Fosfor Alerjisi

Bebeklerde İnek Sütü Alerjisi

Bebek beslenmesinde anne sütü şarttır. Bebeklerde aylar arasında inek sütüne başlanmaması önerilir. Çünkü 1 yaşından sonra bebek inek sütünü sindirmeye hazırdır. Fosfor, kalsiyum ve çinkodan zengin olan inek sütü bebeğin diş, kemik sağlığı ve kas gücü için önemli bir besin kaynağıdır.

Günlük Süt ve Uzun Ömürlü Sütlerin Farkı

Taze inek sütünün 72 derecede 15 saniye ısıtılarak mikroplarından arındırılması sonucu günlük süt üretilir. Bu sütlerin raf ömrü buzdolabında saklanmak koşuluyla 56 gündür. Sonrasında süt ekşir ve bozulur. Uzun ömürlü yanı UHT (Ultra High Temperature) sütler derecede birkaç saniye ısıtılarak ve sonra da hızla soğutularak hazırlanır. Açılmadıkları sürece oda sıcaklığında 36 ay saklanabilirler. UHT yönteminde ısıya duyarlı bazı vitamin ve bağışıklık faktörlerinin yok olması söz konusudur.

İnek Sütü Alerjisi Belirtileri

Gerçek inek sütü alerjisi bebeklerde yüzde oranında görülür. En yüz güldürücü tarafı ise 3 yaşına kadar hemen tamamen alerjinin kaybolmasıdır. Eğer bebek ilk sene içinde normal bir mama ile beslendiyse ve problem yaşamadıysa 1 yaşından sonra inek sütüne direkt geçebilir. Eğer ilk sene sadece anne sütü ile beslendiyse ve anne inek sütü ürünleri tükettiyse de inek sütüne sorunsuz geçilebilir.

Bebeklerde inek sütü alerjisi belirtileri arasında sütün içiminden sonra kanlı ishal ve kusma görülebilir. Bazen deride egzama olarak da ortaya çıkar. Bazen de solunum sistemini tutan belirtiler yani sürekli burun akıntısı veya tıkanıklığı, öter gibi solunum sıkışıklığıyla da kendini gösterir. İnek sütü protein alerjisi ileri seviyede olduğunda solunum sıkışıklığı, nefes alamama, ciltte yaygın kızarma gibi süt alerjisi belirtileri görülebilir. Süte alerji sinsi sinsi geliştiğinde tanımak zor olabilir. İnek sütüne geçtikten sonra problemlerin başlaması bir ipucu olarak değerlendirilmelidir.

Kan testi ile inek sütüne karşı IgE tipi antikor varlığına bakılmalıdır. Test yüksek çıkarsa inek sütünün her çeşidi (yoğurt, peynir, süt katılmış bisküvi, kek dahil) diyetten kesilmelidir. Bugün inek sütü alerjisi durumunda proteini parçalanmış özel mamaların tedavide çok önemli yeri vardır. Doktor kontrolünde alerji geçene kadar sadece bu mamaların kullanılması gerekir. Keçi sütü ve ürünleri de market raflarında bulunabilir. Soya sütleri değil ama keçi sütü ve ürünleri, inek sütü katkısı yoksa kullanılabilir.

İnek Sütü ile Anne Sütü Arasında Farklar Nelerdir?

Anne sütü içemeyen bebeklere ilk sene formül mama verilmesinin nedeni; inek sütünün anne sütüne göre olumsuz, yani eksik özelliklerinin mamalarda giderilmiş olmasıdır.

İnek sütünün bazı özelliklerinden dolayı özellikle 1 yaşın altındaki bebeklere verilmesi uygun değildir. Enerji içeriği açısından inek sütünün enerjisi anne sütüne benzer. Ancak protein miktarı anne sütünün üç katıdır. Yani hızlı büyüyen inek yavrusunun ihtiyaçlarını karşılar durumdadır.

Anne sütündeki protein miktarı yavaş büyüyen ve hareketleri yavaş gelişen insan yavrusunun ihtiyaçlarına göre ayarlanmıştır. İnek sütü ile protein yapıları çok farklıdır. İnek sütünde zor sindirilen bir tortu yapan kazein yüzde 80 oranında, kolay sindirilen whey kısmı ise yüzde 20 oranındadır. Anne sütünde ise whey fazla ( yüzde 80 ), kazein azdır ( yüzde 20 ). Aminoasit denilen protein yapıtaşları da farklılıklar gösterir, bazıları inek sütünde yoktur. Neden bu farklılıkların var olduğu halen tam olarak keşfedilememiştir.

İnek sütü, bebekler tarafından kolay sindirilemez. Yağ içeriği açısından bakıldığında da farklar vardır. Anne sütündeki toplam kalorinin yüzde 50'si yağdan gelir. Bunlar doymuş, tekli doymamış ve çoklu doymamış değişik yağlardan oluşur. Son yıllarda DHA ve ARA denilen uzun zincirli çoklu doymamış yağların özellikle bebeklerin beyin ve retinalarının gelişiminde önemli rol oynadıkları bulundu. Bunlar ilk sene bebeklere verilen mamalara eklendi.

Vitaminler: İnek sütünde yeteri miktarda B vitaminleri bulunur. A vitamini hem anne sütü hem de inek sütünde yeterlidir. İnek sütünde vitamin E yeterli değildir. D vitamini litrede IU olacak şekilde inek sütlerine eklenir. Anne sütünün vitamin içeriği annenin diyetine göre de değişir. Vitamin seviyelerini yeterli tutmak amacıyla emziren annelere günde bir kere vitamin tableti almaları önerilir.

Mineraller: Demirin emilimi inek sütünden yüzde 5, anne sütünden ise yüzde 50 oranındadır. Yani inek sütünden emilim 10 kat azdır. Bu emilim yetersizliği nedeniyle inek sütlerine ekstra demir katılır. Anne sütünden çinko daha iyi emilir. İnek sütünün kalsiyum (anne sütüne göre 3 kat) ve fosfor (anne sütüne göre 6 kat) miktarları yüksektir. Diş gelişimi için önemli olan florür ise 2 kat fazladır. İnek sütü daha tuzludur. Tuz miktarı anne sütünün 3 katı kadardır; bu durum özellikle bebeklerin gelişmekte olan böbreklerini zorlar. Süt, kalsiyum içeriği açısından çok zengin bir kaynaktır. yaş arasındaki çocukların günlük kalsiyum ihtiyacı mg'dir. Günde ml süt içen bir çocuk bu ihtiyacın yaklaşık yarısını karşılamış olur.

Bağışıklık Faktörleri: Anne sütü ve kolostrum, büyüyen insan yavrusunun bağışıklık sistemini geliştiren yüzlerce önemli faktör içerir. Bunlara örnek olarak nükleotidler ishali önleyici ve bağışıklığı destekleyen maddelerdir. Tam yararları bilinmese de formül mamalara nükleotidler eklenmişlerdir.

Özetle; protein miktarının fazla olması, sindiriminin zor olması, tuz içeriğinin fazla olması, bazı yararlı yağların bulunmaması, bağışıklık faktörlerinin eksik olması nedenleriyle bebeğe uyarlanmamış, direkt inek sütü yaş bebekleri için uygun değildir.

Güneş bize doğanın en büyük armağanı ve Vitamin D içinde en büyük kaynak. Atalarımız boşuna güneş girmeyen eve doktor girer dememişler. Son dönemlerde yapılan çalışmalar D vitamininin bilinenin aksine sadece kemik ve kalsiyum metabolizması ile ilgili olmadığını söylüyor. Vücuttaki hemen bütün sistemleri etkilediğini ve yine maalesef hem ülkemizde hem de bütün dünyada tahminlerin çok üstünde bir vitamin D eksikliği olduğunu göstermektedir. D vitamini eksikliği ile ilgili bazı çalışmalarda Kanada'da %90, Amerika'da %60 , Avrupa'da % 55 bizim ülkemizde de özellikle kış aylarında arttığını ve %70’lere ulaştığını gösteren çalışmalar mevcuttur.

Dünyanın bütün ülkelerinde beklenin çok üstünde vitamin eksiklikleri tespit edildiği için halkın bu konuya dikkatini çekebilmek için Dünya Vitamin D Komitesi ilk defa 'de kasım ayını D vitamini farkındalık ayı olarak ilan etmiştir ve bu sene Vitamin D farkındalık ayının 7. yılındayız yüzyılda birçok insan ihtiyacı olduğu kadar D vitaminini maalesef alamıyor. Vitamin D için asıl kaynağımız güneştir.

Vitamin D Seviyenizin Eksik Olmadığından Emin Olun!

Normalde Vitamin D yi güneş ışınlarının derimize temas etmesi ile elde ederiz ve güneş aracılığıyla elde ettiğimiz vitamin D vitamin ihtiyacımızın %’ini karşılar. Günümüz şartlarında eskiye nazaran daha az güneşe maruz kalıp daha az dışarı çıkıp daha çok içeride vaktimizi geçirir olduğumuz için özellikle kış ayları başta olmak üzere vitamin D seviyelerinde belirgin düşmeler oluşmaktadır ve yine yaz aylarında bolca kullandığımız güneş koruyucularda vitamin D’nin deriden sentezini engelleyen faktörlerin başında gelmektedir.

Son dönemlerde yapılan çalışmalar vitamin D’nin sadece kemik metabolizmasıyla değil vücuttaki bütün sistemleri ilgilendiren bir vitamin olduğunu ve eksikliğinde birçok sistemi ilgilendiren hastalıklar ortaya çıkabildiğini göstermiştir.

D vitamininin Vücuttaki Görevleri

• Kandaki kalsiyum ve fosforun normal sınırlarda kalmasını sağlayarak kemik erimesini önler (erişkinlerde osteoprozu).
• Kemikleri ve dişleri güçlendirir. Çocuklanın vitamin D ihtiyacı erişkinlere göre daha fazladır ve eksikliğinde Raşitizm denilen kemik hastalığı olur.
• Kaslara güç verir. Eksikliğinde kas güçsüzlüğü ve ağrı olur. Devamlı yorgunluk ve vücudunda yaygın ağrısı olan hastalar mutlaka kanda D Vitamini düzeyine baktırmalıdır
• Pankreas bezinden insilin salgılanmasında düzenleyicidir(seker hastaları için çok önemli)
• D Vitamini bazı kanserlerin (meme, prostat, kolon rektum kanseri) otonomun hastalıkların, kalp hastalıkları ve diyabetin gelişimini önler.
• Savunma sistemimizi güçlendirerek enfeksiyonlara karşı bizi korur
• Savunma sistemimizi güçlendirerek Multipl Skleroz, Romotoid artrit, tiroidit, Crohn hastalığı gibi hastalıklardan korur.
• Damarlarda kan basıncını düzenleyerek tansiyonu dengeler
• Depresyondan korur

D Vitamini Eksikliğine Neden Olabilen Hastalıklar

Enfeksiyon hastalıklarında D vitamini eksikliği görülebilir;

• Gribal enfeksiyonlar
• Üst solunum yolları enfeksiyonları
• Tüberkuloz
• İdrar yolu enfeksiyonları

Kemik ve kaslarla İlgili rahatsızlıklar D vitamini eksikliği ile ilişkilendirilebilir;

• Vücut kalsiyum dengesi bozulacağından kemiklerdeki kalsiyum kana geçer ve kemikler zayıflar.
• Kemik ağrıları
• Eklemlerde Kireçleme
• Kırık oluşma riski artar.
• Kas gücü azalır.
• Yürüme, merdiven inip-çıkma zorlaşır.
• Dengede bozulma olup, düşme riski artar.
• Yorgunluk olur.
• Yaygın vücut ağrıları oluşur.
• Kemik erimesi ve kemiklerde kırılmaya yol açarak sakatlığa neden olabilir.

Otoimmun yani bağışıklık ile ilgili hastalıklar D vitamini eksikliği ile ilişkilendirilebilir;

• Tip 1 Diyabet
• Multiple sikleroz (MS)
• Romatizmal hastalıklar
• Crohn hastalığı

Alerjik Hastalıklar D vitamini eksikliğinin nedeni ya da sonucu olabilir;

Bazı kanser türleri D vitamini eksikliği ile ilişkilendirilebilir;

• Meme
• Kolon
• Barsak
• Pankreas
• Kadın üreme organları ile ilgili kanserler

Metabolizma ile ilgili hastalıklar D vitamini eksikliği ile alakalı olabilir;

• Metabolik sendrom
• Şişmanlık
• Tip 2 Diyabet

Kalp Hastalıkları D vitamini eksikliği ile ilişkili olabilir;

• Hipertansiyon
• Kalp hastalıkları

Ayrıca bu rahatsızlıklar da D vitamini eksikliği ile alakalı olabilir;

• Kronik yorgunluk
• Halsizlik
• İsteksizlik
• Unutkanlık
• Depresyon

Vitamin D Eksikliğine Yol Açan Nedenler

Vitamin D eksikliği yapan en temel sebep yeteri kadar güneşe maruz kalamamaktır. Dolayısıyla kış mevsimi vitamin D eksikliğinin en sık görüldüğü dönemdir. UVB ışınlarının kışın ülkemize gelme açısı değiştiği için ve daha kapalı giyinip daha fazla kapalı alanda bulunduğumuz için güneş ile temasımız azalmakta haliyle deride D vitamini sentezide azalmaktadır. Kış mevsimi dışında D vitamin eksikliğinin sebepleri olabilen bazı özel durumlar da mevcuttur bunlar:

• Yaşlılık: Hem güneşe yeterince maruz kalmamak hem de deride vitamin D salınımının azalması
• Koyu Renk Cildi Olanlar: Derideki melanin pigmentinin fazlalığı güneşin derideki vitamin D sentezini olumsuz etkiler, örneğin Vitamin D eksikliği zencilerde daha çok olur.
• Şişmanlık: Vitamin D yağ dokusunda depolanan bir vitamin olduğu için şişman kişilerde daha çok eksiklik olur.
• Diyet: D vitamininden yana fakir beslenmek; her ne kadar D vitaminin ana kaynağı güneş olsada özellikle kış aylarında D vitamininden zengin gıdaların tüketilmemesi vitamin D eksikliğine neden olur.

D vitaminiden zengin gıdalar, samon, uskumru, ringa balığı gibi yağlı balıklar, balık yağı. Ayrıca karaciğer, yumurta sarısı, süt, tereyağı ve peynirde de daha az miktarda Vitamin D bulunur.

Bağırsaklardan Sindirim ve Emilim Problemleri

D vitamini eksikliğine neden olabilen bazı bağırsaklardan sindirim ve emilim problemleri şunlardır;

• Böbrek Hastalıkları; Böbrek hastalıkları D vitami emilimini olumsuz etkileyebilir.
• Karaciğer Hastalıkları; Sadece anne sütüyle beslenen bebekler: anne sütünde D vitamin olmadığı için anne sütü alan bebeklerin mutlaka günlük D vitaminin dışardan alaması gerekir.
• Hamile ve Emziren Anneler; Bu dönemdeki kadınlarda D vitamini emilimi azalabilir.
• Güneş Koruyucular: güneşin cildimiz için en olumsuz etkilerinden biri kontrolsüz ve uzun süreli maruz kalma sonucunda cilt kanserine neden olmasıdır. 15 ve üzerindeki faktörlü güneş kremleri derimizde Vitamin D sentezini %95 ve üzerinde engellerler. Dolaysıyla dışarıda bulunsak bile eğer güneş kremi kullandıysak derimize temas eden güneşteki UVB ışınları bloke olduğu için D vitamin sentez edilemez.

Sara ilaçları, kortizon içeren ilaçlar ve kolesterol ilaçları gibi bazı İlaç Kullanımları D vitamini emilimini olumsuz etkileyebilir.

D Vitamini Eksikliği Olmaması için Yapılacaklar

Yaz mevsiminde ve güneşli günlerde mümkün olduğunca vitamin D depolamak. Deride D vitamin sentezleyen ışınlar UVB ışınlarıdır. Işınların en dik olduğu saatler yani öğlen saatleri çok ödemlidir. Yine ışının direkt deriye temas etmesi gerekir. Pencere, araba camı, giysiler deriden UVB ışınlarının vitamin B sentezini engeller. Dolaysıyla kışın özellikle her gün saat 11 ile arasında 20 - 25 dakikayı dışarıda en azından yüz ve eller güneşi görecek şekilde geçirmek gerekir. Havanın güneşli olduğu günlerde diz ve dirsekten aşağısında ki kısımlarında güneşle dakika temas etmesi çok daha iyi olur. Ayrıca D vitamini eksikliği için öneriler uygulanabilir;

• Vitamin D açısından zengin somon, sardalya, uskumru, ringo balığı, lüfer, ton balığı gibi yağlı balıklar tüketin.
• Kışın her öğlen yarım saat güneşli ortamda açık havada bulunun.
• Vitamin D takviyeleri alın.

Özellikle D Vitamini Takviyesi Alması Gerekenler

Büyük, küçük, yaşlı genç, hemen herkesin Vitamin D vitamini seviyesine baktırarak eksiklik tespit edildiğinde mutlaka tedavi olması gerekir. Bazı gruplar özellikle risk grubunu oluşturur. D vitamini eksikliğinin tehlikeli olabileceği ve mutlaka giderilmesi gerektiği kişi grupları şunlardır;

• Küçük çocuklar
• Alerjisi olan çocuklar ve erişkinler
• Astımı olan çocuklar ve erişkinler
• Sürekli kemik ağrısı yaşayan kişiler
• Güneş görmeyen kapalı alanlarda yaşayan ve çalışan kişiler
• Bağırsaklarından yağ emilimi bozuk olan kişiler
• Karaciğer hastalığı olan kişiler
• Böbrek hastalığı olan kişiler
• Kemik erimesi olan kişiler
• 50 yaşın üzerindeki bireyler
• Hamileler ve emziren anneler

Bu kişilerde D vitamini eksikliği görülmesi durumunda hekimler tarafından D vitamini takviyesi önerilir.

D Vitamini Referans Aralıkları

Vitamin D eksikliğinin tanısını koymak çok kolay ve tedavisi de hem çok kolay hem de uygun fiyatlıdır. Bu nedenle büyük küçük, yaşlı genç herkese mümkünse senede bir kere özellikle her Kasım ayında bir kere vitamin D seviyesine bakılara ihtiyaç varsa doktor kontrolünde Vitamin D tedavisi almasını tavsiye ediyoruz.

D vitamini referans aralıkları şu şekilde sıralanabilir;

• <10 nglml altında olan D vitamini değeri ciddi eksiklik olarak tanımlanır.
• nglml altında olan D vitamini değeri kişide D vitaminin eksik olduğu durumdur.
• nglml olan D vitamini değeri kişide yeterli miktarda D vitamini olduğunu gösterir.

Bol güneşli ve bol D vitaminli günler.