Besin intolerans testi, çok sayıda gıda özütü ve moleküler besin antijenine spesifik IgG (sIgG) ölçümüne izin veren ELİSA tabanlı bir multiplex besin duyarlılık (intolerans) testidir. Süt bileşenleri ve gluten moleküle karşı duyarlılık da değerlendirilmektedir. Bu test yeni nesil besin duyarlılık (intolerans) testidir.
286 gıda antijenine karşı spesifik immunoglobulin G’nin (IgG) belirlenmesi için yarı kantitatif bir in-vitro tanı testidir. Besin intolerans testi, diyet açıklamasını desteklemek ve diyete uyumu izlemek için kullanılabilir. Ayrıca, Besin intolerans testi, immünolojik nedenli gıda intoleransı konusunda makul şüphe olması durumunda kullanılabilir. Besin intolerans testi sonuçlarına göre diyete başlamadan önce sonucları bir doktor veya diyetisyenle tartışmak önemlidir. Besin intolerans testi işlenmesi her zaman profesyonel olarak eğitilmiş personel ve/veya tıp uzmanları tarafından yapılmalıdır.
*Not: Gıda alımında yüksek IgG seviyeleri ile kronik bozukluklar arasındaki bağlantı, hakemli yayınlarda ve vaka incelemelerinde tanımlanmıştır. Bununla birlikte, bu bağlantı bilim camiasında halen tartışılmakta ve henüz bir fikir birliğine varılamamıştır.
Serum veya plazma ile kullanıma uygundur. Sadece 10 mikrolitre serum veya plazma ile yapılmaktadır. Besin antijenlerinin test panelimizin bileşimine dayanarak, çok çeşitli besinlere karşı IgG hassasiyeti tespit edilir. Besin Duyarlılık testi nano boncuk teknolojisi ile yapılmaktadır. Test için her besin alerjeni ayrı ayrı optimize edilmiştir.
Besin intolerans testi otomatik veya manuel olarak yapılabilmektedir. Otomatik sistem (MAX 45k) yüksek kapasiteli laboratuvarlar için uygunken, manuel sistem (Image Xplorer) düşük kapasiteli laboratuvar ve klinikler için uygundur. Bu yazılım sayesinde moleküler düzeyde besin duyarlılıkları ayrıntılı olarak ortaya çıkabilmektedir.
Test sonuçları, bulut tabanlı analiz yazılımı olan RAPTOR SERVER ile elde edilmektedir.
IgG multiplex Enzim Bağlantılı İmmünosorbent Testine (ELISA) tabanlı bir testtir. Nano Boncuk teknolojisi uygulanmaktadır. IgG Antijen tespiti (IgG 1-4 alt grupları) yapılmaktadır. Yarı niceliksel sonuçlar elde edilmektedir.
Test sonuçları 3 ayrı grupta değerlendirilir.
Yeşil Renkli Grup (IgG seviyesi: 0 – 9.99 µg/ml): Test edilen besine düşük seviyede IgG geliştiğini göstermektedir. Yeşil renkli görünen bu besinlerin besin duyarlılığı (intoleransı) açısından tüketilmesinde sakınca olmadığı düşünülebilir.
Turuncu Renkli Grup (IgG seviyesi: 10 – 19.99 µg/ml): Test edilen besine orta seviyede IgG geliştiğini göstermektedir. Turuncu renkli görünen bu besinlerin besin duyarlılığı (intoleransı) açısından tüketilmesinde sakınca olma riski olabileceği düşünülebilir. Bu gruptaki besin az miktarda tüketilmesi sakınca olma ihtimalinin düşük olmasına rağmen fazla miktarda tüketilmesi besin intoleransına neden olabileceğini gösterebilir.
Kırmızı Renkli Grup (IgG seviyesi: > 20 µg/ml): Test edilen besine yüksek seviyede IgG geliştiğini göstermektedir. Kırmızı renkli görünen bu besinlerin besin duyarlılığı (intoleransı) açısından tüketilmesinde sakınca olma ihtimalinin yüksek olduğu düşünülebilir. Bu gruptaki besinler diyetisyen ve doktorunuzla birlikte diyete alınması düşünülebilir.
Besin duyarlılık testi bir besine karşı alerjiyi göstermez. Besin duyarlılık testinde besine karşı IgE seviyesi test edilmez. Besin intolerans testi besine karşı IgG seviyesi test edilmiş olup intolerans veya besin duyarlılığı konusunda yardımcı olabilir. test sonuçlarına göre katı diyet yapılması beslenme bozukluklarına neden olabileceği için doktor veya diyetisyenle birlikte diyet planlanması daha doğru bir yaklaşım olacaktır.
Panelde temel besinler yanında nadiren tüketilen besinler de mevcuttur. 13 gıda grubu, 283 besin, CCD, 3 kontrol olmak üzere 286 antijeni test edilmektedir. Test panelinde ayrıca çapraz reaktif belirleyiciler (CCD) de analiz edilmektedir. Bu test ile kazein ve diğer süt molekülleri yanında gluten molekülüne karşı IgG değeri de elde edilebilmektedir.
Manda sütü, Yayık ayranı (Yayık altı Suyu), Deve sütü, Camembert peyniri, Lor peyniri, İnek sütü, Yumurta akı, Yumurta sarısı, Emmental peyniri, Keçi peyniri, Keçi sütü, Gouda peyniri, Mozzarella, Parmesan, Bıldırcın yumurtası, Koyun peyniri, Koyun sütü
Sığır eti, Yaban domuzu eti, Tavuk , Ördek, Keçi, At, Kuzu, Devekuşu, Domuz eti, Tavşan, Geyik, Hindi, Dana eti, Geyik (av) eti
Abalon (Deniz Kulağı), Atlantik morinası, Atlantik ringa balığı, Atlantik redfish, Sazan, Havyar, Kırlangıç, Midye, Yengeç, Yılanbalığı, Avrupa hamsi, Avrupa sardalya, Avrupa pisi, Yaldızlı çipura, Mezgit, Hake, Istakoz, Uskumru, Maymunbalığı, Avrupa Kerevit , Turna balığı, Kuzey karides, Ahtapot, İstiridye, Ustura Midye, Somon, Deniz Tarağı, Mürekkep balığı, Karides karışımı, Dil Balığı, Kalamar, Kılıç Balığı, Vatoz Balığı, Alabalık, Ton Balığı, Kalkan, Venüs deniz tarağı
Amarant, Arpa, Karabuğday, Mısır, Durum Buğdayı, Siyez, Kavılca Buğdayı, Kenevir tohumu, Keten tohumu, Acı bakla tohumu, Malt (arpa), Darı, Yulaf, Çam fıstığı, Polonya buğdayı, Haşhaş tohumu, Kabak çekirdeği, Kinoa, Kolza tohumu, Pirinç, Çavdar, Susam, Kavuzlu Buğday, Ayçiçeği, Buğday, Glüten, Buğday kepeği, Buğday çimi
Badem, Brezilya fındığı, Kaju, Hindistan cevizi, Hindistan cevizi sütü, Fındık, Kola fıstığı, Avustralya fındığı (Makademya), Pikan cevizi, Çam fıstığı, Tatlı kestane, Yer bademi, Ceviz
Nohut, Yeşil fasulye, Mercimek, Maş fasulyesi, Yer fıstığı, Bezelye, Soya, Şeker bezelye, Demirhindi, Kuru fasulye
Elma, Kayısı, Muz, Böğürtlen, Yaban mersini, Kiraz, Kızılcık, Hurma, Kara mürver, İncir, Bektaşi üzümü, Üzüm, Greyfurt, Kivi, Limon, Lime, Liçi (Kral meyvesi), Mango, Kavun, Dut, Nektarin, Portakal, Papaya, Çarkıfelek meyvesi, Şeftali, Armut, Güvey feneri (altın çilek), Ananas, Erik, Nar, Kuru üzüm, Ahududu, Frenk üzümü, Çilek, Mandalina, Karpuz
Enginar, Roka, Avokado, Bambu filizi, Brokoli, Brüksel lahanası, Lahana, Kapari, Havuç, Karnabahar, Kereviz Soğanı, Kereviz sapı, Pazı, Hindiba, Çin lahanası, Frenk kökü, Salatalık, Patlıcan, Hindiba, Rezene (soğanı), Sarımsak , Yeşil lahana, Yaban turpu, Kivano (boynuzlu kavun), Alabaş, Kuzu marulu, Pırasa, Isırgan yaprağı, Zeytin, Soğan, Yaban havucu, Pok Choi, Patates, Balkabağı, Kabak hokkaido, Radiçi, Turp, Kırmızı pancar, Kırmızı lahana, piramit karnabahar, Savoy lahanası, Arpacık soğan, Ispanak, Tatlı patates, domates, Şalgam, Su teresi, Beyaz kuşkonmaz, Beyaz lahana, Yabani sarımsak, Sakız kabağı
Anason, Fesleğen, Defne yaprağı, Frenk kimyonu, Kakule, Kırmızı biber (Capsicum), Biber (kırmızı), Tarçın, Karanfil, Kişniş, Kimyon, Köri, Dereotu, Çemen, Zencefil, Ardıç, Limon, Mercanköşk, Nane, Hardal, Muskat, Keklik otu, Kırmızı biber (Paprika), Maydanoz, Biber (siyah/beyaz/ yeşil/kırmızı/sarı), Biberiye, Adaçayı, Tarhun, Kekik, Zerdeçal, Vanilya
Çörek (Boletus, Porçini) mantarı, Chanterelle (Sarıkız Mantarı), Enoki mantarı, Kral mantarı, İstiridye mantarı, Kültür mantarı
Badem sütü, Aloe (Sarısabır, aloe vera), Aronya meyvesi, Baobab, Chia tohumu, Klorella, Karahindiba kökü, Ginkgo, Ginseng, Büyük dulavratotu kökü, Guarana, Ev kriket, Maca kökü, Un kurdu, Göçmen çekirge, Nori, Aspir yağı, Spirulina, Tapyoka nişastası, Wakame, Yacon kök
Papatya, Kakao, Kahve, Hibiskus, Yasemin, Moringa çayı, Bahçe nanesi, Siyah çay, Yeşil çay
Agar Agar, Aspergillus niger, Ekmek mayası, Bira mayası, Şeker kamışı, Kara mürver çiçeği, Bal, Şerbetçiotu, M- Transglutaminaz et tutkalı
Besin ve gıdaların içinde yer alan maddelerin bazılarının vücut içinde meydana getirdiği birtakım olumsuzluklar gıda alerjisi olarak belirtilir. Vücudun maddelere karşı verdiği tepki ve reaksiyon durumları gıda intoleransı ve gıda alerjisi olarak ikiye ayrılmaktadır. Kendi aralarında sık sık karıştırılan bu iki kavram birbirinden farklı durumlar ortaya çıkarmaktadır. Gıda intoleransı, vücutta alerjiye neden olmazken, gıda alerjisinde bu durum tam tersidir.
Gıda intoleransı, tüketilen bir besinin içerisinde bulunan herhangi bir maddeye karşı sindirim sisteminin reaksiyonu olarak tanımlanmaktadır. Gıda içinde bulunan madde bireyin sindirim sisteminde düzenli bir şekilde sindirilemez veya bölünemez. Ayrıca bu durum, sindirim sistemi üzerinde tahrişe ve hasara yol açabilir.
Bu duruma neden olan faktörler arasında enzim eksikliği veya besin içinde bulunan bir maddenin sindirilememesi bulunmaktadır. Sindirilemeyen bazı besinler vücutta birtakım reaksiyonlara neden olabilmektedir. Bunlardan bazıları; halsizlik, yorgunluk, mide problemleri, migren, kusma gibi durumlardır.
Gıda intoleransı durumu bir kişinin herhangi bir besini ilk defa yemesi durumunda meydana gelebilir. Bu durumu etkileyen faktör genellikle besinin miktarı ve ölçüsüdür. Bu duruma neden olan besin az miktarda alındığı zaman vücutta herhangi bir soruna neden olmaz ancak aşırı tüketildiğinde farklı sorunlara neden olabilmektedir. Gıda intoleransı belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Eliminasyon diyeti veya gıda intolerans testi ile bu durumun tanısı konulabilir. Eliminasyon diyetinde sorun oluşturan gıdaların belirlenmesi için uzman veya diyetisyen eşliğinde şüphe duyulan gıda ve besinler tamamen listeden çıkarılır. Daha sonra bu gıdalar tek tek liseye eklenir ve bu duruma hangi besinin neden olduğu belirlenir.
Gıda intoleransı testinde pek çok maddeye ve besine karşı kişiye duyarlılık testi yapılmaktadır. Bu testin sonuçlarına göre beslenme alışkanlıkları düzenlenmektedir.
Bazı besinler insan sağlığına faydalı olabilmektedir. Bazı kişilerde ise bu durum tam tersi olabilir ve herkese fayda sağlayan besin bu kişilerin vücuduna iyi gelmeyebilir. Örneğin; brokoli sağlıklı ve faydalı bir sebzedir. Bu sebze bazı kişilerin vücuduna ve sindirim sistemlerine iyi gelmeyebilir. Bu gibi durumların belirlenmesi ve anlaşılması için kişi test yaptırabilir. Bu testler; hastanelerde, kliniklerde ve diyetisyenlerin ofislerinde bulunmaktadır. Bu gibi yerlerde test yapılabilir ve sindirim sisteminizin hangi besinlerle iyi anlaşabildiğini öğrenebilirsiniz.
Kişinin tükettiği besinin içerisinde bulunan bir maddeye karşı olarak bağışıklık sisteminin gösterdiği bir tepki ve yanıt olarak tanımlanmaktadır. Vücut, bu maddeye karşı savunma mekanizması oluşturur ve IgE adı verilen bir tür antikor ortaya çıkarır. Kişi için alerjen bir maddeye sahip olan besin tekrardan vücuda girdiğinde önceden üretilmiş olan antikor, histamin adında kimyasalın ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu kimyasal, bireyin belirli gıdalara karşı alerjik reaksiyon göstermesini sağlamaktadır.
Bazı kişilerde alerjiye yol açabilen gıdalar şu şekildedir:
Kişide herhangi bir gıdaya ve besine karşı alerji bulunuyorsa, gıdanın ilk tüketilmesi durumunda herhangi bir durum ortaya çıkmayabilir. Kişinin bu besini tekrar tüketmesi sonucunda alerjisi olup olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumun kişide ortaya çıkardığı semptomlar hafif veya çok şiddetli olabilmektedir. Gıda alerjisi belirtileri şu şekildedir:
Bu durumun tanısının belirlenmesi için vücudun alerjik maddelere tepki olarak ortaya çıkardığı IgE antikor seviyelerinin ölçümü yapılır. Ayrıca bu durumun teşhis edilebilmesi için kişilere alerji testi de yapılabilir. Besin ve gıdalara özel olarak yanıt veren solunum testi, kan ve deriden örneklerle alerji testleri yapılmaktadır.
Besinin tüketimi sonrası kişiden kan alınarak IgE seviyesi belirlenir. Benzer şekilde şüphe oluşturan gıdaların bulunduğu kit kişiye uygulanarak yaşanabilecek olan tepkiler ve alerjik durumlar gözlemlenir. Yapılan bütün testler ve sonuçlar uzman bir doktor tarafından yapılmalıdır.
Bu durumun tedavisi için olumsuz sonuçlara yol açan gıdanın beslenme listesinden çıkarılması ya da vücudun kaldırabileceği ölçülerde tüketilmesi gerekmektedir. Bu duruma neden olan besin vücut için gerekli bir gıda ise bu besin yerine aynı özellikleri taşıyan farklı bir gıda tüketilmelidir.
Gluten intoleransı bulunan kişilerde buğday tüketiminin yetersiz olmasından kaynaklı B vitamini eksikliği görülebilir. Bu kişiler, buğday tüketmek yerine glutensiz; mısır unu, karabuğday veya kinoa tüketebilir.
Bu durumun yaşanması halinde vücutta alerjiye neden olan besin belirlenmeli ve tüketilmemelidir. Fakat istemeden de olsa bu maddeler bazı besinlerden alınabilmektedir. Bu duruma neden olan küçük alerjik tepkimelerin önüne geçebilmek için doktor tavsiyesi ile antihistamik ilaçlar kullanılabilmektedir. Ciddi sorunlarda kişi hastaneye gitmeli ve uzman bir doktor tarafından muayene edilmelidir.
Vücudun besinlere karşı aşırı hassasiyet ve tepki göstermesi sonucunda besin alerjisi durumu ortaya çıkabilir. Bu alerjik reaksiyonlar kişide hayati tehlike oluşturabilirken çoğunlukla tüketilmesinden sonra ortaya çıkmaktadır.
Gıda intoleransında ise tepki ve reaksiyon durumları bir süre sonra ortaya çıkar. Genellikle belirgin olmayan belirti ve bulgu durumları olumsuz sonuçlara neden olan besinin vücut tarafından sindirilememesi durumlarında birkaç gün sonra ortaya çıkabilir. Bu durumun kişi üzeride hayati bir tehlikesi bulunmamaktadır.
Besin intoleransı kişilerde; mide problemleri, ağrılar, kasılmalar ve yanma hissi, şişkinlik ve kramplar sonucu anlaşılabilir. Besin alerjisinin anlaşılmasında kişilerde oluşan belirtiler ise; deride kaşıntı ve döküntü olması, baş ağrısı, mide bulantısı ve kusma, ishal, halsizlik ve yorgunluk olarak görülebilir.
Birtakım besinler bazı kişilere zarar verebilir ve alerji durumunu ortaya çıkarabilir. Bu duruma neden olabilecek bazı besinler ise; süt, yumurta, balık, yer fıstığı, susam, kuruyemişler ve bakliyatlardır.
Bu durumun ne kadar sürdüğü ve ne zaman geçeceği merak edilen sorular arasında bulunmaktadır. Alerjiye neden olan besin türüne ve vücudun tepkisine göre bu süreç değişebilir. Çoğunlukla süt ve yumurtaya karşı alerjisi bulunan çocukların ilerleyen dönemlerde bu durumu yaşamadıkları görülmektedir. Kuruyemiş gibi gıdalara alerjisi olan kişilerde bu durum ömür boyu devam edebilmektedir.
Güncelleme Tarihi: 11 Kasım 2022
Yayınlama Tarihi: 26 Ekim 2022
Sayfa içeriğinde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İlgili sayfada tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğeler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.