Erzurum Evleri Tarihi
Tarihi "Erzurum Evleri" ziyaretçilerini asırlık kültür ve lezzet yolculuğuna çıkarıyor
Bin yıldır Türk-İslam medeniyetinin yaşandığı ve yaşatıldığı Erzurum'da 11 taş ev ile bir hanın birleşimiyle oluşturulan Erzurum Evleri, mimarisi, sergilenen antika eşyaları, sunulan yöresel lezzetleri ile yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor.
Yedi bin yıllık geçmişiyle çok sayıda medeniyete ev sahipliği yapan Erzurum, tarihi, kültürü ve yöresel lezzetleriyle de önemli bir turizm potansiyeline sahip.
Yakutiye ilçesi Cumhuriyet Caddesi'nde bulunan tarihi "Erzurum Evleri" de yaklaşık 30 yıl önce birbirinden bağımsız taş yapılar ile bir hanın birleştirilmesiyle restoran haline getirildi.
Girişinden itibaren geçmişin hissedildiği evler, her mevsim kente gelen yerli ve yabancı turistlerin uğrak yeri oluyor.
Evlerin her metrekaresinde yörenin kültürü yaşatılıyor
Her metrekaresinde Erzurum kültürünün yaşatıldığı evlerde sergilenen günlük yaşam malzemelerinden giysilere, semaverlerden tespihlere kadar yüzlerce antika eşya, ziyaretçilerini tarih yolculuğuna çıkarıyor.
Evleri gezen turistler bir yandan maziye yolcuk yapıyor, bir yandan da sunulan yöresel lezzetlerle kent gastronomisinin zenginliğini hem tanıma hem de tatma imkanı buluyor. Soba kenarında semaverle gelen çayları yudumlayan misafirler, ev mantısı, ekşili yaprak sarması, lor dolması, su böreği, kesme aşı, ayran aşı, dut ve pestil çullaması ile kadayıf dolması gibi kentin geleneksel yemeklerinden tadabiliyor.
Kente gelen turistler, Erzurum Evleri'ni görmeden dönmüyor
Erzurum Evleri işletme müdürü Selami Abbasoğulları, AA muhabirine, 11 ev ile hanın, ara duvarları açılmak suretiyle birbirine bağlanarak turistik işletme haline getirildiğini söyledi.
Yöresellikten evrenselliğe dönüşen mekanda ziyaretçileri ağırlamaktan mutluluk duyduklarını dile getiren Abbasoğulları, "Erzurum'a gelen yerli ve yabancı turistlerin hepsi, tarihi yerleri ziyaret ettikten sonra Erzurum Evleri'ni de gezme ihtiyaçları duyuyorlar. Kış turizmi münasebetiyle gelen bütün yerli ve yabancı kayakseverler de burayı ziyaret ediyorlar. Yöresel yemeklerimizden tadıyorlar, sıcak ve soğuk içecek hizmeti sunuyoruz." dedi.
Erzurum Evleri'nin özelliklerine ilişkin bilgiler veren Abbasoğulları, şöyle devam etti:
"Evler genelde 50-60 metrekare büyüklüğündedir. İçerisinde tandırbaşı, sekili bölümler bulunmaktadır. Kırlangıç örtüyle tandırbaşı bir bütünü oluşturur. Bu tandırbaşıyla bir bütün olan ahşaptan oluşan kırlangıç örtü, ev içerisindeki sıcak ve soğuğu kendi katmanları arasında tutarak yazın serin, kışın sıcak tutmasını sağlıyor. Tandırlar ise 1 metre derinliğinde kuyu şeklindedir. Ekmek ve yemekler orada pişer. Yemekler yendikten sonra yatılacak yerler zaten ev içerisinde fazla oda yok, 1-2 oda vardır, bir de sekili bölüm vardır. O sekili bölümde de gelen misafir 'başım üstünde yerin vardır' diye orada yatırılır, ev sahibi de aşağıda yatar."
Çetin kış şartlarının yaşandığı kentte eski evlerin ısı yalıtımı için taş duvarlar ve toprakla yapıldığına dikkati çeken Abbasoğulları, duvarlara her bir metrede hatıl ve kiriş görevi için ağaçlar konulduğunu, bununla hem depremde esneme hem de duvara mukavemet sağlanmasının amaçlandığını söyledi.
Evler, özellikleriyle de ilgi çekiyor
Evlerin, kapısından günlük yaşama kadar her şeyin ince ayrıntısına kadar düşünülerek yapıldığını vurgulayan Abbasoğulları, "Evlerin kapıları birbirine çapraz şeklindedir. Şimdiki daireler gibi açıldığında karşı dairenin evinin içini görmüyorsunuz. Çapraz şekildedir ki karşıdaki evin içi görülmesin. Evler içerisinde şerbetlik dediğimiz günümüzde gümüşlük dediğimiz bölümler vardır. Onlar da kıble yönünde durur. Eve gelen misafirin kıbleyi sormasına gerek kalmaz. Tandır başlarında bulunan kırlangıç örtünün üzerinden içeriye gelen ışık da namaz vakitlerini gösterir." dedi.
Kapılarda kilit vurmak için kullanılan demir parçası anlamına gelen "zırza" bulunduğunu belirten Abbasoğulları, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kapılarda tokmaklar vardır. Hafif olanı kadınlar çalar. Sert olanı erkekler çalar. Gelen erkek sert olan tokmağı vurduysa evdeki hanım kapıyı açmaz ve erkek de durumu anlar. Yazlık tırhış dediğimiz kapılarımız vardır. Küçük aralıkları vardır. Dışarıdan geçen kişi içeriyi görmüyor ama içeriden dışarı görülüyor. Evlerin içerisi yazın hava alsın diye kullanılır. Yabancılar gelip burada evleri gezdiği zaman eski kültürü görmüş oluyor. Anlatmaya da hiç gerek kalmıyor. Yemek pişirilen, yatılan yeri görüyor. Duvarın, tavanların yapılış şeklini gördüğü zaman burayı tanımış oluyor. Sorduklarında biz en ince detayına kadar anlatıyoruz."
Ailesiyle İstanbul'dan kenti gezmeye gelen Akif Albayrak da turistik amaçla geldikleri Erzurum'da tarihi evlerde güzel zaman geçirdiklerini anlatarak, İstanbul'dan sonra tarihi evlerin kendilerini "bir zaman yolculuğunda" gibi hissettirdiğini belirtti.
Rize'den Erzurum'a turist getiren işletmecilerinden Mahmut Arslan da turistleri hem tarihe yolculuk yapmaları hem güzel vakit geçirmeleri için Erzurum'un tarihi mekanlarına getirdiklerini söyledi.
Mekân Adı: Tarihi Erzurum Evleri
Hizmete Başlama Tarihi:
Adres(Merkez) : Cumhuriyet Cd. İbrahim Paşa Mh. Yüzbaşı Sk. No:5, Yakutiye/ERZURUM
Telefon: 0 442 213 83 72 - 0 442 214 06 35
Web Adresi:
E-Mail Adresi:[email protected]
Sosyal Medya:https://www.facebook.com/erzurumevleri.demir?ref=ts&fref=ts
Mutfak Türü: Ayran aşı ve kesme aşı çorbaları, cağ kebap, tandır kebabı, yaprak sarma, Erzurum mantısı, Erzurum güveç, kavurma çullama, et yemekleri, su böreği, kuymak, lor dolması, tatlılar, sıcak ve soğuk içecekler, yöresel yemekler.
Birden fazla eski Erzurum evinin birleştirilerek, restore edildiği Erzurum evlerinde Erzurum'a özgü binlerce tarihi eşya sergilenmekte. Tarihe ışık tutan Erzurum evleri restoran müze olarak, Erzurum'u ziyaret eden ziyaretçilerin yoğun ilgisini görmektedir. Mutfağında Erzurum'a özgü yöresel lezzetler yer almaktadır.
{{begeni}} {{yorumsayi}}
14 Aralık 2016 06:33
Oturum Açınız
Yorum yazmak için oturum açmalısınız.
Oturum AçÜye OlIn the late 19th century Erzurum Houses became an important symbol of Erzurum and eastern culture. Erzurum Houses are examples of structures that reflects Turkish culture. Erzurum Houses can be distinguished from Anatolian Houses with its climatic conditions and economic changes of the people at the time. Among these difficulties, the earthquake that took place in Erzurum in 1859 and had devastating consequences was one of the most important one. Another important challenges were, Russian occupation and Armenian attacks. In addition to historical events, the influence of the Erzurum Houses architecture is also important. It can be easily spotted through interior architecture in social media. In addition, household items that are close to 20,000, found in Erzurum Houses, can create an idea for the food culture of the period.
Yapı Malzemesi
Erzurum evlerinin ana özelliklerini belirleyen öenmli bir etkende yapı malzemesidir. Ana yapı malzemesi taş,ahşap,toprak,tuğla ve maden olarak ele alınır.
1 - Taş :Köşe ve cephelerde yonu taş,diğer kısımlarda moloz taş duvarlar kullanılmıştır. Karataş,BOztaş ve Kamber taşı gibi türleri vardır. Karataş,Hasankale civarından ve Nenehatun(Sivişli) Köyü; Boztaş,Ağzı açık tabya ve Ağveren Köyü; Kamber taşı ise aynı adlı köyün ocaklarından temin edilmiştir.
2 - Ahşap : Erzurum evlerinde taştan sonra en çok kullanılan yapı elemanıdır. Duvarları bağlayan hatıllar,toprak örtüyü taşıyan kirişler,döşeme ,tavan ve bütün doğramalar ahşap olarak yapılmıştır. Çam,kavak ve söğüt en çok kullanılan ağaç çeşitleridir. Saz ve kamış da damın örtülmesinde yardımcı malzeme olarak kullanılmıştır.
3 - Toprak : Erzurum evlerinin ana örtü malzemesi,taş duvarların bağlayıcı elemanıdır. Toprak malzeme şehir çevresindenitabyalardan kolaylıkla temin edilirdi.
4 - Tuğla : Toprak elverişli olduğu için yapılan tuğlalar kalitelidir. Tuğla, ara bölmelerde 1.katın cephesinde ve baca yapımında kullanılmıştır.
5 - Maden : Sıcak demir işleri olarak kullanılmıştır. Kapı ve pencere menteşeleri,kuşakları,çiviler,pencere parmakları,kapı tokmakları demirden yapılmıştır. Bronz döküm kapı tokmakları da kullanılmıştır.
