Göcüşme

Göçüşme ne demek? Göçüşme kelimesinin TDK sözlük anlamı nedir?

Göçüşme, bir ses olayı olmasına rağmen dil bilgisi kurallarına aykırıdır. Harflerin yer değiştirmesiyle oluşan göçüşme daha çok günlük konuşmalarda yaygındır. Örneğin ''Kibrit'' kelimesinin ''kirbit'' şeklinde telaffuz edilmesi en sık rastlanan göçüşme türlerinden biridir. Ancak kelimenin bu şekilde yazılması hatalıdır. Kirbit değil kibrit şeklinde yazılması gerekir.

Göçüşme Nedir?

Göçüşme, bir kelimedeki ünlü ve ünsüz harflerin yer değiştirilmesiyle oluşan ses olayıdır.

Dil Bilgisinde Göçüşme Örnekleri Nelerdir?

Örnek Cümleler:

1- Fırtınanın etkisiyle ''torpaktaki'' bitkilerin hepsi sökülmüş.

Bu cümledeki ''topraktaki'' kelimesi torpaktaki şekliyle yazılmış. Bunun nedeni ''p'' ve ''r'' harflerinin yer değiştirmesidir. Göçüşme olayında sadece sesli değil sessiz harfler de yer değiştirebilir.

2- Şarj kablosu gölmek cebinde mi kalmış, bir bakar mısın?

Bu cümlede ise ''gömlek'' kelimesi gölmek şeklinde yazılmıştır. Bu kelimede de ''m'' ve ''l'' yer değiştirerek göçüşmeye neden olmuştur

Not: Gömlek kelimesinde gerçekleşen göçüşme aynı şekilde çömlek sözcüğünde de gerçekleşir. Çünkü her iki kelimede de ''m'' ve ''l'' harfleri yan yana gelmiştir. Bu iki harf aynı hecede olmasa bile yan yana geldiğinde birbirleriyle yer değiştirir. Buna da dil bilgisinde göçüşme yada aktarma adı verilir.

3- Kipriklerine sürdüğüm rengi çok hoşuma gitti.

Kirpik kelimesi - Kiprik şeklinde yazılmış

4- Babama doğum günü için siyah bir şakpa aldım.

Sadece ''m'' ve ''l'' harflerinde değil ''k'' ve ''p'' harfleri de yer değiştirebilir. Ancak kelimenin ''şakpa'' değil ''şapka'' şeklinde yazılması dil bilgisi kurallarına uygundur.

Not: Türkçede diğer ses olaylarının aksine göçüşmenin kesin kuralları yoktur. Sadece kelimelere has olan bu özellikler yerel deyişlerden ve kelimelerdeki harflerin diziliminden dolayı gerçekleşir.