Gümüş Bir Maden Midir
Zaten Destekçiyim
Özellikler
Gümüş, sembolü Ag olan kimyasal bir elementtir. Periyodik tablonun 11. grubuna aittir ve atom numarası 47'dir. Gümüş, parlak, yumuşak, çok sünek ve dövülebilir bir metaldir. Tüm metaller arasında en yüksek elektrik iletkenliğine sahip metaldir; ancak çok pahalı olduğu için elektriksel amaçlarla yaygın olarak kullanılamamaktadır.
Gümüş, saf yataklardan olduğu kadar argentit gibi gümüş cevherlerinden de elde edilebilir. Altın, bakır veya kurşun içeren cevher yataklarının yanı sıra yan ürün olarak da elde edilebilir. Gümüş havada oksitlenmez; ancak havadaki hidrojen sülfür ile reaksiyona girerek gümüş sülfit oluşumu nedeniyle metalin kararmasına neden olur. Bu nedenle gümüş ürünler düzenli temizlik gerektirir. Gümüş bileşiklerinde hemen hemen her zaman tek değerlik alır, ancak, bir oksit, bir fluorür ve çift değerli bir gümüş sülfid olarak da bulunabilmektedir.
Bulunma Sıklığı ve Üretimi
Gümüş, birleşmemiş halde ve argentit ve klorarjirit (boynuz gümüşü) gibi cevherlerde bulunur. Bununla birlikte, çoğunlukla kurşun-çinko, bakır, altın ve bakır-nikel cevherlerinden madenciliğin yan ürünü olarak çıkarılır. Gümüşün dünya üretimi yılda yaklaşık 20.000 tondur. Topraktaki gümüş seviyeleri, bazen 44 ppm’e kadar çıkabilen mineral bakımından zengin topraklar dışında genellikle yüksek değildir. Metalik gümüş doğada kristal halinde, ancak genel olarak kompakt bir kütle olarak bulunur. Başlıca gümüş cevherleri Meksika, Bolivya ve Honduras'ta çıkarılan akantit ve Kanada'da çıkarılan stephanittir.
Uygulama ve Kullanım Alanları
Som gümüş %92,5 gümüş içerir. Gerisi bakır veya başka bir metallerdir. Görünümün önemli olduğu takılarda ve gümüş sofra takımlarında kullanılır. Gümüş, zamanla kararmasına rağmen bilinen görünür ışığın en iyi yansıtıcısı olduğu için ayna yapımında kullanılır. Diş alaşımlarında, lehim ve sert lehim alaşımlarında, elektrik kontaklarında ve pillerde de kullanılır. Gümüş boyalar, baskılı devre yapımında kullanılır. Gümüş bromür ve iyodür, ışığa duyarlılıkları nedeniyle fotoğrafçılık tarihinde önemlidir. Dijital fotoğrafçılığın yükselişine rağmen, gümüş tuzları yüksek kaliteli görüntüler üretmede ve yasadışı kopyalamaya karşı korumada hala kullanılmaktadır.
Tarihi
Türkiye ve Yunanistan'daki eski maden işletmelerinin yakınındaki cüruf yığınları, gümüş madenciliğinin MÖ 3000 civarında başladığını gösteriyor. Gümüş ilk olarak, şu anda güney Irak'ta yaşayan Keldaniler tarafından icat edilen bir işlem olan küpelasyonla rafine edilmiştir. Erimiş metali sığ bir kapta ısıtmaktan ibaret olan bu yöntemde gümüşün üzerine güçlü bir hava akımı üfleniyordu. Bu, kurşun ve bakır gibi diğer metalleri oksitleyerek yalnızca gümüşü etkilenmediği için gümüş bileşikten ve alaşımdan ayrılmış olur.
Atina'nın yükselişi, kısmen Laurium'daki yerel gümüş madenlerinin açığa çıkması ile mümkün oldu. Bu durumun etkileri MÖ 600'den itibaren ve Roma dönemine kadar işledi. Ortaçağda, Alman madenleri Avrupa'da ana gümüş kaynağı haline geldi. Gümüş, Peru, Bolivya ve Meksika'da zengin yataklar bulunan Orta ve Güney Amerika'nın eski uygarlıkları tarafından da çıkarıldı.
Etimolojisi
"Gümüş" kelimesi Eski İngilizcede seolfor ve siolfor gibi çeşitli yazım biçimlerinde görünür. Gümüş için Balto-Slavca sözcükler, Keltiberyalı form silabur gibi Germen sözcüklere oldukça benzerdir. Morfolojileri Hint-Avrupa olmayan bir Wanderwort'u önermesine rağmen, ortak bir Hint-Avrupa kökenine sahip olabilirler.[1], [2] Ag kimyasal sembolü, Latince "gümüş" anlamına gelen argentum kelimesinden gelmektedir.
Önlem ve Güven
Gümüşün Sağlığa Etkileri
Çözünür gümüş tuzları, özellikle AgNO3, 2 grama kadar olan konsantrasyonlarda ölümcül sonuçlara yol açabilmektedir. Gümüş bileşikler, vücut dokuları tarafından yavaşça emilebilir ve bunun sonucunda mavimsi veya siyahımsı cilt pigmentasyonu ortaya çıkar.
- Gözle temas: Sıvı gözle temas ederse ciddi kornea hasarına neden olabilir.
- Cilt ile temas: ciltte tahrişe neden olabilir. Ciltle tekrarlanan ve uzun süreli temas alerjik dermatite neden olabilir.
- Soluma tehlikeleri: yüksek konsantrasyonlarda buharlara maruz kalma baş dönmesine, solunum zorluğuna, baş ağrısına veya solunum yolunda tahrişe neden olabilir. Son derece yüksek konsantrasyonlar, uyuşukluğa, şaşırtmaya, kafa karışıklığına, bilinç kaybına, komaya veya ölüme neden olabilir.
- Yutma tehlikeleri: orta derecede toksik olarak sınıflandırılır. Mide bulantısına, kusmaya, ishale ve baygınlığa neden olabilir. Yutulduğunda veya kusma meydana gelirse maddenin akciğerlere çekilmesi ölümcül olabilen kimyasal pnömoniye neden olabilir.
- Hedef organ: Bu materyaldeki bir bileşene veya bileşenlere kronik aşırı maruz kalmanın laboratuvar hayvanlarında aşağıdaki etkilere neden olduğu bulunmuştur:
- Böbrek hasarı
- Göz hasarı
- Akciğer hasarı
- Karaciğer hasarı
- Anemi
- Beyin hasarı
İlginç Bilgiler ve Diğer
- Yer kabuğunda altından daha az gümüş var.
- Gümüş, dünyadaki en yansıtıcı metallerden biridir.
- Meksika, dünyadaki en büyük Gümüş üreticisidir.
- Gümüşün doğal antibakteriyel özellikleri vardır ve “gümüş kaşıkla doğmuş” sözü, mikrop öldürücü özellikleri için küçük çocuklarını gümüş kaşıklarla besleyen zengin ailelerden gelmektedir.
- Altından farklı olarak, gümüş genellikle geri dönüştürülmez. Televizyonlarda, elektronik cihazlarda vb. Kullanılan madenden çıkarılan gümüşün çoğu çöplüklere gömülür.
- Gümüş, altından biraz daha serttir.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna GitBu İçerik Size Ne Hissettirdi?
Kaynaklar ve İleri Okuma
- ^G. Kroonen. (2013). Etymological Dictionary Of Proto-Germanic. ISBN: 9789004183407. Yayınevi: Brill Academic Publishers. sf: 436.
- ^J. P. Mallory, et al. (2006). The Oxford Introduction To Proto-Indo-European And The Proto-Indo-European World. ISBN: 9780199287918. Yayınevi: Oxford University Press on Demand. sf: 241.
- D. Belstler. 10 Interesting Facts About Silver - Johnson Search Group. (19 Eylül 2018). Alındığı Tarih: 5 Ocak 2021. Alındığı Yer: Johnson Search Group Arşiv Bağlantısı
Gümüş Kullanım Alanları Nelerdir? Gümüşün Özellikleri Nelerdir, Nerelerde Kullanılır?
Gümüş Kullanım Alanları Nelerdir?
İlk gümüş madenlerinin kanıtları M.Ö. 3000 yılına dayanmaktadır. M.Ö. 1200 yılında dünyadaki gümüş madenciliğinin birçoğu antik Yunan uygarlığının genişlemesi ile birlikte Yunanistan'a kaymıştır. M.S. 100'de ise İspanyol gümüş madenleri Roma İmparatorluğunun ekonomisini beslemiştir.
Gümüş değerli metallerden birisidir. Mücevher, madeni para, elektronik ve fotoğraf sektöründe yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Herhangi bir metalin en yüksek iletkenliğe sahip olan gümüş bu nedenle fazla değere sahip olmaktadır. Gümüş pek çok küresel kültür, din ve geleneksel törenlerde kullanılmakta ve önemli durumlarda mücevher olarak giyilmiştir.
Gümüşün kullanıldığı alanlardan diğer ise deniz suyunu artırabilen cihazların yapımıdır. Yapısal özellikleri sebebiyle de artıma işlerinde de iyi olduğu kanıtlanmış bir maden olmaktadır. Ayrıca boya endüstrisinde de gümüş madeni çok sık kullanılmaktadır.
Gümüşün Özellikleri Nelerdir?
Gümüş sahip olduğu yapısı ile farklı özelliklere sahiptir. Simgesi Ag olan gümüş Latincede argentum kelimesinden gelmektedir. Gümüş beyaz, parlak, dövülebilen, ışığı çok iyi yansıtan değerli bir element olmaktadır. Gümüşün atom numarası 47, atom ağırlığı ise 107,87 gramdır. Erime noktası 961,9 °C olan gümüş madeninin kaynama noktası ise 1950 °C olmaktadır. Ayrıca buy elementin özgül ağırlığı ise 10,5 g/cm3'tür.
Gümüş asitlere ve korozyona dayanıklıdır. Doğada serbest veya bileşik olarak bulunabilmektedir. Altın gibi elementlerin de yer aldığı cevherlerde bulunması oldukça yaygındır. Gümüş filizleri içerisinde en sık rastlanan gümüş argentit Ag2S ve gümüş klorürdür. En sık bilinen bileşeni ise gümüş oksittir. Gümüşün bulunduğu bileşiklerden ayrılması için özütleme, çinkolama ve siyanürlereme gibi yöntemler kullanılmaktadır.
Gümüş Nerelerde Kullanılır?
Gümüş hepimizin bildiği ve pek çok alanda kullanılan bir madendir. Gümüş en çok fotoğraf endüstrisinde, bozuk para üretiminde, süs eşyaları ve takılarda, elektronik parçalarda, alaşımlar ve dişçilikte kullanılmaktadır.
Gümüş ayrıca yapay yağmur yağdırmak için, ayna sırlarının yapımında, pil yapımında ve bilgisayar röle kontaklarında da kullanılmaktadır. Gümüşün tarihine bakıldığı zaman ise geçmişte elektrik teli olarak da kullanılmıştır. Bunun sebebi elektriği iyi iletmesidir. Fakat doğada nadir bulunan bir madendir. Bu nedenle hem doğada bulunamaması hem de değerli olmasından dolayı artık bu amaç ile kullanılmamaktadır.
Saf gümüşün boyalarda, asit ve fotoğraf maddeleri elde etmekte de kullanılmaktadır. Bunlar ile birlikte toz gümüş, cam ve ahşabı elektrik iletkeni yapmak için yeni seramik tipi kaplama işlerinde de gümüş kullanılmaktadır.
Gümüşün sağlıkta kullanılan versiyonuna kolloidal gümüş adı verilmektedir. Gümüşün çeşitli proteinler ile bileşik hali olan kolloidal gümüş aynı zamanda güçlü bir antiseptikitir. Mikrop öldürücü özelliği sebebiyle de tıpta enfeksiyon ilaçlar ve bandajlar gibi pek çok sağlık ürünlerinde kullanılır.
- Encyclopedia Britannica. Silver nest...