bir reaksiyon, sistemden çevreye enerjinin salındığı reaksiyondur. Terimler, fiziksel bilimlerde ve kimyada yaygın olarak kullanılmaktadır.
endotermik | ısı verici | |
---|---|---|
Giriş | Sistemin etrafındaki enerjiyi ısı şeklinde emdiği bir işlem veya reaksiyon. | Genellikle ısı şeklinde sistemden enerji yayan bir işlem ya da reaksiyon. |
Sonuç | Enerji, ortamdan reaksiyona emilir. | Enerji sistemden çevreye yayılır. |
Enerji Şekli | Enerji ısı olarak emilir. | Enerji genellikle ısı olarak salınır ancak elektrik, ışık veya ses de olabilir. |
Uygulama | Termodinamik; Fizik kimyası. | Termodinamik; Fizik kimyası. |
etimoloji | Yunanca kelimeler endo (içeride) ve thermasi (ısıtmaya). | Yunanca kelimeler exo (dış) ve thermasi (ısınmaya). |
Örnekler | Buz eritme, fotosentez, buharlaşma, yumurta pişirme, bir gaz molekülünü bölme. | Patlamalar, buz yapma, paslanma demir, beton yerleşimi, kimyasal bağlar, nükleer fisyon ve füzyon. |
Sistem çevredeki ortamdan ısı enerjisi emdiğinde endotermik bir reaksiyon veya işlem gerçekleşir.
Ekzotermik bir reaksiyonda veya işlemde, enerji, genellikle ısı şeklinde, aynı zamanda elektrik, ses veya ışık şeklinde çevreye salınır.
Fiziksel bir reaksiyonun veya işlemin ekzotermik veya endotermik olarak sınıflandırılması çoğu zaman karşı yöneltici olabilir. Bir buz küpü yapmak yanan bir mum ile aynı reaksiyon türüdür - ikisi de aynı reaksiyon tipine sahiptir: ekzotermik. Bir reaksiyonun endotermik mi yoksa ekzotermik mi olduğu dikkate alındığında, reaksiyon sistemini ortamdan ayırmak hayati önem taşır. Önemli olan, sistemin genelindeki sıcak veya soğuk değil, sistem sıcaklığındaki değişiklik. Sistem soğursa, bu, ısının serbest kaldığı ve gerçekleşen reaksiyonun bir ekzotermik reaksiyon olduğu anlamına gelir.
Yukarıdaki ateş örneği sezgiseldir, çünkü enerji çevreye açıkça salınır. Bununla birlikte, buz yapmak tam tersi gibi görünebilir, ancak bir dondurucuda oturan su, dondurucu sıcağı çekip ünitenin arkasına boşalttığından da enerjiyi serbest bırakır. Dikkate alınacak olan reaksiyon sistemi sadece sudur ve su soğuyorsa, ekzotermik bir işlemde enerji açığa çıkarması gerekir. Terleme (buharlaşma) bir endotermik reaksiyondur. Islak cilt, bir esinti içinde serin hisseder çünkü suyun buharlaşan tepkimesi çevreden ısıyı emer (cilt ve atmosfer).
Kimyada, endotermik ve ekzotermik, sadece entalpi değişimini göz önünde bulundurur (sistemin toplam enerjisinin bir ölçüsüdür); tam bir analiz, entropi ve sıcaklık denklemine ek terim ekler.
Kimyasal bağlar oluştuğunda, ısı ekzotermik bir reaksiyonda serbest bırakılır. Reaksiyona giren elektronlarda kinetik enerji kaybı var ve bu, enerjinin ışık şeklinde salınmasına neden oluyor. Bu ışık, enerji olarak kimyasal reaksiyon için gerekli olan stabilizasyon enerjisine (bağ enerjisi) eşittir. Serbest kalan ışık, klasik ısı anlayışı ile gelen moleküler titreşim veya dönüşlere yol açan diğer moleküller tarafından absorbe edilebilir. Reaksiyonun gerçekleşmesi için gereken enerji, salınan toplam enerjiden daha azdır.
Kimyasal bağlar koptuğunda, reaksiyon her zaman endotermiktir. Endotermik kimyasal reaksiyonlarda, bir elektronu daha yüksek bir enerji durumunda yerleştirmek için enerji emilir (reaksiyonun dışından çekilir), böylece elektronun farklı bir kimyasal kompleks oluşturmak üzere başka bir atomla birleşmesine izin verilir. Çözeltiden (çevre) kaynaklanan enerji kaybı, ısı şeklinde reaksiyon tarafından emilir.
Bununla birlikte, bir atomun bölünmesi (fisyon), "bir bağın kopması" ile karıştırılmamalıdır. Nükleer fisyon ve nükleer füzyon hem ekzotermik reaksiyonlardır.
Endotermik ve ekzotermik reaksiyonlar günlük olaylarda sıklıkla görülür.
Endotermik reaksiyonlara örnekler:
Ekzotermik reaksiyonlara örnekler:
Isıalan malzemeler, hem alçıtaşı gibi doğal, hem de sentetik olanlar, ısı kalkanlarında, ablasyonda, uzay fiziğinde, ısıya dayanıklı kıyafetler ve bina korumada kullanılan popüler malzemelerdir. Tipik olarak, teknolojik temelleri, hidratların veya buharın içindeki suyun kimyasal bağlarındaki dönüşümüne dayanır.