Ergonomi Nedir
Ergonomi Nedir? Ergonomi Örnekleri Nelerdir? Ergonomik Kelimesinin Anlamı
Ergonomi anlamı ifadesi ile en çok merak edilen kelimelerden biridir. Genelde konfor ve rahatlık manası ile karıştırıldığını söylemek mümkün. Ancak hem yazılı hem de sözlü olarak gündelik yaşam içerisinde gerçek anlamıyla kullanılmaktadır. Şimdi gelin ergonomi kelimesinin ne anlama geldiğini ve örneklerini inceleyelim.
Ergonomi Nedir?
Ergonomi kelimesi kısaca iş bilimi anlamına gelmektedir. Uzun anlamıyla ergonomi; bireyin fiziksel ve psikolojik özelliklerini araştırmak suretiyle, insanın makine ve çevreyle adaptasyonunu inceleyen çalışmaların bütünüdür.
Bazı teknik ve doğal yöntemler kullanılmak suretiyle ilgili konu hakkında geliştirme ve araştırma yapılır. Böylece kişinin kendini daha rahat ve uyumlu gösterebilmesi için çevresi ile makineler üzerinde incelemeler sağlanır.
Ergonomi Örnekleri Nelerdir?
Ergonomi bir nevi insan mühendisliği olarak da anlatılabilir. Kişi üzerinde yapılan inceleme ve araştırma neticesinde çevre ile makine ile bir bütün olarak uyumun en iyi biçimde sağlanması adına süreç gerçekleşir. Bu süreci birkaç cümle ile örneklendirmek mümkün.
- Bir yatağın kişinin sağlığına ve konforuna uyumlu biçimde tasarlanmış olması,
- Fabrika işçisinin kullandığı farklı aletlerin, çalışma alanında rahatlıkla ulaşabileceği noktalara konumlandırılması,
Bu iki örnek farklı anlamlar üzerinden ergonomi kelimesinin ne anlama geldiğini daha iyi ortaya çıkarmaktadır. Bu durum sadece iş ortamında değil gündelik yaşamın her anında ele alınmaktadır. Özellikle insanların daha rahat ve fonksiyonel çalışabilmesi için, çevresindeki unsurlar ile uyumlu hale gelebilmesi adına bu incelemeler gerçekleşir.
Ergonomik Kelimesinin Anlamı
Ergonomi kelimesi Fransızcadan Türkçeye yerleşen bir kelimedir. Özellikle gündelik yaşam içerisinde en sık kullanılan kelimeler arasında yer alır. Anlam olarak ise ‘kullanışlı’ ya da ‘elverişli’ şeklinde tabir edilir. Bireyin anatomik olarak, aynı zamanda fizyolojik ve psikolojik açıdan incelenmek suretiyle çevresi ile adapte olabilmesini sağlamaktır. Özellikle kişinin kendi çalıştığı alanına uyumlu hale gelmesi ergonominin temel prensiplerindendir.
Ergonomi ya da ergonomik iş dünyasının en önemli yapıları arasında yer alır. İş bilimi olarak da tabir edilmesi buradan ortaya çıkar. Önemli olan yapılan detaylı inceleme ile beraber makine ve çevrenin kişi ile beraber adaptasyonunu etkin biçimde ortaya çıkarmaktır.
Kelime anlamı olarak bakılacak olursa “Ergon” (Çalışma) ve “Nomos” (Yasa) kelimelerinden oluşan Ergonomi, çalışma yasası anlamına gelmektedir. OHSA tarafından ise Ergonomi; Çalışanların yetenekleri ile iş ve çalışma koşulları arasındaki uyumu sağlayan bilim olarak tanımlanmıştır. Genel olarak kullanılan şekilde tanımlayacak olursak Ergonomi; endüstriyel iş ortamındaki sistem verimliliği ve insan-makine-çevre uyumunun temel yasalarını ortaya koymaya çalışan çok disiplinli bir bilim dalıdır.
Ergonominin Sınıflandırılması
Ergonomi, üç ayrı başlık altında sınıflandırılmıştır:
- Fiziksel Ergonomi
- Organizasyonel ve Yönetimsel Ergonomi
- Bilişsel Ergonomi
Ergonomi aşağıda belirtilen kavramlar ile ilgilenmektedir.
- İş – İnsan uyumu
- Ortam – İnsan uyumu
- Donanım – İnsan uyumu
- Sistem– İnsan uyumu
- İnsan – İnsan uyumu
- İşyeri – Çevre uyumu
Ergonomik çalışmalar, insan ve çevre etkileşiminin bilimsel olarak incelenmesi ve elde edilen sonuçların tasarım ve uygulamalar için kullanılması olarak iki temel boyutta yapılmaktadır. Ergonominin amacı; Çalışanların etkinliğini arttırmak Gereksiz ve aşırı zorlamalardan kaçınmak Çalışmanın yöntemli bir şekilde düzenlenmesini sağlamak Lüzumsuz aktiviteleri önlemek İnsan-makine-çevre uyumunu sağlamaktır. İş yerlerinde motivasyon ve iletişim eksiklikleri, insan yaratıcılığını ön plana çıkaracaksistemlerin olmaması, iş monotonlukları, sürekli eğitim ve gelişim ortamınınyaratılmaması gibi faktörler de çalışanlar üzerinde iş tatminsizliği yaratmakta ve işverimini olumsuz yönde etkilemektedir. İnsanları işyerlerinde sağlıklı, güvenli veverimli olarak çalışabilmeleri için çalışma yeri ve gerekli donanımın, ses, aydınlatma,çevre sıcaklığı gibi faktörler ile iş organizasyonu ve yönetime yönelik sistemlerininsanın yapısal, boyutsal ve psikolojik özelliklerine düzenlenmesi gerekir.Ergonominin temel görevi yukarıdaki amaçlar doğrultusunda bir iş düzenlemesinigerçekleştirmektir.
Ergonominin İşlevleri
- İşinde sağlık ve güvenlik içinde çalışması
- İşin, insanın antropometrik ölçülerine, beden gücüne ve kişisel özelliklerineuygun olarak tasarlanması
- Her türlü alet, makina ve donanımın insan yetenekleriyle uyumlu bir şekilde tasarlanması
- Psiko-sosyal açıdan olumlu bir iş ortamın yaratılması ve çalışma hayatınıninsana önem vermesi
İşyerlerinde insandan yapması beklenenler ile insanın temel özellikleri arasında biruyum olması gerekir. Aksi yöndeki gelişmeler insanı yorar, iş verimi ve kalitesinidüşürür, iş güvenliği ve personel sorunlarına neden olur. Bu sebeple aydınlatma,çalışma ortamındaki sıcaklık, gürültü, kullanılan alet – araç - makinelerin durumlarıgibi özelliklerin insanların çalışmalarını kolaylaştırıcı şekilde tasarlanmasıgerekmektedir.
Örnek olarak aşağıdaki tabloda, yapılan iş anında vücudun konumu ve bu konumlarabağlı olarak gözlemlenebilen olası şikayetler ile şikayet edilen organlarbulunmaktadır.
| İŞ ANINDA VÜCUT KONUMU | OLASI ŞİKAYETLER, RAHATSIZ ORGANLAR |
| Ayakta Durma | Ayak ve Bacakta rahatsızlık, Varis |
| Taburede Dik Oturma | Sırt Kasları |
| Taburede Dik Oturma | Sırt Kasları |
| Çok Yüksek Sandalye | Diz, Baldırlar, Ayaklar |
| Çok Alçak Sandalye | Omuz, Boyun |
| Öne Eğik Oturma veya Ayakta Durma | Bel Ağrıları, Disk Aşınmaları |
| Öne Eğik Oturma veya Ayakta Durma | Bel Ağrıları, Disk Aşınmaları |
| Öne,Yana veya Yukarıya Uzanmış Kol | Omuz, Kol, Belki Omuzda Periartritis |
| Baş Çok Fazla Öne veya Arkaya Eğik | Boyun, Disk Aşınması |
| Kumanda Elemanlarını Doğal Olmayan Elle Tutma | Dirsek ve El Arası Bölgede İltihaplanma |
Çalışma Ortamında Ergonominin Faydaları
- Ergonomi maliyetleri azaltır. Ergonomik risk faktörlerini sistematik azaltarakyüksek maliyetli, orta ve ciddi yaralanmaların önüne geçebilirsiniz.
- Ergonomi verimliliği arttırır. İyi bir vücut duruşu, daha az zorlanma, daha azhareket etme, daha uygun yükseklik ve erişim sağlayan bir sistemgeliştirildiğinde çalışma ünitesi daha verimli hale gelecektir.
- Ergonomi kaliteyi yükseltir. Yetersiz ergonomi, çalışanların yorulmasına verahatsız hissetmesine neden olarak ellerinden gelen en iyi işi yapmalarınaengel olabilir. İş fiziksel açıdan çok zorlayıcı olduğunda eğitildikleri kalitede işçıkarmaları zor olabilir.
Ergonomi biliminin dikkate alınmadığı koşulların yaratacağı sorunlar da göz önünde bulundurulduğunda, çalışanların sağlığı ve motivasyonunu üst düzeyde tutarakyüksek verim almayı amaçlayan her firma ergonomi bilimine gereken önemi vermelive çalışma koşullarını ergonomik esaslara göre ayarlamalıdır.
Gözünüz arkada kalmasın istiyorsanız, siz de Türkiye'nin en başarılı OSGB'siyle çalışın.
Hemen Teklif İsteyin
Ergonomi günümüzde en çok üzerinde durulması gereken bir kavramdır. Yunanca “ergon = iş, çalışma”, “nomos = yasa” anlamına gelen sözcüklerin birleştirilmesiyle “Ergonomi” sözcüğü elde edilmiştir. Ergonomi; insanın fiziksel ve psikolojik özelliklerini inceleyerek insanın makine ve çevre ile olan uyumunu doğal ve teknik olarak araştırma ve geliştirme çalışmaları topluluğudur.
Ergonomide yükle ilgili risk faktörleri nelerdir?
Olumsuz ergonomik koşullar ve nitelikleri bakımından işçilerin bel ve sırt incinmelerine neden olabilecek yüklerin, bir veya daha fazla işçi tarafından elle veya beden gücü kullanılarak kaldırılması, indirilmesi, itilmesi, çekilmesi, başka bir yere götürülmesi veya hareket ettirilmesi gibi işlerin yapılması veya bu işlerin yapılması için fiziki olarak destek olunmasını ifade eder.
Aşağıda belirtilen özelliklere sahip yüklerin elle taşınması sırt ve bel incinmesi riski oluşturabilir;
- Çok ağır veya çok büyükse,
- Kaba veya kavranılması zor ise,
- Dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa,
- Vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektiren bir konumda ise,
- Özellikle bir çarpma halinde yaralanmaya neden olabilecek yoğunluk ve şekilde ise.
Ergonomide yapılan iş ile ilgili risk faktörleri nelerdir?
İş;
- Çok yorucu ise,
- Mutlaka vücudun bükülmesi ile yapılabiliyorsa,
- Yükün ani hareketi ile sonuçlanıyorsa,
- Vücut dengesiz bir pozisyonda iken yapılıyorsa, bedenen çalışma şekli ve harcanan güç, özellikle sırt ve bel incinmelerine neden olabilir.
Ergonomideçalışma ortamından kaynaklanan risk faktörleri nelerdir?
Çalışma ortamı aşağıdaki özelliklerde ise, özellikle sırt incinmesi riskini artırabilir;
- Çalışılan yer işi yapmak için yeterli genişlik ve yükseklikte değil ise,
- Zemin düz değilse, engeller bulunuyorsa veya düşme veya kayma tehlikesi varsa,
- Çalışma ortam ve şartları, işçilerin yükleri güvenli bir yükseklikte veya uygun bir vücut pozisyonunda taşımasına uygun değilse,
- İşyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin indirilip kaldırılmasını gerektiren seviye farklılıkları varsa,
- Zemin veya üzerinde durulan yer dengesizse,
- Sıcaklık, nem veya havalandırma uygun değilse.
Ergonomide işin gereğinden kaynaklanan risk faktörleri nelerdir?
Aşağıda belirtilen çalışma şekillerinden bir veya daha fazlasını gerektiren işler sırt ve bel incinmesi riski oluşturabilir.
- Özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık veya aşırı uzun süreli bedensel çalışmalar,
- Yetersiz ara ve dinlenme süresi,
- Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri,
- İşlemin gerektirdiği, işçi tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu.
Ergonomide bireysel risk faktörleri nelerdir?
İşveren tarafından;
- Fiziki yapısı yapılacak işi yürütmeye uygun işçi seçmemesi,
- Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyalar kullandırtması,
- Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime verilmemesi, durumunda işçiler risk altında olabilirler.
Ergonomi Örnekleri / Ergonomi Örnek Çizimleri / Antropometri Nedir? / Ergonomi sunusu için tıklayınız... / Ergonomi Video
Biyotaklit Örnekleri / Akıllı Ürünler / Yapay Zeka / Yenilebilir Enerji / Enerjinin Dönüşümü / Yapay Zeka / Sensör Teknolojileri
