Gfr Mdrd Nedir

Böbrek hastalıklarında tanı koymak için fiziki muayene yanında, kan testleri, idrar testleri ve görüntüleme yöntemlerinden yararlanılır. Bu bölümde kan tetkiklerinden olan serum üre, kreatinin ve glomerüler filtrasyon hızını gösteren GFH düzeylerinden bahsedilecektir. Diğer kan tetkikleri, idrar testleri ve böbrek görüntüleme yöntemlerini de ilerleyen zamanda, sitemizde bulabilirsiniz.

‘Böbreklerimizi Tanıyalım’ makalesinde belirtildiği üzere böbreklerin birçok görevi vardır. Metabolizma sonucu oluşan atık maddeler ya da vücuda zararlı diğer toksik maddeleri idrar yoluyla vücuttan uzaklaştırmak da bu görevlerden biridir. Serum üre ve kreatinin düzeylerinin ölçümü, bize hem böbrek fonksiyonları hakkında, hem de şu an için rutin tetkiklerde gösteremediğimiz diğer toksik maddelerin (üremik toksinler) birikimi hakkında bilgi vermektedir. Peki bu çok sık duyulan,  halk arasında ‘üre yükselmesi’ olarak da bilinen, serum üre ve kreatinin düzeyleri nedir, artışı neyi düşündürür?

Üre

Besinlerle alınan protein, vücutta protein yapıtaşlarına yani aminoasitlere ayrıştırılır. Ardından vücut için gerekli olan miktarı kullanıldıktan sonra kalanı karaciğerde amonyağa, ardından da amonyaktan üreye çevrilir. Üre suda çözünebilir olmasından dolayı idrar ile atılabilir. Yani, böbrek atılması gereken protein yıkım ürünlerini, suda çözünebilen ve daha az zararlı bir maddeye dönüştürür, işte bu son ürüne ‘üre’ adı verilir. Üre, idrarla atılan bir madde olmasından dolayı, böbrek hastalıklarında serum yani kan seviyesi yükselebilir. Normal kan üre seviyesi; yaş, cinsiyet, vücut yapısı, çalışılan laboratuvarın özellikleri gibi bazı faktörlere göre değişebilmekle birlikte genel olarak mg/dl olarak kabul edilmektedir. Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus; bazı laboratuvarlar üre değerini BUN (Blood urea nitrogen-kan üre nitrojeni) olarak verirler. Aslında bu değer üre seviyesinin bir laboratuvar değeri olarak tanımlanmasıdır, genellikle üre değerinin yarısı kadardır, yani normal değeri mg/dl arasında değişmektedir.

Kreatinin

Kreatinin, kas metabolizmasının bir yıkım ürünüdür, toksik bir madde olup belli miktarın üstünde kalan kısmın vücuttan atılması gerekmektedir. Bu atılım, idrar yoluyla olduğu için böbrek hastalıklarında kan seviyesi yükselebilir. Erişkinlerde, erkeklerde ve sporcularda kas kitlesi daha fazla olduğu için, serum kreatinin değerleri daha yüksektir. Tam tersi düşünülürse; kas kitlesinin azaldığı ileri yaşlarda, kronik hastalığı olanlarda (örneğin kanser hastalarında) ya da yapısal olarak daha az kas kitlesine sahip olan bireylerde,  kreatinin seviyesinin daha düşük olması beklenir. Kreatinin normal değerleri bahsedilen değerlere ve laboratuvar özelliklerinde göre değişebilmekle birlikte kadınlarda 0,,0 mg/dl; erkeklerde ise 0,,2 mg/dl arasında değişebilir. Ülkemizde genel olarak mg/dl birimi kullanılmakla birlikte, bazı sonuçlarda birim olarak mikromol/L (µmol/L) kullanılmaktadır, bu birime göre normal değerler ise; kadınlarda µmol/L, erkeklerde µmol/L olarak tanımlanmaktadır.

Glomerüler Filtrasyon Hızı (t-GFH/GFH/ e-GFR/GFR) (Estimated/Glomerular filtration rate, tahmini/glomerüler filtrasyon hızı):

Böbreğin fonksiyonel ünitesi olan nefronların dakikada süzdüğü filtrasyon hacmidir. (ml/dk) Erkeklerde normal değeri ml/dk/1,73m²’dir.  Kadınlarda normal değeri ml/dk/1,73m²’dır. Farklı durumlarda (yaş, cinsiyet, kas kitlesi) t-GFH’yi ölçmek için birçok yöntem kullanılmaktadır. (MDRD, Cockroft-Gault, CKD-EPI) En yaygın kullanılan formül CKD-EPI’dir. 

Diğer filtrasyon göstergeleri:  Sistatin C, Beta 2 mikroglobulin ve Beta trace protein de GFH tahmininde kullanılan diğer biyokimyasal parametrelerdir ancak henüz rutin olarak klinik pratikte kullanılmamaktadır.

GFR NEDİR?

Glomerüller kanı süzerek kanda bulunan zararlı maddelerin vücuttan atılmasını sağlamaktadır. GFR (Glomerüler Filtrasyon Hızı) fonksiyon gösteren her bir nefronda, glomerüllerden birim zamanda süzülen plazma miktarının toplamıdır.

GFR yaş, cinsiyet ve vücut kitlesi ile değişebilir, ayrıca gebelik, bazı ilaçlar, beslenme biçimi de GFR'yi etkiler. GFR gün içi değişken bir ritme sahiptir, öğleden sonraya kıyasla gece yarısı yüzde 10 daha düşüktür.

Böbrek fonksiyonun bir ölçüsü olan veya böbrek hasarının varlığını belirleyen GFR sayesinde böbrek rahatsızlıklarının tanısı konmakta ve tedavi seçenekleri sunulmaktadır. Tedavi seçenekleri ve süresi ise hastalığın ya da hasarın derecesine göre belirlenmektedir.

GFR DEĞERİ KAÇ OLMALI?

GFR testi belli periyotlarla yapılan, böbrek fonksiyonlarını izleyen test türüdür. Bu testin sonucunun, minimum ve maksimum değerleri geçmemesi gerekiyor. Kanda bulunan Kreatin'in seviyesi olarak bilinen GFR, kan testi olarak da biliniyor.

Kreatin'in seviyesi, böbreklerde herhangi bir hastalık olup olmadığını ortaya çıkarıyor. Ancak tüm yaş guruplarında, seviyeler bir tutulmuyor. Yaş ve cinsiyet farkı, testin seviyesinin belirlenmesinde oldukça önemli. Tüm bu durumlarda bile GFR testi normal değerleri aralığında olmalıdır.

Erkeklerde normal kreatin değerleri, mg/dL arasında seyreder. Kadınlarda değerler, değerleri arasında seyreder. Kadınlarda gebelik durumlarında, kreatin miktarında azalma görülür.

GFR YÜKSEKLİĞİ

GFR yüksekliği, aynı zamanda kanda bulunan kreatinin yüksekliğiyle doğru orantıya sahiptir. GFR yüksekliğinin sebepleri şunlardır:

- Kan akımının azalması

- İdrar yolları tıkanıklığına bağlı olarak kirli maddelerin dışarı atılamaması

- Nefronların iltihaplanması

- Bakterilere bağlı olarak ortaya çıkan hastalıklar

- Böbrek yetmezliği.

GFR DÜŞÜKLÜĞÜ

GFR düşüklüğü kanda kreatinin düşüklüğü ile doğru orantılıdır.

Nedenleri şunlardır:

- Kaslarda zayıflık, ağrı ve halsizlik

- Karaciğer hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkan kreatinin eksikliği

- Aşırı su kaybetme.

Kreaitin düşüklüğü ve yüksekliği altında yatan nedenler dikkate alınarak test edilmektedir. Bu test sonuçlarına bağlı olarak tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.

Tedavi altında yatan sebeplere bağlı olarak ilaçla ya da cerrahi müdahaleyle gerçekleşmektedir.

NTV’yi sosyal medyadan takip edin

EGFR, böbrek rahatsızlığı bulunan bireylere yapılan bir testtir. Bu test ile böbreklerin nasıl çalıştığını anlamak mümkündür. Böbrek içerisinde bir hastalık var ise hastalığın durumu bu test ile anlaşılmaktadır. Tahlil neticelerini de bu değerin düşük veya yüksek çıktığını gören bireyler bu durumun neye bağlı olduğunu merak etmektedirler. Bunun hakkında bilgi vermek doğru olacaktır.

EGFR Nedir?

EGFR testi, böbreklerin sağlığının kontrolü için yapılır. EGFR testiyle böbreklerin süzme fonksiyonları değerlendirmektedir. Rahatsızlık şüphesi vaziyetinde idrar bir gün boyunca biriktirilir. Bununla beraber kreatinin değerleri hesaplanır. EGFR testinin yorumlanması adına kreatinin ve üre değerlerine bakmak önemlidir.

Kreatinin değeri, GFR değerini simgeler. Bu test böbrek rahatsızlığı şüphesinin dışında böbrek nakli olan bireylere de uygulanmaktadır. Bireyde; kalp hastalıkları, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, idrar tıkanıklığı ve sık sık yinelenen idrar yolu enfeksiyonu bulunuyorsa bu test istenmektedir. Alınacak kan örneği ile bireyin kreatinin değeri test edilir.

EGFR Kaç Olmalı?

Kandaki kreatinin yüksek seviyede olduğu zaman böbrekler uygun filtrelemeyi yapamaz. GFR’nin normal değerleri durumlara ve yaşa göre değişebilir. Sağlıklı yetişkin insanlarda bu değerin 90 mLdk ve üstünde olduğu söylenebilir. Yaşlı ve çocuklarda bu değerin mL/dk olduğu söylenebilir. Böbrek hastalığının erken bulgularında bu değerin mL arasında olduğu belirtilebilir. Bireyde böbrek yetmezliği bulunuyorsa bu değer; mL/dk şeklindedir.

EGFR Yüksekliği Nedenleri

İdrar yollarının tıkanması halinde, böbrekler idrar tutamadığı için şişmektedir. Bu yüzden böbrekler görevini iyi bir biçimde yerine getiremeyip, atıkları atamaz duruma gelir. Bu durumda da kreatinin yüksekliği başlar. Böbreklerde görevli olan ve kanı süzen pek çok Nefron ismi verilen yapılar bulunur. Bunların iltihaplanmaları vaziyetinde böbreklerde hasar oluşmaya başlayarak böbrek yetmezliğine neden olurlar. Bu da EGFR yüksekliği nedenleri arasında bulunmaktadır.

EGFR Düşüklüğü Nedenleri

EGFR düşüklüğü nedenleri arasında böbreğin hasar görmesi oldukça önemli bir faktördür. Böbreklerin hasar görmesi bu değerinin düşmesine neden olan en önemli nedendir. Bunu belli eden bazı belirtiler vardır. Bunlar; halsizlik, kaşıntı, bulantı, kusma, tansiyon yükselmesi, vücudun su toplaması, tende kuruma, konsantrasyon güçlüğü, idrarın miktarında artma azalma, kansızlık ve buna bağlı olarak erken yorulma, çarpıntı gibi tüm belirtiler böbreklerin hasar almasına işaret olabilir. Bu durumlar ise, EGFR düşüklüğü nedenleri arasında yer almaktadır.