Gaz Maddelerin Özellikleri 3 Sınıf

 Gaz Maddeler Nelerdir, Özellikleri Nedir?

 Gaz maddeler, maddenin hallerinden birisi olarak ifade edilebilir. Gaz maddeler rahatlıkla uçabilirler ve rahat bir şekilde de sıkıştırılabilirler. Gaz maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk, maddenin diğer halleri olan katı ve sıvıya oranla en fazladır. Gazların belirli bir şekli olmadığı gibi gazların belirli bir hacmi de bulunmamaktadır.

 Gaz maddelerin, bulundukları kabın şeklini aldıkları söylenebilir. Gazlar aynı zamanda uçucu maddeler olarak da ifade edilebilirler. Maddenin hallerinden birisi olan gazlar için, çeşitli örneklerin verilmesi mümkün olmaktadır. Basınç, hacim ve sıcaklık arasında meydana gelen etkileşime ve yapılan çalışmalarına bağlı olarak ortaya çıkmıştır.

 Gazlar, maddenin en düzensiz halidir. Yer değiştirme hareketi yaparlar. Sıkıştırılabilirler ve akışkandırlar. Isı aldıkları zaman tüm gazların aynı anda genleştiği söylenebilir. Çekim kuvvetleri ve yoğunlukları ise maddenin diğer hallerine göre daha düşüktür. Birbirleriyle karışarak homojen karışımlar oluşturabilirler.

 Gaz maddelerin, maddenin üç halinden birisi olarak bilindiği ifade edilebilir. Maddenin en şekilsiz ve düzensiz hali ise gaz hali olarak bilinmektedir. Gaz maddeler konuldukları kabın şeklini alabilmektedir. Aynı zamanda gaz maddeleri gözle görmek veya elle tutmakta mümkün olmamaktadır. Günlük hayatta etrafımızda bulunan maddelerin sıvı, katı veya gaz halinde bulunduğu da ifade edilebilmektedir.

 Gaz Maddelere Örnekler Nelerdir?

 Maddenin en düzensiz hali gaz hali olarak bilinmektedir. Bu durum ise maddenin tanecikleri arasındaki boşlukların fazla olmasından kaynaklanan bir durumdur. Aynı zamanda maddenin gaz halinde bulunması durumunda belirli bir şekle de sahip olamayacağını söylemek mümkün olmaktadır. Gözümüzle göremediğimiz ancak etkilerinden ve kokularından dolayı olduklarını anladığımız maddeler şeklinde de ifade edilebilmektedir.

Oksijen

Su buharı,

Azot gazı,

Hava,

Likit petrol gazı,

Doğal gaz,

Parfüm,

Kolonya,

Soğan Kokusu,

Hidrojen,

Sprey,

Buhar

Gaz maddelere örnek olarak verilebilmektedir. Gazlar, moleküller arası çekim kuvvetleri en düşük olan maddeler olarak bilinmektedir. Gazların belirli bir şekilleri ve hacimleri bulunmamaktadır. Aynı zamanda gazlara yüksek basınç uygulansa dahi sıvılaştırılmaları mümkün olmamaktadır. Gaz maddelerin gözlerimizle görülmesi mümkün olmamaktadır. Gaz maddelerin varlığının anlaşılması çevredeki etkilerinden ve kokularından kolay bir şekilde anlaşılabilmektedir.

Maddenin Hâlleri

Çevremizde birçok madde vardır. Maddeler doğada katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç hâlde bulunur. Örneğin; çaydanlıkta kaynayan suyun buharı gaz hâlde, su sıvı hâlde iken suyun donmuş hâli olan buz katı hâldedir. Peki, maddenin üç farklı halinin benzer ve farklı özellikleri nelerdir?

Katı Maddeler

Oturmak için kullandığımız sandalye, yazdıklarımızı silmek için kullandığımız silgi, su içmek için kullandığımız bardak katı hâldeki maddelerdir. Katı maddelerin belirli bir şekilleri vardır ve dışarıdan herhangi bir etki olmadıkça şekillerinde bir değişiklik olmaz.

Sıvı Maddeler

Salatalara kattığımız limon suyu, sirke, zeytinyağı: içtiğimiz su, ayran, çay sıvı hâldeki maddelerdir. Sıvıları kaplara koyarak kullanırız. Çünkü belirli bir şekilleri yoktur.

Gaz Maddeler

Havanın varlığını çeşitli şekillerde gözlemleyebiliriz. Örneğin: bir yelpazeyi yüzümüze doğru salladığımızda yüzümüzde bir serinlik hissederiz. Bu serinliğin oluşmasını sağlayan havadır. Kokusu, rengi ve tadı olmayan hava: gaz hâlde bir maddedir. Kaynayan sudan çıkan su buharı, uçan balonun

içindeki helyum gazı, gaz hâldeki maddelere örnektir.

Aşağıdakilerden hangisi gaz hâlindeki bir maddedir?

Çözüm: Süt sıvı hâlde, kum ise katı hâlde bulunan bir maddedir. Su buharı ise gaz hâlde bulunan bir maddedir. Bu nedenle cevap B seçeneğidir.

Gaz maddelerin sahip oldukları özellikler günlük yaşantımızı olumlu ya da olumsuz etkilemektedir. Bir yemeğin yandığını kokusundan anlayabilir, hemen gidip yemeği ocaktan alabiliriz. Ancak ocağın alevi biz istemeden söndüğünde etrafa yayılan doğal gaz nedeniyle zehirlenebiliriz.

Kokarcalar bir tehlike sezdiği anda bir elinin üzerinde ayağa kalkar. Arkasında bulunan bir bezden kötü kokan bir sıvı fışkırtır. Pis kokulu bu sıvının kokusunun özellikle rüzgârlı havalarda m uzaklıktan bile duyulduğunu biliyor muydunuz?

• Katı maddelerin belirli bir şekli vardır.
• Katı maddeler, dışarıdan bir etki olmadıkça şekil değiştirmez.
• Sıvıların belirli bir şekli vardır.

Yukarıda verilen bilgilerden kaç tanesi doğrudur?

A) 1 B) 2 C) 3

Çözüm: Katı maddelerin belirli bir şekli vardır. Dışarıdan bir etki olmadıkça da şekilleri değişmez. Sıvıların belirli bir şekli yoktur. Bu nedenle verilen bilgilerden iki tanesi doğrudur. Cevap: B

Gaz maddelerin birçoğunu göremeyiz. Odaya yayılan bir parfümün buharını, bir balonun ya da topun içinde bulunan havayı görmememize rağmen bu gazları koklayarak ya da dokunarak fark edebiliriz.

Evlerde ocaklarda kullanılan tüp gaz ya da doğal gaz, basketbol topunun içinde bulunan hava, fabrika ya da evlerin bacalarından çıkan duman, gaz maddelere örnektir.