monash.pw
Yayınlanma: - 03 Ekim Güncellenme:
Vücudun sağlıklı işleyişi açısından çok büyük bir önemi olan HGB ya da bilinen adıyla hemoglobin nedir? HGB düşüklüğü ve yüksekliği ne anlama gelir? İşte cevapları…
HGB (HEMOGLOBİN) NEDİR?
HGB, yani hemogoblin, kanda demir molekülü içeren kırmızı kan hücrelerinde bulunan kompleks bir proteindir. Her bir hemoglobin proteini, vücut boyunca kırmızı kan hücreleriyle dört oksijen molekülü taşıyabilir. Vücudun milyarlarca hücresinin her birinin kendini tamir etmek ve korumak için oksijene ihtiyacı vardır. Hemoglobin ayrıca kırmızı kan hücrelerinin disk şeklindeki şeklini almasında ve korunmasına yardımcı olur ve bu da onların kan damarları yoluyla kolayca hareket etmesine yardımcı olur. Hemoglobin düzeyinizin normalden düşük olduğunu durumlarda, anemiye işaret eder. Anemi, vitamin eksikliği, kanama ve kronik hastalıklar gibi birçok farklı nedene sahip olabilir.
Hemoglobin için normal aralık:
Erkekler için, desilitrede 13,5 ila 17,5 gram
Kadınlar için, desilitrede ila gram
Çocuklar için normal aralıklar yaş ve cinsiyete göre değişir. Normal bir hemoglobin seviyesi aralığı, bir tıbbi uygulamadan diğerine farklılık gösterebilir.
HGB DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİR?
HGB, hemoglobin düşüklüğü, kişinin hemoglobin seviyesi ölçülürken, yaş ve cinsiyete göre kabul edilen sınırların altında kalmasıdır. Düşük hemoglobin düzeyleri genellikle bir kişinin anemiye sahip olduğunu gösterir. Birkaç çeşit anemi vardır:
Demir eksikliği anemisi
En sık görülen tiptir. Bu tür anemi, bir kişinin vücudunda yeterli miktarda demir bulunmadığında ve ihtiyaç duyduğu hemoglobini yapamadığı zaman ortaya çıkar. Anemi genellikle kan kaybından kaynaklanır, ancak aynı zamanda demirin yetersiz emilimi nedeniyle de olabilir. Örneğin, mide baypas ameliyatı geçirdiğinde olabilir.
Gebelikle ilişkili anemi
Gebelik ve doğum önemli miktarda demir gerektirdiği için ortaya çıkan bir demir eksikliği anemisidir.
Vitamin eksikliği anemisi
Beslenmede B12 vitamini veya folik asit (folat olarak da adlandırılır) gibi düşük seviyelerde besin maddeleri olduğunda ortaya çıkar. Bu anemiler kırmızı kan hücrelerinin şeklini değiştirir, bu da onları daha az etkili kılar.
Aplastik anemi
Kemik iliğindeki kan oluşturan kök hücrelerin bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğradığı ve daha az kırmızı kan hücresi ile sonuçlanan bir bozukluktur.
Hemolitik anemi
Başka bir durumun sonucu olabilir veya kalıtsal olabilir. Alyuvarların (kırmızı kan hücrelerinin) normal ömürlerini tamamlamadan yıkıma uğrayarak kan dolaşımından uzaklaşması durumudur.
Orak hücreli anemi
Hemoglobin proteininin anormal olduğu kalıtsal bir durumdur. Bu, kırmızı kan hücrelerinin, orak şeklinde ve sert olup, bunların küçük kan damarlarından akmasını engeller.
İlginizi ÇekebilirKansızlık (anemi) nedir? Kansızlığın belirtileri ve tedavisi
ANEMİNİN NEDENLERİ
Aneminin en bilinen diğer nedenlerinden bazıları da şunlardır:
– Böbrek hastalığı
– Karaciğer hastalığı
– Hipotiroidi
– Talasemi (düşük seviyelerde hemoglobin ve kırmızı kan hücrelerine neden olan genetik bir bozukluk)
Daha önce anemi teşhisi konulduysa, normalden daha düşük bir hemoglobin seviyesi, tedavi planınızı değiştirmeye ihtiyaç duyabileceğini gösterebilir.
HGB YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR?
HGB yüksekliği, kan tahlilinde kanda ölçülen hemoglobin düzeylerinin kişinin yaş ve cinsiyetine göre kabul edilen sınırların üzerinde olması durumudur. Yüksek hemoglobin seviyeleri nadir görülen kan hastalığı, polisitemi belirtisi olabilir. Vücudun çok fazla alyuvar yapmasına ve kanın normalden daha kalın olmasına neden olur. Bu pıhtılara, kalp krizlerine ve felçlere yol açabilir. Tedavi edilmezse yaşam boyu sürebilen ve ölümcül olabilen ciddi durumdur.
Normal sonuçlardan daha yüksek Hemoglobin seviyeniz normalden daha yüksekse, bunun nedeni aşağıdakilerden biri veya birkaçı olabilir:
– Polisitemi vera (kemik iliğinizin çok fazla kırmızı kan hücresi oluşturduğu bir kan bozukluğu)
– Akciğer hastalığı
– Dehidrasyon
– Yüksek irtifada yaşamak
– Sigara ve tütün kullanımı
– Ateş
– Aşırı kusma
– Aşırı fiziksel egzersiz
Eğer daha önce polisitemi vera teşhisi konulduysa, artmış bir hemoglobin seviyesi tedavi planınızı değiştirmeye ihtiyaç duyduğunu gösterebilir.
Hemoglobin seviyeniz normalin altında veya üstünde ise, doktorunuz hemoglobin test sonuçlarını diğer testlerin sonuçlarıyla birlikte değerlendirmek isteyebilir veya sonraki adımları belirlemek için ek testler gerekebilir.
İlginizi ÇekebilirHemogram testi (Tam Kan Sayımı) nedir? Hemogram değerleri nelerdir?alyuvarEgzersizgebelikgenetiknasıl yapılırSağlıksigara
“RBC nedir?” sorusuyla merak edilen bu test, kanda RBC olarak tanınan eritrositleri sayısal olarak ölçen bir testtir. Ölçümü yapılan bu eritrositler aslında kırmızı kan hücreleridir. Bu hücreler alyuvarlar olarak da bilinmektedir ve kanda en çok bulunan hücre grubudur. Trombositler ve beyaz kan hücreleri de kanda bulunur. Tüm bu hücreler vücut için önemli görevleri üstlenir ve bu nedenle hücrelerde yaşanacak hasarlar, önemli bir hastalığa işaret ediyor olabilir. Bu sebeple RBC yani eritrosit testi son derece önemli bir testtir ve bu test hemogram testinde net görülür. Peki, Eritrosit testi neden istenir? Normal ERC değeri kaç olmalıdır?
“Kan tahlilinde RBC nedir?” diye merak ediyorsanız eritrosit olarak da bilinen bu değerin vücuttaki karbondioksit ve oksijen alışverişinde sorumlu olan kan hücreleri olduğunu bilmelisiniz. Yani eritrositler, akciğer ile dokular arasındaki oksijen döngüsünü vücut genelinde sağlar. Solunumla alınan oksijen eritrositler ile akciğere, buradan tüm organlara ve dokulara iletilir. Dolayısıyla eritrositler normalin üzerinde bir değere ulaştığında ciddi bir durumun habercisi olabilir.
“Eritrosit değeri kaç olmalı?” merak edilen soruların başında gelir. Eritrosit aralığı yaş aralığına ve cinsiyete göre farklılık gösterir. Her yaş grubunun stabil olan değeri de normal değer olarak kabul edilir.
Prematüre/Yenidoğan için normal RBC | milyon |
Çocuklar için normal RBC | milyon |
Yetişkin kadınlar için normal RBC | milyon |
Yetişkin erkekler için normal RBC | milyon |
*Bu değerlerde laboratuvar koşullarına göre ufak sapmalar olabilir. Ancak bu değerlerde belirgin derecede bir düşüş ya da yükseliş olduğunda dikkate alınmalıdır.
“RBC yüksekliği nedir?” de merak edilen konular arasında. Eritrosit sayısının normal sınırın üzerinde olması kişinin oksijen kaynağını sınırlayan ya da kırmızı kan hücresi üretimini artıran bir durumdan kaynaklanabilir. Bunun yanı sıra günlük yaşamda tekrar edilen yanlış alışkanlıklar da değerin yükselmesine neden olabilir.
Eritrosit (RBC) Yüksekliğine Neler Sebep Olur?
RBC yüksekliği sebepleri şöyledir:
RBC Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?
“Eritrosit nedir?” sorusu kadar bu değerin yükselmesi ile ortaya çıkan belirtiler de merak edilir. Bu belirtiler aşağıdaki gibidir:
Eritrosit Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?
Eritrosit yüksekliği tedavisinde ilk adım buna sebep olan faktörün araştırılması olmalıdır. Bu durumun altında patolojik bir neden yatmıyorsa ve RBC değeri günlük alışkanlıklar doğrultusunda artıyorsa beslenmeye dikkat edilmesi yeterlidir. Bu süreçte demir içeren besinleri az miktarda tüketmek de tavsiye edilenler arasındadır.
RBC düşüklüğü, eritrosit sayısının normal sınırın altında olmasıdır. Bu durum söz konusuysa akla ilk olarak anemi yani kansızlık gelir.
Eritrosit (RBC) Düşüklüğüne Neler Sebep Olur?
Eritrosit düşüklüğü sebepleri şöyledir:
RBC Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?
Bu değerin düşmesi ile kişide halsizlik, uyku sorunları, şiddetli göğüs ağrısı, ciltte solma, gergin bir ruh hali, kalp atışlarının düzensiz olması ve enerji kaybının yaşanması gibi belirtiler gözlemlenebilir.
Düşük Eritrosit Nasıl Yükseltilir?
Eritrosit değeri düşük çıktığında kan artmasına yardımcı olan besinlerin tüketilmesi tavsiye edilir. Bu nedenle böyle bir durum söz konusu olduğunda bakır, B12, demir gibi vitamin ve mineraller yeterli miktarda tüketilmelidir. Kan yapıcı besinler de kırmızı et, yumurta, ıspanak, kuru üzüm, yeşil yapraklı sebzeler şeklinde sıralanabilir. Bu dönemde ayrıca fındık, karpuz, süt ve süt ürünleri, greyfurt gibi mineral zengini besinler de rutine eklenmelidir.
“İdrar tahlilinde eritrosit nedir?” diye merak edenler için bu soru şu şekilde yanıtlanabilir: İdrarda eritrosit değerinin yüksek olması, idrarda kan bulunması olarak tanımlanır ve bu durum tıp literatüründe hematüridir. İdrarda eritrosit yüksekliği nedenleri ise şöyledir:
Kan tahlili eritrosit değeri gaitada yani dışkıda görülebilir ve bu durum normal değildir. Eritrosit testi sonucu dışkıda kan görülüyorsa bakteri ya da parazitten kaynaklı bir enfeksiyon yaşandığını işaret eder. Ek olarak bu durum mide ve bağırsak sorunlarından kaynaklanan bir kanamaya işaret ediyor olabilir de. Bu durumda mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.
Kan sayımı değerlerinden birisi de eritrosit yani RBC’dir. Kırmızı kan hücresi, kırmızı küre olarak da bilinen eritrosit yani RBC, kana kırmızı rengini vermektedir. Proteinler sayesinde oksijenin vücudun geri kalanına taşıyacak şekilde özelleştirilir. Görüntüsü disk şekildedir. Hemoglobin taşır. Karbondioksit alışverişine yardımcı olur.
Nefes alışverişinde akciğerlere giden oksijen, RBC tarafından bağlanır. Vücuttaki tüm doku ve organlara taşınır. Hücrelerin oksijen kullanmasıyla ortaya çıkan karbondioksit gazı RBC aracılığıyla bağlanıp akciğere taşınır. Nefes verilmeyle birlikte karbondioksit, vücuttan atılır.
Eritropoetin hormonunun büyük bir kısmı böbreklerin dış korteks tabakasında yer alan hücrelerde, bir kısmı ise karaciğerde gerçekleşir. Sağlıklı bir bireyde her bir saniyede, 1,5 milyonun üzerinde üretim gerçekleşir. Alyuvarlar başlangıçta çekirdekli bir yapıdadır. Yaklaşık 1 hafta sonra olgunlaşmaya başlar ve çekirdekleri gider. Esnek yapıları sayesinde kan dolaşımında aktiftir.
Kan testi sonucunda referans değerlerinin üzerine çıkması eritrosit sayısındaki artışı gösterir. Alyuvar hücrelerinin oksijen ve karbondioksit alışverişinde yetersizlik, dokulara veya organlara gerekli olan oksijenin iletilmemesine bağlı, kemik iliğinin fazla sayıda eritrosit üretmesi RBC yüksekliğidir.
Eklem, göğüs ağrıları, tansiyon yüksekliği, avuç içlerinde hassasiyet, baş ağrısı, uyku bozukluğu, kulak çınlaması, karın ağrısı, kas ağrısı, kaşıntı gibi belirtiler görülmektedir.
Birincil eritrositoz, kemik iliğinde bulunan hücrelerin genetik faktörler nedeniyle normalin üzerinde üretmesiyle gerçekleşir.
Dış faktörlerin etkisiyle eritrosit sayısının normalin üzerine çıkması ile gelişen türdür. Bazı ilaçların kullanılması, bazı hastalıklar ikincil eritrositoza neden olur. Genellikle oluşan nedenler şu şekildedir:
Konjenital kalp hastalıkları
KOAH (Kronik obstrüktif akciğer hastalığı), uyku apnesi benzeri solunum bozuklukları
Böbrek ve akciğer hastalıkları ya da bu organlardaki kistler
Hipertansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar
İdrar söktürücü ilaçlar
Sigara kullanımı
Dehidrasyon
RBC değerinin düşüklüğü referans değerlerden düşük olması, anemi belirtisidir. En yaygın sebebi ise yetersiz ve dengesiz beslenmektir. Alyuvar üretiminin vücuttaki doku ve organların ihtiyaçlarını karşılayamayacak duruma gelmesi, kanamayla vücutta kan kaybının olması düşüklüğe etki etmektedir. Belirtiler ise şu şekildedir:
Enerji kaybı
Halsizlik
Kolay yorulma
Huzursuzluk, sinirlilik
Nefes darlığı
Baş dönmesi
Şiddetli göğüs ağrısı
Ciltte solukluk
Uyku sorunları
Kalp atışında düzensizlik
Düşüklüğe bağlı olarak oluşan bazı hastalıklar; anemi çeşitleri, lösemi, tiroid bozuklukları, böbrek rahatsızlıkları, epilepsi nöbetleridir.
Kan sayımı testinde bakılan değerlerdendir. Sonuçların değerlendirilmesi cinsiyete ve yaş gruplarına göre farklılık göstermektedir. Ayrıca hamilelik döneminde de RBC değeri değişmektedir. Normal değerler şu şekildedir:
Yenidoğan bebeklerde, kandaki 1 mikro litre başına, 4,,2 milyon aralığındadır.
Çocuklarda, kandaki 1 mikro litre başına, 4,,8 milyon aralığındadır.
Kadınlarda, kandaki 1 mikro litre başına, 4,,4 milyon aralığındadır.
Erkeklerde, kandaki 1 mikro litre başına, 4,,1 milyon aralığındadır.
Gebelerde, kandaki 1 mikro litre başına, birinci (ilk üçüncü ayda) 3,,55 milyon, ikinci trimesterda (ikinci üçüncü ayda) 2,,49, üçüncü trimesterda (son üçüncü ayda) 2,,43 milyon aralığındadır.
Sağlıklı bir bireyin idrarında arasında RBC değeri olması normaldir. Bu değerin üzerinde görülmesinde ise neden arttığı bulunmalıdır.
İdrarda RBC görülmesi kan karıştığını gösterir. Bu durum hayati tehlike oluşturmamaktadır fakat ciddi ve önemli hastalıkların habercisi olabilir.
Ayrıca eritrosit görülme nedenlerinden bazıları şunlardır:
İdrar yolu iltihabı geçirmiş olmak
İdrar kesesinde veya böbreklerde meydana gelmiş enfeksiyon
Böbreklerde taş olması
Böbreğin zarar görmesi
Prostat kanseri
Kanser ilaçları
Virüs kaynaklı iltihaplar
Kanın pıhtı atması
Gebelik sürecinde kırmızı kan hücre sayısı önemlidir. Kanda yeterli demir ve oksijen miktarı olması önemlidir. Hamilelikte kan miktarında artış olabilir. Fakat bunun az miktarı kırmızı kan hücrelerinde gerçekleşmektedir. Bazı durumlarda ise anemi görülmektedir. Oksijen taşıyamayan kırmızı kan hücreleri hamilelikte soruna neden olabilir. Doktor tarafından uygun görülen tedavi yöntemi uygulanmalıdır.
Ortalama korpusküler (eritrosit) hemoglobinin kısaltması olan MCH, bir kırmızı kan hücresinin ortalama hemoglobin miktarını ölçen bir çeşit kan testidir. Hemoglobin kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir protein olduğu için MCH seviyesi bir kişinin kırmızı kan hücrelerinin ne kadar hemoglobin taşıdığını gösterir. MCH değeri ortalama korpusküler hacim (MCV) değeri ile birlikte değerlendirildiği zaman kırmızı kan hücresinin boyutu hakkında da bilgi sağlar. Böylece pikogram (pg) cinsinden ölçülen MCH değeri bazı kan hastalıklarının teşhisinde kullanılabilir.
MCH (ortalama eritrosit hemoglobin) değeri normal aralığı pikogram (pg) olarak kabul edilir. Ama bu aralık laboratuvardan laboratuvara veya kullanılan ölçüm birimine göre değişebileceği için MCH sonucu değerlendirilirken laboratuvarın belirttiği referans aralıklarına dikkat etmek gerekir. Test sonucunda belirtilen referans aralığına göre MCH değeri normalin altında veya üstünde ise doktora danışılmalı ve gerekirse daha fazla test yaptırılmalıdır.
Kan testinde görülen MCH düşüklüğü, kırmızı kan hücrelerindeki ortalama hemoglobin miktarının normal aralığın altına düşmesidir. MCH değeri 26 pg veya daha düşük olduğu zaman kırmızı kan hücreleri küçülür ve rengi solar. Birçok sebepten kaynaklanabilen MCH düşüklüğü vücutta önemli sağlık sorunları oluşturabileceği için dikkate alınmalıdır.
MCH düşüklüğü kırmızı kan hücrelerinin boyutuna ve hemoglobin taşıma kapasitesine bağlı olduğundan düşüklüğünde vücutta çeşitli belirtiler görülür. MCH düşüklüğü belirtileri arasında şunlar yer alır:
En yaygın nedenlerinden birisi demir eksikliği anemisi olan MCH düşüklüğü, pek çok benzer sebepten kaynaklı oluşabilir. MCH düşüklüğüne neden olan bu sebepler şöyle açıklanabilir:
MCH düşüklüğü tedavisi altta yatan nedenlere bağlı olarak belirlenir ve neden çözüme kavuşturularak düşüklük giderilir. Demir eksikliği anemisinde tedavi genellikle demir takviyeleri kullanılarak ve beslenme alışkanlıklarında değişiklikler yapılarak sağlanır. B12 veya folat eksikliği gibi bir nedenden kaynaklı ise bu vitaminleri içeren takviyeler veya yiyecekler yolu ile eksik olan vitaminler alınarak tedavi edilebilir. Tedavi edilmediği durumda MCH düşüklüğü kalp hastalığı ve solunum zorluğu gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği için belirtilerin varlığında çok geçmeden doktora gidilerek tedavi olunmalıdır.
MCH (ortalama eritrosit hemoglobin) yüksekliği kırmızı kan hücrelerindeki ortalama hemoglobin miktarının normal aralığın üzerine çıkmasıdır. Normal MCH değeri aralığı pikogram (pg) olduğu için, yüksek MCH değeri genellikle 34 pg ve üstüne denir. MCH yüksekliği önemli sağlık sorunlarına neden olabileceği için dikkate alınmalı ve tedavi edilmelidir.
Normalde MCH yüksekliği başta pek bir belirti vermez ve genellikle tesadüfen kan testi sırasında tespit edilir. Ama altta yatan nedenlere bağlı olarak, MCH yüksekliği çeşitli belirtilere sebep olabilir. MCH yüksekliğinden kaynaklı görülebilecek bazı semptomlar şunlardır:
MCH yüksekliğinin en yaygın nedeni, MCH düşüklüğüne de neden olabilen B12 veya folat eksikliğidir. B12 veya folik asit eksikliği eritrositlerin normal şekilde gelişmesini engelleyerek normalden büyük kırmızı kan hücrelerinin oluşmasına neden olur. Daha büyük kırmızı kan hücreleri normalden daha fazla hemoglobin taşıyarak MCH yüksekliğine neden olur. MCH yüksekliği oluşturan nedenlerden bazıları şunlardır:
MCH yüksekliği tedavisi, düşüklüğünde olduğu gibi sebebe bağlı olarak belirlenir. B12 veya folat eksikliği mevcutsa vitamin takviyeleri, fazla alkol tüketiminden kaynaklı ise alkolizm tedavisi, diğer hastalıklardan kaynaklı ise o hastalıkların tedavisi uygulanarak MCH yüksekliği giderilir. Örneğin sferositoz gibi kalıtsal kan hastalıklarında kan transfüzyonları veya splenektomi (dalak çıkarma) yoluyla cerrahi müdahale ile tedavi gerçekleştirilir ve böylece MCH yüksekliği önlenir.
MCH yüksekliği ve düşüklüğü tedavi edilmediği zaman önemli sağlık sorunlarına neden olabileceği için belirtilerin varlığında çok geçmeden doktora görünülmesi gerekir.