Enerjeo Iş Ilanları

Türkiye, jeotermal enerji potansiyelini daha iyi kullanmak istiyor ve yılına kadar MW&#;lık bir jeotermal enerji üretim kapasitesine ulaşmayı hedefliyor. Ülkenin güncel kurulu gücü MW&#;tır. Alman şirketleri için fırsatları vurgulamayı amaçlayan bir makalede, German Trade & Invest, Türkiye&#;deki jeotermal fırsatlarının olumlu bir resmini çizdi.

Türk enerji politikası, yenilenebilir enerjilerin genişlemesine dayanmaktadır. Amacı ithal edilen fosil yakıtlara olan bağımlılığı ve kronik ticaret açığını azaltmaktır. Güç ve ısı üretimi için jeotermal enerji giderek daha önemli hale gelmektedir.

&#;nin sonunda, yani iki yıldan daha az bir sürede, santral kapasiteleri MW&#;a yükselecek ve böylece &#;e kıyasla yaklaşık yüzde 50 artacaktır. JESDER’e göre, ülkenin batı bölgelerindeki jeotermal kaynaklardan elde edilen potansiyel tahmini elektrik üretimi, yaklaşık megawatt civarındadır. Şu anda jeotermal enerjinin toplam elektrik üretimindeki payı de 2,4&#;ün altında bulunmaktadır.

Oteller, yüzme havuzları ve seralar gibi konut ve ticari mülkleri ısıtma potansiyeli MW olarak tahmin edilmektedir.

Bölgesel ısıtma sistemleri için projeler

JESDER’e göre, ülke temel olarak yıllık yaklaşık 1 milyar ABD doları yatırımla yılda ila megawatt ek jeotermal kapasite oluşturma fırsatına sahip. Projelerin geri ödeme süresi yaklaşık beş yıl olarak tahmin edilmektedir. JESDER, metre derinlikli ve sondajı 60 ila 80 gün arasında süren bir jeotermal kuyunun maliyetini 3 milyon ila 4 milyon dolar arasında olduğunu tahmin etmektedir.

Türkiye’nin batı illeri olan Manisa ve Aydın’da, çok sayıda jeotermal kaynağın bulunmakta, jeotermal santrallerden kaynaklanan atık suyun seraları ısıtmak için kullanıldığı özel bölgeler halihazırda inşa edilmektedir.

Özellikle dikkat çekecek olan proje, Denizli&#;nin yakınlarındaki Sarayköy bölgesinde, metrekarelik bir alanda seraların inşa edileceği ve Zorlu Enerji santralinden çıkan atık akışkanı barındıracak projedir. Benzer bir proje Aydın yakınlarındaki Efeler bölgesinde de planlanmaktadır.

Türk ekonomi dergisi “Ekonomist” (27 Ocak ) ile yaptığı röportajda JESDER Başkanı Ali Kindap, kanıtlanmış potansiyelin toplam 9 milyar metreküp doğal gaz tüketimine karşılık geldiğini tahmin ediyor. Bölgesel ısıtma sistemleri için enerji, yüksek döviz harcamalarından tasarruf sağlayabilir. Kindap&#;a göre, jeotermal sistemler batı bölgelerinde yaklaşık 6 milyon haneyi ısıtabilir. Yine Orta ve Doğu Anadolu&#;da, devlete ait petrol şirketi TPAO&#;nun sondajından çıkan, bol ve ekonomik olarak değerlendirilebilecek jeotermal kaynaklar bulunmaktadır.

Şirketler kapasite artırımını planlıyor

yılının sonunda, Türkiye&#;de toplam 53 jeotermal enerji santrali işletilmektedir. Kurulu kapasite bakımından Türkiye, dünya çapında dördüncü sırada yer almaktadır. Beş jeotermal enerji santraline sahip olan Zorlu Enerji, yılının sonuna kadar 50 MW ilave kapasite yaratmayı planlıyor.

Kipas Holding&#;in sekiz santralli iştiraki olan Maren Maras Elektrik, &#;nin sonuna kadar 30 MW daha ilave etmeyi planlıyor. Enerjeo Kemaliye Enerji Üretim (monash.pw) mevcut kurulu gücü şu anda 25 megawatt olan kapasitesini MW&#;a çıkarmayı hedefliyor.

Teknoloji sağlayıcıları için fırsatlar

Türkiye hükümeti, Yenilenebilir Enerji Teşvik Mekanizması (YEKDEM) kapsamında jeotermal enerji yatırımlarını sübvanse etmektedir. Diğer insiyatiflerin yanı sıra, şirketler on yıl boyunca vergi avantajları ve elektrik alım garantileri alıyorlar. yılında uygulamaya konan bu sübvansiyon sistemi başlangıçta yılına kadar çalışacak. O zamana kadar tamamlanan projeler faydalardan yararlanacak. sonrası için ise, projelerin finanse edilip edilmeyeceği ve ne ölçüde destekleneceği henüz bilinmiyor.

IGC Türkiye Jeotermal Kongresi ve Fuarı, sadece son yıllarda değil jeotermal gelişiminde en hızlı büyümeyi gösteren bu büyüyen jeotermal piyasasına bağlanmak için harika bir fırsat sunacak.

Kaynak:ThinkGeoEnergy

Manisa monash.pw Mahkemesi, Manisa, Alaşehir, Kemaliye ve Toygar  Köylerinde yapılması planlanan  jeotermal kaynak arama kuyusu açılması projesine ilişkin olarak Manisa Valiliği tarafından düzenlenen “ÇED Gerekli Değildir Kararı” nın iptaline iptal kararı verdi.

             T.C.

            MANİSA

1. İDARE MAHKEMESİ

ESAS NO      /

KARAR NO  /

DAVACI                               : ALAŞEHİR ZİRAAT ODASI BAŞKANLIĞI

VEKİLİ                                  : AV. AKIN YAKAN

DAVALI                                 : MANİSA VALİLİĞİ

VEKİLİ                                  : AV. ….

DAVANIN ÖZETİ       : Davacı tarafından, Manisa ili, Alaşehir ilçesi; Kemaliye ve Toygar  Köylerinde …. A.Ş. Bölge Müdürlüğünün sayılı, tarihli yazısı ile projenin risk ve tehlikelerinin açıkça ifade edildiği, jeotermal kaynakların kullanılması sonucunda yer altı sularının hızla kirlendiğinin bilimsel olarak ortada olduğu, proje kapsamında açıklanan acil durum havuzlarının yetersiz olduğu, havuzların ne şekilde yapılacağı, sızdırmazlığının nasıl sağlanacağı, kesin ayrıntılarının, nelere yapılacağının açıklanmadığı, bu yüzden açıklamaların yetersiz olduğu, çamur havuzlarının da yetersiz olduğu, çamur havuzlarının teknik detaylarının, özelliklerinin, ne şekilde yapılacağının, sızdırmazlığının nasıl sağlanacağı, kesin ayrıntıları, nerelere yapılacağı ve harita üzerinde yerleşiminin açıklanmadığı, m³ hacime sahip toplam 4 adet çamur havuzunun yetersiz olduğu, çamur havuzları ile ilgili açıklamaların çevresel riski ortadan kaldıracak yeterlilikte olmadığı,

SAVUNMANIN ÖZETİ: Usul bakımından; davanın süre ve ehliyet yönünden reddi gerektiği, esas bakımından ise 4 kuyu lokasyonunun da aynı ruhsat sahasında olması ve projenin tüm çevresel etkilerinin kümülatif olarak incelenebilmesi için tek bir proje tanıtım dosyası hazırlandığı, tüm çevresel etkilerin her bir kuyu içim ayrı ayrı incelenmesinin yanında, kümülatif olarak da değerlendirilmesindeki amacın ÇED süreçlerinde planlanan projelerin maksimum kapasiteleriyle ele alınması olduğu, projenin seçme-eleme kriterlerine tabi proje olduğu, ilgili idarelerden alınan görüş yazılarında projeyle ilgili herhangi bir sakınca olmadığının belirtildiği, kararın nihai bir izin ya da ruhsat olmadığı, söz konusu proje ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarındna mevzuatları çerçevesinde gerekli ruhsat ve izin alınmadığı sürece projeye başlanamayacağı, proje kapsamında yeni bir jeotermal enerji santralinin kurulmasının söz konusu olmadığı, tanıtım dosyasında atıf yapılan JES&#;in tarihli, 16 sayılı ÇED gerekli değildir kararı bulunan, yıllardır kurulu ve faal olan santral olduğu, proje tanıtım dosyası incelendiğinde jeotermal akışkanın alıcı ortama deşarj edilmeyeceği,tamamen kapalı sistemde iletim boruları vasıtasıyla jeotermal akışkanın ısısından faydalanılacağı ve jeotermal akışkanın işlem sonrası kaynağa reenjeksiyon (geri basma) edileceğinin anlaşıldığı, Alaşehir ve civarında bulunan jeotermal faaliyetler nedeniyle üzüm üretiminin azalmadığı, tersine her yıl artış gösterdiğinin TÜİK verileri ile sabit olduğu, yüksek bor oranının sebebinin jeotermal yatırımlardan ziyade bölgenin jeotermal açıdan zengin olması ve jeolojik yapısından kaynaklandığı, mevzuatta jeotermal sondaj alanlarının yerleşim alanlarına mesafesine ilişkin kısıtlayıcı hüküm bulunmadığı, dava konusu projeye ilişkin verilen yeni bir ruhsat olmadığından söz konusu projenin Su Yönetimi Genel Müdürlüğünün &#;Gediz Havzası arsenik seviyeleri hk.&#; konulu tarihli, sayılı yazısı kapsamında olmadığı, dosya içinde belirtilen tedbirlerin yeterli bulunduğu, işlemin hukuka uygun olduğu, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRK MİLLETİ ADINA

            Karar veren Manisa 1. İdare Mahkemesince; davalı idarece ileri sürülen usuli itirazlar yerinde bulunmaksızın duruşma için önceden belirlenen 26/04/ tarihinde yapılan duruşmaya, davacı vekili Av. Akın YAKAN&#;ın ve davalı idare vekili Av. ….&#;in geldiği görülerek gelen taraflara usulüne uygun söz verilip açıklamaları dinlenildikten ve duruşmaya son verildikten sonra, dava dosyası incelenerek işin esası hakkında gereği görüşüldü:

            tarihli ve sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin  &#;Tanımlar ve Kısaltmalar&#; başlıklı 4. maddesinde; &#;(1) Bu Yönetmelikte geçen;

            (&#;)

            c) Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED): Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaları,

            ç) Çevresel etki değerlendirmesi başvuru dosyası: Ek-3’te yer alan Genel Format esas alınarak hazırlanan dosyayı,

            d) Çevresel etki değerlendirmesi genel formatı: Gerçekleştirilmesi planlanan, ek-1 listesinde yer alan projelerin özelliklerini, yerini, olası etkilerini ve öngörülen önlemleri içeren, projeyi genel boyutları ile tanıtan ÇED Başvuru Dosyası hazırlanması sırasında esas alınacak ek-3’teki Genel Formatı,

            e) Çevresel etki değerlendirmesi raporu: Ek-1 listesinde yer alan veya Bakanlıkça &#;Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir&#; kararı verilen bir proje için belirlenen Özel Formata göre hazırlanacak raporu,

            f) Çevresel etki değerlendirmesi raporu özel formatı: Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunun hazırlanmasında esas alınmak üzere; Komisyon tarafından projenin önemli çevresel boyutları ile Halkın Katılımı Toplantısındaki görüş ve öneriler göz önüne alınmak suretiyle ek-3’teki Çevresel Etki Değerlendirmesi Genel Formatında belirtilen ana başlıklar altında ele alınması gereken konuları tanımlayan formatı,

            g) Çevresel etki değerlendirmesi gerekli değildir kararı: Seçme Eleme Kriterlerine Tabi Projeler hakkında yapılan değerlendirmeler dikkate alınarak, projenin çevre üzerindeki muhtemel olumsuz etkilerinin, alınacak önlemler sonucu ilgili mevzuat ve bilimsel esaslara göre kabul edilebilir düzeylerde olduğunun belirlenmesi üzerine projenin gerçekleşmesinde çevre açısından sakınca görülmediğini belirten Bakanlık kararını,

            (&#;)

            ş) Proje: Gerçekleştirilmesi planlanan yatırımı,

            (&#;)

            t) Proje tanıtım dosyası: Seçme Eleme Kriterlerine Tabi Projelere, ÇED uygulanmasının gerekli olup olmadığının belirlenmesi amacıyla hazırlanan dosyayı,&#; düzenlemesine; &#;Çevresel etki değerlendirmesi başvuru dosyası, çevresel etki değerlendirmesi raporu veya proje tanıtım dosyası hazırlama yükümlülüğü&#; başlıklı 6. maddesinde; &#; (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki bir projeyi gerçekleştirmeyi planlayan gerçek veya tüzel kişiler; Çevresel Etki Değerlendirmesine tabi projeleri için; ÇED Başvuru Dosyasını, ÇED Raporunu, Seçme Eleme Kriterleri uygulanacak projeler için ise Proje Tanıtım Dosyasını, Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlara hazırlatmak, ilgili makama sunulmasını sağlamak ve proje kapsamında verdikleri taahhütlere uymakla yükümlüdürler.

            (2) Kamu kurum/kuruluşları, bu Yönetmelik hükümlerinin yerine getirilmesi sürecinde proje sahiplerinin veya Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşların isteyeceği konuya ilişkin her türlü bilgi, doküman ve görüşü vermekle yükümlüdürler.

            (3) (Değişik:RG/5/) Bu Yönetmeliğe tabi projeler için &#;Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu&#; kararı veya &#;Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir&#; kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili teşvik, onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez. Ancak bu durum söz konusu teşvik, onay, izin ve ruhsat süreçlerine başvurulmasına engel teşkil etmez.

            (4) Bu Yönetmelik hükümlerine göre karar tesis edilmeden önce, projenin gerçekleştirilmesinin mevzuat bakımından uygun olmadığının tespiti halinde, aşamasına bakılmaksızın süreç sonlandırılır.&#; düzenlemesine; &#;Seçme, eleme kriterlerine tabi projeler&#; başlıklı maddesinde; &#; (1) Bu Yönetmeliğin;

            a) Ek-2 listesinde yer alan projeler,

            b) Kapsam dışı değerlendirilen projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesinin planlanması halinde, mevcut proje kapasitesi ve kapasite artışları toplamı ile birlikte projenin yeni kapasitesi ek-2 listesinde belirtilen projeler,

seçme, eleme kriterlerine tabidir.&#; düzenlemesine; &#;Başvuru ve inceleme&#; başlıklı maddesinde;  &#;(1) (Değişik:RG-8/7/ Mükerrer) Çevresel Etki Değerlendirmesinin gerekli olup olmadığının araştırılması amacıyla, proje sahibi tarafından yetkilendirilen Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlar tarafından; Ek-4’e göre hazırlanan Proje Tanıtım Dosyası, proje sahibince Proje Tanıtım Dosyasında ve eklerinde yer alan bilgi ve belgelerin doğru olduğunu belirtir taahhüt yazısı Bakanlığa sunulur. Bakanlık tarafından belirlenen başvuru bedeli proje sahibi tarafından ödenir.

            (2) Bakanlık, proje için hazırlanan Proje Tanıtım Dosyasını ek-4’te yer alan kriterler çerçevesinde beş (5) iş günü içinde inceler. Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerde eksikliklerin bulunması halinde bunların tamamlanması Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlardan istenir.

            (3) Eksiklikleri altı (6) ay içerisinde tamamlanmayan Proje Tanıtım Dosyasına ilişkin ÇED süreci sonlandırılır.&#; düzenlemesine; &#;Çevresel etki değerlendirmesi gereklidir veya çevresel etki değerlendirmesi gerekli değildir kararı&#; başlıklı maddesinde; &#;(1) (Değişik:RG/5/) Bakanlık, Proje Tanıtım Dosyalarını Ek-4’te yer alan kriterler çerçevesinde inceler ve değerlendirir. Bakanlık, bu aşamada gerekli görülmesi halinde Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlardan proje ile ilgili geniş kapsamlı bilgi vermesini, araç gereç sağlamasını, yeterliği kabul edilebilir kuruluşlarca analiz, deney ve ölçümler yapmasını veya yaptırmasını isteyebilir. Bakanlık inceleme değerlendirme sürecinde gerekli görülmesi halinde yetkili kurum/kuruluşlardan görüş isteyebilir. Otuz (30) takvim günü içerisinde görüş bildirmeyen kurum/kuruluşun görüşü olumlu kabul edilir.

            (2) Bakanlık on beş (15) iş günü içinde inceleme ve değerlendirmelerini tamamlar. Proje hakkında &#;ÇED Gereklidir&#; veya &#;ÇED Gerekli Değildir&#; kararını beş (5) iş günü içinde verir, kararı Valiliğe, proje sahibine ve Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlara bildirir. Valilik, bu kararı askıda ilan ve internet aracılığıyla halka duyurur.

            (3) “ÇED Gerekli Değildir” kararı verilen proje için beş (5) yıl içinde mücbir sebep bulunmaksızın yatırıma başlanmaması durumunda “ÇED Gerekli Değildir” kararı geçersiz sayılır.

            (&#;)&#; düzenlemesine yer verilmiştir.

            Yönetmeliğin Ek-2/Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesinin sırasında ise &#; Maden, petrol ve jeotermal kaynak arama projeleri, (Sismik, elektrik, manyetik, elektromanyetik, jeofizik vb. yöntemle yapılan aramalar hariç)&#; yer almaktadır.

            Dava dosyasının incelenmesinden;

            1- Manisa ili, Alaşehir ilçesi; Kemaliye ve Toygar  Köylerinde &#;jeotermal kaynak arama kuyusu açılması (4 adet sondaj kuyusu açılması) projesi&#;ne ilişkin olarak davanın ihbar edildiği şirket tarafından hazırlanan proje tanıtım dosyası ile tarihinde Manisa Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğüne başvuru yapıldığı,

            2-Başvuru üzerine idare tarafından &#; jeotermal kaynak arama kuyusu açılması (4 adet sondaj kuyusu açılması)  projesi&#;nin inceleme ve değerlendirmeye alındığı;

            3-İnceleme ve değerlendirme sürecinde tarihli, E sayılı yazı ile DSİ 2. Bölge Müdürlüğü, Manisa İl ve Tarım ve Orman Müdürlüğü, Manisa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü, Manisa Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı ve Alaşehir Belediye Başkanlığından  projenin, proje tanıtım dosyasının mevzuatları kapsamında incelenmesinin ve proje hakkında görüş bildirmelerinin istenildiği,

            4-DSİ 2. Bölge Müdürlüğünün tarihli, sayılı yazısında proje tanıtım dosyasında bir takım eksikliklerin tespit edildiğinin belirtilmesi; Manisa İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün sayılı yazısında ise net bir görüş belirtilmemesi nedeniyle revize edilen proje tanıtım dosyası bağlamında tarihli, sayılı yazı ile her iki kurumdan yeniden görüş istenildiği;

            5-Görüş istenilmesi üzerine;

            -Manisa Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığının tarihli, sayılı yazısı ile sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ve Uygulama Yönetmeliği kapsamında hazırlanan başvuru dosyasının incelenerek ÇED sürecinin devam etmesinde herhangi bir sakınca görülmediği;

            -Alaşehir Belediye Başkanlığının tarihli, sayılı yazısı ile ilgili kurumların görüşlerinin uygun olması halinde sakınca olmadığı;

            -Manisa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünün tarihli, sayılı yazısında; &#;Tanıtım dosyasında belirtilen R-1, Ü-1, U-2 ve R-2 poligon noktalarından yalnızca R-1 poligon noktasının önünden geçen ana kanalizasyon hattımız bulunmakta olup, hattın güzergahı ekli krokide gönderilmektedir. Bu kapsamda yazı ekindeki haritada belirtilen alan içerisinde kalan mevcut hatlarımızın bakım ve onarım çalışmalarının saklı kalması, çalışmalara başlanıldığında mevcut yolların korunarak altyapı tesislerimize zarar verilmemesi ve Genel Müdürlüğümüz Salihli İlçe Şefliği ekiplerimizle koordineli çalışılması koşulu ile Kanalizasyon Dairesi Başkanlığımızca herhangi bir sakınca bulunmadığı&#;;

            -Manisa İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün sayılı yazısında; &#;Alaşehir, Toygar Mahallesi ada 33 parsel, Kemaliye/Cumhuriyet Mahallesi, ada 73 parsel, Kemaliye/Cumhuriyet Mahallesi, ada 32 parseller için yapılan incelemede, 21 Ocak tarih ve sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren &#;Büyük Ova Koruma Alanı&#; (Manisa Ovası) sınırları içinde kaldığı tespit edilmiştir. Alaşehir, Toygar, ada 33 parsel (parsel üzerinde Jeotermal sondaj kuyusu çalışmalarına başlandığı tespit edilmiştir) dikili tarım arazisi (bağ-zeytin), Kemaliye/Cumhuriyet Mahallesi, ada 73 parsel dikili tarım arazisi (bağ), Kemaliye/Cumhuriyet Mahallesi, ada 32 parsel dikili tarım arazisi (bağ) ve sulu mutlak tarım arazisi sınıfında yer almaktadır.

            Söz konusu proje kapsamında yer alan &#;Büyük Ova Koruma Alanı&#; (Manisa Ovası) sınırları içindeki tarım alanlarının tarım dışı amaçla kullanılması, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren &#; sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu&#; kapsamına girmekte olup, ilgili Kanunun maddesinde Büyük Ova Koruma Alanlarında bulunan tarım arazileri hiçbir surette amacı dışında kullanılamaz. Ancak alternatif alan bulunmaması, Kurul veya Kurullarca uygun görüş bildirmesi şartıyla Bakanlık ve talebin ilgili olduğu Bakanlıkça ortaklaşa kamu yararı kararı alınmış faaliyetler için tarım dışı kullanımlara Bakanlıkça izni verilebilir.

            Ayrıca proje alanı içinde; mera vasfında olan Alaşehir, Toygar, ada 1 parsel için (çeşme ve mera vasıflı) Sayılı Mera Kanunu hükümleri kapsamında izin alınması monash.pwlik olan yerler için sayılı Zeytinlerin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması ve ek sayılı Zeytincilik Kanunu hükümleri ile Sayılı Su Ürünleri Kanunu hükümlerine göre değerlendirme yapılacaktır.

            Proje ile ilgili olarak verilen ÇED izinleri, gerek sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, gerekse Bakanlığımızın diğer mevzuatları kapsamında alınması gereken yasal izinleri ve olurları içermemektedir. Bu bağlamda; söz konusu Jeotermal Kaynak Arama Projesi (4 adet Jeotermal Sondaj) ile ilgili olarak Kurum görüşlerimiz alınmadan yatırımlara başlanmaması, herhangi bir şekilde yatırımlara başlanması halinde sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu&#;nun maddesine göre işlem yapılacağı; Proje Tanıtım Dosyasında belirtilen tüm hususlara uyulması, çalışmalar sırasında çevreye ve tarımsal faaliyetlere zarar verilmemesi, tüm tedbirlerin firma tarafından alınması şartıyla ÇED sürecinin devam etmesinde/tamamlanmasında sakınca bulunmadığı&#; ;

            -DSİ Genel Müdürlüğü 2. Bölge Müdürlüğünün tarihli, sayılı yazısında; &#;Manisa Alaşehir Kemaliye Göleti Sulaması&#;na ait sulama alanının bir bölümü Poligon-1 içerisinde kalmaktadır. Sulama alanı içerisinde sondaj kuyusu planlanması halinde sondaj kuyuları, sulama tesisleri (salama boru hatları, sanat yapıları, servis yolları vb.) dikkate alınarak projelendirilmeli ve inşaatlarına başlanmadan Kurumumuz görüşü mutlaka alınmalıdır.

            İnşaatı devam eden &#;Manisa Alaşehir Göleti Toygarlı Sulaması&#;na ait sulama alanı, ruhsat alanı içerisinde kalmaktadır. Sulama alanı içerisinde sondaj kuyusu planlanması halinde sondaj kuyuları, sulama tesisleri (sulama boru hatları, sanat yapıları, servis yolları vb.) dikkate alınarak projelendirilmeli ve inşaatlarına başlanmadan Kurumumuz görüşü mutlaka alınmalıdır.

            (&#;.)

            Söz konusu sondaj açılacak olan alanlar tarihli sayılı Genel Müdürlük oluru ile tahsise kapatılan &#;Sarıgöl-Alaşehir-Salihli Alt Havzası YAS Alanı&#; içinde kalmaktadır. Bahsi geçen bu alanda, yer altı suyu tahsisi yapılmamakta olup derin yer altı suyu kuyusu açılması yasaklanmıştır. Ayrıca faaliyet yapılacak alan içerisinde ve yakın çevresinde DSİ ve ilandan önce açılmış olan şahıs kuyuları mevcut olup; bu yer altı suyu kuyularının tahrip edilmemesi için gereken tüm önlemler almandır.

            Tesiste oluşacak evsel nitelikli atık suların fosseptiklerde biriktirileceği ve vidanjörler ile çekilerek MASKİ kanalizasyon altyapısına verileceği belirtilmektedir. Yer üstü ve yer altı sularının kalitesine olumsuz etkisi sebebiyle söz konusu işletmeden kaynaklanan atık suların kanalizasyon altyapısına kabul edileceğine ve mevzuata uygun şekilde bertarafının sağlanacağına dair ilgili kurumdan izin alınmalıdır.

            Dosyada proje kapsamında personel içme-kullanma suyu gereksiniminin montaj-işletme aşamasında 0,89 m³/gün ve işletme aşamasında 3,56 m³/gün olduğu ifade edilmektedir. Önceki görüşümüzde de belirtildiği gibi dosyada sondaj alanında arazi hazırlığı aşamasında toz emisyonunun bastırılması, sondaj çamurunun hazırlanması (üretim ve reenjeksiyon kuyuları için çamur miktarı hesabında m³ su kullanılacağı görülmektedir.) ve sondaj çamurunda meydana gelecek kayıplar (buharlaşma vb.) sonucu elde edilmesi gereken su ihtiyacı hakkında bilgi verilmemektedir. Proje kapsamında ihtiyaç duyulan tüm su gereksinimleri gözden geçirilerek eksiklikler giderilmeli, su gereksinimi hesapları dosyada detaylı olarak belirtilmelidir.

            Önceki görüşümüzde belirtildiği gibi faaliyetin su kaynakları üzerindeki olumsuz etkilerinin engellenmesi ve bu etkilerin izlenebilmesi amacıyla yer üstü ve yer altı su kalitesi izleme programı hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Dosyada söz konusu izleme programının oluşturularak izleme yapılacağı taahhüt edilmiş fakat detayları belirtilmemiştir. Faaliyet alanından etkilenmesi muhtemel olan yer üstü ve yer altı su kaynaklarının kalitesini belirlemek ve faaliyetin su kalitesi üzerindeki etkilerini izlemek amacıyla izleme programı oluşturularak dosyada yer alması gerekmekte olup izleme noktalarının seçiminin nasıl yapıldığı, izleme noktalarmı koordinatları, hangi parametrelerin izleneceği ve sonuçların hangi mevzuata göre değerlendirileceği belirtilmelidir. Yer üstü su kaynaklarında parametre seçimi ve sınır değerler için tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yer üstü Su Kalitesi Yönetmeliğinde yer alan tablolar kullanılmalı ve izleme programı ile izleme sonuçları idaremiz ile paylaşılmalıdır. İzleme çalışmaları sahada faaliyete geçilmeden önce başlatılmalıdır.

            Jeotermal faaliyetten kaynaklanabilecek başta arsenik ve bor olmak üzere; ilki faaliyet öncesi alınmak üzere, her mevsimsel dönemde bir defa olmak kaydı ile yılda en az dört kere, proje etki alanını temsil edecek yüzey ve yer altı suyu noktalarından, fiziksel ve kimyasal (sıcaklık, tuzluluk, elektriksel iletkenlik, pH, çözünmüş oksijen, hidrojen-sülfür, alkalinite, bakır, çinko, civa, kurşun, demir, mangan, kadmiyum, arsenik, toplam askıda katı madde, toplam organik madde, karbon, vb. parametreler) belirlenerek, ölçümleri Bölge Müdürlüğümüze bildirilmesi gerekmektedir.

            Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda; Toprak Kurulu başta olmak üzere diğer ilgili Kurumlardan uygun görüş almmak kaydıyla, faaliyetlere yönelik öneriler olarak belirtilen tüm hususlara uyulması, yazımızda açıklanan taahhüt değişikliğinin yapılması ve belirtilen tüm eksiklik ve aksaklıkların giderilmesi kaydıyla ÇED sürecinin sürdürülmesinde sakınca görülmemektedir&#; yönünde görüşler bildirildiği;

            6-Yapılan inceleme ve değerlendirme neticesinde, proje tanıtım dosyasında çevresel etkilere karşı alınması öngörülen önlemler yeterli görüldüğünden bahisle ÇED Raporu hazırlanmasına gerek bulunmadığı tespitine yer verilerek Manisa Valiliğinin tarihli, E sayılı işlemi ile söz konusu projeye ilişkin ÇED Yönetmeliğinin maddesi gereğince &#;ÇED Gerekli Değildir&#; kararı verildiği;

            7-Bu işlemin tarihinden itibaren sürekli olarak ilan edilmek üzere Vilayet panosuna ve tarihinden itibaren halka duyurulması amacı ile de Alaşehir Belediye Başkanlığı ilan panosunda  ilan edilmeye başlandığına dair ilgili idarelerce ilan başlama tutanaklarının tanzim edildiği;

            tarihinde ise Manisa ili, Alaşehir ilçesi, Kemaliye ve Toygar  Köylerinde ….. A.Ş. adına jeotermal kaynak arama kuyusu açılması (4 adet sondaj kuyusu açılması) projesi hakkında alınan  Manisa Valiliğinin &#;ÇED Gerekli Değildir Kararının&#;  iptali istemi ile görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

            Öte yandan, davacı beyanlarının ve Manisa İdare Mahkemelerinde de aynı konuda açılmış olan davaların incelenmesinden, Alaşehir ilçesi ve çevresinde çok sayıda jeotermal alan için işletme ve arama ruhsatı verilmiş olduğu, bu haliyle var olan jeotermal arama ve işletme ruhsatlarına dayalı olarak açılan ve sahada bulunan çok sayıda kuyunun kümülatif çevresel etkilerinin ve işbu davaya konu işlemle verilen 4 adet kuyunun çevresel etkilerinin  gerek PDT dosyasında; gerek ise de davalı idarece ayrıntılı  olarak irdelenmesinin gerektiği, nitekim Mahkememizde (Örn. Mahkememizin E/ sayılı) aynı konuda açılmış olan dava dosyalarında mevcut olan DSİ Genel Müdürlüğü 2. Bölge Müdürlüğünün bahsedilen yazılarında jeotermal faaliyetlerinin Havzadaki içilebilir su kaynaklarında arsenik değerinin yükselmesine neden olduğu ve bu değerin eşik değerin altına düşmesine kadar yeni izin verilmemesi yönünde görüş belirtildiği, Manisa İdare Mahkemelerince Alaşehir ilçesi ile aynı Havza içerisinde bulunan  yerlerde bulunan jeotermal kaynak arama projeleri için verilen ÇED gerekli değildir kararlarının iptali için açılmış olan bir kısım davalarda verilen kararlarda, (Örn İdare Mahkemesinin 13/09/ tarih ve E/, K/ sayılı; Manisa 2. İdare Mahkemesinin 20/09/ tarih ve E/10, K/ sayılı kararları) &#;&#; Projenin, Yönetmeliğin 7. maddesinde yer verilen kural gereğince ÇED sürecine dahil edilmesi gerekip gerekmediği hususunun ortaya konulması gerekmektedir. Bu durumda; dosyadaki bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporunda yer alan tespit ve açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde, Sondaj Yöntemiyle Jeotermal Kaynak Arama Faaliyeti Projesinin önemli çevresel etkilerinin olacağı, projenin uygulanacağı saha, coğrafya bir bütün olarak değerlendirildiğinde, gerek canlı ve bitki çeşitliliği ve gerekse de projenin uygulanacağı sahanın tarımsal potansiyeli ile projenin olası etkileri dikkate alındığında bilirkişi raporunda da vurgulanmış risk ve etkiler sebebiyle ÇED sürecinin işletilmesi ve neticede ortaya çıkan duruma göre iş ve işlemler gerçekleştirilmesi gerektiği kanaatine varılmış olduğundan dava konusu idari işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.&#; gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptallerine karar verildiği, bu kararların Danıştay Ondördüncü Dairesinin muhtelif kararları onadığı ve kararların kesinleştiği görülmektedir.

            Yukarıda yer verilen ilgili Yönetmeliğin 4.

            Yönetmeliğin maddesinde, Yönetmeliğin Ek-2 listesinde yer alan projelerin &#;Seçme, eleme kriterlerine tabi projeler&#; olduğu düzenlenerek, &#;Başvuru ve inceleme&#; başlıklı maddesinde ise Çevresel Etki Değerlendirmesinin gerekli olup olmadığının idarece araştırılması amacıyla, proje sahibi tarafından yetkilendirilen Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlar tarafından Yönetmelik Ek-4’e göre hazırlanan Proje Tanıtım Dosyasının yine Ek-4’te yer alan kriterler çerçevesinde inceleneceği, değerlendirileceği ve bunun sonucunda  &#;ÇED Gereklidir&#; veya &#;ÇED Gerekli Değildir&#; kararı verileceği anlaşılmaktadır.

            Yönetmeliğin EK-2 Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesinin sırasında ise &#;Maden, petrol ve jeotermal kaynak arama projeleri, (Sismik, elektrik, manyetik, elektromanyetik, jeofizik vb. yöntemle yapılan aramalar hariç)&#; yer almakta olup  Yönetmeliğin ek-4 listesinde &#;(&#;)

monash.pwin Özellikleri:

a) Projenin ve yerin alternatifleri (proje teknolojisinin ve proje alanının seçilme nedenleri),

b) Projenin iş akım şeması, kapasitesi, kapladığı alan, teknolojisi, çalışacak personel sayısı,

c) Doğal kaynakların kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji türü vb.),

ç) Atık miktarı(katı, sıvı, gaz ve benzeri) ve atıkların kimyasal, fiziksel ve biyolojik özellikleri,

d) Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riski.

monash.pw Yeri ve Etki Alanının Mevcut Çevresel Özellikleri:

a) Mevcut arazi kullanımı ve kalitesi (tarım alanı, orman alanı, planlı alan, su yüzeyi ve benzeri),

b) Ek-5’deki Duyarlı Yöreler Listesi dikkate alınarak korunması gereken alanlar.

3. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Çevresel Etkileri ve Alınacak Önlemler

Notlar ve Kaynaklar:

Ekler:

1- Proje için seçilen yerin koordinatları

2-Proje alanı ve yakın çevresinin mevcut arazi kullanımını değerlendirmek için; yerleşim alanlarının, ulaşım ağlarının, enerji nakil hatlarının, mevcut tesislerin ve ek-5’de yer alan Duyarlı Yöreler Listesinde belirtilen diğer alanların (proje alanı ve yakın çevresinde bulunması halinde) yerlerine ilişkin verileri gösterir bilgiler 1/ ölçekli hâlihazır harita (çevre düzeni planı, nazım, uygulama imar planı, vaziyet planı veya plan değişikliği teklifleri, topografik harita) üzerine işlenerek kısaca açıklanması, jeoloji haritası ve depremsellik.&#; kriterlerine yer verildiği görülmektedir.

Yapılan açıklamaların ve yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesi neticesinde, ÇED Yönetmeliğine tabi olan her bir projenin çevresel etkilerinin taşınmazın bulunduğu yerin konumu, coğrafi özellikleri, daha önce Yönetmelik kapsamında alınmış izinlere dayalı olarak faaliyet gösteren diğer proje sahalarının çevresel etkileri, yetiştirilen tarım ürünleri, ormanlık ve zeytinlik alan bulunup bulunmadığı gibi tüm etmenlerin birlikte değerlendirilmesi gerektiği; bu gerekliliğin daha önce verilen yargı kararları ile tesis edilen idari işlemler dikkate alındığında, Gediz Havzasında bulunan jeotermal kaynaklara ilişkin olarak ÇED Yönetmeliği kapsamında verilecek izinler açısından daha fazla önem ve hassasiyet arz etmekte olduğu açıktır.

Uyuşmazlıkta, Yönetmeliğin Ek-2 Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesinin sırasında belirtilen projeler kapsamında olan  &#;4 adet sondaja dayalı jeotermal kaynak arama  projesi&#;ne ilişkin proje tanıtım dosyasının incelenmesi neticesinde Manisa Valiliğince &#;ÇED Gerekli Değildir Kararı&#; verildiği görülmektedir.

&#;ÇED Gerekli Değildir&#; kararı verilen &#;jeotermal kaynak arama kuyusu açılması (4 adet sondaj kuyusu açılması) projesi&#;nin, Manisa İli, Alaşehir İlçesi, Toygar Mahallesi, ada, 33 parsel; Toygar Mahallesi ada, 1 parsel; Kemaliye/Cumhuriyet Mahallesi, ada 73 parsel; Kemaliye/Cumhuriyet Mahallesi, ada 32 parsel sayılı taşınmazların kain olduğu sahada gerçekleştirileceği  anlaşılmaktadır.&#;

Ayrıca, iptali istenilen işleme konu her bir projenin etki çevresinde zirai üretimde bulunulmakta olduğunda duraksama bulunmadığı, nitekim Tarım İl Müdürlüğünün görüşünde de taşınmazların bir kısmının  &#;Büyük Ova Koruma Alanı&#; (Manisa Ovası) sınırları içinde kaldığı; bir kısmının dikili tarım arazisinde (bağ-zeytinlik), bir kısmının sulu mutlak tarım arazisi kalmakta olduğunun belirtildiği, ancak dava konusu işleme dayanak teşkil eden  PTD&#;sını hazırlayan kişiler arasında ziraat mühendisinin bulunmadığı göz önünde bulundurulduğunda, her bir jeotermal projesi için açılacak kuyuların zirai faaliyetlere olası çevresel etkilerinin de yeterli olarak incelendiğinden ve bu açıdan davalı idarece de yeterli tespitlerde bulunulduktan sonra dava konusu işlemin tesis edilmiş olduğundan bahsedilemeyeceği sonucuna ulaşıldığından, dava konusu işlemde bu yönden de hukuka uygunluk bulunmamıştır.

            Hüküm:

            Açıklanan nedenlerle;

            1)Dava konusu işlemin iptaline;

           2)Aşağıda dökümü yapılan ve davacı tarafından karşılanan ,TL tutarındaki yargılama gideri ile kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen ,TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine;

            3)Artan posta avansının talep edilmesi halinde derhal; talep edilmemesi halinde ise kararın kesinleşmesini müteakiben davacıya re&#;sen iadesine;

            4)Kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren sayılı Kanunun 20/A maddesi uyarınca (15) gün içinde Danıştay&#;a temyiz yolu açık olmak üzere, 29/04/ tarihinde oybirliğiyle  karar verildi.

Başkan                                                         Üye                                        Üye

İlgili Yazılar