Gözümüzün önünde neden uçuşan cisimler, siyah noktalar, sinekler görürüz?
Gözümüz yuvarlıktır ve göz içersindeki boşluğu vitreus dediğimiz yumurta akı kıvamında bir yapı doldurmaktadır. Bu yapı çok ince liflerden oluşmuştur. Bu liflerin çok ince ve çok düzenli yerleşmiş olması bu yapıya su gibi şeffaflık sağlamaktadır. Böylece, gözlerimiz etrafı berrak görmektedir.
Bazı durumlarda bu lifler arası düzen bozulur ve lifler kalınlaşıp görünür hale geçerler. Dolayısıyla, gözümüzün önünde siyah noktalar, uçuşan cisimler, sinekler ve saç telleri varmış gibi algılarız. Bunları daha çok beyaz ya da parlak bir zemine bakarken daha çok görürüz.
Göz önünde uçuşan sinekler retina yırtılması gibi önemli bir göz hastalığının belirtisi olabilir. Retina yırtılması erken dönemde teşhis edilirse lazer ile tedavi edilebilir. Tedavide geç kalındığında ise retina dekolmanı (ayrılması) dediğimiz tedavisi daha zor ve körlükle sonuçlanabilecek hastalığa yol açabilir. Dolayısıyla, gözümüzün önünde uçuşan cisimler görmeye başlarsak ve bunlarla beraber ışık çakmaları görüyorsak mutlaka hemen göz doktoruna muayene olmamız gerekmektedir.
Bazı kişiler gözlerinde bir hastalık olmaksızın bu cisimcikleri gözlerinin önünde gördüğünden şikayet ederler. Bu kişilerde vitreus dediğimiz tabakada ciddi olmayan yapısal değişiklikler vardır. Gözün yaşlanma süreci içersinde de bu tabakada değişiklikler olduğundan yaşımız ilerledikçe bu cisimcikleri sıklıkla görmeye başlarız. Bunun dışında, özellikle myoplar bu cisimcikleri görmekten sıklıkla şikayet ederler.
Evet. Üveit gibi gözü tutan ve göz içersinde reaksiyon yapan hastalıklarda görülebilir. Ayrıca, şeker hastalığı gibi tüm vücudumuzu tutabilen hastalıklarda da görülebilir. Bu hastalıklarda gözümüzde başka hasarlarda oluşabileceğinden mutlaka düzenli göz muayenesi gerekmektedir.
Retina yırtıkları erken safhada yakalandığında lazerle tedavi edilmektedir. Ancak, lazer tedavisi uçuşan cisimcikler ya da ışık çakmaları görmemizi tedavi etmez. Lazer tedavisi ile retina ayrılması oluşumunu engellemeye çalışırız. Uçuşan cisimler genellikle kişileri çok rahatsız etmediğinden herhangi bir tedavi uygulamamaktayız. Ancak, kişinin günlük aktivitelerini yapmasını engelleyecek kadar çok olursa, vitrektomi ameliyatı ile bunları temizleyerek hastaya berrak bir görüş vermeye çalışırız. Bu ameliyatın retina yırtılması ve katarakt oluşumu gibi riskleri vardır.
Cilt gibi göz de yaşlanıyor
Göz içindeki en büyük alan ?vitreus? denilen saydam liflerden oluşan, jöle kıvamında bağ dokusu benzeri saydam bir madde ile doludur. İlerleyen yaşla birlikte ciltte görülen kırışıklıklar gibi vitreus dokusunda da değişimler olmaktadır. Bu yapı normalde ışığı geçirir yani şeffaftır. Buradaki değişimler sonucu vitreus jelinin normal yapısı bozulmakta ve örümcek ağı şeklinde ipliklenmeler olmaktadır. Göz içine ışık girince bu yapının gölgesi retina denen görmeyi sağlayan ağ tabaka düşer ve siyah noktalar ve ağ görmemize neden olur. Bu yapı göz hareketine eşlik ettiği için yüzer cisimler de hareket eder. Özellikle açık güneşli havalarda gökyüzüne ya da açık renkli zeminlere bakıldığında görme alanında sinek uçuşmaları, siyah gri noktalar, saç tüyleri veya örümcek ağı gibi görüntülere neden
Gözde sinek uçuşması ya da uçuşan cisimler görmek oldukça sık rastlanılan bir durumdur. Gözümüz temel de ön kamara denilen ve göz bebeğimizle korneamız arasındaki boşluk ve arka kamara denilen ve gözün 5/6 sını oluşturan alandan oluşur.
Arka kamaranın içini dolduran yumurta akı kıvamındaki sıvayı vitreus denilir. Gençlikte tamamen şeffaf ve homojen olan vitreus sıvısı, yaşlandıkça koyulaşır, iplik-iplik ve örümcek ağı şeklinde bir yapıya dönüşür.
Her insanda bu dönüşüm olur. Bu nedenle neredeyse tüm insanlar mavi gökyüzüne ya da düz beyaz bir duvara baktıklarında birkaç tane sinek benzeri nokta, iplik, tül ya da örümcek ağı gibi yapılar görebilirler. Bu yapılar vitreus sıvısının içinde yüzdüklerinden hareketlidirler ve gözümüzü oynattıkça sağa sola kıpırdarlar veya aşağı doğru hareket derler. Bu nedenle miyoplarda daha genç yaşta olmak üzere orta yaştan itibaren tüm inşalarda düz renkli bir bölgeye bakınca birkaç hareketli siyah nokta görmek doğaldır.
Ancak zaman vitreus sıvısı iyice koyulaşıp retinada ayrılır. Bu dönemde görme sinirinde ayrılan vitreusun arka yüzünde tam veya yarım halka ya da daha düzensiz bir gölge olarak görülen bir iz kalır buna Weiss halkası denilir ve çok belirgin bir gölge olarak gözümüzün içinde hareket eder. Buraya kadar her şey normal kabule edilir yani fizyolojiktir ve her bireyde er ya da geç oluşması beklenir. Ancak bazı bireylerde vitreus retinada ayrılırken retinayı çekmeye başlar, bu durumda oluşan belirti ışık çakmasıdır.
Göz açık ya da kapalıyken yanımızda kaynak yapılıyormuş gibi kıvılcımlar ya da çakan şimşekler görürüz. Bu dönemde eğer göz içi kanama oluşursa kurum yağması gibi binlerce siyah nokta görmeye başlarız.
Eğer ayrılmayı başaramayan vitreus retinada yırtık ya da delik yaparsa, retinanın bütünlüğü bozulur birkaç gün içinde altındaki tabakadan ayrılan retina jelatin ambalajın yırtılması gibi yırtılarak ortaya toplanır, retina dekolmanı oluşur ve görme kaybedilir. Bu nedenle, ani ortaya çıkan siyah noktalarda, kurum yağmasında ve ışık çakmasında kısa sürede göz doktoruna gidip göz dibi muayenesi olmak gereklidir. Böyle bir belirtiniz varsa en kısa sürede kliniğimize başvurarak, Ankara da Prof. Dr. Ahmet Akman’a retina muayenesi olabilirsiniz.
Yırtıklar eğer erken dönemde yakalanırsa, basit bir lazer işlemi ile yırtık etrafı yakılarak bir anlamdı dikilir ve retina yerinden kalkarak dekole olmaz. Zor ve riskli ameliyatların ve muhtemel körlüğün önüne çok basit şekilde geçilmiş olur.
Gözdeki sinek uçuşması göz içi sıvısı olan vitreus un doğal bir yaşlanma süreci olduğundan geçmez, hatta artar. Ancak noktalar ya da uçuşan cisimler / uçuşan sinekler zaman içinde aşağı doğru çökerek daha nadir görülür hale gelirler.
Ayrıca aynı evde hep ses yapan ama duymadığımız buzdolabının sesi gibi beynimiz zamanla bu noktaların varlığını unutur ve biz özellikle aramazsak çoğu zaman onları fark etmeyiz.
Bir hastalık olmadığından tedavi yapılmaz ancak çok rahatsız olan hastalarda bazı lazerle bu noktalar parçalanır, ancak koyulukları azalsa da sayılar artar. Bu nedenle çoğu hasta bu tedaviden mutlu olmaz.
Ayrıca göz içi kanama gibi ciddi sebeplerle oluşan sinek uçuşmalarında vitrektomi ameliyatı ile vitreus sıvısı gözden alınarak bu noktalar yok edilebilir. Ancak bu ameliyat çok ciddi bir ameliyat olup riskler taşıdığı için normal gözde sinek uçuşmalarında önerilmez. Sadece şeker hastalığı gibi vitreus kanamaların da yapılır.
Gözdeki sinek uçuşmaları ya da uçuşan cisimler görmek göz içi sıvısının koyulaşması sonucu yaşla oluşan doğal bir süreç olduğu için herhangi bir bitkisel çözümü yoktur.
Hayır, göz tansiyonu yani glokom hastalığı maalesef çok sinsi olup hiç belirti vermeden körlükle sonuçlanabilir bu nedenle 45 yaş sonrası her birey yılda en az bir kere göz tansiyonu ölçtürüp göz tomografisi ile görme siniri kontrolü yaptırmalıdır.
Buna karşın gözde şimşek çakması, kurum yağması ya da ani ortay çıkan sinek uçuşması çok hızlı körlükle sonuçlanabilen bilen retina yırtıklarını belirtisi olabilir. Bu nedenle hemen bir göz dibi muayenesi gereklidir. Hem göz tansiyonu hem de retina konusunda uzman olan Prof. Dr. Ahmet Akman’a bu gibi durumlarda kısa sürede ulaşıp, muayene olabilir ve tedavi gerekliyse hemen tedavi olabilirsiniz.
Gözde şimşek çakmaları çok önemli bir belirti olup yukarıda anlatıldığı gibi retina yırtlaklarının en önemli belirtisidir. Çok kısa sürede muayene olmak ve yırtık varsa genişlemeden lazerle tedavisi, görmenin korunması için çok önemlidir. Gözde ışık çakarsa kesinlikle beklemek doğru değildir. Hemen bir göz hekimine başvurulmalıdır.
Gözde ışık çakmaları çok nadir durumlar hariç, beyin tümörü, göz tansiyonu ya da katarakt belirtiş olmayıp tamamen retina tabakasında bir çekinti ve yırtılma olduğunun belirtisidir. Gözde ışık çakmasının bitkisel tedavisi yoktur. Acilen göz muayenesi gereklidir. Işık çakması en önemli göz hastalığı belirtilerinden birisidir.
Kısa sürede göz dibi muayenesi yapacak bir göz doktoruna başvurmak gerekir. Doktorunuz eğer gözünüz uygunsa damla ile göz bebeğini büyüterek göz dibi muayenesi yapar. Eğer yırtık varsa acilen lazerle dikilir. Eğer yoksa ama ışık çakması devam ediyorsa, kısa aralıklarla bu muayene tekrarlanmalıdır. Fark edilmeyecek bir retina yırtığı hızla retina dekolmanı denilen durumla ve körlükle sonuçlanabilir.