Kutadgu Bilig(Yusuf Has Hacip)
●Mutluluk veren bilgi anlamna gelir
●yy yazlmştr.
●Karahanl hükümdar Tabgaç Buğra Han'a sunulmuştur.
●slami dönem ilk eserdir.
●Hakaniye lehçesiyle yazlmştr.
●lk mesnevidir.
●Aruzla yazlan ilk eser.
● beyit dörtlükten oluşmuştur.
●lk siyasetname
●Alegorik(Sembolik) eserdir.
*Küntoğdu: Hükümdar(Kanunu temsil eder)
*Aytoldu:Vezir(Saadeti temsil eder)
*Ödgilmiş: Vezirin oğlu ( akl temsil eder)
*Odgurmuş: Vezirin kardeşi (akibeti temsil eder)
Divan- Lügatit Türk(Kaşgarl Mahmut)
●yy yazlmştr.
●Türklerin ilk sözlüğü ve dil bilgisi kitabdr.
● Türkçe kelimenin Arapça karşlğ verilmiştir.
●Sözlü ürünler (Sav,sagu,koşuk,destan) ilk olarak yazya geçmiştir.
●Türk dilini Araplara öğretmek amacyla yazlmştr. Bu nedenle Arapça yazlmştr.
●Devrinin Türk Dünyasn gösteren bir harita da vardr.
Atabetül Hakayk(Edip Ahmet Yüknekli)
●yy yazlmştr.
●Gerçek ayet ve hadislerden yola çkarak yazlmştr.
●Yüzylda Türk dilinin ne kadar değiştiğini gösterir.
●Dili ağrdr
●Hakikatlerin Eşiği anlamna gelir.
●Aruz vezniyle mesnevi tarznda yazlmştr.
Divan- Hikmet(Ahmet Yesevi)
●nsanlara islam öğretmek için sade bir dille yazlmştr.
●Hikmeti tekkeye yeni başlayan gençlere slam Tasavvufunu öğretmek için yazlan şiirlerdir.
●Dörtlükler ve hece vezniyle yazlmştr.
Dede Korkut Hikayeleri
●yy Oğuzlarn kendi aralarndaki mücadeleler ve kafirler arasndaki mücadeleler anlatlr.
●12 küçük hikaye 1 ön sözden oluşur.
●12 hikayede ortak kahraman olduğndan ad "Dede Korkut"tur.
Destandan halk hikayesine geçiş döneminin ürünüdür.
●Nazm nesir karşktr.
●Anonimdir.
●Orijinal metinler Vatikan ve Dersten kütüphanesindedir.
A/N: Şaşrdm m ? Yooo. Çünkü her şeyimiz her yerde .
İslamiyet Sonrası İlk Edebi Eserler-Yazarlar ve Özellikleri
İslâmî dönem Türk edebiyatının ilk ürünleri ve yüzyıllarda ortaya çıkar. Bunlardan ilki, Karahanlı Devleti zamanında Hakaniye Türkçesi ile yazılmış olan Yusuf Has Hâcipin Kutadgu Biligidir. Aynı yüzyılda yazılmış bulunan Kâşgarlı Mahmutun Divânü Lûgatit-Türkü de İslâmî devir Türk edebiyatının ilk ürünlerindendir. Bu eserler arasına XII. yüzyılın başında Yüknekli Edip Ahmetin kaleme aldığı Atabetül-Hakâyıkı da katmak gerekir. XII. yüzyılda Orta Asyada Ahmet Yesevî, dinî-tasavvufî halk şiirinin ilk güzel örneklerini vermiştir. İlk İslâmî eserlerin meydana getirildiği bu yüzyıllarda edebiyatın her alanında bir ikilik bulunmaktadır. Bu da, geçiş döneminin bir özelliğidir.
Türklerin Müslüman olduğunu kabul ettiğimiz yüzyılla, Divan edebiyatının başlangıcı olarak kabul edilen yüzyıl arasında İslamiyetin etkisi altında verilmiş olan, bir anlamda geçiş dönemi ürünlerimiz sayılan eserler yer almaktadır.
Bu dönem Türk edebiyatı bir yandan İslam inancı ve bunun getirdiği Arap ve Fars kültürünün etkisine girerken bir yandan da eski Türk Edebiyatı geleneğini sürdürmeye çalıştığından bir ikilem yaşamıştır.
Geçiş Dönemi Türk Edebiyatının Genel Özellikleri
a) Türk edebiyatı bu yüzyıllarda bir geçiş dönemi yaşar. Bir yandan, eski edebiyat anlayışı sürdürülürken, öbür yandan yeni medeniyetin edebiyat anlayışına uygun eserler verilir.
b) Dilde Arapça ve Farsça kelimeler görülür.
c) Uygur alfabesi yanında, Arap alfabesi de kullanılır.
d) Şiirlerde, hem millî nazım birimi olan dörtlük, hem de yeni şiirin nazım birimi olan beyit kullanılmıştır.
e) Hece vezni ile birlikte aruz veznine de yer verilmiştir.
Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı Eserleri (İlk İslamî Ürünler) şunlardır:
Ayrıca bakınız ⇒
Divan Edebiyatı