Gizli Şeker Belirtileri

Son Güncellenme Tarihi: 18/02/

Günümüz koşullarında sağlıksız beslenme düzeni, düzensiz hayat tarzı ve kötü alışkanlıklar insanların yaşamında yerini almıştır. Zamanla herkes tarafından benimsenen sağlıksız yaşam tarzı yüksek tansiyon, kalp damar hastalıkları, akciğer ve şeker gibi bazı hastalıklara neden olmaktadır. Eğer bir de kişinin bu hastalıklara genetik yatkınlığı varsa; yanlış beslenme alışkanlıkları ve hareketsiz bir hayat tarzı bu hastalıkların oluşumuna zemin hazırlar.

Şeker hastalığı aniden ortaya çıkan bir hastalık değildir, zaman içinde kendini belli eder. Şeker hastalığının oluşum sürecinde herhangi bir şikayete ve bulguya neden olmayan; ancak, vücut dengesinde bozulmalara neden olan erken bir dönem gözlemlenmektedir. Bu döneme halk arasında gizli şeker denilmektedir.

Şeker Hastalığı Nedir?

Halk arasında şeker hastalığı olarak adlandırılan diyabet, kanda bulunan şeker miktarını düzenleyen mekanizmaların bozulması sonucunda kan şekerinin kontrolsüzce artış göstermesi durumudur. Bu oluşan duruma bağlı olarak bazı dokularda hasar meydana gelebilmektedir.

Şeker hastalığı, altta yatan nedene ve insülin hormonunun salgılanmasını sağlayan mekanizmanın bozulma sebebine göre farklı tiplere ayrılır:

• İnsülin üretim mekanizmasında, doğrudan vücuttaki otoimmün reaksiyonlar sebebiyle bozulmalar yaşanırsa Tip 1 diyabet oluşur.
• Genetik miras, beslenme düzensizliği, vücut ağırlığı ve egzersiz eksikliği gibi faktörler sebebiyle insülin üretim mekanizması bozulursa Tip 2 diyabet oluşur.

Tip 1 diyabetin görülme sıklığı %5 olarak belirtilmektedir. Tip 2 diyabet ise her insandan 9’unda bulunan bir hastalıktır. Şeker hastalığı; körlük, böbrek yetmezliği, kalp krizi, inme ve bacak ampütasyonları gibi birçok hastalıklara sebep olmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü‘nün yılında yayınladığı verilere göre, dünya genelinde 1,6 milyon insan şeker hastalığı nedeniyle hayatını kaybetmiştir.

Gizli Şeker Nedir?

Şeker hastalığının ortaya çıkışı ani bir şekilde gerçekleşmez. Aile hikayesinde şeker hastalığı bulunan kişilerde, kötü beslenme alışkanlıklarının, hareketsiz yaşam tarzının, ciddi kilo artışının ve ek başka kronik hastalıkların etkisiyle vücuttaki kan şekeri dengesini sağlayan insülin hormonunun çalışma düzeninde bozulmalar yaşanır.

Bu gibi durumların varlığından dolayı kan şekerinin seviyesi, insülin hormonu tarafından olması gereken değere döndürülemez. Oluşan bu duruma insülin direnci adı verilir.

İnsülin direnci oluştuğunda vücut, insülinin etkisi görülmediğinden yeteri kadar üretilmediğini düşünür ve etkisini güçlendirmek için daha çok insülin hormonu üretmeye başlar. Bu doğrultuda, kanda tespit edilen insülin seviyesinde artış gözlemlenir.

Bu süreçle birlikte bahsedilen olumsuz alışkanlık ve davranışlar devam eder ise vücudun insülin üretim mekanizmasında bozulmalar yaşanır ve yeterli seviyede insülin üretememeye başlar. Bunun sonucu olarak kan şekeri yükselmeye devam eder. Bu süreç sonucunda, halk arasında gizli şeker olarak bilinen prediyabet hastalığı oluşur.

Şu da unutulmamalıdır ki; gizli şeker hastalığı, doğru yaşam tarzı ve kullanılan tedavi yöntemleri ile tedavi edilir ise şeker hastalığına dönüşmesi önlenebilir.

Gizli Şekerin Oluşum Sebepleri Nelerdir?

Genetik faktörler dışında bazı risk faktörlerine sahip kişilerde de gizli şeker ortaya çıkmaktadır.

Gizli şekere neden olabilen faktörler şu şekildedir:

• Yanlış beslenme alışkanlıkları,
• Obezite ya da aşırı kilo alımı,
• Aktivitesiz yaşam tarzı,
• Yüksek kan basıncı,
• Yüksek kan kolesterolü,
• Birinci derece aile yakınında Tip 2 diyabet hastalığının varlığı,
• 4 kg’ın üstünde bebek dünyaya getirme.

Gizli Şekerin Belirtileri Nelerdir?

Gizli şeker hastalığında genellikle belirli bir şikayet ya da bulgu oluşmaz. Yapılan araştırmalara göre prediyabeti olan bireylerin sadece %10’luk kesiminde belirli şikayetlerin varlığı gözlemlenmiştir. Bu nedenle, gizli şeker tanısı genellikle, hastaların farklı sağlık sorunları için yaptırdığı kan testleri sonrasında konulabilmektedir.

Ancak kan şekeri düzeyinin yüksek kaldığı süreye bağlı olarak vücut bazı belirti ya da bulgular gösterebilir. Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• Vücut kitle indeksindeki dengesizlikler,
• Çok yemek yeme ihtiyacı,
• Yüksek kan basıncı,
• Kan kolesterolünün artması,
• Halsizlik,
• Yorgunluk,
• Konsantrasyon eksikliği,
• Cildin renginde değişiklik.

Gizli Şeker Tanısı Koyma Yöntemleri

Şeker hastalığı tanısı, açlık ve tokluk kan şekeri düzeyinin ölçülmesi ve HbA1c değerinin belirlenmesi ile konulmaktadır. Sağlıklı bireylerde açlık kan şekeri düzeyi mg/dl arasında olmalıdır. Bu doğrultuda, kan değerleri aşağıda belirtilen ölçüler arasında ise şeker hastalığı tanısı konulmaktadır.

• Açlık kan şekerinin mg/dl değerinin üstünde olması.
• Tokluk kan şekerinin mg/dl değerinin üstünde olması.
• HbA1c değerinin 6,5 mg/dl üstünde olması.

Bu bilgiler doğrultusunda, şeker hastalığının habercisi olarak bilinen gizli şekerin tanısı, hastanın kan değerleri şu ölçüler arasında ise konulmaktadır.

• Açlık kan şekeri – mg/dl değer aralığında ölçülürse, açlık kan şekerinde bozulmalar yaşandığı belirtilir.
• Tokluk kan şekeri – mg/dl değer aralığında saptanırsa, glikoz toleransında bozulmaların başladığını gösterir.
• HbA1c değeri 5,5 – 6,4 aralığında tespit edilir ise bireyin kan şekeri değerlerinin 3 ay boyunca yüksek seyrettiği ve buna bağlı olarak prediyabet olduğu söylenebilir.

Bu değerler doğrultusunda kişide bozulmuş açlık şekeri ya da glikoz toleransı tespit edilirse gizli şeker tanısı konur. Gizli şeker tanısı konan kişilerde şeker hastalığı riski vardır. Ancak bu risk alınacak önlemlerle ve uygun tedavi yöntemi uygulanarak ortadan kaldırılabilir.

Bu nedenle gizli şeker çok ciddiye alınması gereken bir hastalıktır. Mutlaka doktor kontrolünde uygun tedaviye başlanmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır.

Gizli Şeker Tedavisi Nasıl Yapılır?

Gizli şekerin tedavisinde amaç insülinin normal fonksiyonuna geri döndürmektir. Buna yönelik olarak, insülin direncinin oluşmasında etkili olan faktörleri ortadan kaldırmak hedeflenir. Alınacak önlemler ve uygulanacak tedaviler şu şekildedir:

• Beslenme uzmanı ile birlikte sağlıklı beslenme düzeni oluşturulmalı.
• Günlük aktivite artışı sağlanmalı ve spor aktiviteleri günlük yaşam içinde yerini almalı.
• Vücudun kitle indeksi değeri normal seviyeye ulaştırılmalı, sağlıklı kilo kaybı sağlanmalı.
• Uzman doktorun gerekli görmesi durumunda kişiye ağızdan antidiyabetik ilaçlar hastaya verilmeli.

Hamilelikte Görülen Gizli Şeker

Hamilelikle birlikte progesteron ve östrojen gibi bazı hormonlarda değişimler yaşanır. Hormonlarda yaşanan bu değişimler insülin direncinin oluşmasına neden olabilir. Hormonal değişimler nedeniyle oluşan yüksek glikoz gebelikle birlikte görülür. Bu rahatsızlığa, gestasyonel diyabet ya da gebelik diyabeti denir.

Hamilelikle birlikte görülen gizli şekerde de belirtiler yukarıda belirttiğimiz gibidir. Eğer hastalığın takibi ve tedavisi yapılmaz ise annede ve bebekte çeşitli sağlık sorunları oluşabilir. Bu nedenle, hamilelik boyunca anne kontrol altında tutulmalı ve kan şekeri değerleri sık sık kontrol edilmelidir.

Gebelik ile gelişen gizli şekerin tanısı için anne adayına bir test yapılır. Gizli şeker testi için öncelikle anne adayına, aç karnına 50 gramlık glikozlu su içirilir. Bir saat sonra da kan örneği alınarak kandaki glikoz değerlerine bakılır. Bu test sonucunda anne adayına gizli şeker teşhisi konulması durumunda, tedavi için anne adayına doktor kontrolünde bir beslenme programı çıkartılır.

Aile öykünüzde tip 2 diyabet hastalığı varsa ya da bu belirtilerden bazılarını gösteriyorsanız mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.

Şeker hastalığının hem genetik yatkınlık hem de yaşam tarzıyla bağlantılı olduğunu belirten İç Hastalıkları Uzmanı Sedat Işık, gizli şekerin önemli belirtilerini sıraladı.

“Eğer bir kişinin kan şekeri düzeyi normal orana göre yüksek ancak diyabet teşhisi koymak için yeteri kadar yüksek değilse kişide gizli şeker var demektir. Pre-diyabet olarak adlandırılan gizli şeker genel olarak diyabetin oluşmasından önceki dönemi kapsar. Daha çok obez ve kilolu kişilerde görülen gizli şekerde insülin direnci problemi çözüme kavuşturulamazsa gizli şekerin Tip 2 diyabete dönme riski artıyor.” şeklinde konuşan İç Hastalıkları Uzmanı Sedat Işık, önemli bilgiler verdi.

GİZLİ ŞEKERİN BELİRTİLERİ NELER?

*Bir anda aşırı kilo alma ve verme,
*Tatlı yeme isteğinin artması,
*Sürekli aç hissetme,
*Şeker düşmesi,
*Gündüzleri uyuklama,
*Sinirlilik ve öfke problemleri,
*Görmede bulanıklık,
*Halsizlik ve yorgunluk,
*Huzursuzluk,
*Depresyon,
*Sabah zor uyanma,
*Artan susuzluk hissi,
*Gebelikte kan şekerinin bozulması.

TEŞHİS NASIL KONULUR?

Gizli şekerin ortaya çıkabilmesi için kan şekeri veya oral glikoz tolerans testi (OGTT) uygulanabilir. Bu testlerin uygulanabilmesi için kişinin gece boyunca aç kalması gerekmektedir. Söz konusu açlık kan şekeri olduğunda kahvaltı öncesi kan şekeri ölçülür. OGTT'de ise açlık ve glikozdan zengin içecek içildikten sonra 2. saatte tekrar şeker ölçümü gerçekleştirilir.

FOTO: SHUTTERSTOCK

KİMLER RİSK ALTINDA?

Gizli şekerin en önemli belirtisi ani şekilde gelişen acıkmalardır. Gizli şekeri olan kişinin önce öğünleri çoğalır sonrasında ise öğünler arasındaki zaman kısalır. Çünkü çok çabuk acıkmaya başlar. Öğün araları ,5 saatten saate düşer. Açlık şiddeti artan kişi düşen kan şekerini tekrar kontrol altına alabilmek için tatlılara yönelir.

Fazla kilo problemi olanlar,
Ailesinde diyabet öyküsü olanlar,
Bel çevresi genişliği erkeklerde kadınlarda 88 santimin üzerinde olanlar,
Trigliserid düzeyi yüksek olan kişiler,
HDL kolesterol düzeyi düşük olanlar,
Hipertansiyon hastaları risk altındadır.

KİMLER GİZLİ ŞEKER TESTİNİ YAPTIRMALI?

40 yaşın üstünde olanlar,
Vücut kitle indeksi 25'in üstünde olanlar,
Yukarıda belirtilen risk faktörlerinden birini veya birkaçını taşıyan herkes gerekli testleri yaptırmalıdır.
Gizli şeker hastalarının kalp hastalıklarına yakalanma riski daha yüksek
Gizli şekerin en önemli özelliği hem diyabete dönmesi hem de başka hastalıklara yakalanma oranını arttırmasıdır. Bu konuda yapılan araştırmalar gösteriyor ki, gizli şeker hastalarının kalp ve damar hastalıklarına yakalanma oranı tam olarak 2 kat artıyor. Üstelik bu risk diyabet hastalarında 4 kat artıyor. Eğer gizli şeker erken fark edilir, yaşam tarzı ve beslenmede yapılacak iyileşmeler sağlanırsa bu risk minimize edilebilir.

TEDAVİSİ VAR MI?

Gizli şekerin tedavisini yaşam tarzı ve beslenme oluşturur. Amaç kan şekeri düzeyini normal seviyelere çekmektir. Bu kapsamda tamamen kişiye özel bir beslenme ve egzersiz programı hazırlanır. Kişinin daha sağlıklı beslenmesi, şekerden uzak durması, daha fazla hareket etmesi sağlanır. Bu sayede diyabete yakalanma riski en aza indirilir.

depresyondiyabetEgzersizgenetikgizli şekerobezşekersöz

Yemeklerden sonra üzerinize bir ağırlık çöküyorsa, diyet yapmanıza rağmen kilo veremiyorsanız, çok çabuk sinirleniyorsanız muhtemelen gizli şekeriniz var. Uz. Dr. A. Ender Yılmaz, gizli şekerin belirtilerini ve bu hastaların alması gereken önlemleri sıraladı.

Gizli şekeri olanların diyabet hastası olmaya aday olduğunu belirten Memorial Hizmet Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bölümü'nden Uz. Dr. A. Ender Yılmaz, hastalığın teşhisi ve belirtileri ile ilgili önemli bilgiler verdi.

GİZLİ ŞEKERİN BELİRTİLERİ

Tıbbi olarak pre-diyabet denilen “gizli şeker”, diyabet öncesi anlamına gelmektedir. Diyabet tanısı koymak için yapılan tahlillerde gözükmeyen gizli şeker ancak şeker yüklemesinin ardından belirlenebilmektedir. Genellikle insülin direnci de bulunan gizli şeker hastaları diyet yapmalarına rağmen kilo verememektedir.

Çabuk yorulma gizli şekerin bir belirtisi olabilir. FOTO:SHUTTERSTOCK

*El ve ayaklarda yanma, karıncalanma, uyuşma
*Tansiyon yüksekliği
*Asabiyet
*Yemeklerden sonra uyku hali
*Baş, boyun ve ensede terlemeler
*Kilo verememe
*Çabuk yorulma gibi belirtiler gizli şekeri işaret edebilmektedir.

Kilolu kişilerle birlikte, yüksek tansiyon hastaları ve ailesinde diyabet olanlar riskli grupta bulunmaktadır.

GİZLİ ŞEKERİN SONU DİYABET

Gizli şekeri olan bir kişi gerekli önlemleri almazsa diyabet hastası olabilmektedir. Bu dönemde belirli önlemler alarak gizli şekeri durdurmak hatta tamamen tedavi etmek mümkündür. Kilo verilmesi, sağlıklı beslenme düzenine geçilmesi, egzersiz ve endokrin doktorunun tavsiye edeceği ilaçlarla diyabet gelişme ihtimalinin önüne geçilebilmektedir.

DİYABET KADAR TEHLİKELİ DEĞİL ANCAK…

Gizli şekerin önüne geçmek için kilo dengenizi koruyun FOTO:SHUTTERSTOCK

Toplumda diyabetin yaklaşık katı kadar gizli şekeri hastası bulunmaktadır. Gizli şeker vücutta yarattığı yıkıcı etkiler bakımından diyabet kadar tehlikeli bir hastalık değildir. Ancak gizli şekerin bilinmemesi ve hastalıkla ilgili herhangi bir önlem alınmayıp, tedavinin uygulanmaması yarattığı olumsuz etkileri artırabiliyor. Bu bakımdan gizli şeker için risk grubunda bulunanların belli aralıkla kontrollerini yaptırması önem taşımaktadır.

GİZLİ ŞEKERİ OLANLARA 7 ÖNERİ

*Gizli şeker tanısı alan kişilerin ilk yapmaları gereken kilolarından kurtulmaktır. Bunun için beslenme tarzının düzenlenmesi, tedavi bakımından önem taşımaktadır.
*Karbonhidratlı besinler ölçülü şekilde alınmalıdır.
*Sebze ve meyvelerin kabuklarıyla beraber tüketilmesine özen gösterilmelidir.
*Ana öğünler ara öğünlerle desteklenmelidir
*Günde litre su tüketilmelidir
*Toz, kesme şeker, tatlı ve meyve suyu gibi basit şekerli besinlerden uzak durulmalıdır.
*Düzenli olarak egzersiz yapılmalı ve vücudun kilo dengesi sağlanmalıdır.

diyabetdiyetdoktorEgzersizgizli şekerhamilehamilelikşekeryüksek tansiyon

Diyabet hastalığının başlangıcı kabul edilen pre-diyabet (gizli şeker) önlenebilir bir sorun olmakla birlikte, araştırmalar Türkiye’de, her 3 kişiden 1’inin pre-diyabet hastası olduğunu göstermektedir. Görülme sıklığı yüzde 36 olan bu sorunun uzun dönemde diyabete yol açtığını düşünüldüğünde ne kadar önemli bir sorun olduğu ve mutlaka önlem alınması gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Gizli Şeker (Pre-diyabet) Nedir?

Pre-diyabet olarak bilinen gizli şeker, kişinin kan şekeri düzeyinin normalden yüksek, diyabet tanısı için gerekli sınırdan düşük olması olarak tanımlanmaktadır. Diyabet öncesi bu dönem, normal glikoz düzeyinden Tip 2 diyabete geçiş evresi 'pre-diyabet' veya 'bozulmuş glikoz regülasyonu' olarak da ifade edilmektedir. Araştırmalara göre, çoğu gizli şeker hastalarına 10 yıl sonra Tip 2 diyabet tanısı konmaktadır.

Diyabet, her 7 kişiden 1’inde olmak üzere çok sık görülen bir hastalık. Bunun öncülü olan pre-diyabet ise her 3 kişiden 1’inde görülmektedir.  Dünyada obezite çocukluk çağına indiği için pre-diyabet çocukluk çağında da sık görülen bir hastalık olarak görülmektedir.

Gizli Şeker Neden Önemlidir?

İnsülin direnci olarak tanımlanan bozuklukla önce tokluk sonra açlık kan şekerinin yüksekliğiyle seyreden ve diyabete neden olan bir hastalık tablosu görülmektedir. Bu durum diyabetin yol açtığı tüm hastalık risklerini de taşımaktadır. Diyabet tanısı konulan hastaların yüzde 20’sinde organ hasarı ortaya çıkmakta ve hastalar görmede bozukluk, kalp krizi riski, böbrek yetmezliği gibi sorunlarla hekime başvurmaktadır. Sorunlar pre-diyabet dönemindeki kişilerde de ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle belirtilerin önceden bilinerek gerekli önlemlerin alınması yarar sağlamaktadır.

Gizli Şekerin Belirtileri Nelerdir?

Pre-diyabetin herhangi bir belirtisi bulunmamakta. Belirtiler ancak diyabete dönüştüğünde ortaya çıkmaktadır. Ağız kuruluğu, çok su içme, idrara sık çıkma gibi şikayetler ancak bu evreden sonra görülmektedir. Sessiz bir evre gibi gözükse de yol açtığı sorunlar açısından önem taşımaktadır.

Gizli Şeker İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

En baştaki neden ailesel genetik faktördür. Bunun yanı sıra hipertansiyon, gebelikte şeker hastası olanlar, kötü beslenme, hareketsiz yaşam, kilo fazlalığı gibi faktörler birbirinden bağımsız olarak hastalık riskini ortaya çıkarmaktadır. Böyle şikayetleri olan kişilerin düzenli şeker takibinden geçmeleri son derece önemlidir. Özellikle risk grubunda yer alan kişilerin yılda bir kez kan şekerlerini ölçtürmeli ve takiplerini mutlaka yaptırmalıdır.

Gizli Şeker Önlenebilir mi?

Diyabetin başladığı yer olarak kabul edilen pre-diyabet önlenebilir bir sorun olarak görülmektedir. Diyabet, pankreasta insülin salgısının bozulduğu yerde başlar. Buna neden olan en önemli faktör ise vücuttaki yağın fazla olması ve buna bağlı gelişen toksinlerdir. Dolayısıyla kilo vermek, sağlıklı beslenmek ve egzersiz yapmak bu bozuklukların giderilmesini sağlamaktadır. Bu sayede, uzun dönemde diyabete olan gidişatı geriletmek mümkün olabilmektedir. Bu konuda yapılan çalışmalarda, insanların yaşam tarzını değiştirmesiyle, kilo verip, egzersiz yapmasıyla bu bozuklukların yüzde 58 oranında geriletilebildiği göstermektedir. Bununla birlikte ilaç tedavisiyle de yüzde 27 oranında düzelme sağlanabilmektedir.

Hastalıktan Korunmak İçin Neler Yapılmalı?

Kilo vermek hastalığı önlemede önemli bir faktör oluşturmaktadır. Bu nedenle öncelikle vücut ağırlığının yüzde 10’unun kaybetmek önem taşımaktadır. İyi beslenmeli ve kilo kontrolü  sağlanmalıdır. Şeker ve unu hayatımızdan tamamen çıkarılmalı ve öğün atlanmadan düzenli olarak mutlaka 3 öğün tüketilmelidir. Bununla birlikte egzersiz de mutlaka hayatın rutini arasına girmeli, haftada minimum dakika olacak şekilde düzenli egzersiz yapmaya dikkat edilmelidir. Özellikle ailesinde diyabet öyküsü olan kişilerin bu konuda daha dikkatli olmaları diyabetle karşılaşmamak için son derece önemlidir.

Sorularınız için tıklayabilirsiniz

Kullanıcılar bunları da aradı: