Gezegenlerin Güneş Etrafında Dönüş Hızları
Haber Videosu
Merkür
Merkür Güneş’e en yakın gezen olduğu için, Güneş etrafındaki bir turunu tamamlaması doğal olarak diğer gezegenlere göre daha kısadır ve Güneş etrafında en kısa sürede dönen gezegendir. Ortalama 47,362 km/s ortalama yörünge hızıyla Merkür’ün Güneş etrafındaki dönüş süresi yalnızca 87,969 Dünya günü uzunluğundadır. Kendi etrafındaki ortalama dönüş hızı 10,892 km/sa olan Merkür, bir dönüşünü tamamlaması 58,646 gün sürer.
Venüs
Venüs, Güneş’in çevresindeki bir turunu ortalama 35 km/s’’lik yörünge hızıyla 224.7 Dünya gününde tamamlar. Kendi ekseni etrafındaki dönüşü diğer gezegenlere kıyasla inanılmaz yavaştır. Venüs kendi ekseni etrafındaki bir turunu 243 Dünya gününde tamamlar. Bu da bize şunu gösteriyor, Venüs’teki bir sidereal günün bir Venüs senesinden daha uzun sürüyor.
Dünya
Dünya, Güneş çevresinde bir turunu ortalama 29.8 km/s’’lik yörünge hızıyla 365 gün, 5 saat, 48 dakika, 9 saniye’de tamamlamaktadır.
Ayrıca Dünya’nın kendi etrafındaki dönme süresi, tam olarak 23 saat 56 dakika ve 4 saniyedir.
Mars
Mars, Güneş çevresinde bir turunu ortalama 14.1 km/s’’lik yörünge hızıyla 687 günde tamamlamaktadır.
Mars’ın kendi etrafındaki dönme süresi, yani bir Mars günü Dünya gününden biraz daha uzun olup, tam olarak 24 saat, 39 dakika ve 35,244 saniyedir.
Jüpiter
Jüpiter’ün ortalama 13.1 km/s’lik yörünge hızıyla, Güneş etrafındaki tek bir devrini tamamlaması 11.8618 Dünya yılı sürer.
Duyarlı gözlemler sonucu gezegen için ‘Sistem I’ ve ‘Sistem II’ olmak üzere iki ayrı dönme süresi tanımlanmıştır. Ekvator bölgelerinin dönüşü 9 saat 50 dakika 30,003 saniyede tamamlanır ve Sistem I olarak adlandırılır. Kutup bölgelerinde dönüş süresi 9 saat 55 dakika 40,630 saniyedir ve Sistem II adını alır. Jüpiter’den yayılan mikrodalga ve radyo dalga boyundaki ışınımların ise 9 saat 55 dakika 29,730 saniyelik bir dalgalanma göstermelerine dayanarak, gezegenin manyetik alanını belirleyen büyük metalik hidrojen kütlesinin bu hızla dönmekte olduğu sonucu çıkarılmıştır. ‘Sistem III’ adı verilen bu periyot Jüpiter’in gerçek dönüş hızı olarak kabul edilir.
Satürn
Satürn’ün ortalama 9.69 km/s’lik yörünge hızıyla, Güneş etrafındaki tek bir devrini tamamlaması 29.4571 Dünya yılı sürer. Bununla birlikte, Jüpiter’de olduğu gibi, Satürn’ün kendi ekseni etrafında dönüşü gezegenin belirli bölgelerinde farklılıklar göstermektedir.
Katı bir yüzeye sahip olmayan Satürn’ün dönüş özelliklerinin, atmosfer yapılarının gözlenen hareketlerine göre belirlenmesine çalışılmıştır. Ekvator bölgesi ile kutupların farklı devirlerle dönmesi, ‘Sistem I’ ve ‘Sistem II’ olmak üzere iki ayrı dönme süresi tanımlanmasına yol açmıştır. Ekvator bölgelerinin dönüşü 10 saat 14 dakika 00 saniyede tamamlanır ve Sistem I olarak adlandırılır. Kutup bölgelerinde dönüş süresi 10 saat 39 dakika 24 saniyedir ve Sistem II adını alır. Satürn’den yayılan mikrodalga ve radyo dalgaboyundaki ışınımların ise 10 saat 39 dakika 22,4 saniyelik bir dalgalanma göstermelerine dayanarak, gezegenin manyetik alanını belirleyen metalik hidrojen kütlesinin bu hızla dönmekte olduğu sonucu çıkarılmıştır. ‘Sistem III’ adı verilen bu periyot Satürn’ün gerçek dönüş hızı olarak kabul edilir ve bu değerin kutuplardaki dönüş hızı ile hemen hemen aynı olduğu, ekvatorda ölçülen farklı hızın bu bölgelerdeki bulutların 1800 km./saat hıza ulaşan rüzgarlar nedeniyle doğuya doğru hareket etmelerinden kaynaklandığı dikkati çeker.
Uranüs
Uranüs, Güneş çevresinde bir turunu ortalama 6.8 km/s’’lik yörünge hızıyla 84 yılda tamamlamaktadır.
Ayrıca Uranüs’ün kendi etrafındaki dönme süresi 17 saat 14 dakikadır. Tüm dev gezegenlerde olduğu gibi, üst atmosferi de dönme yönünde kuvvetli rüzgarlar yaşıyor. Yaklaşık 60 derece güney gibi bazı enlemlerde, atmosferin görünür özellikleri çok daha hızlı hareket eder ve 14 saat gibi kısa bir sürede tam bir dönüş yapar.
Neptün
Neptün, Güneş çevresinde bir turunu ortalama 5.4 km/s’’lik yörünge hızıyla 164.79 yılda tamamlamaktadır. 12 Temmuz 2011 tarihinde Neptün, 1846’daki keşfinden sonra henüz ilk turunu tamamladı.
Jüpiter ve Satürn gibi, Neptün de karasal gezegenlere kıyasla çok daha hızlı bir şekilde döner. Kendi etrafında bir tur dönüşünü tamamlaması yaklaşık 16.11 saat sürer.Neptün, bu dönme periyoduyla Güneş Sisteminde en hızlı dönen üçüncü gezegendir.
Güneş Sistemi ve Gezegenler Hakkında Bilgiler
İçinde yaşadığımız ev, sokak, cadde, mahalle, ilçe, il, ülke, kıta, Dünya derken lafın sonu akıl sınırlarını zorlayan bir sonsuzluğa uzanıyor. Dünya’mıza da ev sahipliği yapan Güneş Sistemi derlemesiyle bu sonsuzluğa ilk adımımızı atıyoruz.
Güneş Sistemi, en kısa ve öz anlatımla Güneş ve onun çekim gücünün etkisiyle etrafında biriken gök cisimleri topluluğudur. Gezegenler ve uyduları, gök taşları, kuyruklu yıldızlar, asteroitler bu topluluğun birer parçasıdır.
Sisteme adını veren Güneş ana yıldız olmakla birlikte orta büyüklükte bir yıldızdır. Buna karşılık Güneş Sistemi’nin toplam kütlesinin %99,8’i Güneş’e aittir. Katı bir yüzeye sahip olmayan, Dünya’mıza ısı ve ışık yayan bu gaz topunun yaşının 4,5 milyar yıl olduğu tahmin ediliyor.
Gezegen ise bir yıldızın etrafında hareket eden gök cismine deniyor. Güneş’e olan uzaklıklarına göre sıralarsak bunlar Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’dür. Dünya hariç bütün gezegenler adlarını Roma ya da Yunan mitolojilerinden almışlardır.
Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni Jüpiter’dir. Satürn kadar belirgin olmasa da Jüpiter’in ve hatta Neptün ile Uranüs’ün de etrafında halkalar bulunur. Bunlara gazlardan oluştuğu için dış gezegenler, Dünya benzeri bir yapıya sahip olan Merkür, Venüs, Dünya ve Mars’a da iç gezegenler denir.
Plüton ismiyle bildiğimiz bir gezegen vardı ve Güneş Sistemi’nde gezegen sayısı sorulduğunda 9 derdik. Güneş’e en yakın gezegen Merkür iken en uzak gezegen Plüton’du. Ama 2005 yılında Plüton bir gezegen değil “cüce gezegen” olarak kabul edildi! Ve dolayısıyla Güneş’e en uzak gezegen de artık Neptün oldu.
Hem kendi ekseni etrafında hem de Güneş etrafında dönen gezegenlerin yörüngeleri elips şeklindedir ve dönüş hızları Güneş’e uzaklıkları ile ters orantılıdır. Batıdan doğuya doğru dönen gezegenlerden bazılarının yörüngeleri birbiriyle kesişir.
Güneş Sistemi’ni kapsayan Samanyolu ise içinde 200 milyar kadar yıldız barındıran bir gök adadır. Güneş Sistemi bu gök adanın merkezinde değildir, merkeze uzaklığı 30.000 ışık yılıdır. Çok daha etkileyici olanı ise evrende Samanyolu gibi milyarlarca gök ada bulunuyor olması…
Bugün tüm bu bilgilerden bilim insanları sayesinde haberdarız. Tarihe uzay hakkındaki keşifleriyle adını yazdırmış pek çok insan var ve bunların başında Galileo Galilei geliyor. Astronom, matematikçi, fizikçi, mühendis ve filozof Galileo Güneş Sistemi’ni fiziksel bulgularla açıklayan, Ay yüzeyindeki kraterlerden, Güneş yüzeyindeki lekelerden ilk kez söz eden kişi olmuştur.
Teknolojinin gelişmesiyle Dünya’dan fırlattığımız uzay araçları da bu bilgileri edinmede büyük önemi olan diğer unsurlar… Mavi güzel Dünya’mızın uzaydan nasıl göründüğünü çoktandır biliyoruz. Oysa ilk kez 1959 yılında uzaya gönderilen ABD sondası Explorer 6 ile fotoğrafı çekilmişti. Uzaya ilk gönderilen insan yapımı araç ise “Sputnik 1” isimli Sovyet uydusuydu.
10,954 okunma
akin aksoy
Bilimi Anlatmamıza Yardım Edin!
Her ay milyonlarca bilimsever, Evrim Ağacı olarak karmaşık bilimsel konuları basitçe anlatmamızdan ve ülkemizde bilim anlatıcılığını geliştirmeye yönelik yaptığımız kapsamlı çalışmalarımızdan faydalanıyor. Bütçenize zarar vermeden, aylık veya tek seferlik sadece 20₺ gibi miktarlarda bize destek olarak bu çabalarımızı destekleyebilir, Türkiye'de bilim okuryazarlığını güçlendirmemize katkı sağlayabilirsiniz.
Destek Ol
Neden Destek İstiyoruz?
nest...