Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon Hangi Bölüme Bakar

Hareket sorunları başta olmak üzere kas-iskelet sistemi problemlerini yakından inceleyen fiziksel tıp ve rehabilitasyon bölümü birçok hastanede başvurulan yerlerden biri. Bu bölümü inceleyen uzmana ise fizik tedavi ve rehabilitasyon doktoru deniyor. Peki, fiziksel tıp ve rehabilitasyon nedir, neye bakar? Fizik tedavi ve rehabilitasyon doktoru hangi hastalıklara bakar? İşte tüm merak edilenler... 

Fiziksel tıp ve rehabilitasyon nedir, neye bakar?

Tıbbi tedavilerin bazen başka yöntemlerle desteklenmesi gerekebilir. Özellikle iskelet, kas ve eklemlerdeki sağlık sorunları tedavi edildikten sonra bile desteklenmelidir. Bazı hastaların doğrudan hastanelerde bulunan fiziksel tıp ve rehabilitasyon kliniklerine gitmesi gerekmektedir. Peki, fiziksel tıp ve rehabilitasyon ne demek? 

Fiziksel tıp ve rehabilitasyon ne demek?

Fiziksel tıp ve rehabilitasyon hareket sistemi hastalıklarının tedavisini, bozulan fonksiyonların eski haline getirilmesini ve hastayı tam tedavi edilmiş bir duruma getirilmesini hedefleyen bir tıp bölümüdür. Hastalıkların tedavileri için sıcak, soğuk uygulamalar, elektrik akımları, lazer, masaj ve egzersizler gibi çeşitli fizik ajanlar kullanılır.

Fizik tedavi 

Fizik tedavi (Fiziksel Tıp); çeşitli hastalıklarda diğer tedavilerle birlikte veya tek başına uygulanabilecek ısı, ışın, elektrik akımları, egzersiz vb gibi fiziksel ajan ve tekniklerin kullanıldığı tedavi yöntemleridir.

Rehabilitasyon 

Rehabilitasyon, onarma, tamir etme, yeniden yerine koyma anlamındadır. Hasta ve sakatların, sosyal, mesleki ve fizyolojik olarak normal yaşantısını sürdürebilmesi ve maksimum potansiyele sahip olabilmesi için yapılan çalışmalardır.

Fizik tedavi ve rehabilitasyon doktoru hangi hastalıklara bakar?

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon (FTR) Uzmanı altı yıl süren tıp fakültesi eğitiminin ardından dört-beş yıl boyunca fiziksel tıp ve rehabilitasyon alanında uzmanlık eğitimi alan tıp doktorudur. Kas/iskelet sistemiyle ilgili hastalıkların tanısını koyar ve tedavi programını planlar.

Hangi hastalıklara bakar? 

Ağrılı durumlar

-Artritler
-Kas iskelet ağrıları (boyun ve bel ağrıları)
-Fibromiyalji, miyofasyal ağrı sendromu ve kronik ağrı sendromu

Yaralanmalar

-Omurilik yaralanmaları
-Travmatik beyin hasarı
-Spor yaralanmaları 
-İşe bağlı yaralanmalar

Diğer rehabilitasyon gerektiren durumlar

-Amputasyonlar
-İnme
-Kanser rehabilitasyonu
-Kardiyak rehabilitasyon
-Pediatrik rehabilitasyon
-Geriatrik rehabilitasyon

Diğer Hastalıklar

-Osteoporoz
-Post-polio sendromu
-Multip skleroz
-Romatizmal hastalıklar

Fiziksel tıp ve rehabilitasyon, kas ve iskelet sistemi üzerinde farklı nedenlere bağlı olarak meydana gelen hastalıkların tedavisini sağlayan bir dizi sağlık hizmetleri sunan tıp alanı. Kısaca FTR bölümü (Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon) olarak da bilinir. Medipol Mega Üniversite Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bölümü’nden Dr. Öğr.Üyesi Ahmet Üşen bu bölüme dair detaylı bilgiler verdi.

Rehabilitasyon nedir?

Rehabilitasyon, doğuştan veya sonradan oluşan fizyolojik ve anatomik bozukluk ve yetersizliklerin yeniden kazandırılması, kişinin engellilik durumunu azaltıp, bağımsızlığını ve yaşam kalitesini maksimum düzeye çıkartılmasını amaçlayan tedavi yöntemi ve süreçleri planlayan alandır.

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon nedir?

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, kas iskelet sistemi hastalıkları, nörolojik hastalıklar, ortopedik operasyonlar, ağrılı durumlar ve kanser gibi kişinin günlük yaşam aktivitelerini ve bağımsızlığını sınırlandıran durumların teşhisi, sıcak, soğuk, elektrik, ışın, ses dalgaları ve egzersiz gibi fiziksel yöntemler kullanılarak tedavisi ve korunma yöntemleri ile ilgilenen tıp bölümüdür.

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon hangi hastalıklara bakar?

Fiziyatrist veya Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon uzman hekimi, ülkemizde 6 senelik tıp fakültesi eğitiminden sonra 4 sene uzmanlık eğitimi alan doktorlardır.  Fiziyatrist ağrıya, sakatlığa, özürlülüğe veya  günlük yaşam aktivitelerinde herhangi bir kısıtlılığa sebep olan kas iskelet sistemi ve nörolojik hastalıklarının teşhisini koyan ve bu hastalıkların gerek ilaç, enjeksiyon yöntemleri gibi medikal tedaviler ile gerekse fiziksel ajanlar ve egzersiz gibi fizik tedavi yöntemleri ile  tedavi eden uzman hekimdir. FTR hekimleri, pediatrik yaş grubundan ileri yaşlara kadar kişinin aktivitelerini kısıtlayan kas iskelet sisteminde ağrı, hareket ve fonksiyon kaybı gibi sonuçları olan tüm hastalıklara bakar. Kişinin yaşam süresi boyunca muhtemelen yaşayacağı bel, boyun, sırt, el, dirsek omuz, ayak, diz, kalça ağrıları FTR polikliniklerinde sıklıkla görülen hasta gruplarıdır. Bunun dışında inme, travmatik beyin ve omurilik yaralanmaları, multiple skleroz, Parkinson hastalıkları, serebral palsi  ve uzuvlarda görülen sinir yaralanması gibi nörolojik hastalıklar FTR servis ve polikliniklerinde sık görülür. Ayrıca dizde menisküs, ön çapraz bağ yaralanmaları, omuzda kas tendon yırtıkları, elde tendon ve sinir kesileri , kırıklar ve ileri kireçlenmeler sonrası  ortopedik operasyon geçiren hastalar ortopedik rehabilitasyona ihtiyacı olan kişilerdir. Fibromiyalji, Ankilozan Spondilit, Romatoid artrit gibi romatizmal hastalıkların teşhisi, takibi , tedavisi ve olası kötü sonuçların önüne geçmek için gerekli egzersiz programları FTR uzman hekimleri tarafından yapılır. Fizik tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri bir ekip halinde verilmekte olup bunların başında Fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzman hekimi bulunmaktadır.  Ekibin içinde Fizyoterapistler, Ergoterapistler,  Fizik tedavi teknikerleri, Rehabilitasyon hemşireleri, Ortez ve protez teknikerleri, Konuşma terapistleri bulunur. 

Fizyoterapist kimdir?

Fizyoterapist ise ülkemizde üniversitelerin Fizik tedavi ve rehabilitasyon fakültelerinden 4 yıllık lisans eğitimi sonrasında mezun olan sağlık çalışanlarıdır. Fizyoterapist, fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzman hekimin koyduğu tanıya göre fizik tedavi ve rehabilitasyon programlarını uygulayan sağlık çalışanlarına verilen ünvandır. Tanısı konulmuş kas iskelet sistemi ve nörolojik hastalıkların çeşitli egzersiz programları ile etkisini azaltmaya çalışırlar.

Fiziksel tıp ve rehabilitasyon, kişinin hayat kalitesini etkileyen problemlerin tanı ve tedavisine yardımcı olan bir tıbbi bölümdür. Bu bölümde kişinin iskelet sisteminde meydana gelen ağrılar ve iltihaplanmalar, duruş bozuklukları ve kan dolaşımının yavaşlaması gibi sorunların giderilmesi amaçlanır. Peki daha detaylı bahsetmek gerekirse fiziksel tıp ve rehabilitasyon nedir? Fiziksel tıp ve rehabilitasyon nelere bakar? Avicenna Sağlık Grubu olarak ele aldığımız bu makaleyi okuyarak merak edilenlere ulaşabilirsiniz.

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Nedir?

Doğuştan veya sonradan ortaya çıkan kas, sinir ve iskelet sorunlarının dışında nörolojik rahatsızlıklar, travma, fıtık, felç, ortopedik sorunlar ve diğer hastalıklardan kaynaklanan hareket kısıtlıklıklarını inceleyen ve tedavi eden bölüme fiziksel tıp ve rehabilitasyon denir. Elektroterapi, hidroterapi, manuel terapi ve traksiyon gibi çeşitli tedavi şekillerini uygulayan bu bölüm, aynı zamanda solunum ve fiziksel egzersizlerle de tedavi uygulamaktadır.

Bel, boyun, omuz, dirsek, bilekler, kalça, diz ve diğer tüm eklemler, kas ve kemiklerde meydana gelen yumuşak doku sorunları yaygın olarak görülen problemler arasındadır. Ayrıca yine aynı sistemi etkileyen romatizmal hastalıklar da halk arasında çoğu kişide ortaya çıkar. Fiziksel tıp ve rehabilitasyon tedavileri, ortopedik, kardiyak, nörolojik ve ürolojik gibi farklı alanlarda düzeltici programlar oluşturur. Ameliyata ihtiyaç olmayan bazı nörolojik sorunlar, bir takım aşamalardan sonra bu bölümün alanına girerek tedavi edilmeye çalışılır.

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Hangi Hastalıklara Bakar?

Fiziksel tıp ve rehabilitasyon neye bakar sorusu pek çok kullanıcı tarafından merak edilip araştırılıyor. Fiziksel tıp ve rehabilitasyon bölümü pek çok hastalığın tanı ve tedavisine yardımcı olmaktadır.

Ortopedik Kas – İskelet Sistemi Hastalıkları

Eklem hastalıkları

• Eklemlerin kıkırdak, kapsül, bağ, tendon, menisküs sorunları
• Ameliyatsız tedavileri
• Ameliyat sonrası rehabilitasyonları

Boyun, sırt ve bel sorunları

• Tüm ağrılı durumlar
• Duruş ve postür bozuklukları
• Skolyoz, kifoz v.b.

Omuz, dirsek, el bileği, el ve parmak eklem sorunları

• Ameliyatsız tedavileri
• Ameliyat sonrası rehabilitasyonları
• Ampute rehabilitasyonu

Kalça, diz, ayak bileği, ayak ve parmak sorunları

• Ameliyatsız tedavileri
• Ameliyat sonrası rehabilitasyonları
• Ampute rehabilitasyonu

Kemik hastalıkları

• Kemik erimesi
• Kırık sonrası rehabilitasyon
• Ampute rehabilitasyonu

Sinir Sistemi Hastalıkları

Beyin felçleri

• İnme – hemipleji
• Kafa travmalarına bağlı gelişen felçler
• Doğum sonrası beyin felci
• Boğulma ve zehirlenmelere bağlı beyin felçleri

Omurilik Felçleri

• Tetrapleji
• Parapleji
• Kauda ekina lezyonu

Sinir veya sinir kökü lezyonları

• Yüz felci
• Karpal tünel sendromu
• Sinir kökü – sinir ağı sıkışmaları
• El – kol, bacak ve ayakta sinir yaralanmaları

Kas hastalıkları

• Kas erimesi
• Kas romatizmaları
• Kas – tendon incinme ve kopmaları

Diğer

Romatizmal Hastalıklar

İltihabı romatizmal hastalıklar

• Romatoid artrit
• Ankilozan spondilit
• Eklemi tutan diğer tüm romatizmal hastalıkları

Dejeneratif romatizmal hastalıklar

Yumuşak doku romatizmaları

• Miyozit – miyalji
• Tendinit – tendinozis
• Tetik parmak, tenisçi dirseği, aşil tendiniti
• Ligament
• Bursitler
• Fasiyal bozukluklar

Kronik ağrı durumlar ve ağrı tedavisi

• Nevraljiler
• Fibromiyalji sendromu
• Algonörodistrofi – sudeck atrofisi

Diğer Hastalıklar

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Amaçları Nelerdir?

Kas ve iskelet sistemi problemlerinin tanı ve tedavisini düzenlemek için başvurulan bu bölüm, kişilerin fonksiyonel kapasitelerini ve günlük eylemlerini en üst seviyeye çıkarmayı amaçlar. Ve bu sayede kişilerin yaşam kalitelerini arttırmaya yardımcı olurlar. Öte yandan kapsamlı bir rehabilitasyon programı ile rehabilitasyona ihtiyacı olan kişilerin gereksinimleri de karşılanır. Rehabilitasyonda ise amaç, kişinin yine fonksiyonel kapasitesini artırmak, sorunu önlemek ve iyileştirmek, kişinin günlük eylemlerinde bağımsız duruma gelmesini sağlamak ve hayat standartlarını yükseltmektir.

Sıkça Sorulan Sorular

Avicenna Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü Doktorları

Fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümü doktor listesi aşağıda yer almaktadır:

Fizik tedavi, kas - iskelet - sinir sistemi hastalıklarının tedavisinde fizik tedavi ajanlarını kullanan tıp bilimidir. Sıcak soğuk uygulamaları, lazer, ışın ve manyetik alan uygulamaları, çekme tedavileri gibi tedaviler, fizik tedavi disiplinini oluşturur.

Rehabilitasyon ise, herhangi bir hastalık nedeniyle bazı işlevlerini kaybetmiş hastaların, var olan fonksiyonel durumunu en üst düzeye çıkarmak için uygulanan işlemlerin tümünü kapsar. Bu bazen fizik tedaviyle birlikte uygulanan, bazen de tek başına uygulanan bir tıp disiplinidir.

FİZİK TEDAVİ REHABİLİTASYON HANGİ HASTALIKLARIN TEDAVİSİNDE KULLANILIR?

Fizik tedavi rehabilitasyon neye bakar sorusunu yanıtlayacak olursak, çok geniş bir hastalık yelpazesinde kullanıldığını söyleyebiliriz. Kas - iskelet ve sinir sisteminde etkili olan bütün hastalıkların tedavisinde, fizik tedavi rehabilitasyon uygulamaları kullanılır.

Fizik tedavi, eklem ve kasları tutan, omurgayı etkileyen hastalıklarda daha ön plandadır. Bunlar; omurga rahatsızlıkları, skolyoz, omurga eğrilikleri, bel ve boyun fıtıkları, kas tutulmaları, eklem kireçlenmeleri, eklem romatizmaları, yumuşak dokuları etkileyen hastalıklarda kullanılır.

Rehabilitasyon ise, daha çok sinir sistemini etkileyen hastalıklarda kullanılır. Bunların başında da, felç, inme, omurilik yaralanmaları, omurilik felçleri, sinir felçleri gibi hastalıklar gelmektedir.

Bazı ortopedik durumlarda ise, fizik tedavi rehabilitasyonu genelde beraber kullanılır. Bunlar protez ameliyatı sonrası, kırık ameliyatı sonrası yapılır.

FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON KİMLERE UYGULANMAZ?

Fizik tedavi rehabilitasyon, hemen hemen herkese uygulanabilir. Çok özel bazı durumlarda tedavi uygulamalarını dikkatli yapmak gerekir. Bunların başında da, kanser hastaları gelmektedir. Elektromanyetik alan, derin ısıtıcılar gibi bazı cihazları bu tip hastalarda kullanmamaktayız.

Rehabilitasyon ise, kullanılmayacak hasta yok denecek kadar azdır. Egzersiz gerektiren hastalara, kalp yetmezliği ve akciğer problemi varsa dikkatli uygulanması gerekir.

FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON KAÇ SEANSTA UYGULANIR?

Fizik tedavi uygulamalarının seans sayısı, hastalığa göre değişken olabilmektedir. Genelde 15 seanslık tedavi, çoğu hastalıkta yeterli olmaktadır. En çok kullanılan hastalık grubu olan romatizmal hastalıklar için 15 seanslık tedavi yeterli olabilir. Fakat bu sayı bazen daha uzun olabilir.

Rehabilitasyon uygulamaları ise, bu hastaların seansları oldukça uzun olabilir. Bu açıdan üst sınır yok denebilir. Uzun seanslar boyunca fizik tedavi yapmanın da herhangi bir sakıncası yoktur.

FİZİK TEDAVİNİN ETKİLERİ NELERDİR?

Fizik tedavinin iyileştirici ve geliştirici etkileri vardır. İyileştirici etkileri, hastalığa göre ve fizik tedavi ajanına göre çeşitli olabilir.

Örneğin ekleminde ağrısı olan bir hastaya derin ısıtıcılar kullanıldığında, tendon genişlemekte ve hasta eklemini daha rahat hareket ettirebilmektedir.

FİZİK TEDAVİYE NE ZAMAN BAŞLANMALIDIR?

Çoğu hastalık için, fizik tedaviye başlama sınırı yoktur. Fakat bu durumun istisnaları vardır. Örneğin; bel fıtığı şikayeti olan ve çok şiddetli ağrıları olan hastayı ilk günden fizik tedaviye almak mümkün değildir. Dolayısıyla hastaya ilaç tedavisi verip, ağrılarının azalmasını sağladıktan sonra fizik tedaviye alırız.

Bu tip hastalıkların dışındaki hastalıklarda, fizik tedavi için bir bekleme süresi yoktur.

FİZİK TEDAVİDEN ÖNCE HASTA HANGİ MUAYENELERDEN GEÇER?

Kas, iskelet veya sinir sistemi şikayetiyle başvuran hastalar, önce iyi bir fizik muayeneden geçer. Kas güçleri ve eklemler test edilir, sinir fonksiyonlarına bakılır, gerekli hastalardan bir takım tetkikler (MR, röntgen, ultrason) istenir ve hastalığın adı konulmaya çalışılır.

İkinci muayene ise laboratuvar tetkikleridir. Hastada bazı iltihaplı romatizmalardan şüphelenirsek, kan tahlili isteriz. Kan tahlili ve röntgenin sonucuna göre hastanın tanısı konulur, ardından fizik tedaviye alınır.

FİZİK TEDAVİNİN BAŞARILI OLMASI İÇİN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

Fizik tedavinin başarılı olması için; hasta, terapist ve doktor arasında çok iyi bir iletişim olmalıdır.

Fizik tedavi sırasında, bir takım özel yöntemler kullanıldığı için bu anlamda hastanın kendisine dikkat etmesi gerekir. Bel fıtığı tedavisine gelen hasta, kendisine dikkat etmez ve belini zorlarsa şikayetler devam edecektir. Bu anlamda hastaların kendisine dikkat etmesi gerekir.

Isı tedavi uygulandığı zaman, soğuk havalarda hastanın biraz daha sıkı giyinmesini tavsiye ederiz. Diğer havalarda ekstra önlem gerekmez.

FİZİK TEDAVİ UYGULAMASINI KİM YAPAR?

Fizik tedavi uygulamaları, fizyoterapistler ve fizik tedavi teknikerleri tarafından yapılır. Fizik tedavi teknikerleri, elektro terapi, lazer gibi uygulamaları kullanan personeldir.

Fizyoterapistler ise, işin rehabilitasyon kısmında yer alırlar. Felçli hastaların çalıştırılması, kaslarının güçlendirilmesi, kırık veya protez sebebiyle eklemlerin açılması gibi eğitim gerektiren tedavi bölümünde yer alırlar.

Rehabilitasyon hastaları, bilinçsiz ellerde bu tedaviden zarar görebilirler. Kendilerini tedavi eden personel hakkında bilgi sahibi olmalarını, hastalara şiddetle önermekteyim.

FİZİK TEDAVİNİN ETKİSİ NE ZAMAN GÖRÜLÜR?

Fizik tedavinin etkisi, hastalığa göre değişir. Romatizmal hastalıklarda, 5-6 seanslık tedaviden sonra hastalar etki görmeye başlarlar.

Bel ve boyun fıtığında 5 - 10 seans arasında hastalar iyi hissetmeye başlarlar. Fakat bunlar kesin rakamlar değildir. Bazen ilk seanstan sonra dahi hasta kendisini çok iyi hissedebilir.

Kesin bir kıstas yoktur fakat hastalara bu konuda sabırlı olmalarını tavsiye etmekteyiz. 10 seans tamamlandıktan sonra hiç bir iyileşme olmamışsa, o zaman tedaviyi sorgulamakta fayda vardır.

ANASAYFAYA DÖNMEK İÇİN TIKLAYINIZ