Galileo Neyi Bulmuş

15 Şubat tarihinde İtalya‘nın Toskana bölgesindeki Pisa şehrinde dönemin tanınmış müzisyenlerinden Vincenzo Galilei‘nin altı çocuğundan biri olarak doğdu Galileo Galilei, ilk öğrenimini Floransa‘da tamamladı.

yılında Pisa Üniversitesinde tıp eğitimine başladı. Fakat maddi sıkıntılar nedeniyle okulu bırakmak zorunda kaldı. Daha sonra matematiğe yönelen Galileo, bu konudaki çalışmalarıyla senesinde Pisa'da profesör oldu.

Sarkacı, yüzen cisimleri ve kinetiği Aristo fiziğinden farklı bir düşünceyle matematiksel olarak ele alınması gerektiğine inanan Galileo Galilei, Pisa Kulesi‘nden ağırlık atarak, düşen bütün cisimlerin aynı ivmeye sahip olduğunu gösterdi ve Aristo mantığının yanlış olduğunu kanıtladı. Serbest düşmenin sabit ivmeli bir hareket olduğunu düşüş sırasında katedilen yolun, zamanın karesiyle orantılı olduğunu gösterdi. Bu deneyi neticesinde yaşlı profesörlerle karşı karşıya gelen Galileo, senesinde Pisa'yı terk ederek, Padova Üniversitesi matematik kürsüsüne geldi.

senesinde askeri amaçla da kullanılabilen pusulayı ticari olarak piyasaya sunan Galileo, senesinden hemen sonra ilkel bir termometre ve insanların kalp atışının ölçümünde kullanılmak üzere sarkaç icat etti.

yılında Hollanda‘da teleskopun icat edildiğini öğrenince kendisi daha gelişmiş bir teleskop üretti ve bunu astronomi gözlemlerinde kullandı. Teleskopu astronomik amaçla kullanan ilk bilim insanı olan Galileo Galilei, kendi ürettiği teleskopla önemli gözlemler yaptı. Sonrasında bu gözlemleri, yılında, Yıldız Habercisi (Siderius Nuntius) isimli kitabında kaleme aldı.

Ay yüzeyi, yıldız kümeleri ve Samanyolu üzerine ilk tespitlerini yayınladığı ve Jupiter‘in dört uydusunun varlığından bahsettiği kitabı büyük yankı uyandırdı. Bu başarısı sayesinde Floransa'da saray matematikçisi oldu.

Venüs gezegeninin evreleri ve Satürn'ün şekli hakkında bilgi verirken, astronomideki Batlamyus sistemini tartıştı. Güneş'i gözlemleyen ve güneş üzerinde bulunan gölgelerin leke olduğunu kanıtlayan Galileo, bunların ne Merkür‘ün güneşin önünden geçerken oluşan gölgesi ne de güneş ve dünya arasında bulunan küçük gökcisimlerine ait olmadığını ortaya koydu.

senesinde Roma‘ya giderek burada bulunan bilim akademisine üye oldu. Bu dönemde Floransa'ya dönüşüne neden olan kitabını ve güneş lekeleri üzerine yazdığı eserini yayınladı.

Kopernik sistemini açık bir şekilde savunduğu bu eser yüzünden papazların ağır baskısına maruz kalan Galilei, senesinde iddiasını savunmak için Roma'ya gitti. yılında Papa V. Paul tarafından kitaplarını tetkik için kurulan komisyon, Galileo'nun kitaplarını yasaklamadı fakat dünyanın döndüğü iddiasından vazgeçmesini istedi.

Bir süre bilimin pratik yönüne dönerek, mikroskobu geliştiren Galilei, senesinde üç kuyruklu yıldızın keşfedilmesiyle kiliseyle karşı karşıya kaldı. Bir arkadaşının VIII. Urban olarak papa seçilmesinden sonra cesaret alarak yazdığı “İki Kainat Sistemi Üzerine Konuşmalar” isimli eseri senesinde yayınlanan Galilei, Roma'ya çağrılarak engizisyon mahkemesine çıkarıldı. Bunun ardından, senesinde kitabı yasaklanan Galileo, müebbet hapse mahkum edildi.

Yetmiş yaşında hapsedilen ve yılında gözleri kör olan Galilei, 8 Ocak 'de Arcetri‘de hayatını kaybetti.

Galileo kimdir neyi icat etmiştir?

m-gucci/iStock

İnsanlar geçmişten bu yana gökyüzüne merak duydu, her gün doğup batan Güneş’i, geceleri görünüp gündüzleri kaybolan Ay’ı ve yıldızları gözlemlemeye çalıştı. Eski çağlarda gökyüzü gözlemleri çıplak gözle yapılırken teknolojinin gelişmesiyle birlikte bu amaçla teleskoplar kullanılmaya başlandı. Teleskoplar zaman içinde gökyüzü gözlemini Güneş, Ay ve yıldızlarla sınırlı bir çerçeveden çıkararak diğer gezegenleri, gök adaları, bulutsuları ve daha birçok gök cismini incelememizi sağladı. Peki teleskobun ne zaman icat edildiğini, mucidinin kim olduğunu merak ediyor musunuz? Gelin şimdi gökyüzüne açılan pencereler olan teleskopların icat hikâyesine daha yakından bakalım. 

Teleskop Nedir?

Teleskop çıplak gözle görülemeyecek kadar uzakta olan cisimleri gözlemlemek için kullanılan aygıttır. En yaygın teleskop türü olan optik teleskoplar, uzaktaki cisimlerden gelen görünür ışık ışınlarını toplar ve bu ışınları odaklayarak cisimlerin büyültülmüş görüntülerinin elde edilmesini sağlar. Ancak radyo dalgaları, X ışınları, morötesi ışınlar, kızılötesi ışınlar gibi insan gözünün algılayamadığı başka ışınım türlerini toplayan teleskoplar da vardır. 

Pgiam/iStock

ABD’nin New Mexico eyaletinde bulunan bir radyo teleskobu

Teleskobu Kim Buldu? İlk Teleskop

Dünyanın farklı yerlerinde teleskobu icat ettiğini iddia eden çok sayıda kişi olmuşsa da teleskopla ilgili ilk patent başvurusunun yılında Hollandalı gözlükçü Hans Lippershey tarafından yapıldığını biliyoruz. Bu nedenle birçok tarihçiye göre, teleskobun mucidi Hans Lippershey'dir. Lippershey biri içbükey (ortası kenarlarına göre daha ince olan mercek), diğeri dışbükey (ortası kenarlarına göre daha kalın olan mercek) olmak üzere iki merceği uzun bir tüpün içine yerleştirerek ilk teleskobu yaptı. Lippershey’in teleskobu nesneleri üç kat büyütüyordu. Teleskop üzerindeki çalışmalarına devam eden Lippershey, Hollanda hükümeti için çeşitli teleskoplar yaptı ve karşılığında büyük bir servet kazandı.

The Picture Art Collection/Alamy

Hans Lippershey teleskobuyla gözlem yapıyor.

Galileo Teleskobunu Gökyüzüne Çeviriyor 

Lippershey’in başarısı hızla farklı ülkelerde teleskop üzerine yapılan çalışmaların artmasını sağladı. Bu alanda çalışmalar gerçekleştirenlerden biri de İtalyan bilim insanı Galileo Galilei’ydi. Galileo, yılında Lippershey’in teleskobunu geliştirdi ve teleskobu gökyüzü gözlemi için kullanan ilk kişi oldu. Galileo 30 kat büyütme özelliğine sahip teleskobuyla Ay’ın üzerindeki kraterleri gözlemledi, Jüpiter’in dört uydusunu ve Satürn’ün halkalarını keşfetti, ayrıca gök adamızda çok sayıda yıldız bulunduğunu ve Dünya’nın Güneş etrafındaki bir yörüngede dolandığını belirledi.

Flickr

Galileo Galilei’nin İtalya’daki bir müzede sergilenen teleskobu

Galileo Galilei (15 Şubat Ocak ) İtalyan astronom, fizikçi, matematikçi, mühendis ve filozof. Rönesans’ta yaşanan bilimsel gelişmelere devrim niteliğinde katkılarda bulunan Galileo’ya, “modern fiziğin babası” ve “bilimin babası” gibi isimler takılmıştır. Gözlemsel astronomi alanında Venüs’ün evrelerinin teleskopik kanıtını yapmış, Jüpiter’in en büyük dört uydusunu keşfetmiş ve Güneş lekelerinin analizini yapmıştır. Galileo uygulamaları bilimler ile teknoloji alanında da çalışmalar yapmıştır. İtalya’nın Pisa şehrinde doğan Galileo, dönemin tanınmış bestecilerinden Vincenzo Galilei’nin oğluydu. Galileo yılında Pisa Üniversitesinde tıp okumaya başlamış fakat yoksulluk nedeniyle tahsilini tamamlayamamıştı. Daha sonra kendisini matematik alanında geliştiren Galilei, yılında Pisa’da profesörlük elde etti. yılında pusulayı piyasaya çıkardı, ’lerin başında ilkel bir termometre yaptı, insan kalp atışlarını ölçen bir sarkaç geliştirdi ve ’te ise serbest düşüşün matematik kanunlarını buldu. ’da Samanyolu ve yıldız kümeleri hakkındaki ilk bulgularını yayımladı. Yayınları yoğun ilgi gördüğü için Floransa’da saray matematikçisi oldu. ’de ise Roma’daki Bilim Akamdemi’sine üye olarak seçildi.

Galileo Galilei engizisyon karşısında.[/caption] Hidrostatik üzerine yaptığı araştırmalar ve ’te Güneş lekeleri hakkındaki kitabı yayımlanınca pek çok profesörün direnciyle karşılaştı. Kopernik sistemine karşı geldiği için papazların ağır saldırısına maruz kaldı. Galileo bunun üzerine Roma’ya giderek iddiasını savundu ama ’da Papa Beşinci Paul tarafından kitaplarının incelenmesi için bir komisyon oluşturuldu. Komisyon Galileo’nun kitaplarını yasaklamasa da Dünya’nın döndüğü iddiasından vazgeçmesini istedi. Bir süre astronomi konusunda sessiz kalan Galileo mikroskobu geliştirdi. Ancak ’de kiliseyle tekrar tartışmaya girdi. İki Kainat Sistemi Üzerine Konuşmalar adlı yapıtı yılında yayınlanınca Roma’da mahkemeye çıkarıldı. ’te kitap yasaklandı ve Galileo müebbet hapse mahkûm edildi. Hapiste gözleri kör olan Galileo yılında öldü.