Güneş Yanıklarına Ne Iyi Gelir

Güneş yaşamımız için olmazsa olmaz temel ihtiyaçlarımızdandır. Ancak güneşe maruz kalma süresi gereken miktarı ileri derecede aştığında güneş ışınları deri yanıklarına sebep olabilmektedir. Bu durum genellikle tatillerde karşımıza çıkıp tatilimizi de zehir eden ve günlerce süren ağrılı deri soyulmalarına yol açmaktadır. Acılı ve komplikasyonlu süreçlerin oluştuğu güneş yanıklarına maruz kalmamak için güneş yanıklarının nasıl oluştuğunu ve oluşmaması için nasıl önlemler almamız gerektiğini bilmemiz gerekir.

Güneş Yanığı Nedir?

Güneş yanığı cildin yoğun güneş ışığına maruz kalması ile meydana gelen ve aniden ortaya çıkan toksik bir deri iltihaplanmasıdır. Buna sebep olan güneş spektrumu içindeki Ultraviyole-B (UV-B) ışınlarıdır. Açık cilt renkli olanlar ve çocuklar daha hassastır. Güneş yanığı geniş deri bölgelerinde oluşursa ateş, üşüme, titreme, bulantı, kusma gibi genel belirtilere de yol açabilir. Hatta hayatı tehdit ederek hastaneye yatışı bile gerektirebilir.

Güneş Yanığı Nasıl Oluşur?

Derinin genetik özelliklerine ve deri tipine uygun olmayan miktarda ve uzun süre güneş ışınlarına maruz kalma sonucu oluşur. Işık kaynağı ve deri tipine bağlı özellikler de meydana gelen güneş yanığının şiddetini belirlemektedir.

Güneş Yanığının Şiddeti Nelere Bağlıdır?

Güneş yanıkları aşırı güneşlenme ve UV-B içeren ışık kaynaklarının kullanımıyla açıktan koyuya 6 deri tipinde de görülebilir. Genetik özellikler ve çevre etkilerine bağlı olarak farklı şiddetlerde ortaya çıkabilir.

Deniz kıyısında ve dağlık bölgelerde UV ışınlarını engelleyen toz partikülleri daha az bulunduğu için bu bölgelerde güneş ışığı daha çok zarar verir. Ek olarak kızarıklık yapıcı UV ışınları bu bölgelerde su, kum ve kar yüzeyinden yansıyarak deriye daha çok ulaşır. Bu yüzden yaz ve kış tatillerinde güneş yanıkları daha çok görülmektedir.

Güneş yanığının şiddeti aşağıdaki unsurlara bağlıdır;

• Işık kaynağından ulaşan enerjinin yoğunluğu
• Işınlanma süresi
• Üst derinin kalınlığı
• Işınımı alan derinin rengi (pigment derecesi)

Güneş Yanığını Önlemek İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?

UV ışınlarıyla yoğun karşılaşılan bölge ve zamanlarda güneşten korunmak önemlidir. Bu sebeple şunlara dikkat edilmelidir;

• Yaz tatilinde saat ’dan önce ve ’den sonra deniz kenarında bulunulmalı, diğer zamanları güneş ışınları alınmayan başka faaliyetlerle geçirmelidir.
• Denizden çıkınca tatlı su ile tüm vücut yıkanmalı, güneş koruyucu sürülmeli, t-shirt ve şapka giyilmeli, güneş gözlüğü takılmalıdır.
• Kış tatili için dağa gidilince güneş gözlüğü ve maske gibi tüm yüz ve gözleri koruyucu önlemler mutlaka alınmalıdır.
• Kırsalda tarla çalışanları tüm gün çalışacaklar ise mutlaka kol ve bacaklarını güneşten koruyacak açık renkli gömlek ve pantolon giymeli, yüzünü beyaz örtü, başını kenarı geniş şapka, gözünü güneş gözlüğü ile güneşten korumalıdırlar.
• Deniz kenarında ve dağlık bölgede normal yaşamını sürdürenler mümkün olduğunca öğlene yakın dışarıda bulunmamalı, güneş koruyucu krem ve losyonlar sürmeli, şapka ve güneş gözlüğü kullanmalıdırlar.
• Bronzlaşma amacıyla solaryuma girilmemelidir.

Güneş Yanığı Belirtileri Nelerdir?

Güneş yanığını oluşturacak ışınım miktarını aldıktan saat sonra kızarıklık başlar. saatte en üst düzeye varır. Kızarıklık genellikle üç günde sonlansa da şiddetli güneş yanıklarında daha uzun sürebilir.

Belirtiler ışık gören yerleri tutan bir temas egzaması tarzındadır. Önce yoğun bir kızarıklık, ödem (şişme) ve sıcaklık duygusu belirir. Hasta her hareketinde acı duyar. Hafif yanıklarda içi su dolu kabarcıklar oluşmaz. Yanık şiddetliyse içi su dolu kabarcıklar oluşur. Bunu ıslak ve kabuklu bir dönem izler. Pullanma sonrası deri iyileşir. Hafif yanıklarda kızarık alan üzerinde pullanma görülür, bunu melanin pigmenti artışına bağlı kararma (tunçlaşma) izler.

Yoğun güneşlenme ve güneş yanıklarında bulantı, kusma, baş ağrısı, ateş, titreme, boyun tutulması ve şok tablosu oluşabilir. Bitkinlik, sersemlik, baygınlık hissi varsa güneş çarpması da düşünülmelidir. Bu belirtiler varsa en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Eğer güneş yanıkları bebeklerde ya da çocuklarda meydana geldiyse her durumda bir doktora başvurulmalıdır.

Güneş Yanığının Tedavisi Nasıldır?

Hafif güneş yanıklarında hastalar evde kendi kendine yapacakları doğru işlemlerle yanığın tedavisini sağlayabilirler. İkinci derece ya da enfekte güneş yanıkları uzman hekim yardımı almayı gerektirir. Güneş çarpması belirtileri ile birlikte seyreden şiddetli güneş yanıkları ise acil tıbbi yardım gerektirmektedir.

Güneş Yanığının Evde Tedavisi Nasıldır?

Genel belirtilerin olmadığı, sadece kızarıklık, acı ve ağrının olduğu hafif durumlarda kişiler evde şunları uygulayabilir;

Ağrı ve rahatsızlığı azaltmak için;

• Serin bir banyo yapılabilir. Su ılıktan soğuk olmalı, aşırı soğuk olmamalıdır. 15 dakikalık su teması ciddi ölçüde rahatlatır. Duş alınıyorsa tahrişi önlemek için su hafif açılmalıdır.
• Banyo yaparken su dışında sabun, duş jeli vb. kullanılmamalıdır. Kullanılırsa tahriş etkisi artar. Yani sadece su ile duş yapılmalıdır.
• Ciltte su toplanması varsa duş yapılmamalı, maşrapa ile dökünerek yıkanılmalıdır. Çünkü duştaki suyun basıncıyla kabarcıklar patlayabilir.
• Banyodan sonra ya cilt kendi halinde kurumaya bırakılmalı ya da hafif hafif dokunarak kurulanmalıdır.
• Soğuk ve ıslak kompres yapılmalıdır. El bezi ya da temiz bir kumaş parçası soğuk suyla ıslatılır ve bölge üzerinde en az 20 dakika bekletilir. Gerek duydukça yeniden ıslatılır.
• Alerjinizin olmadığı parasetamol gibi hafif bir ağrı kesici ağrıyı hafifletebilir. Çocuklara aspirin verilmemelidir.
• Bol ve pamuklu kıyafetler giyilmelidir. Pamuklu kumaş cildin nefes almasına izin verir. Yün ve sentetik kumaşlar havayı içine hapseder ve tahriş edicidir.

Güneşe daha fazla maruz kalmayı ve zararın artışını önlemek için;

• Mümkün olduğunca dışarı çıkılmaz. Çıkılırsa gölgede kalınır. Mutlaka çıkmak gerekirse etkilenen bölgeleri örtecek şekilde giyinilmelidir.
• Güneş kremi sürülmelidir. Her dışarı çıkıştan yarım saat önce en az 30 koruma faktörlü güneş kremi sürülür. En geç saat arayla sürme işi tekrarlanmalıdır.
• Bol su içilmelidir. Güneş yanığı vücudun susuz kalmasına sebep olduğundan günde ,5 litre su içilmelidir.
• İyileşme aşamasına geçişte nötr nemlendirici kremler sürülmelidir. Kabarcıklar kalmamış ve güneş yanığının kızarıklığı hafiflemişse nemlendirici kremler sürülebilir. Yanığı takip eden gün boyunca soyulmayı ve tahrişi önlemek için etkilenen bölgelere nötr nemlendirici kremler sürmeye devam edilmelidir.

Mutlaka Hekime Gidilmesi Gereken Durumlar Nelerdir?

Güneş yanığı yüzünden su dolu kabarcıklar oluşmuşsa bu ikinci derece bir yanıktır ve mutlaka uzman hekime başvurulmalıdır.

Hekime gelene kadar;

• Su dolu kabarcıklar patlatılmamalıdır. Eğer patlatılırsa enfeksiyon kapabilir, yara izi kalabilir.
• Kabarcıklar temiz giysilerle korunmalıdır. Enfeksiyonu önlemek için kıyafet giyip çıkarmadan önce eller yıkanmalıdır.
• Kendi kendine patlayan kabarcıklar olduysa kalan deri parçaları koparılmamalıdır. Böylece daha fazla tahriş ve enfeksiyon riski azaltılmış olur.

İkinci derece güneş yanıkları ile dermatoloji hekimine başvurulduğunda yanığın yaygınlığına ve kişinin özel durumuna uygun şekilde şu tedavilerden uygun olanlarını hekim uygular;

• Sistemik steroidler
• Sistemik antibiyotikler
• Antihistaminikler
• Analjezik ve antiinflamatuar ilaçlar
• Dıştan uygulanan steroid kremler
• Dıştan uygulanan antibakteriyel kremler
• Dıştan uygulanan epitelizan kremler
• Dıştan uygulanan nemlendirici krem ve losyonlar

Bu şekilde hekim kontrolü altında yanığın şiddetine göre gün ile 15 gün arasında değişen sürelerde tedavi gerçekleştirilebilir.

Aşağıdaki belirtiler varsa ve bunlar su kabarcıklarının etrafındaysa cildin enfeksiyon kaptığı düşünülmelidir ve doktora gidilmelidir;

• Su toplayan yerin etrafında acı, şişme, sıcaklık ve kızarıklık
• Su toplayan yerden irin (cerahat) akması
• Boyun, koltuk altı, kasık gibi bölgelerde bezelerin (lenf nodüllerinin) şişmesi
• Ateş

Acil Tıbbi Yardım Gerektiren Durumlar Nelerdir?

Aşağıdaki belirtiler şiddetli güneş yanığının yanı sıra güneş çarpması ve su kaybını (dehidratasyon) düşündürdüğünden acil hastaneye yatırılarak tedavi gerektirmektedir ve mutlaka acil tıbbi yardım alınmalıdır;

• Bitkinlik
• Kafa karışıklığı
• Bayılma
• Sersemlik
• Basit ağrı kesicilerle geçmeyen ağrılar
• Hızlı nabız
• Hızlı soluma
• Aşırı susuzluk
• İdrar çıkışının durması
• Gözlerin içeri göçmesi
• Soğuk ve soluk deri
• Bulantı
• Kusma
• İshal
• Ateş
• Titreme
• Deri döküntüsü
• Gözlerde acıma hissi
• Gözlerin ışığa karşı hassaslaşması
• Şiddetli, ağrılı su dolu kabarcıklar. Özellikle 1 cm’den büyük olan kabarcıkların oluşması

Sonuç olarak, güneş yanıkları ne kadar dikkat edilse de sıklıkla meydana gelebilen dermatolojik problemlerden biridir. Tavsiye edilen önleyici tedbirlere başvurulur ise genellikle güneş yanıkları meydana gelmeden engellenebilir. Özellikle komplike ve şiddetli vakalarda mutlaka dermatoloji hekimine başvurulmalıdır. Böylece daha az acılı ve kısa sürede tedavi mümkün olabilir.

Rahatlatıcı Sprey

İhtiyacınız olan malzemeler;

• 2 poşet nane çayı
• 1 poşet papatya çayı
• 1 poşet yeşil çay
• 1/4 su bardağı aloe vera jeli
• 1 yemek kaşığı gliserin veya hindistancevizi yağı
• 5 damla nane esansiyel yağı
• 5 damla lavanta esansiyel yağı

Çayları 10’ar dakika kaynamış suda bekletin ve soğumaya bırakın. Ardından tüm malzemeleri karıştırın ve bir bir sprey şişesine ekleyin. Kullanmadan önce, iki hafta kadar buzdolabında bekletin. Her kullanımdan önce çalkalayın.

Cilt sakinleştirici papatya ve antioksidan açısından zengin yeşil çay  birleştiğinde kızarıklıkların hızla geçmesine yardımcı olur. Hindistan cevizi yağı nem vermek için etkili olurken aloe vera ve nane serinletici bir rahatlama sağlar.

Yulaf ezmesi banyosu

Eğer bir küvetiniz varsa hiç düşünmeden denemeniz gereken bir tarif daha var. Özellikle vücudunuzda olan yanıkları rahatlatacak kabartma tozu ve yulaf ezmesi güneş yanığı ağrısını, kaşıntıyı ve iltihabı hafifletir. Suyun çok sıcak olmamasına özen gösterin. Yulaf ezmesi ile yapılan banyolar tahriş olmuş cilt rahatsızlıkları için uygulanan bir alternatif tıp tarfidir. Yulaf ezmesi, ciltteki nemi artırmaya yardımcı olan ve güneş yanığı için doğal iyileşme sürecini destekleyen cilt dostu bir molekül olan beta-glukan açısından da zengindir.

Duştan sonra cildin kurumasını engellemek için hindistan cevizi yağı da uygulayabilirsiniz.

Önemli Not: Karışımları hazırladıktan sonra cildinizde alerjik reaksiyon göstermemesi için uygulamadan önce mutlaka yama testi yapın. Karışımı kolunuzun iç bölgesine sürün ve 24 saat bekleyin. Kaşıntı, kızarıklık ve karıncalanma gibi durumlarda asla uygulamayın.

İnsan cildi güneş ışınlarına karşı oldukça hassastır. Dolayısıyla güneş yanıklarını geçirmek için doğal tedavi seçenekleri geliştirilmiştir. Güneş yanığı olan bölge iltihaplanabilir. Özellikle cilt rengi daha açık olan kişiler güneş yanığına daha fazla maruz kalmaktadır.

 Güneş Yanığı Acısı Kaç Günde Geçer?

 Güneş yanığı acısı cildin yanık durumuna göre değişkenlik gösterir. Dolayısıyla geçiş süreci de ciltten cilde göre değişebilir. Genellikle güneş yanığı acısı 3 ila 5 gün içerisinde azalarak bitmektedir. Kimi durumlarda bu durum 1 haftaya da sarkabilmektedir. Uygulanan doğal tedavi seçenekleri ile birlikte güneş yanığı bu süreden daha az sürede de geçebilir.

 Güneş Yanığı Nasıl Geçer?

 1) Çay

 Çay ile birlikte güneş yanığını geçirmek mümkündür. Çay güneş yanığı tedavisinde en çok kullanılan doğal tedavi seçenekleri arasındadır. Güneş yanığı için mucizevi bir bitkisel çözüm olan çay özellikle göz bölgesinde yer alan yanıklara doğrudan etki eder. İki tane poşet çayı soğuttuktan sonra gözlerinize koyabilirsiniz. Bu yöntem göz bölgesi yanıklarını geçirecektir. Ayrıca banyo esnasında da suyunuzu bir tutam çay ilave ederek yine güneş yanıklarından kısa süre içerisinde kurtulabilirsiniz.

 2) Lavanta Yağı

 Lavanta bitkisi de yine güneş yanığı için oldukça iyi bir tedavi seçeneğidir. Aynı zamanda nemlendirici özelliği olduğundan dolayı güneş yanığı tedavisinde kullanılmaktadır. Lavanta yağı sürekli olarak tercih edilmektedir. Bundan dolayı güneş yanığı tedavisinde birincil olarak tercih edebileceğiniz bir bitkisel tedavi yöntemidir.

 3) Salatalık

 Salatalık da en çok su içeren besinlerden bir tanesidir. Salatalığın aynı zamanda nemlendirici özelliği de vardır. Bundan dolayı cilt yapısına oldukça iyi gelmektedir. Cildi canlandırır ve bütünü ile temizler. Salatalık aynı zamanda cildi onarmaktadır. Güneş yanığı tedavisinde de en çok kullanılan tedavi seçenekleri arasında salatalık gelmektedir. Salatalığı yanık bölgeye sürdükten sonra etkilidir.

 4) Yulaf Ezmesi

 Güneş yanığı için kullanılan ve en çok tercih edilen doğal yöntem yulaf ezmesidir. Cildin oldukça serinlemesini sağlayan yulaf ezmesi aynı zamanda güneş yanığından doğan acı hissiyatının da azalmasını sağlar.

 Güneş Yanığına Ne İyi Gelir?

 1) Elma Sirkesi

 Elma sirkesi bitkisel tedavi denilince akla ilk gelen doğal yöntemlerden bir tanesidir. Cildin bütün pH dengesini dengeledikten sonra elma sirkesi önemli ölçüde güneş yanığı faktörlerini ortadan kaldırır. Elma sirkesi mucizevi olan doğal yöntemler arasındadır.

 2) Aloe Vera

 Cilt için en çok tercih edilen bir diğer yöntem ise aloe vera jelidir. Aloe vera jeli cilt tedavilerinde de uygulanmaktadır. Aloe vera jeli her türlü güneş yanığına iyi gelmektedir. Aynı zamanda oldukça etkili olan aloe vera jeli yanık bölgesini anında onarır. Böylece yanık bölgesinde ki acı hissiyatını da azaltmaktadır.

 3) Buz

 Buz tedavisi de yine güneş yanıkları için kullanılmaktadır. Buz tedavisi anında tercih edilmektedir. Dolayısıyla buz tedavisini güneş yanığından 10 gün sonra yapmanız uygun olacaktır.

 4) Yoğurt

 Yoğurtta aynı zamanda güneş yanığı tedavisinde uygulanmaktadır. Yoğurt güneş yanığı acısında da kullanılıyor. Yoğurt cildi bütünü ile besler ve hızlı bir şekilde onarır.