Evet Hayır Referandumu Ne Zaman Oldu
kaynağı değiştir]
| Şehir | Kayıtlı Seçmenler | Oylayan insan sayısı | Geçerli oylar | Geçersiz oylar | Evet | Evet (%) | Hayır | Hayır (%) | Katılım oranı (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Adana | 41,85 | 58,15 | 86,14 | ||||||
| Adıyaman | 69,83 | 30,17 | 85,93 | ||||||
| Afyonkarahisar | 64,58 | 35,42 | 88,91 | ||||||
| Ağrı | 43,06 | 56,94 | 71,07 | ||||||
| Aksaray | 75,57 | 24,43 | 84,37 | ||||||
| Amasya | 56,29 | 43,71 | 90,39 | ||||||
| Ankara | 48,87 | 51,13 | 89,81 | ||||||
| Antalya | 40,94 | 59,06 | 87,18 | ||||||
| Ardahan | 44,36 | 55,64 | 80,09 | ||||||
| Artvin | 46,95 | 53,05 | 84,97 | ||||||
| Aydın | 35,74 | 64,26 | 87,96 | ||||||
| Balıkesir | 45,53 | 54,47 | 89,62 | ||||||
| Bartın | 56,03 | 43,97 | 86,16 | ||||||
| Batman | 36,48 | 63,52 | 82,99 | ||||||
| Bayburt | 81,67 | 18,33 | 81,95 | ||||||
| Bilecik | 48,89 | 51,11 | 90,51 | ||||||
| Bingöl | 72,67 | 27,33 | 78,32 | ||||||
| Bitlis | 59,36 | 40,64 | 78,55 | ||||||
| Bolu | 62,29 | 37,71 | 88,92 | ||||||
| Burdur | 51,73 | 48,27 | 89,3 | ||||||
| Bursa | 53,21 | 46,79 | 89,35 | ||||||
| Çanakkale | 39,55 | 60,45 | 90,41 | ||||||
| Çankırı | 73,46 | 26,54 | 84,77 | ||||||
| Çorum | 64,5 | 35,5 | 89,42 | ||||||
| Denizli | 44,53 | 55,47 | 90,27 | ||||||
| Diyarbakır | 32,42 | 67,58 | 80,73 | ||||||
| Düzce | 70,55 | 29,45 | 90,15 | ||||||
| Edirne | 29,50 | 70,50 | 88,33 | ||||||
| Elazığ | 71,82 | 28,18 | 84,23 | ||||||
| Erzincan | 60,50 | 39,50 | 87,92 | ||||||
| Erzurum | 74,50 | 25,50 | 84,76 | ||||||
| Eskişehir | 42,43 | 57,57 | 89,13 | ||||||
| Gaziantep | 62,44 | 37,56 | 83,24 | ||||||
| Giresun | 61,69 | 38,31 | 82,93 | ||||||
| Gümüşhane | 75,16 | 24,84 | 73,15 | ||||||
| Hakkâri | 32,35 | 67,65 | 80,87 | ||||||
| Hatay | 45,64 | 54,36 | 87,65 | ||||||
| Iğdır | 34,86 | 65,14 | 76,72 | ||||||
| Isparta | 56,04 | 43,96 | 87,64 | ||||||
| İstanbul | 48,65 | 51,35 | 88,71 | ||||||
| İzmir | 31,22 | 68,78 | 89,09 | ||||||
| Kahramanmaraş | 73,95 | 26,05 | 87,39 | ||||||
| Karabük | 60,73 | 39,27 | 86,67 | ||||||
| Karaman | 63,85 | 36,15 | 88,45 | ||||||
| Kars | 50,99 | 49,01 | 77,97 | ||||||
| Kastamonu | 64,84 | 35,16 | 83,51 | ||||||
| Kayseri | 67,75 | 32,25 | 89,49 | ||||||
| Kilis | 64,13 | 35,87 | 86,39 | ||||||
| Kırıkkale | 62,44 | 37,56 | 85,52 | ||||||
| Kırklareli | 28,67 | 71,33 | 89,97 | ||||||
| Kırşehir | 53,30 | 46,70 | 84,79 | ||||||
| Kocaeli | 56,69 | 43,31 | 89,67 | ||||||
| Konya | 72,88 | 27,12 | 88 | ||||||
| Kütahya | 70,29 | 29,71 | 90,14 | ||||||
| Malatya | 69,57 | 30,43 | 86,78 | ||||||
| Manisa | 45,67 | 54,33 | 90,45 | ||||||
| Mardin | 40,96 | 59,04 | 82,22 | ||||||
| Mersin | 35,99 | 64,01 | 87,88 | ||||||
| Muğla | 30,73 | 69,27 | 88,47 | ||||||
| Muş | 50,56 | 49,44 | 78,95 | ||||||
| Nevşehir | 65,59 | 34,41 | 87,73 | ||||||
| Niğde | 59,82 | 40,18 | 85,45 | ||||||
| Ordu | 61,90 | 38,10 | 82,74 | ||||||
| Osmaniye | 57,81 | 42,19 | 85,24 | ||||||
| Rize | 75,56 | 24,44 | 85,07 | ||||||
| Sakarya | 68,08 | 31,92 | 89,33 | ||||||
| Samsun | 63,56 | 36,44 | 86,26 | ||||||
| Şanlıurfa | 70,82 | 29,18 | 83,69 | ||||||
| Siirt | 47,93 | 52,07 | 83,24 | ||||||
| Sinop | 57,90 | 42,10 | 83,73 | ||||||
| Şırnak | 28,41 | 71,59 | 83,93 | ||||||
| Sivas | 71,30 | 28,70 | 86,31 | ||||||
| Tekirdağ | 38,98 | 61,02 | 88,98 | ||||||
| Tokat | 63,27 | 36,73 | 87,41 | ||||||
| Trabzon | 66,47 | 33,53 | 85,18 | ||||||
| Tunceli | 19,58 | 80,42 | 83,74 | ||||||
| Uşak | 47,04 | 52,96 | 90,26 | ||||||
| Van | 42,72 | 57,28 | 75,59 | ||||||
| Yalova | 71,59 | 49,73 | 50,27 | 85,41 | |||||
| Yozgat | 74,24 | 25,76 | 83,44 | ||||||
| Zonguldak | 49,33 | 50,67 | 86,57 | ||||||
| Ülke çapında sonuçlar | 51,41 | 48,59 | 85,32 |
Yurt dışı sonuçları[değiştir kaynağı değiştir]
Anketler[değiştir kaynağı değiştir]
Meclis Anayasa Komisyonundaki görüşmelerin tamamlanmasının ardından 18 maddelik değişik teklifi oylamaları için meclis oylaması süreci başladı. Teklifin referanduma sunulması için beşte üç oy çokluğu olan oyu, doğrudan uygulamaya geçmesi için üçte iki oy çokluğu olan oyu alması gerekmekteydi. AK Parti yetkilileri, oylamalar öncesinde barajı geçilse dahi halk oylaması yapılmaksızın değişikliklerin uygulanmayacağını bildirmişti.[16]
Meclis, önerilen değişikliklerin oylamasını iki turda tamamladı. İlk tur değişikliklerin yeterli desteği alıp almayacağının bir göstergesi olarak kabul edildi ve tüm partiler değişikliklerle ilgili olarak genel kurulda söz alarak fikirlerini sundu. İkinci turda ise partiler değişiklikle ilgili açıklamalar yapmadı. Turlardan ikincisinin sonucu değişiklik teklifinin referanduma gidip gitmeyeceği ya da doğrudan uygulamaya konulacağı konusunda belirleyici oldu. Baraj konusunda aynı sayılar korunmakla birlikte ikinci turdan 'un altında onay çıkması hâlinde değişiklik teklifi meclisten geçmemiş olacaktı.[17]
Toplam koltuk sayısı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde milletvekili oylamaya katıldı. Halkların Demokratik Partisi'nin (HDP) 11 milletvekili henüz kanıtlanmamış terörizm suçlamalarından dolayı tutuklu olduğu için oylamalarda yer alamadı, tutuklu milletvekilleri anayasa görüşmelerinin iç tüzüğe aykırı olduğunu bildirerek durdurulmasını isterken geriye kalan 48 HDP'li milletvekili ise oylamaları boykot etti.[18] Meclis Başkanı İsmail Kahraman ise hastaneye kaldırıldığı için oy kullanamadı, yerine geçici başkanlık eden Ahmet Aydın ise meclis başkanlarının oylamaları katılmaması kuralı nedeniyle oy veremedi.[19][20]
Toplamda milletvekili oylamaya katılabilecekti ve bunlardan 'i AK Parti'den, 'ü CHP'den, 48'i HDP'den ve 39'u MHP'dendi; bunlara ek olarak iki bağımsız vekil bulunmaktaydı. MHP milletvekillerinden 6 kişi değişiklik teklifine karşı olduklarını belirterek 'Hayır' diyeceklerini açık bir şekilde duyurunca 'Evet' oyunun fire olmaksızın olması tahmin edildi.[21] CHP'nin milletvekili ile iki bağımsız vekil Aylin Nazlıaka ve Ümit Özdağ da oylamada 'Hayır' diyeceğini açıkladı. HDP ise oylamayı boykot etti.
Meclis oylaması 9 Ocak'ta başladı ve oylamanın ilk turu 15 Ocak'ta tamamlandı. Değişikliğe karşı olan milletvekilleri, ara verilmeksizin aynı gün içinde birden çok maddenin oylandığına dikkat çekerek acelecilik olarak nitelendirdikleri bu durumu eleştirdi.[22] Oylamalara usulsüzlük tartışmaları gölge düşürdü; CHP milletvekilleri, AK Parti yönetiminin hangi oyu kullanacağı belirsiz olan kendi milletvekillerini 'Evet' oyuna zorlamak için yasalar tarafından izin verilmediği hâlde açık oy kullanımını şart koştuğunu ifade ederek oylama sırasında açık oy kullanan AK Parti milletvekillerinin fotoğraf ve videolarını çekti.[23][24] AK Parti milletvekilleri, kendilerini açık oy kullanırken görüntüleyen kişilere tepki gösterdi ve bu yüzden hükûmet ile muhalefet vekilleri arasında zaten yaşanan sözlü tartışmalar zaman zaman fiziki kavgaya dönüştü.[25] CHP'li vekil Fatma Kaplan Hürriyet, AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş ile Başbakan Binali Yıldırım'ı açık oy kullanırken görüntülediği için AK Parti milletvekilleri tarafından darp edildi.[26] Bazı milletvekilleri fiziki kavgalar sonucunda hastaneye kaldırılırken tartışmalar sırasında meclis kürsüsünde yer alan € değerindeki bir mikrofon kayboldu.[27] Oylamanın ikinci turu ise 20 Ocak'ta tamamlandı ve teklifin tüm maddeleri meclisten geçti. Onaylanan değişikliği yürürlüğü koymak için yapılan nihai oylama referandum sınırı olan 'u geçerek oyla kabul edildi ancak doğrudan yürürlüğe girmesi için gerek olan barajının altında kaldı.[28]