Fatsa Belediye Başkanı Terzi Fikri

Kısa sürede yaptıklarıyla Türkiye çapında yankı uyandıran Fikri Sönmez öncülüğündeki Fatsa, dünden bugüne birçok araştırmaya konu oldu.

İşte 'Terzi' Fikri Sönmez'in hayatı ve 'Nokta Operasyonu' hakkında bilinenler

FİKRİ SÖNMEZ KİMDİR?

Fikri Sönmez, ’de Ordu’nun Fatsa ilçesine bağlı Kabakdağı köyünde doğdu. Yoksul bir çocukluk geçirdi. İlkokul sonrası bir terzinin yanında çırak olarak çalışmaya başladı.

’larla birlikte Türkiye İşçi Partisi’ne üye oldu ve aktif siyasete başladı. TİP’in Fatsa’daki örgütlenmesi için çalıştı.

Dev-Genç’le birlikte 6. Filo’ya karşı eylemlerde yer aldı. ’de THKP-C davasından yargılandı. Mahir Çayan ve yoldaşlarının Maltepe Askeri Cezaevi’nden kaçışı sonrası Karadeniz’e geçmelerine yardımcı olmakla suçlandı. 2 yıl kadar tutuklu yargılandıktan sonra ’te afla serbest kaldı.

Karadeniz bölgesindeki emekçilerin ve köylülerin içerisinde mücadele yürüttü. ’da “Fındıkta sömürüye son” mitinglerini örgütleyen isimlerden biri oldu.

’da Fatsa’da, CHP, AP ve MSP’nin iki katı oy alarak bağımsız belediye başkanı seçildi. Fatsa’yı halk komiteleriyle yönetmeye başladı. Komitelerle birlikte “Çamura son kampanyası, “Fatsa Halk Kültür Şenliği” gibi etkinlikler düzenledi. İlçede yol, su, kanalizasyon gibi sorunların halkın katılımıyla çözülmesi için adımlar attı. Geniş köylü kitlesinin katıldığı fındık mitingleri hayata geçirildi.

NOKTA OPERASYONU

Mayıs-Temmuz ayları arasında 50’nin üzerinde kişinin katledildiği Çorum Katliamı sırasında dönemin Başbakanı Süleyman Demirel, tarafından “Çorum’u bırakın Fatsa’ya bakın” ifadeleriyle hedef gösterildi.

Operasyon öncesi CHP, MSP, AP ilçe başkanlarının ortak basın açıklaması yaparak “Fatsa’da operasyon yapılacak bir şey yok. Huzur içindeyiz” sözleri yeterli olmadı.

Vali Reşat Akkaya’nın Ordu’ya atanmasıyla birlikte 11 Temmuz ’de başlatılan “Nokta operasyonu” ile gözaltına alındı.

Hürriyet, operasyondan 2 gün önce “Fatsa’ya nokta operasyonu” başlığıyla harekatı duyurdu.

TSK, ilçeye hücumbotlarla denizden baskın gerçekleştirdi. Harekata bir mekanize piyade taburu, üç jandarma komando birliği, il alay komutanlığı takviye birlikler, polis ve Vali Akkaya’nın kontrolündeki ülkücü militanlar katıldı.

Sönmez'in askeri operasyonla görevine son verildi.

Bundan birkaç ay sonra gerçekleşen darbe koşulları altında cezaevinde tutulan ve işkence gören ‘Terzi Fikri’, 4 Mayıs günü, yalnızca 47 yaşındayken kalp krizi geçirerek yaşamını yitirdi.

Kısa sürede yaptıklarıyla halkın büyük teveccühünü kazanan ve Türkiye çapında yankı uyandıran Sönmez öncülüğünde Fatsa, bir sosyalist yerel yönetim deneyimi olarak bugüne değin birçok araştırmaya konu oldu.

Can Yücel’in Terzi Fikri için yazdığı şiir:

Terzi Fikri öyle bir giysi dikti ki Fatsa'ya
O Gürcü öyle bir gürledi ki arkadaşlarıyla
Noktalar, noktalı virgüller, askeri operasyonlar
Kimseler çıkaramaz Fatsa'nın sırtından!
Emek hakkının sımsıcak çıplaklığını

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ordu'da toplu açılış törenine katıldı. Burada yaptığı konuşmada 'de askeri operasyonla görevine son verilen Fatsa'nın sosyalist Belediye Başkanı Fikri Sönmez'i hedef alan Erdoğan; "Hatırlarsanız yıllarca bu ülkeyi vesayet ve tek parti yönetimiyle milli iradeyi yok sayarak, darbelerle sürekli demokrasimizi budayarak, koalisyonlarla siyaseti felç ederek, ideolojik, etnik ve mezhebi gerilimlerle milli bünyemizi zayıflatarak, ah ah, aramızda benden büyük olan ablalarım, ağabeylerimiz var; o CHP'nin hani o karneyle benzin, ekmek dağıtılan dönemleri vardı ya.

Elhamdülillah bizim iktidarımızda böyle bir şey var mı? Yok. Bunlar terörle canımıza ve huzurumuza kastettiler. Ama şimdi terörle mücadelede Gabar'da, Tendürek'te, terörün belini kırdık mı? Artık terör diye bir bela var mı? Ah ah, bu Ordu terörün ne menem bir şey olduğunu gayet iyi bilir. Bu Ordu Terzi Fikriyi de iyi bilir. Onların bedelini benim Ordum çok ödedi. Ama artık böyle bir şey yok" ifadesini kullandı" ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Terzi Fikri olarak bilinen Fikri Sönmez'e yönelik sözleri CHP kanadını ayağa kaldırdı. İşte o tepkilerden bazıları;

CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba: Erdoğan neye kime saldıracağını şaşırdı. 36 yıl önce yaşamını yitiren "ne yaptıysa halkı için, halkıyla birlikte yapan" Fikri Sönmez'i hedef alıyor. Terzi Fikri'nin mücadelesini halktan kopuk, emekçi düşmanı, Kenan Evren zihniyetinde birinin anlamasını beklemiyoruz.

CHP Yerel Yönetimlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Seyit Torun: Erdoğan! Ordulu, halkı için halkıyla çalışan Terzi Fikrisini iyi tanır; birde talancı, halkını açlığa mahkum bırakırken zenginleşen AKP'yi daha iyi tanır. Karadenizli'nin fındığını bahçede bırakmasına sebep bu iktidar seçilmiş başkan Terzi Fikri'ye söz edecek hadde sahip değildir! "Halk için halk ile beraber" şiarıyla yapılan "fındıkta sömürüye son" mitingleri, bir avuç tefecinin boyunduruğu altında ezilen fındık üreticilerinin direnişine ve birçok kazanımına vesile oldu. Ne mutlu ses veren, söz katan, emek koyan Terzi Fikri'ye!

CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır: Ülkenin kaynaklarını beşli çeteye peşkeş çekenler, "Ben ne yaptıysam halkım için, halkımla beraber yaptım" diyen Terzi Fikri'ye çıkıp laf söylüyor!

CHP PM Üyesi Eren Erdem: Terzi Fikri kim, siz kim… 12 Eylül zindanlarında işkence gören Terzi Fikri, halka adanmış bir ömürdür. Birde tabi 12 Eylül'ün zihniyetinin günümüz savunucuları var. Onların Terzi Fikri'ye saldırması doğaldır. Çiftçinin, köylünün başkanı Terzi Fikri'ye selam olsun…

'de Ordu'nun Fatsa ilçesine bağlı Kabakdağı köyünde doğdu. Yoksul bir çocukluk geçirdi. İlkokul sonrası bir terzinin yanında çırak olarak çalışmaya başladı. 'larla birlikte Türkiye İşçi Partisi'ne üye oldu ve aktif siyasete başladı. TİP'in Fatsa'daki örgütlenmesi için çalıştı. Dev-Genç'le birlikte 6. Filo'ya karşı eylemlerde yer aldı. 'de THKP-C davasından yargılandı. Mahir Çayan ve yanındakilerin Maltepe Askeri Cezaevi'nden kaçışı sonrası Karadeniz'e geçmelerine yardımcı olmakla suçlandı. 2 yıl kadar tutuklu yargılandıktan sonra 'te afla serbest kaldı.

Recep Tayyip ErdoğanFikri SönmezFatsaOrduGüncelHaberler

yılında yapılan belediye seçimlerinde, diğer tüm partilerin aldığı toplam oydan fazlasını alarak belediye başkanı seçildi. Halkla beraber Fatsa'yı yaşanır bir yer haline getirmeye çalıştı. Halkın yönetime katılımı egemenleri dehşete düşürdü. Demirel, 50'den fazla insanın öldüğü Çorum olaylarında bile, "siz asıl Fatsa'ya bakın" diyordu. 12 Eylül darbecileri tarafından atıldığı zindanda yaşamını yitirdi.

yılında Fatsa'nın Kabakdağ köyünde doğdu. İlkokulu bitirdikten sonra ailesinin geçimine katkıda bulunmak için bir terzinin yanında çıraklığa başladı. Yaşamının sonraki bölümünde geçimini terzilik yaparak sağladı.

60'lı yıllardan itibaren TİP içerisinde çeşitli kademelerde görev aldı. Bu yıllarda yükselen gençlik mücadelesine katıldı. Özellikle Karadeniz bölgesinde emekçilerin ve yoksul köylülerin örgütlenmesinde çalıştı. Samsun'dan Trabzon'a kadar gerçekleştirilen "Fındıkta Sömürüye Son" mitinglerinin hem örgütleyicisi, hem de bizzat konuşmacısıydı.

'de THKP-C davasından yargılandı. Yirmi ay kadar tutuklu kaldıktan sonra tahliye edildi. 12 Mart darbesinin ardından Karadeniz'deki devrimci mücadelenin örgütlenmesinde genç devrimcilere her zaman örnek oldu.

Fikri Sönmez yıllarında Giresun ve Ordu yörelerinde yapılan "Fındıkta Sömürüye Son" mitinglerinin de aktif örgütleyicisi oldu.

yılında yapılan Belediye seçimlerine bağımsız aday olarak katıldı. Fikri Sönmez'in başkan seçilmesinin neredeyse kesinleşmesi üzerine, 15 Eylül günü kendisine yapılan suikasttan bacağından yaralanarak kurtuldu. Fikri Sönmez, daha önce CHP, AP, ve MSP'ye oy verenlerin de büyük bir bölümünün oyunu alarak Fatsa Belediye Başkanlığı seçimini, diğer tüm partilerin adaylarının aldığı toplam oy oranının toplamından daha fazla oy alarak kazandı.

Fatsa'da ilk iş olarak Halk Komiteleri'nin oluşturulmasına girişildi. Fatsa, sorunları, nüfusu ve toplanabilme özellikleri bakımından 11 birime ayrıldı.

Yapılan ilk toplantılarda halkın gizli oy, açık sayım esasına göre komite üyeleri seçildi. Seçilen komite üyelerinin görevleri, halkın sorunlarının takipçisi olma, Belediye çalışmalarını denetleme, Belediyece karşılanan ihtiyaç maddelerinin dağıtımı vb. işlerdi. Halkın belediye yönetimine katılımı komite üyeleriyle sınırlı kalmadı. İki ayda bir yapılan halk toplantılarıyla Fatsalıların yönetime doğrudan katılımı sağlanmaya çalışıldı.

Bu toplantılarda tartışılarak son şekli verilen "Belediye Çalışma Programı" doğrultusunda yapılan işler Belediye Başkanı ve görevlilerce halka anlatıldı, yapılan eksiklikler ve yanlışlar açıkça tartışıldı; önemli hataları görülen komite üyeleri halk tarafından görevden alındı. Öte yandan bu toplantılar aynı zamanda ülke sorunlarının tartışıldığı meclisler haline getirilmeye çalışıldı. Yirmi bin nüfuslu Fatsa'da, bu toplantılara beş bin yetişkin insan katılıyordu. Belediye'nin aldığı tüm kararlar halkla tartışılıyor, halkın onayı olmayan hiçbir iş belediye tarafından yapılmıyordu..

Fatsa'da yürütülen ilk büyük belediye çalışmasından biri "Çamura Son Kampanyası"ydı. Fatsa sokakları müteahhitlerin keyfince sürdürülmüş plansız kanalizasyon çalışmaları nedeniyle köstebek yuvasına dönmüştü. Bütün Fatsa'nın sokaklarının temizlenerek yeniden yapılması işine teknik adamların "yıllar sürer" demelerine rağmen halkın gönüllü katılımı ve çevre ilçelerin makine ve ekipman yardımıyla çamur Fatsa'dan ay içinde sökülüp atıldı ve ilçeye 4 monash.pw yeni bir cadde yapıldı.

"Çamura Son Kampanyası"nın ardından "Fatsa Halk Kültür Şenliği" düzenlendi. Şenlik boyunca her türden sanatsal ya da kültürel etkinlikte doğrudan halkın katılımı gözetildi. Büyük kentlerde yaşayan aydınların, demokratların, sosyalistlerin; sanatçıların da katıldığı şenlik, aynı zamanda bu insanların Fatsa'da olup bitenlere tanıklık etmelerine vesile oldu.

Fatsa'da yol, su, kanalizasyon gibi sorunların halkın katılımı sağlanarak çözülmesi doğrultusunda adımlar atıldı. Geniş köylü kitlesinin katıldığı fındık mitingleri düzenlendi. Arazi anlaşmazlıklarından kan davalarına, köy kavgalarından aile içi sorunlara kadar her türden sorunları halkla birlikte çözmeye çalıştı.

Bütün bu gelişmeler devlet yetkilileri tarafından bekleneceği üzere derin bir kaygıyla izleniyordu. Öyle ki, 50'nin üzerinde insanın öldüğü Çorum olayları sırasında dönemin Başbakanı Süleyman Demirel "Çorum'u bırakın, Fatsa'ya bakın' diyordu.

Önce vali Reşat Akkaya'nın Ordu'ya atanması, ardından 11 Temmuz 'de başlatılan "Nokta Operasyonu", devletin Fatsa'da Fikri Sönmez'in Belediye Başkanlığı ile birlikte oluşturulmaya çalışılan yeni hayat biçimine doğrudan ve açık saldırısı oldu. Operasyon öncesinde Fatsa AP, CHP ve MSP İlçe Başkanlarının basına yaptıkları "Her yerde kan var, biz burada huzur içindeyiz. Fatsa'da komünist işgal yoktur. Halk vardır. Halkın yönetimi vardır. Fatsa'da ateş ile barut yok, böylesine huzurlu bir yerde olay çıkartmayı istemek niye?" şeklindeki açıklamaya aldırış edilmedi ve Fatsa halkı 11 Temmuz sabahı tank sesleriyle uyandı. İlçenin sokakları asker ve polisle dolmuş, yollar kariyerlerle kesilmişti. Denizde silahlarını Fatsa'ya çevirmiş iki hücumbot duruyordu. Askerler ve polislerin arasında maskeli muhbirler vardı. Sonradan bunlardan kimisi hakkında tutuklama kararı olduğu anlaşıldı.

Fikri Sönmez 11 Temmuz günü bir basın toplantısı düzenleyerek, günlerdir bir kısım basında ve televizyonda Fatsa hakkında süren spekülasyonlara cevap vermek niyetindeydi. 10 Temmuz'u 11 Temmuz'a bağlayan gece sabaha kadar bu toplantının hazırlıklarını sürdürdü. Ancak 11 Temmuz sabahı operasyoncular tarafından gözaltına alındı. Gözaltında olduğu süre boyunca ağır işkencelere maruz kaldı. Ardından 12 Eylül koşullarında cezaevi yaşamı başladı. Fikri Sönmez yargılandığı dönemde de bir kısım basının boy hedefi oldu. Sık sık "Terzi Fikri"li yalan-yanlış haberler yer alıyordu.

Fikri Sönmez, ilerlemiş yaşına rağmen cezaevi direnişlerinin en önünde yer aldı. Amasya Cezaevi'ndeki direnişi kırmak için bir işkence merkezi olan Suluova Et Balık Kurumu'na götürülen 25 kişiden biri de Fikri Sönmez'di. Orada 3 ay boyunca işkence gördüler ama direniş kırılamadı.

İşkenceler, cezaevleri, mahkemeler zaten yıllardır önemsemediği sağlığını iyiden iyiye bozdu. Kalbi, bütün bu yükü daha fazla kaldıramadı ve 4 Mayıs günü hayata veda etti.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar

Hiroşima ve Nagasaki: Kapitalist aklın dehşet verici mantığı

Tarihte bugün: Paramaz ve yoldaşları yıl önce idam edildi

1 Mayıs'ın kökeni: 'da Haymarket meydanı

13 Aralık 12 Eylül darbecileri Erdal Eren'i idam etti

Fikri Sönmez (Terzi Fikri) kimdir?

Dev-Genç'le birlikte 6. Filo'ya karşı eylemlerde yer aldı. 'de THKP-C davasından yargılandı. Mahir Çayan ve arkadaşlarının Maltepe Askeri Cezaevi'nden kaçışı sonrası Karadeniz'e geçmelerine yardımcı olmakla suçlandı. İki yıl kadar tutuklu yargılandıktan sonra 'te afla serbest bırakıldı.

Karadeniz bölgesindeki emekçilerin ve köylülerin içerisinde mücadele yürüttü. 'da "Fındıkta sömürüye son" mitinglerini örgütleyen isimlerden biri oldu.

'da Fatsa'da, CHP, AP ve MSP'nin iki katı oy alarak bağımsız belediye başkanı seçildi. Fatsa'yı halk komiteleriyle yönetmeye başladı. Komitelerle birlikte "Çamura son" kampanyası, "Fatsa Halk Kültür Şenliği" gibi etkinlikler düzenledi. İlçede yol, su, kanalizasyon gibi sorunların halkın katılımıyla çözülmesi için adımlar attı. Geniş köylü kitlesinin katıldığı fındık mitingleri hayata geçirildi.

Mayıs-Temmuz ayları arasında 50'nin üzerinde kişinin katledildiği Çorum Katliamı sırasında Başbakan Süleyman Demirel tarafından "Çorum'u bırakın Fatsa'ya bakın" ifadeleriyle hedef gösterildi. Operasyon öncesi CHP, MSP, AP ilçe başkanlarının ortak basın açıklaması yaparak "Fatsa'da operasyon yapılacak bir şey yok. Huzur içindeyiz," sözleri yeterli olmadı.

'da Ordu'nun Fatsa ilçesinde bağımsız belediye başkanı seçilen ve ilçeyi halk komiteleriyle yöneten Devrimci Yol'cu Sönmez, hedef gösterilme sonrası 12 Eylül darbesinin lideri Kenan Evren'in yönettiği 'Nokta Operasyonu' ile 11 Temmuz 'de gözaltına alındı.

'Terzi Fikri', 4 Mayıs günü, 47 yaşındayken kalp krizi geçirerek yaşamını yitirdi.

Çalışmaları, bir sosyalist yerel yönetim deneyimi olarak görüldü ve yerli ve yabancı birçok araştırmaya konu oldu.

, Ordu doğumlu.