Granit Hangi Tür Kayaçtır
kaynağı değiştir]
Granit, kaba taneli plütonik kayaçlar için QAPF şemasına göre sınıflandırılır ve diyagramın A-Q-p yarısında kuvars, alkali feldispat (ortoklaz, sanidin veya mikroklin) ve plajiyoklaz feldispat yüzdesine göre adlandırılır. Gerçek granit (modern petrolojik sözleşmeye göre) hem plajiyoklaz hem de alkali feldispat içerir. Bir granitoid yoksun veya plajiyoklaz neredeyse az olduğunda, Kaya alkali feldispat granit olarak adlandırılır. Bir granitoid %10'dan az ortoklaz içerdiğinde, buna tonalit denir. Tonalitte piroksen ve amfibol yaygındır. Hem muskovit hem de biyotit micas içeren bir granite ikili veya iki mika granit denir. İki mika granitleri tipik olarak potasyumda yüksek ve plajiyoklazda düşüktür ve genellikle S tipi granitler veya A tipi granitlerdir.
Granit, kaba taneli plütonik kayaçlar için QAPF diyagramına göre sınıflandırılır ve diyagramın A-Q-P yarısında kuvars, alkali feldispat (ortoklaz, sanidin veya mikroklin) ve plajiyoklaz feldispat yüzdesine göre adlandırılır. Gerçek granit (modern petrolojik konvansiyona göre) hem plajiyoklaz hem de alkali feldispat içerir. Bir granitoid, plajiyoklazdan yoksun veya neredeyse yoksun olduğunda, kayaya alkali feldispat granit denir. Bir granitoid% 10'dan daha az ortoklaz içerdiğinde buna tonalit denir; piroksen ve amfibol tonalitte yaygındır. Hem muskovit hem de biyotit mikaları içeren bir granite ikili veya iki mika granit denir. İki mika granitler tipik olarak potasyum bakımından yüksek ve plajiyoklaz bakımından düşüktür ve genellikle S tipi granitler veya A tipi granitlerdir.
Kimyasal bileşim[değiştir kaynağı değiştir]
Mısır'ın kırmızı Piramidi (MÖ 2590 dolaylarında), açıkta kalan kireçtaşı yüzeylerinin hafif koyu kırmızı tonu olarak adlandırılmıştır, Mısır piramitlerinin üçüncü en büyüğüdür. Menkaure Piramidi, muhtemelen Escort 2510 M. Ö., kireçtaşı ve granit bloklardan inşa edilmiştir. Büyük Giza Piramidi (M Ö 2580) "Kırmızı Aswan Granit" moda büyük bir granit lahit içerir. Amenemhat III saltanatından kalma çoğunlukla harap olan siyah piramit, bir zamanlar Kahire'deki Mısır Müzesi'nin ana salonunda sergilenen cilalı bir granit pyramidion veya kaptona sahipti (bkz.Dahshur). Antik Mısır'daki diğer kullanımlar arasında sütunlar, kapı lentoları, eşikler, söve ve duvar ve zemin kaplaması bulunur.[28] Mısırlılar katı granit nasıl çalıştı hala tartışma konusudur. Patrick Hunt [29] Mısırlıların mohs ölçeğinde daha fazla sertliğe sahip olan zımpara kullandığını öne sürdü.
Güney Hindistan'da Chola Hanedanı rajaraja Chola I tanjore 11. yüzyılda tamamen granit dünyanın ilk Tapınağı inşa, Hindistan. Lord Shiva'ya adanmış Brihadeeswarar Tapınağı 1010 yılında inşa edilmiştir. Masif Gopuram (süslü, tapınağın üst kısmı) yaklaşık 81 tonluk bir kütleye sahip olduğuna inanılmaktadır. Güney Hindistan'ın en yüksek tapınağıydı.[30]
İmparatorluk Roma graniti esas olarak Mısır'da ve ayrıca Türkiye'de ve Elba ve Giglio adalarında taş ocaklarında bulundu. Granit "anıtsal mimarinin Roma dilinin ayrılmaz bir parçası" oldu.[31] taşocakçılığı MS üçüncü yüzyılda sona erdi. Geç Antik başlayan granit yeniden kullanıldı, hangi en azından erken 16. yüzyıl spoliation olarak tanındı beri. Vaka sertleştirme işlemi sayesinde, granit yaşla birlikte zorlaşır. Temperli çelik keski yapmak için gereken teknoloji Orta Çağ'da büyük ölçüde unutuldu. Sonuç olarak, Ortaçağ taş işçileri eski sütunları kısaltmak veya disklere kesmek için testere veya zımpara kullanmak zorunda kaldılar. "Sertlik ve sağlamlık onların ateş ya da kılıç ve zamanın kendisi, her şeyi berbat etmek, onları yok etmedi sadece sürücüler ama bu renk değişmiş bile korkacak bir şey yok çünkü antik sütunlar süre maruz", fazla sonra ocaklarından granit bir daha "çok daha yumuşak ve daha kolay olduğunu Giorgio Babasının 16. yüzyılda kaydetti."[31]
Modernlik[değiştir kaynağı değiştir]
Granitlerde kuvars, genellikle hacmen % 20'nin üzerindedir. Derinlik külteleri arasında hacmen % 40'tan fazla kuvars ihtiva eden türe rastlanmaz. Kuvars ve ağır silikatlar bakımından zengin olan kayaçlar gabro sınıfına girer. Esas bileşeni olan feldspat plajioklas ve ortoklas (alkali feldspat) halinde olması mümkündür. Birinin diğerine oranı genellikle ikiden azdır. Granitlerde bulunan ikinci ana mineraller muskovit, biyotit, amfibol, piroksen veya nadiren fayalit (demirli olivin) olarak sıralanabilir. Genellikle bunlardan iki veya üçü bir arada bulunur. Çeşitli sınıflamalarda koyu renkli minerallerin oranı farklı olmakla birlikte hacmen % 20'den fazla koyu renkli mineral ihtiva eden taşlara genellikle granit adı verilmemektedir.
Oluşum teorileri[değiştir Granit
Granit, sert, kristal yapılı minerallerden meydana gelen tane görünüşlü magmatik felsik müdahaleci magmatik bir kaya türüdür. Granit kelimesi, tamamen kristalli bir kayanın kaba taneli yapısında bulunan Latince granumdan gelir. Plüton içindeki taneler çoğunlukla gözle görülebilir büyüklüktedir. Feldispatın esas mineralleri ortoklas cinsi ile az miktarda plajioklas ve kuvarstır. Ayrıca mika, hornblend, piroksen ve ikinci gruba giren turmalin, apatit, zirkon, grena, manyetit gibi mineraller de bulunabilir. Ancak genellikle "granit" terimi daha geniş bir yelpazede ifade etmek için kullanılır.
"Granitik" terimi granit benzeri anlamına gelir ve granit ve benzer dokulara sahip bir grup müdahaleci magmatik kayaya uygulanır ve bileşim ve orijinde hafif farklılıklar vardır. Bu kayalar esas olarak, daha açık renkli mineralleri dağıtan dağınık daha koyu biyotit mika ve amfibol (genellikle hornblende) ile birbirine bağlı, biraz eşdeğer bir feldspat ve kuvars matriksi oluşturan feldispat, kuvars, mika ve amfibol minerallerinden oluşur. Bazen bazı bireysel kristaller (fenokristaller) yer kütlesinden daha büyüktür, bu durumda doku porfiritik olarak bilinir. Porfiritik bir dokuya sahip granitik bir kaya, granit porfir olarak bilinir. Granitoid, açık renkli, iri taneli magmatik kayaçlar için genel, tanımlayıcı bir saha terimidir. Belirli granitoid tiplerinin tanımlanması için petrografik inceleme gereklidir.[1]
Granitler, mineralojisine bağlı olarak beyaz, pembe veya gri renkte olabilirken, içindeki feldispatların ve diğer minerallerin cins ve miktarına göre turuncu renklerde de görülebilir. Kesin olarak konuşursak, granit hacim olarak %20 ila %60 kuvars arasında ve alkali feldispattan oluşan toplam feldispatın en az %35'i olan magmatik bir kayadır, ancak genellikle "granit" terimi daha geniş bir yelpazede ifade etmek için kullanılır. Granitin ekstrüzyonlu magmatik kaya eşdeğeri riyolittir.[2]
Granit neredeyse her zaman masif (yani, herhangi bir iç yapıdan yoksun), sert ve serttir. Bu özellikli granit, insanlık tarihi boyunca yaygın bir inşaat taşı yaptı. Granitin ortalama yoğunluğu 2.65 ila 2.75 g/cm3 (165 ve 172 lb/cu ft) arasındadır, basınç dayanımı genellikle 200 Mpa'nın üzerindedir ve STP yakınındaki viskozitesi 3-6·1019 Pa·s'dir.[3]
Kuru granitin ortam basıncında erime sıcaklığı 1215-1260 °C'dir (2219-2300 °F); [5] su varlığında, birkaç kBar basınçta 650 °C'ye kadar kuvvetle azaltılır.[4]
Granitler, yeryüzünde çok yaygın olarak bulunurlar. Çeşitli yer kabuğu modellerinde görünür. Yeryüzünün temelini teşekkül ettirdiği kabul edilmektedir. Doğada dayk, silis ve batolitler halinde bulunabilir.
Yollarda parke ve bordür taşı, yapılarda yapı taşı olarak çok eskiden beri bol miktarda kullanılmaktadır. Aşınmaya, basınca, darbeye karşı dayanıklı, güzel renkli ve iyi cila kabul eder. Atmosfer tesirlerine ve ayrışmaya karşı direnci yüksektir. Günümüzde daha çok parke ve bordür taşı ve bazı büyük yapılarda kaplama taşı olarak kullanılmaktadır.
Granit, yer kabuğunda 400 santigrat derece civarında bir ısıya sahip olup, soğuması birkaç bin yıl gibi çok uzun bir zamanı kapsar. Bu ısı aynı zamanda jeotermal suların da kaynağıdır. Yeriçine süzülen suların, granitlerin çatlakları arasındaki hareketi, hem granitin yüksek ısısı ile su sıcaklığını arttırır hem de çözünebilir haldeki mineraller suyun bünyesine dahil olur. Jeotermal suların oluşumu bu şekilde gerçekleşir.
Granit, uzun bir süre sonunda başkalaşması durumunda gnaysa dönüşmektedir.
Mineraloji[değiştir
nest...
Granit
Granit, sert, kristal yapılı minerallerden meydana gelen tane görünüşlü magmatik felsik müdahaleci magmatik bir kaya türüdür. Granit kelimesi, tamamen kristalli bir kayanın kaba taneli yapısında bulunan Latince granumdan gelir. Plüton içindeki taneler çoğunlukla gözle görülebilir büyüklüktedir. Feldispatın esas mineralleri ortoklas cinsi ile az miktarda plajioklas ve kuvarstır. Ayrıca mika, hornblend, piroksen ve ikinci gruba giren turmalin, apatit, zirkon, grena, manyetit gibi mineraller de bulunabilir. Ancak genellikle "granit" terimi daha geniş bir yelpazede ifade etmek için kullanılır.
"Granitik" terimi granit benzeri anlamına gelir ve granit ve benzer dokulara sahip bir grup müdahaleci magmatik kayaya uygulanır ve bileşim ve orijinde hafif farklılıklar vardır. Bu kayalar esas olarak, daha açık renkli mineralleri dağıtan dağınık daha koyu biyotit mika ve amfibol (genellikle hornblende) ile birbirine bağlı, biraz eşdeğer bir feldspat ve kuvars matriksi oluşturan feldispat, kuvars, mika ve amfibol minerallerinden oluşur. Bazen bazı bireysel kristaller (fenokristaller) yer kütlesinden daha büyüktür, bu durumda doku porfiritik olarak bilinir. Porfiritik bir dokuya sahip granitik bir kaya, granit porfir olarak bilinir. Granitoid, açık renkli, iri taneli magmatik kayaçlar için genel, tanımlayıcı bir saha terimidir. Belirli granitoid tiplerinin tanımlanması için petrografik inceleme gereklidir.[1]
Granitler, mineralojisine bağlı olarak beyaz, pembe veya gri renkte olabilirken, içindeki feldispatların ve diğer minerallerin cins ve miktarına göre turuncu renklerde de görülebilir. Kesin olarak konuşursak, granit hacim olarak %20 ila %60 kuvars arasında ve alkali feldispattan oluşan toplam feldispatın en az %35'i olan magmatik bir kayadır, ancak genellikle "granit" terimi daha geniş bir yelpazede ifade etmek için kullanılır. Granitin ekstrüzyonlu magmatik kaya eşdeğeri riyolittir.[2]
Granit neredeyse her zaman masif (yani, herhangi bir iç yapıdan yoksun), sert ve serttir. Bu özellikli granit, insanlık tarihi boyunca yaygın bir inşaat taşı yaptı. Granitin ortalama yoğunluğu 2.65 ila 2.75 g/cm3 (165 ve 172 lb/cu ft) arasındadır, basınç dayanımı genellikle 200 Mpa'nın üzerindedir ve STP yakınındaki viskozitesi 3-6·1019 Pa·s'dir.[3]
Kuru granitin ortam basıncında erime sıcaklığı 1215-1260 °C'dir (2219-2300 °F); [5] su varlığında, birkaç kBar basınçta 650 °C'ye kadar kuvvetle azaltılır.[4]
Granitler, yeryüzünde çok yaygın olarak bulunurlar. Çeşitli yer kabuğu modellerinde görünür. Yeryüzünün temelini teşekkül ettirdiği kabul edilmektedir. Doğada dayk, silis ve batolitler halinde bulunabilir.
Yollarda parke ve bordür taşı, yapılarda yapı taşı olarak çok eskiden beri bol miktarda kullanılmaktadır. Aşınmaya, basınca, darbeye karşı dayanıklı, güzel renkli ve iyi cila kabul eder. Atmosfer tesirlerine ve ayrışmaya karşı direnci yüksektir. Günümüzde daha çok parke ve bordür taşı ve bazı büyük yapılarda kaplama taşı olarak kullanılmaktadır.
Granit, yer kabuğunda 400 santigrat derece civarında bir ısıya sahip olup, soğuması birkaç bin yıl gibi çok uzun bir zamanı kapsar. Bu ısı aynı zamanda jeotermal suların da kaynağıdır. Yeriçine süzülen suların, granitlerin çatlakları arasındaki hareketi, hem granitin yüksek ısısı ile su sıcaklığını arttırır hem de çözünebilir haldeki mineraller suyun bünyesine dahil olur. Jeotermal suların oluşumu bu şekilde gerçekleşir.
Granit, uzun bir süre sonunda başkalaşması durumunda gnaysa dönüşmektedir.