Ereklilik Nedir
Ereklilik Nedir, Ereklilik Ne Anlama Geliyor
&#;lk defa duydu&#;umuz Ereklilik gibi kelimelerin anlamlar&#;n&#; ö&#;renme güdüsü sonucunda; o kelimenin ne anlama geldi&#;i ister istemez merak ediliyor. Ereklilik ne demek; Gündelik ya&#;am&#;m&#;zda çokça kar&#;&#;m&#;za ç&#;kan Ereklilik ne anlama gelir? Kökeni ilginç olan Ereklilik kelimesini ilk defa i&#;iten ki&#;iler Google üzerinden TDK’ya göre Ereklilik nedir ? sorusunun cevab&#;n&#; ar&#;yor. Peki, Ereklilik ne demek, Ereklilik kelimesinin kökeni ne, Ereklilik kelimesinin kaç farkl&#; anlam&#; var, Ereklilik sözcü&#;ünün TDK’ye göre anlam&#; nedir?
Ereklilik Ne Demek? Ereklilik TDK Sözlük Anlam&#; Nedir?
Ereklilik kelimesinin TDK sözlük anlam&#;; isim, felsefe – Bir erekle belirlenmi&#; olma veya bir ere&#;e yönelmi&#; olma durumu.
Ereklilik kelimesi, günlük hayatta vatanda&#;lar&#;n s&#;kl&#;kla kulland&#;&#;&#; kelimelerden bir tanesidir. Dilimizde yer alan Ereklilik kelimesi, gerek günlük hayatta, gerekse sosyal medyada kullan&#;lan sözcüklerden birisi olarak öne ç&#;kmaktad&#;r. TDK’ya göre çe&#;itli anlamlar&#; olan Ereklilik kelimesi, Türkçe’de tek ba&#;&#;na ya da farkl&#; cümleler ile beraber kullan&#;labilir.
Teleoloji
Teleoloji veya erekbilim[1][2][3], yaşamı ve evreni ereklerle temellendiren ve açıklayan düşünce biçimidir. Nedensellikten farklı ve ona karşıt olarak teleoloji, her şeyin temelinde bir ereksellik/amaçlılık bulunduğunu, bir erekle belirlenmiş ya da bir ereğe yönelmiş olduğu fikrinden hareket eder. Böylece bir nedensellik varsa bile, teleolojiye göre bu ereksel nedenlerden meydana gelir, yani varılmak istenen ereğe doğru yönlendiren ve oraya götüren neden. Böylece teleoloji, bir erekçilik düşüncesi olarak şekillenir; buna göre her şey yalnızca bir ereğe yönelmiş olmakla kalmaz, aynı zamanda bir erek tarafından belirlenmiştir ve her şey bir ereklilik yasasına göre olup bitmektedir. Teleoloji bu yönelimleri sonucunda, evreni ve yaşamı, amaç-araç ilişkisi üzerine kurulu bir dizge ya da yapı olarak gören bir felsefi görüştür. Bu öğreti yalnızca insan ve insan eylemliliği değil, "tüm bir doğa ve tarih de erekler ile belirlenmektedir" fikrinden hareket eder.
Ayrıca bakınız[değiştir Tanrı
Dinsel inançta: Doğüstü ve olağanüstü nitelikleri, güçleri olan yetkin bir öz olarak en yüksek varlık. Tanrı konusunda üç temel anlayış vardır:
1- Tanrılar ya da tanrısal güçler çokluğu kabul edilir: çoktanrıcılık = politeizm.
2- Bir tek Tanrısal olan vardır, bu da evren ile aynı şeydir: tümtanrıcılık = panteizm (her şey Tanrı); Tanrısal olan evrenden daha fazla bir şeydir, evreni kuşatır: Pananteizm = herşey Tanrıda.
3- Tektanrıcılık = Monoteizm. Yaratıcı Tanrı. Evrenin nedeni, başlatıcısı olarak Tanrı. Tanrı yalnızca evrenin nedeni, başlatıcısı olarak anlaşılıp da,herzaman etkileyen bir Tanrı söz konusu değilse,buna yaratancılık (deizm) denir. Bütün bu anlayışların karşısında: Tanrıtanımazlık = ateizm vardır. Felsefedeki ve Tanrıbilimdeki Tanrı anlayışları arasındaki temel ayrılıklar Tanrıya giden yolun nerede olduğu ya da nerede aranması gerektiği sorusundan doğar. (Her zaman kesin ayrılıklar görülmeyebilir de.)
a. Tanrıya giden yol spekülatif düşünme aracılığı ile dünya üzerinden geçebilir; Tanrı ilk neden, son erek, en yüksek, en yetkin varlık, önce- siz-sonrasız anlam temeli, koşulsuz ve saltık olan diye anlaşılır.
b. Eleştirel düşüncenin yardımıyla bakılacak olursa; Tanrı sınır olandır, idealist açıdan İde'dir, gerçekçi açıdan ise bütünüyle başka olandır, bundan dolayı~ aşkın olandır.
c. Tanrı, gizemsel yaşantıda, ruhun arınmış içtenliğinde bulunur. Bu yaşantıda ruh ve Tanrı karşıtlığı aşılarak ortadan kaldırılır.
d. Tanrıya götüren bir yol da somut açınlamadır (vahiy). Burada Tanrı, evrensel ya da tarihsel ve kişisel bir biçimde (ya da aynı zamanda her iki biçimde) yaratıcı, temellendirilemez bir her şeye gücü yeten olarak, ama aynı zamanda insanın karşısında koşulsuz bir "Sen" olarak bulunmaktadır.
Açınlama dinleri:
Hiristiyanlık (burada Tanrı, İsa.'nın kişiliğinde insan biçiminde görünür),
Müslümanlık (Tanrı, elçisi olan Muhammet'e Kuran'ı indirmiştir.)
Tanrı kanıtları: Felsefede en önemlileri:
1- Varlıkbilimsel (ontolojik) kanıt: Bu kanıtta Tanrı kavramından. Tanrının varlığı çıkarılır: Tanrı, kavramı gereği en yetkin varlıktır; var olmasaydı, en yetkin varlık
olmaktan çıkacaktı, çünkü varlık yüklemi olmayacaktı; öyleyse, Tanrının en yetkin varlık olarak, varlığının da olması gerekir.
2-Evrenbilimsel (kosmolojik) kanıt: Bunun çeşitli düzenlemelerine rastlanır. Bu kanıt, dünyanın deviniminden bir ilk kımıldatıcı, nedenler zincirinden bir ilk neden, dünyadaki şeylerin değişkenliği, koşulluluğu ve rastlantısallığından dünyanın ilk nedeni olan, değişmez, koşulsuz, zorunlu bir varlığın bulunduğu sonucunu çıkarır.
3-Ereksel (teleolojik) kanıt: Burada dünyadaki ereklilik ve düzenden, bu erek ve düzenleri koyan bir us varlığı olduğu sonucu çıkarılır.
4- Ahlaksal kanıt: İçimizdeki ahlak yasasının varlığı olgusundan ve dünyadaki ahlak düzeninden, bunların nedeni olan yüksek bir istencin varlığı çıkarılır.
nest...
Tanrı
1- Tanrılar ya da tanrısal güçler çokluğu kabul edilir: çoktanrıcılık = politeizm.
2- Bir tek Tanrısal olan vardır, bu da evren ile aynı şeydir: tümtanrıcılık = panteizm (her şey Tanrı); Tanrısal olan evrenden daha fazla bir şeydir, evreni kuşatır: Pananteizm = herşey Tanrıda.
3- Tektanrıcılık = Monoteizm. Yaratıcı Tanrı. Evrenin nedeni, başlatıcısı olarak Tanrı. Tanrı yalnızca evrenin nedeni, başlatıcısı olarak anlaşılıp da,herzaman etkileyen bir Tanrı söz konusu değilse,buna yaratancılık (deizm) denir. Bütün bu anlayışların karşısında: Tanrıtanımazlık = ateizm vardır. Felsefedeki ve Tanrıbilimdeki Tanrı anlayışları arasındaki temel ayrılıklar Tanrıya giden yolun nerede olduğu ya da nerede aranması gerektiği sorusundan doğar. (Her zaman kesin ayrılıklar görülmeyebilir de.)
a. Tanrıya giden yol spekülatif düşünme aracılığı ile dünya üzerinden geçebilir; Tanrı ilk neden, son erek, en yüksek, en yetkin varlık, önce- siz-sonrasız anlam temeli, koşulsuz ve saltık olan diye anlaşılır.
b. Eleştirel düşüncenin yardımıyla bakılacak olursa; Tanrı sınır olandır, idealist açıdan İde'dir, gerçekçi açıdan ise bütünüyle başka olandır, bundan dolayı~ aşkın olandır.
c. Tanrı, gizemsel yaşantıda, ruhun arınmış içtenliğinde bulunur. Bu yaşantıda ruh ve Tanrı karşıtlığı aşılarak ortadan kaldırılır.
d. Tanrıya götüren bir yol da somut açınlamadır (vahiy). Burada Tanrı, evrensel ya da tarihsel ve kişisel bir biçimde (ya da aynı zamanda her iki biçimde) yaratıcı, temellendirilemez bir her şeye gücü yeten olarak, ama aynı zamanda insanın karşısında koşulsuz bir "Sen" olarak bulunmaktadır.
Açınlama dinleri:
Hiristiyanlık (burada Tanrı, İsa.'nın kişiliğinde insan biçiminde görünür),
Müslümanlık (Tanrı, elçisi olan Muhammet'e Kuran'ı indirmiştir.)
Tanrı kanıtları: Felsefede en önemlileri:
1- Varlıkbilimsel (ontolojik) kanıt: Bu kanıtta Tanrı kavramından. Tanrının varlığı çıkarılır: Tanrı, kavramı gereği en yetkin varlıktır; var olmasaydı, en yetkin varlık
olmaktan çıkacaktı, çünkü varlık yüklemi olmayacaktı; öyleyse, Tanrının en yetkin varlık olarak, varlığının da olması gerekir.
2-Evrenbilimsel (kosmolojik) kanıt: Bunun çeşitli düzenlemelerine rastlanır. Bu kanıt, dünyanın deviniminden bir ilk kımıldatıcı, nedenler zincirinden bir ilk neden, dünyadaki şeylerin değişkenliği, koşulluluğu ve rastlantısallığından dünyanın ilk nedeni olan, değişmez, koşulsuz, zorunlu bir varlığın bulunduğu sonucunu çıkarır.
3-Ereksel (teleolojik) kanıt: Burada dünyadaki ereklilik ve düzenden, bu erek ve düzenleri koyan bir us varlığı olduğu sonucu çıkarılır.
4- Ahlaksal kanıt: İçimizdeki ahlak yasasının varlığı olgusundan ve dünyadaki ahlak düzeninden, bunların nedeni olan yüksek bir istencin varlığı çıkarılır.