Kelkit’in kendine özgü bir sofra âdâbı ve yemek kültürü vardır. Bu topraklar üzerinde doğup büyüyüp de Kelkit’imizin geleneksel yemeklerinden tatmayanımız var mıdır acaba?
Kelkit’e ait yemekler,yörenin kendine has özelliğinden coğrafi şartlarından, toprağından, sosyal ve kültürel yapısından doğduğu için önemlidir.
Şekil 161- Kelkit'in ünlü lokma tatlısı ve su böreği
Yemekler genellikle yerde bağdaş kurularak bakır veya tahta sini üzerinde yenir. Bunun için yemek yenecek yere,önce bir geniş sofra bezi serilir. Sini onun üzerine konur. Sini,etrafında dört-beş kişinin diz kırıp oturabileceği büyük bakır tepsiye denir. Bu tepsinin altına açılır kapanır ayaklık konur. Sinilerin aynı zamanda ağaçtan olanı da vardır. Tahta siniler üzerinde aynı zamanda el makarnası ve erişte yapılarak ve yufka açılır. Sofraya önce büyükler oturur. Oturulurken sol ayak alta gelecek,sağ diz dik tutulacak bir biçimde oturulur. Sofrada herkesin önüne bir peşkir konulur.
Sofra bu şekilde kurulduktan sonra,yavaş yavaş yemeklerin servisine başlanır. Sofraya ilk kez çorba servisi yapılır. Bu çorba daha çok mantı veya gendüme çorbası olur. Çorba,bakır ve porselen taslarda verilir. Bismillah denilerek oturulan sofralarda aynı kaseden çorba alan kaşıkların sesi birbirine karışır. Kelkit ve çevresinde eskiden kullanılan kaşıklar şimşirden yapılırdı.
İddia edebiliriz ki Kelkit’in en ünlü yemeği su böreğidir. Bunun yanında şimdilerde pek yapılmayan tatar böreğinden yani fıt fıt haşılından bahsetmemiz gerekir. Bu yemek ince bulgurdan yapılır. Henüz suyunu çekmemiş,demini almamış yağsız pilava benzer. Ortasına süt dökülerek yenir.
Günlük hayatın değişmez yemekleri,etli kuru fasulye,evelik dolması ve su böreği’dir. Bunun yanında tamamen Kelkit’e özgü tespit edebildiğimiz yemekler şunlardır:
ÇORBALAR
1-Mantar çorbası
2-Gendüme çorbası
3-Katıklı çorba
4-Isırgan çorbası
5-Kesme çorba
6-Sütlü çorba
7-Fırfır çorbası
8-Un çorbası
9-Kelem çorbası
DOLMALAR
1-Evelik dolması (yoğurtlu)
2-Yoğurtlu dolma
3-Kelem dolması
4-Kocu dolması
5-Domates dolması
6-Kabak dolması
PİLAV ÇEŞİTLERİ
1-Bulgur pilavı
2-Kelem pilavı
3-Gendüme (keşkek) pilavı
4-Erişteli pilav
5-Kartollu pilav
6-Mercimekli pilav
HAMUR İŞİ VE KARIŞIK YEMEK ÇEŞİTLERİ
1-Kartol yahnisi
2-Siron
3-Mantı
4-Fetir böreği
5-Fırfır haşılı
6-Kete
7-Golot
8-Su böreği
9-Döğmeç
10-Sündürme (Çökelik kavurması)
11-Erişte
12-Kavut
13-Cılbırı
14-Kaygana
15-Herle
16-Lokma
17-Kuymak
18-Mıhlama
19-Kesme makarna
20-Kortol kavurması
21-Boranı
22-Omaç
23-Pancar kavurması
24-Kelem kavurması
25-Pağla (fasülye) kavurması
26-Ekmek ıslaması
27-Fetir ıslaması
TATLILAR
1-Sarıklı burma
2-Helva
3-Sini (baklava)
4-Sütlaç
Kelkit’e özgü olarak yapılan lezzetli bu yemeklerin içinden sadece siron, katıklı çorba, evelik dolması ve kocu dolmanın tarifini yapalım:
SİRON
Siniler üzerinde açılan yufkalar sacın üzerinde pişirilerek fetir şeklini alır. Sigara biçiminde hazırlanan fetirler, kesilerek sıralı bir şekilde tepsinin (gıylı) içine yerleştirilir. Üzerine kaynar su dökülerek suyu süzülür. Daha sonra üzerine sarımsaklı yoğurt karışımı veya gurut katığı dökülür. Üzerine erimiş tereyağı gezdirilerek,servise hazır hale getirilir.
KATIKLI ÇORBA
Gendüme (dibek altında dövülmüş buğdayın kubuğu çıkmış hali) bir miktar şeker fasulyesi ilave edilerek pişinceye kadar haşlanır. Haşlanan gendüme biraz soğuduktan sonra yeter miktarda katık (ayran) ile karıştırılır. Üzerine tercihen dere otu,nane,reyhan serpilir. Soğuk olarak servis yapılır.
EVELİK DOLMASI
Yağ,yeşil soğan,ve salça içerisinde, pilav şeklini alıncaya kadar pişirilen ve dinlenmeye alınan ince bulgur, toplanan ve haşlanan evelik yapraklarına muntazam bir şekilde sarılır. Pişirilecek tencereye dizilir ve üzerine ters bir şekilde tabak kapatılır. Kapatılan tabak dolmaların dağılmasını önler. Kaynatılan dolmalar kelgürde (kevgir) sızılır. Hazırlanan soharıç ( sos,karışım) üzerine dökülerek servis yapılır ve afiyetle yenir.
KOCU DOLMASI (YER GÖK DOLMASI)
Güz mevsiminde kışa hazırlık olarak kesilen koyunların kaba etleri alındıktan sonra,kemikleri kurutulur. Kocu dolması yapılacağı zaman kurutulan bu kemiklerin 5-6 parçası titizce yıkanır. Sonra “manzilik” dediğimiz ince et bulguru sıcak suda köpürtülür. Yumuşayan bu bulgurlar avuç içinde yuvarlak hale getirilir. Tencereye soğan,yağ ve salça konarak “soharıç” hazırlanır. Yeterince su konur,kaynadıktan sonra haşlanmış kemikler ve yuvarlak dolmalar tencereye konur. Yarım saat pişirildikten sonra,kocu dolması servis yapmaya hazırdır. Kaşıklayabilirsiniz,afiyet olsun.
Pestil ve Köme
Gümüşhane deyince akla ilk gelen Pestil ve Köme’ dir. Pestil ve Köme bir tatlı türüdür. Köme ve Pestil aslında çerez olarak tüketilmektedir. Gümüşhane’ ye özgü herkes tarafından çok sevilen bir tatlıdır. Gümüşhane’ den geçenler mutlaka köme ve pestil alarak yola devam ederler. Köme ve pestilin ham maddesi dut meyvesidir.
Kete
Kete, bir hamur işi türüdür. Genellikle Gümüşhane, çevresinde ki illerde de yapılmaktadır. Kete sürekli pişirilir ve her öğünde yenilebilir. Ketenin yanında genellikle reçel ve bal ikram edilir.
Katıklı Çorba
Katıklı çorba, Gümüşhane’ ye özgü bir çorbadır. Ayran, mısır ve bulgur yarması ile yapılmaktadır. Kış aylarında sıklıkla tüketilmektedir.
Gendime Pilavı
Gendime Pilavı, Türkiye’ de birçok ilde pişirilmektedir. Her ilin kendine özgü pişirilme usulü vardır. Bazı illerde keşkek olarak geçen pilav Gümüşhane’ de gendime pilavı olarak adlandırılmaktadır.
Evelik Dolması
Evelek Gümüşhane dağlarından yetişen bir çeşit bitkidir. Gümüşhane dağlarından toplanan bu bitki yaprakları içine harç yapılarak sarılır ve pişirilir. Evelik dolması Gümüşhane’ ye özgü bir dolma çeşididir.
Kartol Yahnisi
Kartol Yahnisi, Gümüşhane’ ait bir yemek türüdür. Patatese Gümüşhane’ de kartol adı verilmiştir. Kartol Yahnisi diğer bir adı ile patates yahnisidir. Sulu bir yemek olan Kartol yahnisi Gümüşhane’ de günlük olarak pişirilir.
Borani
Borani, ıspanak yemeği gibi pişirilir ve üzerine yoğurt dökülerek servis edilir. Lezzetli bir sebze yemeğidir. Sulu yemek çeşitlerinden olan borani günlük yemek olarak sürekli pişirilmektedir.
<span style="FONT-SIZE:10pt;FONT-FAMILY:Arial;">--------------------------------------------------------
<strong><span style="FONT-FAMILY:Arial;">Cemil Celepci </span></strong><b>
<strong><span style="FONT-FAMILY:Arial;">[email protected] </span></strong>
<strong><span style="FONT-FAMILY:Arial;">Istanbul / Turkiye </span></strong>
<strong><span style="FONT-FAMILY:Arial;">[email protected] Moderatörü </span></strong>
<strong><span style="FONT-FAMILY:Arial;">http://groups.yahoo.com/group/islamicdialogue - Turkish and English messages </span></strong>
</b>http://groups.yahoo.com/group/islamicdialogue3 - Only English messages
http://www.network54.com/Forum/417329 - Turkish and English messages
These links may be visited for memberships or for reading the archive.
Bu linkler üyelik veya tüm mesajlarý okumak için ziyaret edilebilir.</span>
--
İstanbul 02.05.2010
Esselamu Aleyküm
islamicdialogue
Adı üstünde.
Hoşgeldiniz İslami diyaloğa.
[email protected] e-mail adresine göndereceğiniz insanları hayra, iyiliğe ve afiyete yönlendirecek her türlü Türkçe ve İngilizce mesajlarınız grupta yayınlanacaktır.
Selam, sevgi ve saygılarımla,
Sağlıcakla ve mutlulukla kalın.
Allah'a emanet olun.
Esselamu Aleyküm
Cemil Celepci
[email protected]
İstanbul
///
You received this message because you are subscribed to the Google Groups "islamicdialogue" group.
To post to this group, send email to [email protected]
To unsubscribe from this group, send email to [email protected]
For more options, visit this group at http://groups.google.com/group/islamicdialogue
Best Regards,
Cemil Celepci
[email protected]
Istanbul
Turkiye
Bugün yemek kültürünün tahmininizden daha da eskiye dayandığı Gümüşhane’ye gidiyoruz. Ne yazık ki bu konuda detaylı araştırma yapılmadığından dolayı sadece günümüze kadar gelmiş, yerli halkı tarafından bilinen tariflerle hazırladığımız listeyi sizinle paylaşacağız.
Tam bir lif deposu! Buğday, nohut ve fasulye ile hazırlanan, yoğurtlu naneli sosu ile taçlandırılan bu çorba damaklarınıza şölen yaşatacak.. Gümüşhane’nin sevilen yöresel çorbaları arasında yerini alan bu tarifi sizde denemek isterseniz Gendime Çorbası tarifi için tıklayınız.
Türkiye’nin her yerinde yiyebileceğiniz bu çorbayı birde Gümüşhane’den deneyin. İster yoğurtlu ister salçalı damak zevkinize göre hazırlayabileceğiniz doyurucu ve enfes Mantı çorbasının tarifi için tıklayınız.
Bayat ekmekleri değerlendirmenin en lezzetli yolu olan Ekmek Aşı, bayat ekmeklerin üzerine soğan, domates ve biber doğranıp yanında ayranla birlikte servis ediliyor. Evdeki malzemelerle kolayca hazırlanan bu yemeği sizde evde denemek isterseniz Ekmek Aşı tarifi için tıklayınız.
Kimisi çorba, kimisi yemek olduğunu savunsa da lezzetlerinin ortak olduğu kesin! Hatta bulguru fazla suyu az olarak hazırlandığında pilav olarak bile servis edebilirsiniz. Fasulye Bulgurlusu nam-ı değer Pağla Denlisi tarifi için buraya tıklayabilirsiniz.
Bir çok yörede adı değişse de lezzeti aynı! Kurutulmuş fasulye, bulgur ve bol etle pişirilen bu yemeği birde Gümüşhane yöresinden deneyin.. Herkes tarafından çok sevilen bu lezzeti sizde evinizde denemek isterseniz tarifi için tıklayınız.
Karadeniz yöresinden alışık olduğumuz kuymağı birde Gümüşhane yöresinden deneyin! Kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi Kakışlı kuymağı tarifi için tıklayınız.
Gümüşhane dışında pek rastlayamayacağınız bu lezzet; un, ıspanak, lor, maydanoz, dereotu, tereyağı, yumurta ve tuz ile hazırlanıyor. Dilerseniz çeşitli malzemelerle zenginleştirebileceğiniz Lemisi sizde denemek isterseniz tarifi için tıklayınız.
Genelde çorbalarda ya da makarna şeklinde alışık olduğumuz eriştenin tatlısı olmaz demeyin! Hemde nefis oluyor.. Yumurtayla kızartılan eriştelerin üzerine şerbet dökülerek hazırlanan Erişte tatlısının tam tarifi için tıklayınız.
Limondan 60 kat daha fazla C vitamini içeren, bağışıklık sistemini güçlendiren kuşburnu, Sakarya’da yetişen bulunmaz bir velinimet. Çayından, şerbetine kolayca hazırlayıp hemen tüketebileceğiniz bu doğal lezzeti yolunuz Sakarya’ya düşerse mutlaka tadın!
TwitterFacebookPinterestYazdır
Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğrencisiyim. Kendimi sürekli bilim ve teknoloji alanında geliştirmeye çalışıyorum. Bu alanların yanına üçüncüsü de yemek oldu. Hem yapmaktan hem yemekten büyük bir zevk alıyorken şimdi de sizlerle, özenle seçtiğim tarifleri paylaşmaktan büyük bir zevk duyuyorum!