Gebelikte Vajina Ağrısına Ne Iyi Gelir

Hamilelikte Karın Ağrısı Ne Zaman Tehlikelidir?

Hamilelik yaklaşık 280 günlük bir süredir. Bu dönem süresince kadın vücudunda gebelik sürecine adaptasyonun sağlanması amacı ile birçok hormonal ve fiziksel değişim meydana gelir.  Hamileliğin erken döneminde halsizlik, bulantı kusma, meme dolgunluğu, kaygı-duygulanım bozukluğu, iştah azalması bazen iştahın çok artması, karın alt kısmında baskı hissi ve hafif kasık ağrısı gibi bulgular gözlenir. İlerleyen dönemlerde ise kilo artışı, vücut postürünün değişmesi, artan kiloya ve postür bozukluğuna ikincil sırt bel ağrıları eklenir. Mide-bağırsak ve idrar şikayetleri gebeliğin her döneminde görülebilir. Ama bazı bulgular vardır ki hamilelik süresinde görüldüğü veya fark edildiği zaman muhakkak değerlendirilmesi gerekir. Kanama, kilo kaybı ile aşırı bulantı kusma, ateş, solunum sıkıntısı, tansiyon yüksekliği, baş ağrısı, nöbet geçirme, idrar yaparken yanma, ateş-böğür ağrısı birlikteliği, bacaklarda şişlik, ısı artışı, solunum sıkıntısı ve karın ağrısı ile gelen olgulara altta yatan acil bir durum olabileceği düşünülerek değerlendirmeli ve gerekli tedavileri yapılmalıdır.

Hamilelikte Karın Ağrısı Olabilir mi?

Hamilelik vücutta hormonal ve fiziksel pek çok değişimi beraberinde getirir. Rahim büyürken hafif kasık ağrısı, alt tarafta baskı hissedilmesi doğaldır. Özellikle bu gebeliğin ilk üç ayında daha belirgindir. Bu dönemde hormonlarında etkisi ile bağırsak hareketlerinde azalma ayrıca oluşan bulantı, buna bağlı sıvı azalması ve kuru gıda tüketiminin artmasına bağlı kabızlık, karın şişliği de karın ağrılarına neden olabilir. Bebeğin sağlığı konusunda annenin endişeleri de bu duruma eşlik edince bu şikayetler daha fazla algılanabilir. 

Gebeliğin son üç ayında Braxton Hicks kasılmaları denilen yalancı doğum ağrıları görülebilir. Ama bu kasılmalar ağrılı değildir, alt tarafa baskı şeklinde gözlenir ve günde 9-10 defa gelen kasılmalar şeklindedir. Ayrıca mide yanması, hazımsızlık, reflü dediğimiz ağza yediğimizin gelmesi gözlenebilir. Bu da karın ağrısı olarak da algılanabilir.

Hamilelikte Karın Ağrısı Normal mi?

Gebelikte vücutta oluşan fizyolojik değişikliklere bağlı karın ağrısı normal karşılanabilir. Ancak hamileyken karın ağrısı hissetmeniz her zaman olmasa da doktora gitmenizi gerektirebilir. 

Ağrı şiddetli ise, geçmiyor ve şiddeti artıyorsa, kanama, idrarda yanma, ateş, ishal ile beraber ise muhakkak doktorunuza başvurmanız gerekir.

Özellikle sağ üst taraf ağrıları safra kesesi iltihabı, safra kesesi taşı veya gebelik zehirlenmesinin bir bulgusu olabilirken, sağ alt taraf ağrıları akut apandisitin bir bulgusu olabilir. Ayrıca şiddetli kasık ağrıları, daha önce yumurtalık kistiniz varsa bunun etrafında dönmesi yani torsiyon denilen bir olayın sonucu olabilir.

Özellikle beklediğiniz adet tarihinin geçmesi, kanama ve karın ağrısı başladıysa bunun bir dış gebeliğin bulguları olduğunu unutmamak gerekir. Gebeliğinizin erken döneminde kanama ve kramp tarzı ağrılar ise düşük tehdidinin veya kaçınılmaz bir düşüğün bulgusu olabilir. İleri gebelik haftalarında ise kanama rahim ağzına yerleşim gösteren plasenta durumlarında görülebilir ama bu kanama genelde ağrısızdır. Kanama şiddetli karın ağrısı varsa ve vişne çürüğü renginde bir kanama, teşkil ediyorsa plasentanın yerinden ayrılması yani ablasyo plasentanın bulgusudur ve acil hekiminize başvurmanız gerekmektedir.

Hamilelikte Karın Ağrısı Ne Zaman Başlar?

Hamilelikte karın ağrısı hamileliğin erken dönemlerinden itibaren (örneğin yerleşme ağrısı) her döneminde görülebilir. Ağrının nedenleri ve sonuçları da gebelik dönemlerine göre değişebilir.

Hamilelikte Karın Ağrısı Hangi Bölgede Olur?

Hamilelikte karın ağrısının hissedildiği yer yine ağrının nedenine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Alt karın, orta karın, üst karın ve mideye yakın böylede ağrı hissedilebilir. Özellikle gebelikte yaygın olarak gözlenen reflü, göğüs ağrısı ile de karışabilir ve akut karın gibi bulgu da verebilir.

Hamilelikte Karın Ağrısı Nedenleri

“Hamilelikte karın ağrısı neden olur?” sorusu kaygı duyulduğundan bir anne adayı için sorulması son derece normal bir sorudur. 1 aylık hamilelikte karın ağrısı veya 3 aylık hamilelikte karın ağrısı da olsa mutlaka doktorunuza danışmalısınız. Hamilelikte karın ağrısı nedenleri şunlardır:

Mide Rahatsızlıkları: Mide bulantısı kadar gaz ve şişkinlik hamilelikte sıklıkla duyulan şikayetlerdendir. Çünkü sindirim sistemindeki düz kasları gevşeten progesteron hormonu yükseldikçe bu şikayetler artar. Bunun sonucunda sindirim yavaşlar ve kabızlık gelişir. Bu da gebelikte karın ağrısı yaşanmasına neden olabilir. Gaz çıkarmak veya tuvalete çıkmak rahatlatabilir. 

Büyüyen Rahim: Rahim büyüdükçe bağırsaklarda sıkışıklığa, bu da mide bulantısına, kolay doyma hissine veya karında şişkinliğe yol açar.

Cinsel İlişki: Hamilelikte yaşanılan cinsel ilişki ve orgazm sonrası karın ağrısı yaşanabilir. Bu sizi korkutmasın. Riskli bir hamilelik söz konusu değilse zararlı değildir. Bu ağrının sebebi pelvik bölgeye doğru kan akışının hızlanması ve rahim kasılmalarıdır. 

Kan Akışı: Hamileyken rahime kan akışının arttığı bir gerçek. Bu nedenle o bölgede bir baskı ve ağrı hissetmeniz de normaldir. Ayrıca bu dönemde vajinal akıntı normaldir. Beyaz veya açık sarı renkte, kokusuzdur.

İdrar Yolu Enfeksiyonu: Pelvik bölgede ağrı ve bası hissi idrar yolu enfeksiyonunda görülür. Kötü koku, idrar yaparken ağrı ve yanma, bulanık veya kanlı bir idrar ve sık idrara gitme şikayetlerde muhakkak doktorunuza başvurun.

Sıvı Kaybı: Genellikle gebeliğin orta ve yoğunluklu olarak son aylarında görülen Braxton Hicks kasılmaları sıvı kaybı olduğunda tetiklenir. Sıvı kaybı bazen erken doğum riskini getirebilir. Yeterli sıvı alınamayan durumlarda ise pıhtı atma riskinin olduğunu unutmamak gerekir.

Hamilelikte karın ağrısı bazen apandist kaynaklı olabilir ve bunun anlaşılması zordur. Rahmin büyümesiyle apandisit yukarı doğru hareket eder ve göbek deliğine veya karaciğere yaklaşabilir. Apandisit ağrısını sağ alt karındaki ağrı, iştahsızlık, bulantı ve kusma ile kendini gösterebilir. Hamileyken bu şikayetler daha belirgindir. Yine safra taşları da hamileyken şiddetli karın ağrılarının nedenlerinden biri olabilir. Safra taşı ağrısı daha çok karnın sağ üst çeyreğinde hissedilir. Pankreatit (pankreas iltihabı), böbrek taşı, miyom gibi etmenler de gebelikte karın ağrısının nedenlerinden sayılır.

Hamilelikte gelişen karın ağrılarının trimester dönemlerine göre nedenleri ise şöyle sıralanabilir:

Birinci Trimester

1 aylık hamilelikte adet benzeri kramplar görülebilir. Bu karın ağrısı yerleşme ağrısı olarak da bilinir ve adet döneminde daha çok hissedilir. Hafif sancılar ve hafif yerleşme kanaması, döllenmiş yumurtanın rahim duvarına tutunması sürecinde yaşanır.

Dış gebelikte (ektopik gebelik) ise yaşanan ağrı genellikle alt karın bölgesinde görülür. Çünkü döllenmiş yumurta rahim dışında bir yerdedir. Bu ağrı daha sonra kötüleşir ve bunun peşini vajinal kanama, kahverengi akıntı, idrar ve dışkı yapmada zorlanma, omuz ağrısı, baş dönmesi ve bayılma takip edebilir. Dış gebelikler 5-6 haftada ultrason ve kan testleriyle bulunabilir.

Hamilelikte ilk trimester’de görülen karın ağrısı düşüklerde sancılı adet dönemlerindeki ağrılara benzer bir özellik gösterebilir. Genellikle bel ve karın bölgesinde oluşur. Kanama ile birlikte gelebilir. Düşükler ikinci trimester’de de yaşanabilir.

Erken dönemde hissedilen krampların neden kaynaklandığını anlamak güçtür. Rahim genişlemesi, implantasyon, düşük, vb. nedenlerle oluşabilir. Gebelik karın ağrıları özellikle kanama ile beraber ve şiddeti artıyorsa düşüğün göstergesi olabilir. İmplantasyon kanaması ise beklenen adet tarihinden birkaç gün önce gözlenir, 1-2 gün içinde biter ve kişi adet gördüğünü zanneder.

İkinci Trimester

Rahmi tutan iki taraftaki yuvarlak bağlar, gebeliğin ilerleyen dönemlerinde gerilir. Genellikle alt karın bölgesinde ağrılara sebep olan bu durum, ikinci trimester’de egzersiz, hapşırma, öksürme, yataktan kalkma gibi ani hareketlerle ortaya çıkabilir, birkaç saniye veya dakika sancı şeklinde olabilir. Rahime baskı ve gerilme ile birlikte hamilelikte göbek deliği ağrısı gelişebilir.

Vücudun gerçek doğuma hazırlanmasını da sağlayan Braxton Hicks kasılmaları düzensiz ve kısadır. 

Üçüncü Trimester

Rahime yapışık olan plansentanın rahimden kısmen veya tamamen erken ayrılması olarak bilinen plasental ablasyo durumunda şiddetli ve kalıcı bir karın ağrısı gelişir. Hatta bununla birlikte sırt ağrısı ve vajinal kanama görülebilir. Genellikle üçüncü trimester’de görülen bu durum bazen ikinci trimester’de de gelişebilir. 

Gebelik zehirlenmesinin ikinci trimester’de görülme ihtimali olsa da genellikle üçüncü yarıda çıkar. Ani bir tansiyon fırlaması ve idrarda yüksek protein değeriyle kendisini belli eder. Gebelik zehirlenmesi baş ağrıları, yüz ve ellerde şişkinlik, aşırı yememeye rağmen kilo alımı, nefes darlığı, görmede sorun, mide bulantısı, şişkinlik, kusma ve üst karın ağrısını beraberinde getirir. Düşük bir ihtimal olsa da bazı gebelik zehirlenmesi durumlarında HELLP Sendromu gelişebilir. Üç bulgudan oluşan bu sendromda hemoliz, yüksek karaciğer enzimleri ve düşük trombositler görülür.

Doğum kasılmaları son yarıda gelir ve 30-70 saniye sürer. Bu karın ağrıları gibi olan sancılar pozisyon değiştirmekle geçmez, hatta daha da kötüleşir. Pelvik bölgedeki baskı hissi ve vajinal kanamalar doğum kasılmalarıyla birlikte görülebilir. Bu belirtiler 37’nci haftadan önce geldiyse bu bir erken doğum sinyali olabilir.

Hamilelikte Karın Ağrısına Ne İyi Gelir?

“Hamilelikte karın ağrısına ne iyi gelir?” sorusuna verilebilecek birçok cevap vardır. Ancak bu, karın ağrılarının sebebine göre değişir.

Hamilelikte sindirim sorunları kaynaklı yaşanan karın ağrılarında lifli gıdalar tüketin, büyük ana öğünler yerine daha küçük öğünler yapın ve bol su içmeyi ihmal etmeyin. Hamilelikte yaşanan kabızlık için doktorunuz bazen takviyeler verebilir. Gaz sizi çok rahatsız ediyorsa gazlı içecekler, baharatlı ve kızarmış yiyecekler, süt ve süt ürünleri, lahana, soğan ve fasulye gibi gaz yapan besinlerden uzak durun.

Cinsel ilişki sonrası yaşanan karın krampları için uzanabilir ve dinlenebilirsiniz. 

Artan kan akışı sebebiyle uzanmanız iyi gelebilir. Ilık bir duş almak hamilelik karın ağrılarının hafiflemesine yardımcı olabilir. Ama kanama olaya eşlik ediyorsa muhakkak doktorunuza başvurun.

İdrar yolu enfeksiyonunda hissedilen karın ağrısı tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Doktorun önerdiği ölçüde kısa süreli bir antibiyotik kullanımını gerektirebilir.

Sıvı kaybında daha çok hissedilen Braxton Hicsk kasılmalarına karşılık tüm hamilelik boyunca 8-10 bardak kadar su içilmelidir. Sıvı yetersizliğinizi idrar renginizden anlayabilirsiniz. Koyu sarı bir idrar yetersiz su içtiğinizin bir göstergesidir.

Yuvarlak bağ ağrısı kramplarında dinlenin ve ani hareketlerle gelen sancılara karşılık pozisyonunuzu ufak ufak değiştirmeye çalışın.

Braxton Hicsk kasılmalarında da pozisyon değiştirmek önemlidir. Örneğin oturur pozisyondayken bu kasılmaları hissederseniz ayağa kalkın.

Hamileliğin ikinci döneminde kanamalı bir karın ağrınız varsa vakit kaybetmeden doktora gitmelisiniz. Çünkü bu durum plasental ayrılmanın bir sonucu olabilir.

Büyüyen rahimde yaşanan sıkışıklığa karşı sık ve küçük öğünlerle beslenin, dinlenin, düzenli egzersiz yapmaya ve mesaneninizi sık sık boşaltmaya çalışın.

Hamilelikte Karın Ağrısı Ne Zaman Tehlikelidir?

Hamilelikte karın ağrıları sizi endişelendirebilir. Kendinizi güvende hissetmek için her zaman doktorunuzla iletişime geçin. Ancak aşağıdaki durumlarda vakit kaybetmeden doktorunuza başvurun:

• Bir veya iki tarafta veya orta karında şiddetli bir ağrı varsa ve bir kanama eşlik ediyorsa,
• Ani şişlik ve idrara çıkmada azalma veya bütün gün idrara çıkmama,
• Şiddetli ve geçmeyen bir baş ağrısı, görme değişikliği, ani bir şişkinlik ve sebebi bilinmeyen bir kilo alımı, 
• Ateş ve titreme, 
• Ağır bir kanama, kramplarla gelen bir kanama veya alt karında şiddetli bir ağrı, 
• Kanlı ishal, 
• Vajinal akıntı,
• İdrar yaparken yanma ve ağrı, idrara çıkmada zorluk veya kanlı idrar,
• Baş dönmesi ve bayılma hissi,
• Özellikle 37’nci haftadan önce bir saat içinde dört defadan fazla hissedilen kasılma, erken doğumun bir bulgusu olabilir.

Hamilelikte Karın Ağrısı Nasıl Geçer?

• Hamilelik karın ağrılarında uzanma ve dinlenme rahatlama sağlar.
• Bol su tüketimi gebelikte karın ağrılarının hafiflemesine yardımcı olabilir.
• Ilık bir banyo yapmak rahatlama verebilir.
• Gebelik korsesi-bandı kullanmak sancılarda azalmaya yardımcı olabilir.
• Pozisyon değişikliği yapmak özellikle Braxton Hicks kasılmalarına iyi gelebilir.

Vajinada Yanma ve Acı Nedenleri

Vajinada yanma yaygın bir jinekolojik şikayettir. Kadınların çoğu hayatının bir döneminde vajinal yanma yaşamıştır. Bu şikayet genellikle endişe verici değildir. Ancak geçmeyen vajinal yanma altta yatan bir enfeksiyonun belirtisi olabilir.

Vajinada yanma iç dudaklar, klitoris, idrar kanalı ve vajinal açıklıktan kaynaklanabilir. Yanma ile birlikte kaşıntı, sık idrara çıkma, kanama, batma hissi hissi ve akıntı gibi başka şikayetlerde görülebilir.

1. Vajinada tahrişe bağlı batma hissi

Vajinal mukoza hassas bir yapıya sahiptir. Günlük ürünlerde kullanılan kimyasallar vajina ve dış genital bölgeyi etkileyerek irrite edebilir. Vajinal tahriş, kızarıklık, ağrı, vajinada yanma ve acı ile belirti verir. Bazen vajinada akıntı da eşlik eder.

Sabunlar, çamaşır deterjanları, kokulu tuvalet kağıtları, bazı adet pedleri, tayt, kilotlu çorap, sıkı iç çamaşırları ve pantolonlar vajinal tahrişe neden olabilir. Yeni bir ürün ya da kıyafet sonrası belirtiler hemen ortaya çıkar. Kullanımı azaltıldıkça şikayetler geriler.

Vajinal bölgedeki olası kimyasalların temizlenmesi, uygun iç çamaşırların seçilmesi,  havuz sonrası banyo ve duş alınması vajinal irritasyonu azaltır. Vajinal tahrişin diğer nedenleri arasında vajinal tamponlar, prezervatifler, duş kremleri, jeller ve sprey tarzı ürünler gelir. Hassas bir cilde sahip kişilerin bu ve benzeri ürünlerin seçiminde daha dikkatli davranması vajinal tahrişi azaltır.

2. Bakteriyel vajinoz

Bakteriyel vajinozis kadınlarda en sık görülen vajinal enfeksiyon çeşididir. Vajinal floranın bozulması sonucu belirli bakterilerin aşırı çoğalması vajinal enfeksiyona neden olur. Bakteriyel vajinozda yanma ile birlikte beyaz, gri akıntı, kötü koku ve kaşıntı görülür. Tedavisi doktorun vereceği uygun antibiyotik ve kremlerin kullanımıdır.

3. Mantar enfeksiyonları

Vajinal mantar enfeksiyonları oldukça yaygındır. Vajinal mantarın en sık nedeni Candida albicans’tır. Mantara bağlı vajinit kaşıntı başta olmak üzere yanma, akıntı ve ağrı gibi şikayetlere yol açar. Vajina ve vulvada yoğun bir kaşıntı, kızarıklık, şişlik, idrar yaparken ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı, beyaz peynirimsi kıvamda akıntı, vulvada kırmızı döküntüler vajinal mantar enfeksiyonlarının başlıca belirtileridir. Vajinal mantar enfeksiyonlarının tedavisinde genital bölge hijyen ve temizliği, çeşitli antifungal ilaç ve kremler bulunur.

4. İdrar yolu enfeksiyonları

Kadınlarda idrar kanalının kısa olması ve vajinal bölge ile yakın ilişkisi idrar yolu enfeksiyonlarının sık görülmesine neden olur. Vajinal enfeksiyonlar sekonder yayılımla idrar yolu enfeksiyonlarına yol açabileceği gibi idrar kanalı enfeksiyonları da vajinite neden olabilir. İdrar yolu enfeksiyonları şu belirtiler ile ortaya çıkar;

• Sık idrara çıkma
• İdrar yapma isteği
• İdrar yaparken yanma
• Kötü kokulu idrar
• İdrar renginde bulanıklaşma
• İdrarda kanama
• Vajinada yanma ve acı, akıntı
• Ateş, terleme ve titreme
• Alt batın ve kasıklarda ağrı

Beraberinde vajinada yanma şiddetli enfeksiyonlarda görülebilir. İdrar yolu tedavisinde antibiyotikler kullanılır. Ancak dirençli enfeksiyonlarda doktorunuz kültür sonucuna göre daha spesifik antibiyotiklere geçebilir. Bol sıvı alımı idrar yolu enfeksiyonlarında iyileşme sürecini hızlandırır.

5. Trikomoniyazis

Trikomoniyazis cinsel yolla bulaşan tek hücreli, paraziter bir enfeksiyondur. Kadınlarda vajinal enfeksiyona neden olur. Etkeni Trichomonas vaginalis’tir. Bu parazit cinsel ilişki sırasında cilt teması ile geçer. En sık görülen belirtileri şunlardır;

• Yeşil, sarı, kötü kokulu, köpüklü akıntı
• Vajinal kaşıntı, kanama, şişlik
• Vajinal yanma ve ağrı

Trikomoniyazis tedavisi antibiyotikle yapılır. Bu hastalığı olan bir kadının cinsel partneri ya da eşinin de tedavi görmesi gerekir. Tedavi sonrası 1-2 hafta kadar cinsel ilişkiye girilmemelidir. Korunmada prezervatif kullanımı önemlidir.

6. Bel soğukluğu (Gonore)

Neisserria gonorrhoeae cinsel yolla bulaşan bakteriyel bir enfeksiyondur. İlişki sırasında meni ya da vajinal salgılar ile partnere geçer. Bel soğukluğu yaygın görülen bir rahatsızlıktır. Özellikle 15-24 yaş aralığında, erkeklerde daha sık görülür. Kadınlarda vajina yanında idrar kanalı, rahim ağzı, rektum ve boğaz da enfeksiyon yapabilir. Bebekler doğum sırasında enfekte olabilir. Bebeklerde en sık göze yerleşir.

Bel soğukluğu kadınlarda vajinal akıntı, idrarda yanma, genital kaşıntı, ilişki sonrası kanama, ağrılı cinsel ilişki ve alt batın ağrısı ile belirti verir. Ancak kimi zaman hiçbir belirti görülmez. Belirtiler genellikle etken bulaştıktan 4-6 gün sonra ortaya çıkar.

7. Klamidya

Klamidya cinsel yolla bulaşan ve sık görülen bakteriyel bir enfeksiyondur. Etkeni Klamidya trachomatis’tir. Korunmasız cinsel ilişki ajanın bulaşmasında başlıca yoldur. Kadınlarda vajinada yanma, akıntı, ilişki sırasında ağrı, adet dışı vajinal kanamalar, idrar yollarında ağrı, batın ağrısı gibi belirtiler verir. Hastalığın tanısı rahim ağzından alınan örneklerin incelenmesi ile konur. Tedavisinde antibiyotikler kullanılır.

8. Genital Herpes

Genital herpes (Herpes Simpleks Virüsü, HSV) dünya genelinde yaygın görülen bir virüs tipidir. Cinsel yolla bulaşarak genital uçuk ya da siğile neden olur. Genital herpes 15-49 yaş aralığındaki kişilerin yaklaşık %15’inde bulunur. Virüs bulaştıktan sonra sessiz olarak vücutta kalır. Bağışıklık sisteminin zayıfladığı bir anda ciltte lezyonlara neden olur. HSV’nin en yaygın görülen 3 tipi vardır. Bunlardan HSV tip 2 genital herpese neden olur. HSV tip 1 ağız ve dudaklarda uçuk, HSV tip 3 ise Zona hastalığı olarak belirti verir.

Genital bölgede içi sıvı dolu kabarcıklar, ağrı ve kaşıntı ile belirti verir. Ateş, lenf bezlerinde şişme, ilişki sırasında vajinada yanma ve acı görülebilir. Kabarcıkların patlaması ile kabuklaşma ve yaralar görülebilir. Belirtiler yaklaşık 2-4 hafta içinde kendiliğinden kaybolur. Ancak genital herpes tekrarlayabilir.

9. Genital siğiller

Genital siğil etkeni yüzlerce tipi olan Human Papilloma Virüs (HPV) ailesidir. Toplumda görülme oranı %1 kadardır. 20-30 yaş arasında ise %7 civarında görülür. 200’ün üzerinde tipi olan bu virüsün 40’a yakını insanda genital siğillere neden olur. Genital siğiller en çok HPV tip 6 ve 11 kaynaklıdır. Kadınların %60-70’i hayatlarının bir döneminde HPV ile karşılaşır.

Genital HPV genellikle cinsel yolla bulaşır. Virüs bulaştıktan sonra vücutta uzun bir süre sessiz kalabilir. Bağışıklık sisteminin stres ve benzeri nedenlerle zayıflaması ile aktive olur. Bu nedenle HPV ile PAP smear testinin birlikte yapıldığı Co-Test 30 yaşından itibaren önerilmektedir. Co-Test ile rahim ağzı kanserine karşı tarama yapılırken olası HPV tipleri de belirlenir.

10. Liken skleroz

Liken skleroz (Lichen sclerosus) deride incelme ve yara oluşumu ile seyreden, nedeni bilinmeyen bir cilt hastalığıdır. Kadınlarda 6 kat daha sık görülür. Vücudun her yerinde görülebileceği gibi, en sık genital bölge tutulumuna rastlanır. Genital bölgede görülen şekline vulvar liken skleroz denir.

Liken skleroz toplumda yaygındır. Kesin bir tedavisi yoktur. Ancak hastalığın gidişatını ve şikayetleri hafifletmeye yönelik uygulamalar bulunmaktadır.

Liken skleroz hastalığındaki en önemli belirti genital bölgede kaşıntıdır. Ayrıca genital bölgede yanma, batma hissi ve tahriş gibi belirtilerde görülür. Cinsel problemler, vajinal rahatsızlıklar ve idrar yolu sorunlarına da rastlanabilir.

11. Menopoz

Menopoz kadınlarda yaşlanma ile birlikte yumurtalıklarda üretilen östrojen miktarının azalması ile ortaya çıkar. Tıpkı ergenlik gibi hayatın olağan bir dönemidir. Menopoz genellikle 45-55 yaşları arasında görülür. Belirtileri;

• Yorgunluk
• Sıcak basması
• Gece terlemeleri
• Uykusuzluk
• Sinirlilik
• Cinsel istekte azalma

Menopoz döneminde vajinal kuruluk ve yanma görülebilir. Tedavide östrojen takviyesi, kremler ve diğer hormon terapileri yer alır.