Yemek düzeninizde herhangi bir farklılık olmamasına rağmen her geçen gün şişmanlıyorsanız ve kilolarınızdan bir türlü kurtulamıyorsanız bu durumun arkasında ciddi sağlık sorunları olabilir. Memorial Hizmet Hastanesi Endokrinoloji Bölümü Uzmanları, kilo alımına neden olabilecek hastalıklar ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.
Tiroid hormonları kişilerin metabolizma hızını ayarlayan en önemli hormonlardır. Eğer tiroid hormonları vücutta normal değerine göre azalırsa kilo alıma eğilim artabilmektedir. Bu kilo alımı genellikle vücutta serbest su atılımının bozulması, yani böbreklerin suyu yeterince süzememesi sonucu oluşmaktadır. Ayrıca hipotiroidinin uzun sürede metabolizmayı yavaşlatması nedeniyle, yapılan diyetlere yanıt alınamaması ve kilo vermede zorlanma oluşmaktadır. Tiroid hormonları var olan metabolik aktiviteyi hızlandırırken, metabolizma büyüklüğünü etkilenmez. 80 kg. civarında bir kişinin vücut kompozisyonu (kas yapısı vs.) ile oluşturabileceği metabolik aktivite bellidir. Bu aktivite tiroid hormonları ile maksimuma çıkartılır. Bu nedenle metabolik aktivitenin tiroid hormonları ile zorlanması sonucu elde edilebilecek kilo kaybı sınırlıdır ve genellikle kalp yorgunluğu ve iskelet sistemi aşınması ile sonuçlanmaktadır. Ayrıca, birlikte iştah artışı olacağı için kilo alımına da yol açabilmektedir.
Vücudun strese dayanıklılığını, enerjisini, su ve tuz dengesini ayarlayan hormonlara “Adrenokortikal hormonlar” denilmektedir. Bu hormonların aşırı salgılanması ile “Cushing Sendromu” denilen özel bir obezite çeşidi oluşmaktadır. Bu rahatsızlık nedeniyle yağlar belirli bölgelerde toplanmaktadır. Daha çok gövdede toplanan yağlar sonucu karın genişlemekte ve ciltte kırmızı renkli yırtılmalar veya çatlamalar oluşmaktadır. Ayıca bu hastalıkta kişilerin yüzleri kırmızı ve yuvarlak olmaktadır. Kilonun yanında tüylenme, adet düzensizlikleri, ciltte sivilcelenme, kolesterol yüksekliği gibi birçok hastalık ve bulguya yol açabilmektedir.
Polikistik over sorunu yaşayan kişide adet düzensizliği ve erkek hormonu fazlalığına (androjen) bağlı olarak bel bölgesinin genişlemesi tipinde (android) bir kilo artışı görülmektedir. Bu tip kilo alımlarında kalp hastalıklarına daha sıklıkla rastlanmaktadır. Bunun yanında insülin direnci, polikistik over hastalığının hem göstergesi hem de nedeni olarak bilinmektedir. İnsülin direnci sadece polikistik hastalık değil karaciğer yağlanması, kolesterol yüksekliği gibi birçok rahatsızlığın da nedeni olmaktadır.
Menopoz ile birlikte alınan kilolarda, vücuttaki hormonal değişimin etkisi bilinmektedir. Bununla birlikte, yaş durumuna göre, kas kitle oranının azalışı, zaman içinde birtakım hastalıkların geçirilmiş olması, hareket azalışına neden olduğu için kilo alımı görülmektedir.
Günlük yaşamın içinde yaşanan üzücü olaylar, stres, karar verme baskısı gibi nedenler kişileri etkilemektedir. Bu tür durumlar uykusuzluğa ve geç yatmaya neden olabilmektedir. Hormonal dengesizliği bozan stres, iştah artışı ile sonuçlanabilmektedir. İştah artışı olan kişi, kendini ödüllendirme şeklinde ortaya çıkan atıştırmalarla, ekstra kalori alımına yönelebilmektedir.
İlaç kullanımına dikkat etmek gerekmektedir. Özellikle, sık kullanılan antidepresan ilaçlar, kişinin kendini daha mutlu hissetmesine ve yemek konusunda kısıtlamaları kaldırmasına yol açabilmektedir. Bazı durumlarda antidepresanın kendi etkisi ile de kilo alımı olabilmektedir. Bunun yanında epilepsi, migren ve diyabet gibi durumlarda kullanılan ilaçlar da kilo alımını tetikleyebilmektedir. Doğum kontrol ilaçlarının iddiaların aksine obezite yaptığı kanıtlanmamıştır. Bazı durumlarda su tutulması ve kilo artışı gözlemlenmektedir ancak bu durum obezite olarak değerlendirilmemektedir.
Hollywood ünlüleri rolleri için 20 kilo bile alabiliyorlar. Peki bunu nasıl başarıyorlar?
1. Tükettiğimiz besinlerin yiyeceklerin bol kalorili olmasına özen gösterin.
2. Gün boyu 3-5 öğün yemek yemeye özen gösterin tabii bol kalorili olması şartıyla.
3. Bol bol karbonhidrat, protein alın. Aldığınız kalorilerin çoğunluğunu karbonhidratlar oluşturmaktadır.
4. Bol bol su tüketin, için. Şişmanlara sorun "su içsek yarıyor" diyeceklerdir muhakkak :) Su temel besin maddisidir. Eğer kilo kazanmak istiyorsanız bol bol su içmelisiniz.
5. Yo Yo Diyeti uygulayın. Bu en iyi kilo alma yöntemlerinden birisidir. Dört gün boyunca yüksek kalorili olan besinler, yiyecekler tüketin, kalorili bir diyet yapın, son üç gün süresince daha çok kalori içeren yiyecekler tüketin. Bu Durumda zayıflamak isteyen şişmanların başına sık sık rastlanan bir olaydır. Zayıflamak için diyet uygularken, birden kendilerini kaybederler, ve acayip bir şekilde çok yemeye başlarlar, kendilerine hakim olamazlar. Ancak bunu siz bilinçli yaparsanız formülünüz tutacaktır.
6. Geceleri yatmadan 1-2 saat önce yemek yiyip yatarsanız, hareket etmeyeceğiniz için, kalorileriniz daha az harcanacak ve doğal olarak daha çok kilo alabileceksiniz.
7. Biraz daha fazla sodyum (tuz) alın. Bu vücudunuzda suyu tutmayı sağlayacaktır. Bununla birlikte kaslarınızda artışa geçecektir.
8. Kırmızı et diğer et türlerine nazaran daha fazla kilo aldırır. Ancak sürekli tüketmek yerine arada sırada tüketmek daha akıl karıdır.
9. Yukarıda saydığımız maddeleri uygulayın, yemek yiyin yatın ama kas yoğunluğunuzu artıracak sporlar yapmayı da ihmal etmeyin.
10. Protein ve aminoasit içeren içecekler için, bunları eczanelerden temin edebilirsiniz. Sütün içerisine hurma da koyabilirsiniz. Tabii ki ufak parçalara ayrılmış şekilde.
Bir de bunlara göz atın:
Yağlar temize çıktı!
Bu yiyecekler acıktırıyor!
Fast-food'la zayıflayın!
Kilo almak istiyorum!
1 bardak süt + 1 adet muz + 2 tam ceviz + 1 tatlı kaşığı bal (blenderdan geçiriniz)
Herhangi bir sağlık problemi olmayan kişiler için hazırlanmıştır. Tavsiye niteliğindedir.
Vücut kitle endeksi hesaplama ile kişilerin sağlıklı kilo aralığı tespit edilebiliyor. Buna göre öncelikle gerçekten zayıf olup olmadığını kontrol etmeniz gerekebilir. Bazı durumlarda kişi psikolojik olarak zayıf olduğunu düşünse de aslında kilosu normal olabiliyor. İlk olarak Sağlık Bakanlığı’nın beden kütle endeksi sayfasından vücut kitle endeksini hesaplayabilirsiniz.
HESAPLAMA YAPMAK İÇİN TIKLAYINIZ….
Çıkan sonuçlarda beden kitle indeksi 20-25 arasında olanları normal, 25-30 arasında olanları hafif kilolu, 30-35 arasındakileri obez olarak tanımlanıyor. İndeksi 20’nin altında olanlar ise zayıf olarak kabul ediliyor.
“ÇOK ZAYIFIM, KİLO ALAMIYORUM” ALGISI DOĞRU MU?
Vücut kitle endeksi 20’nin altında değilse bu kişinin zayıf olmadığını gösterir. Ancak hesaplamalar sonucunda 20’nin altında çıkarsa o zaman zayıf olduğu kabul edilir ve sağlıklı kilo alma yöntemi tavsiye edilebilir.
NASIL KİLO ALINIR? KADIN VE ERKEKLER İÇİN
Metabolizmada hızlı çalışma, kanser ve benzeri ağır hastalıklar ya da yeme bozukluğu yoksa matematiksel hesaplamalar yaparak sağlıklı bir şekilde kilo almak mümkün.
Kilo alma ve verme işlemi tamamen matematiksel hesaplamalarla kontrol edilebilir. Her insanın günlük harcadığı kalori ve aldığı kalori mevcuttur. Kalori açığı yaratılırsa kişi kilo verebilir ya da kalori fazlalığı bulunursa kişi kilo alabilir. Ancak bu işlem bir anda olabilecek bir durum olmadığı için kalori açığı yaratma ya da kalori fazlalığı tutma bir süreç gerektirir.
Örnek olarak bir kişi hareketli bir yaşama sahip günlük düzenli yürüyüş veya yapıyorsa bu kişi bir kalori harcar. Diyelim ki yaptığı davranışlarla uyku dahil gün boyu 2 bin kalori harcadı ancak o gün tükettiği besinlerle vücuduna 2 bin 500 kalori aldı. Aradaki 500 kalori fazlalık yaratır ve biriktikçe kilo alımı başlar.
Bu nedenle kilo almak için öncelikle günlük kaç kalori aldığınızı ve yaktığınızı tespit etmeniz gerekiyor. Günlük 2 bin kalori yakıp 2 bin kalori alırsanız kilo almanız pek mümkün değil. Ancak kalori alırken de sağlıklı besinlerden kalori almaya dikkat etmek gerekiyor.
İştahsızlık sorunu çekiyorsanız bu durumda kalori alabilmek için spor ve benzeri aktivitelerle iştahınızı açmanız ya da diyetisyenden yardım almanız gerekebilir.
Sadece yemek yiyerek kalori fazlalığı oluşturmak ise sağlıksız kilo alma yöntemi olarak kabul edilir. Sağlıklı kalori fazlalığı oluşturmak için hem yeme alışkanlığı elde etmek hem de spor aktivitenizi yapmak vücudunuza fayda sağlar.
Son olarak vücudunuzdaki kas kütlesini artırarak da kilo alabilirsiniz. Kaslar belirli hareketle bağlı olarak yırtılır ve iyileşme süreci sonrası gelişir. Yapılan hareketlerle birlikte kas geliştikçe kas kütlesi de artar. Böylelikle hem kilo almış olursunuz hem de kas kütlesi arttığı için sağlıklı bir şekilde gerçekleştirmiş olursunuz.
Sonuç olarak kilo almak için takip etmeniz gereken maddeler şu şekilde;